Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? 4. De opleiding informatica 6. Informatica, hoe begin je eraan? 10. De bacheloropleiding 12

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? 4. De opleiding informatica 6. Informatica, hoe begin je eraan? 10. De bacheloropleiding 12"

Transcriptie

1

2

3 Inhoud Welkom 3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? 4 De opleiding informatica 6 Informatica, hoe begin je eraan? 10 De bacheloropleiding 12 De masteropleiding 16 Diploma op zak, wat nu? 26 Alumnus aan het woord 28 Nuttige info bij de start van je studietraject 29 Studiebegeleiding 32 Studeren in het buitenland 35 Hoe bereik je gemakkelijk onze campussen? 36 Infomomenten 38 Nuttige contactgegevens 39

4 2

5 Welkom Welkom bij de opleidingen bachelor en master in de informatica aan de Universiteit Antwerpen! In deze brochure vind je gedetailleerde informatie over onze opleiding informatica. We hopen dat deze informatie je helpt bij de grote beslissing waar je nu voor staat. Een doordachte studiekeuze is immers belangrijk om met veel enthousiasme en doorzettingsvermogen aan je opleiding te beginnen. Wij bieden een unieke opleiding aan, conform de visie van de Universiteit Antwerpen op studentgecentreerd onderwijs. Voor de informatica is dit het meest zichtbaar in het projectwerk: in elk van de studiejaren is er minstens één project voorzien waarin je (al dan niet in samenwerking met je collega studenten) aantoont dat je de opgedane kennis ook in de praktijk kan omzetten. Dit is een afspiegeling van wat er van je verwacht zal worden als je eenmaal afgestudeerd bent. Meer algemene informatie over het studeren aan de Universiteit Antwerpen - onderwijs en examens, studie- en studentenbegeleiding, voorbereidende cursussen, studentenleven, sociale voorzieningen, bibliotheken, enz. - vind je op bij Toekomstig student en in de brochure Wegwijzer voor de toekomstige student. Je kan ons ook ontmoeten op de open campusdagen, de proeflessen aan de Universiteit Antwerpen en op de SID-in in Antwerpen. We zijn er dan om een antwoord te geven op al je vragen over onze opleiding informatica. We wensen je alvast alle succes op je zoektocht naar een geschikte opleiding en bij het maken van je studiekeuze, de Onderwijscommissie Informatica* Departement Wiskunde-Informatica Campus Middelheim, gebouw G * De Onderwijscommissie Informatica bestaat uit alle leden van het academisch personeel die actief zijn in de opleiding informatica en uit studentenvertegenwoordigers van de verschillende studiejaren. Ze is verantwoordelijk voor het informaticaonderwijs binnen de Faculteit Wetenschappen. 3

6 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? Studentgerichtheid De Universiteit Antwerpen staat voor studentgerichtheid. Dit betekent bijvoorbeeld dat je zo veel mogelijk les volgt in kleine groepen, wat een vlotte interactie mogelijk maakt. Dankzij de kleine afstand tussen studenten en docenten kan je rechtstreeks bij je proffen terecht met eventuele vragen en problemen. De vlotte communicatie tussen docenten, assistenten en studenten wordt mee ondersteund door de digitale leeromgeving Blackboard. Dat biedt opnieuw kansen voor een interactief onderwijssysteem. Studenten worden uitgenodigd om actief deel te nemen aan het beleid: in verschillende adviesorganen en raden zijn zij vertegenwoordigd. Tenslotte is de Universiteit Antwerpen bekend voor haar goede studentenbegeleiding en -ondersteuning, waarbij wordt ingespeeld op de individuele noden van alle studenten. Innoverende academische opleidingen De Universiteit Antwerpen biedt innoverende academische opleidingen, die oog hebben voor theorie én praktijk. De opleidingen zijn stevig verankerd in sterk wetenschappelijk onderzoek, dat ook internationale faam geniet. De ivoren academische toren werd al lang geleden gesloopt. Academici hechten veel belang aan een voortdurende uitwisseling met de steeds evoluerende samenleving. Bij je studie aan de Universiteit Antwerpen staat niet het memoriseren van feitenkennis centraal, maar verwerf je relevante kennis en vaardigheden die je nodig hebt om beroepsrelevante opdrachten en problemen op te lossen. De bachelor-masterstructuur schept ruimte voor vernieuwing en verbetering. Nieuwe opleidingen worden ingevoerd, keuzemogelijkheden binnen bestaande opleidingen worden verruimd. Infrastructuur De Universiteit Antwerpen beschikt over de meest moderne infrastructuur: goed uitgeruste les- en computerlokalen, laboratoria, bibliotheken en studielandschappen. In alle publieke ruimten zijn er hotspots waar je draadloos kan surfen. De laatste jaren werd ook op grote schaal geïnvesteerd in nieuwe gebouwen om het toenemend aantal studenten op te vangen en hen een aangename leeromgeving te bieden. De studenten van de Universiteit Antwerpen zitten verspreid over vier campussen. De campussen Drie Eiken, Middelheim en Groenenborger liggen aan de zuidelijke stadsrand, in een groene omgeving. Studeer je op Campus Drie Eiken dan kan je volop genieten van de groene oase van Fort VI en de mooie vijvers 4

7 rondom de campus. De campussen Middelheim en Groenenborger grenzen aan het openluchtmuseum Middelheim en aan het Nachtegalenpark. De Stadscampus, met zijn kern van prachtig gerenoveerde zestiende-eeuwse gebouwen, ligt in hartje Antwerpen. Vorming De Universiteit Antwerpen wil niet alleen opleidingen, maar ook een brede vorming aanbieden: jonge mensen laten opgroeien tot professionelen met een kritische ingesteldheid, een tolerante en constructieve houding. De Universiteit Antwerpen kiest resoluut voor pluralisme en verwelkomt diversiteit bij personeel en studenten, en in haar studieprogramma s. Antwerpen Je kiest natuurlijk ook voor de stad Antwerpen. Studeren is niet alleen met je neus in de boeken zitten. Wie in Antwerpen komt studeren, kiest voor een studentenstad die meer is dan de universiteit en de hogescholen: het is een bruisende metropool met een uniek cultuurhistorisch aanbod, een wereldhaven, een overvloed aan cafés en restaurants, clubs, gezellige pleintjes, cultuur, architectuur, mode, sportinfrastructuur,... Kort samengevat: een stad waarin Antwerpenaars, bezoekers en studenten graag wegzinken. 5

8 De opleiding informatica Waarom informatica studeren? Ben je wetenschapper of ondernemer: zonder informatica kan je je baanbrekende dromen wel opbergen. Wil je biologische systemen doorgronden, wil je onze geneeskunde en gezondheidszorg revolutionair veranderen, wil je het heelal of de oorsprong van het leven begrijpen, wil je de cruciale systemen op aarde beschermen die ons in staat stellen om te overleven: informatica is een basisvereiste bij de uitwerking van deze ideeën en bij de toepassing ervan in de samenleving. In het Humane Genome Project werden de meer dan genen van het menselijk DNA geïdentificeerd, wat alleen kon doordat informatica voorzag in concepten, instrumenten en rekenkracht. Dat stelde wetenschappers bijvoorbeeld ook in staat om driedimensionale proteïnen te ontcijferen. De cruciale rol van informatica in wetenschappelijke vooruitgang zal alleen maar toenemen. Dat was al duidelijk in 2005, toen een denktank gerenommeerde wetenschappers in hun toonaangevende rapport Science 2020 het belang en de impact van computing en computer science op wetenschap beschreef. We vermelden hieronder enkele aspecten van de visie die deze wetenschappers uitschreven. Je zal zien dat de uitdagingen groot zijn en de groeimogelijkheden onbeperkt. Om complexe menselijke systemen te kunnen begrijpen, zijn informatica- instrumenten en -concepten onmisbaar. Je wil bijvoorbeeld de effecten van menselijke activiteit op een ecosysteem berekenen. Dan heb je krachtige predictieve modellen nodig om de interacties te vatten van de vele complexe factoren die een ecosysteem bepalen en beïnvloeden. Of denk aan het immense fileprobleem in grote transportnetwerken. Zonder het abstractieniveau en de algoritmen uit de informatica, is het onmogelijk om over dergelijke complexe netwerken te redeneren. Daarnaast groeit ook de overtuiging dat je cellen en cellulaire systemen zoals het brein maar écht kunt doorgronden als je ze beschouwt als informatieverwerking. Ook in de ondernemingswereld heeft informatica voor een ware revolutie gezorgd. E-business, informatietechnologie en elektronische communicatie hebben het mogelijk gemaakt om bedrijfsprocessen te analyseren en te verbeteren. Bedrijven kunnen zo hun efficiëntie fors verhogen. Soms gaat het daarbij om iets eenvoudigs, zoals een website voor rechtstreekse verkoop aan de klant, maar het kan ook gaan om een volledige ommezwaai in de manier waarop een bedrijf zijn orders intern afhandelt. De kern van de zaak is altijd communicatie. De meeste bedrijfsprocessen zijn immers in essentie een verplaatsing van gegevens 6

9 van A naar B. Goederen worden veel minder verplaatst, bijvoorbeeld tijdens de productie of na verkoop. Het zal dan ook niet verbazen dat vele verbeteringen in bedrijfsresultaten het gevolg zijn van betere informatietechnologie. De veranderingen op dit vlak gaan trouwens razendsnel. Informatica maakt niet alleen vooruitgang mogelijk in andere disciplines van wetenschap en techniek, het is ook zelf een bloeiende wetenschap. Tijdens je opleiding kom je al in contact met een aantal onderzoeksproblemen die van fundamenteel belang zijn, zoals: Hoe kan je, gegeven enkele sleutelwoorden, zo efficiënt mogelijk de meest relevante documenten terugvinden in een enorme documentenbank? Welke testcases zijn er nodig om alle lijnen van een stuk code minstens één keer uit te voeren? Hoe kan je getallen voorstellen op een computer met een beperkt aantal bits? Welke weg moeten pakketjes, die over het internet verstuurd worden, volgen van A naar B? Computerwetenschappers bestuderen en geven vorm aan de wetenschap achter onmisbare systemen en toepassingen, zoals: Principes van besturingssystemen - Windows, MacOS, Linux; Peer-to-peer applicaties - utorrent, Skype, or limeware; Google page ranking algoritmen. Informatici hebben niet alleen een grote impact op computergebruikers, ze kunnen ook een impact hebben op de gemeenschap en de andere wetenschappen. Wat is informatica? Het mag duidelijk zijn: informatica heeft veel aspecten en erg veel toepassingen. Maar wat is het nu precies? Daarom even een definitie. Informatica is de studie en de wetenschap van de theoretische grondslagen van informatie en informatieverwerking en de implementatie en toepassing daarvan in computersystemen. Binnen de informatica (of computerwetenschappen) zijn er vele sub domeinen: Sommige leggen de nadruk op de berekening van specifieke resultaten, zoals computer graphics. Andere leggen zich toe op de eigenschappen van berekeningsproblemen, zoals computationele complexiteitstheorie. Nog andere focussen op de vraag wat eigenlijk kan berekend worden met een computer en wat dan wel de beste manier is om dat te doen. Zo vergelijkt de theorie van programmeertalen verschillende manieren om een berekening te beschrijven. 7

10 Een heel ander domein is dat van de interactie tussen mens en computer. Hier draait alles om de uitdaging om computers en hun berekeningen nuttig, bruikbaar, universeel en intuïtief toegankelijk te maken voor mensen. Een van de nieuwste en meest belovende subdomeinen situeert zich op het vlak van embedded systemen en draadloze netwerken van passieve en actieve sensoren. Niettegenstaande hun hoge graad van distributie, heterogeniteit, decentralisatie en onderlinge afhankelijkheid moeten dergelijke systemen voldoen aan strenge eisen qua betrouwbaarheid, veiligheid en flexibiliteit. Een belangrijke uitdaging voor de informatica dus. Klaar om hoge toppen te scheren? Om een goed beeld te krijgen van wat informatica precies is, kan je ook kijken naar de wetenschappelijke en technologische uitdagingen die informatici momenteel te lijf gaan. Computerplatformen worden steeds complexer. Wat vroeger alleen door supercomputers berekend kon worden, wordt nu voorgeschoteld aan systemen met niet-uniforme multi-processor (multi-core) systemen. Alleenstaande processoren met uniforme geheugensystemen raken steeds meer in onbruik, en dat heeft drastische gevolgen voor de bestaande programmeermodellen. Die uitdaging wordt nog groter door de toenemende nood aan integratie via het internet. Er is dan ook nood aan nieuwe programmeermodellen en nieuwe geïntegreerde software instrumenten om deze nieuwe hardware technologie volop te kunnen benutten. Bedrijfsgegevens, financiële data, resultaten van klimaatobservaties, gegevens uit de nanofysica, de bio-informatica,... de hoeveelheid data waarmee beleidsmakers, managers en wetenschappers overspoeld worden, is niet meer te overzien. Het Sanger Centre in Cambridge, bijvoorbeeld, steunt op een indrukwekkend IT-systeem voor haar genoomonderzoek. Dit instituut alleen al beheert op dit moment 150 terabytes (10 12 bytes) aan gegevens. De Large Hadron Collider (LHC) van CERN in Genève zal jaarlijks zo n 15 petabytes (15 miljoen gigabyte of 15 keer bytes) aan data voortbrengen genoeg om elk jaar meer dan 1,7 miljoen DVD s te vullen. Data management is dan ook een kwestie die dagelijks aan belang wint, net als de visualisatie van data. De behoefte aan goede instrumenten om groeiende datastromen te beheersen en om de kennis die erin verborgen zit bloot te leggen, is groot. De huidige ontwikkeling van nieuwe methodes voor data mining en data analyse is alvast veelbelovend. Elke technologie, ongeacht de bedrijfstak waar ze wordt toegepast, steunt op modellen. Of het nu gaat om financiële of productietechnologie, om een dienst of een wetenschappelijke toepassing: elk bedrijf wil met een model 8

11 nagaan of de technologie werkt, alvorens tijd en geld te investeren in grootschalige productie. Informatici worden dan ook ingeschakeld in uiteenlopende sectoren. Je helpt misschien mee bij de creatie van een nieuw product, een pacemaker, een gsm antenne of een onderdeel voor een satelliet. Of je wordt betrokken bij de layout van de componenten in een nieuw draagbaar toestel, om ervoor te zorgen dat de onderdelen optimaal geplaatst worden. Of je helpt bij de ontwikkeling van algoritmen voor een bewegende robot. Reken maar dat het ontwerp van zo n model en het tot stand brengen van overeenstemming tussen dat model en de werkelijkheid een serieuze uitdaging is. Beeld je even in dat een klein deel van de (naar schatting) 650 miljoen PC s op aarde en de 250 miljoen gezinnen met breedband internet een deel van hun onbenutte rekencapaciteit beschikbaar stellen voor wetenschappers. Daardoor worden grootschalige berekeningen die veel verwerkingstijd vragen plots mogelijk! Zo gebruikt het grid computersysteem SETI@home onbenutte CPU tijd van privé computers om radiosignalen te analyseren van de Arecibo radiotelescoop, op zoek naar mogelijk bewijs van buitenaards intelligent leven. Een grid computernetwerk werkt echter alleen maar goed als de capaciteit van vele verschillende computers in een netwerk efficiënt gebruikt wordt - opnieuw een taak voor informatici. 9

12 Informatica, hoe begin je eraan? Troeven Is slagen een kwestie van geluk? Hangt het grotendeels af van je vooropleiding? Hoeveel moet je dan wel studeren? Kan je zelf inschatten of je voldoende voorbereid bent voor een examen? Krijg je hulp bij het maken van een studieplanning? Terechte vragen, want aan de universiteit ligt de lat hoog. Maar laat je niet te snel ontmoedigen. De belangrijkste troeven om te slagen in de opleiding informatica zijn een goede motivatie, doorzettingsvermogen, een efficiënte studieplanning en - in mindere mate - een degelijke voorkennis. Een goede motivatie en doorzettingsvermogen Met een goede motivatie en grote belangstelling voor informatica kan je jezelf blijvend aanzetten tot een succesvolle studiehouding. Dit betekent dat je vanaf de eerste week enthousiast aan het werk gaat en bereid bent wekelijks een 45-tal uren (contactmomenten inbegrepen) aan je studies te besteden. En dit terwijl je op de universiteit heel wat vrijheid krijgt en er volop studentenactiviteiten worden georganiseerd... Van doorzettingsvermogen gesproken! Je merkt het al: het is van groot belang een evenwicht te vinden tussen verschillende aspecten van het studentenleven! Een efficiënte studieplanning In het secundair onderwijs heb je heel wat ervaring opgedaan met studeren volgens een strikte planning die meestal door je leraars werd opgelegd. Aan de universiteit mag je zelf gaan plannen en wat dit betreft is het eerste semester van het eerste jaar cruciaal. In dit semester ervaar je wat een universitaire studie in de praktijk inhoudt: je krijgt in een behoorlijk tempo nieuwe kennis te verwerken en daarbij is het aan jou om zo snel mogelijk je studiestrategie aan te passen aan het universitair onderwijssysteem. Je staat er echter niet alleen voor: je kan hierbij de hulp inroepen van docenten, assistenten en medestudenten. Onthoud vooral dat je niet met je vragen mag blijven zitten tot het te laat is. Proffen, assistenten, studiebegeleiders en de medewerkers van Studieloopbaanbegeleiding zijn er om je zo goed mogelijk te begeleiden. Gewoon aankloppen of een mailtje sturen en je wordt geholpen. Via de semesterindeling, de studiepunten, de lage drempel naar proffen en assistenten, studiewijzers, een elektronisch leerplatform (Blackboard), zelfstudieopdrachten, groepswerk, peerevaluatie, onderwijskwaliteitszorg, helpen we je bij de ontwikkeling van een efficiënte studiestrategie. Al nemen we je vanzelfsprekend niet alles uit handen: het is in de eerste plaats aan jou om de klus te klaren! 10

13 Een degelijke voorkennis Bij de start van je informaticaopleiding hoef je geen informaticavoorkennis te hebben. Maar een specifieke voorkennis wiskunde is wél nodig. Elementaire rekentechnieken moet je beheersen en een basiskennis van een aantal fundamentele wiskundige begrippen is noodzakelijk. Om je een idee te geven van wat dit in de praktijk betekent: een opleiding in het secundair onderwijs met 6 uur wiskunde verhoogt je kans op slagen aanzienlijk. Op voorwaarde natuurlijk dat je dit combineert met motivatie, doorzettingsvermogen en de studieplanning uit het vorige punt. En wat als je een andere opleiding hebt genoten met minder wiskunde? Geen paniek! Je kan bijvoorbeeld je voorkennis opkrikken door deel te nemen aan de septembercursussen wiskunde of aan de hand van het boek Wiskunde voor de beginnende bachelor. Op die manier kan je je abstractievermogen op een goed startniveau brengen, want dat is een vaardigheid die je absoluut nodig hebt. Verder kan je met een grote inzet en een goede studiestrategie een extra inhaalbeweging maken in de loop van het academiejaar. Veel wiskundeleerstof uit het secundair onderwijs wordt immers herhaald, weliswaar aan een beduidend hoger tempo. Zo slagen er elk jaar studenten uit richtingen met minder dan 6 uur wiskunde. Kortom, je zal ervaren dat je studieresultaat vooral van je eigen inzet en discipline afhangt en dat slagen geen kwestie van geluk is! 11

14 De bacheloropleiding Bachelor of Science in de informatica Het bachelorprogramma geeft je een wetenschappelijk onderbouwde opleiding in de informatica. Je ontwikkelt er de competenties, kennis, vaardigheden en attitudes die je nodig hebt om te functioneren in het vakgebied van de informatica. Je krijgt een beeld van de vervolgopleiding (de masteropleiding), de beroepsmogelijkheden en de internationale uitwisselingsprogramma s waar je aan kan deelnemen. Je komt ook in contact met het onderzoekswerk dat, vaak in een internationaal kader, aan de universiteit wordt verricht. Vanaf het eerste jaar van je studie besteden we veel aandacht aan concrete projecten en aan teamwerk. In het tweede en derde jaar heb je heel wat ruimte om eigen accenten te leggen in je programma: meer dan een kwart ervan - de profileringsruimte - vul je zelf in met keuzevakken. Studiepunten De studieomvang van elke opleiding wordt uitgedrukt in studiepunten (sp.). Studiepunten geven een goed beeld van de relatieve tijdsbesteding die verwacht wordt voor elk opleidingsonderdeel. Een voltijds academiejaar telt 60 studiepunten. Deze norm werd overgenomen van het Europees ECTS-project (European Credit Transfer and Accumulation System). Elk studiepunt komt overeen met een studietijd van 25 tot 30 uren. Hierin zijn het bijwonen van de hoor- en werk colleges, de voorbereidingstijd en het studeren voor de examens vervat. De totale studietijd voor een voltijds academiejaar varieert tussen en uren studie. Het aantal studiepunten van een opleidingsonderdeel zegt dus meer over de hoeveelheid tijd je er uiteindelijk aan zal besteden dan het aantal uren dat je les hebt. De bacheloropleiding informatica omvat 180 studiepunten. Hierna vind je de lijsten met de opleidingsonderdelen van het modelprogramma van de drie bachelorjaren. Bij ieder onderdeel wordt het aantal contacturen theorie (th.), practicum (pr.) en het aantal studiepunten (sp.) opgegeven. De indeling in uren theorie (th.) en praktijk (pr.) is in werkelijkheid niet altijd even scherp als hier weergegeven. Sommige opleidingsonderdelen bieden een mengvorm van klassieke lessen en minilessen, projecten, portfoliowerk, zelfstudie en praktisch werk. 12

15 Bachelor eerste jaar Th. Pr. Sp. Inleiding programmeren Discrete wiskunde Computersystemen- en architectuur Talen en automaten Gegevensstructuren Project software engineering Calculus Computer graphics Totaal Bachelor tweede jaar Th. Pr. Sp. Gevorderd programmeren Machines en berekenbaarheid Uitbatingssystemen Databases & XML Algoritmen en complexiteit Programming project databases 60 6 Lineaire algebra Numerieke lineaire algebra Computernetwerken Profileringsruimte: 9 sp. kiezen uit keuzeopleidingsonderdelen (a) Totaal

16 Bachelor derde jaar Th. Pr. Sp. Bachelor eindwerk Artificial intelligence Telecommunicatiesystemen Wetenschappelijk programmeren Software engineering Levensbeschouwing 30 3 Gedistribueerde systemen Profileringsruimte: 21 sp kiezen uit keuzeopleidingsonderdelen (a) en (b) Totaal

17 Keuzeopleidingsonderdelen (a) voor Ba 2 en Ba 3 Th. Pr. Sp. Elementaire statistiek Fysica Economie 30 3 Datastructuren en graafalgoritmen Programming paradigms Codetheorie Keuzeopleidingsonderdelen (b) enkel voor Ba 3 Th. Pr. Sp. Bedrijfseconomie en ondernemerschap Labo computernetwerken 30 3 Formal techniques in software engineering Netwerkprotocols 30 3 Toegepaste logica Databases en webtechnologie Beeldverwerking Collegeroosters Zoek je een voorbeeld van een collegerooster? Surf dan naar Daar vind je een overzicht van de huidige collegeroosters. Opleidingsonderdelen Op de website vind je meer uitgebreide informatie over de inhoud van de opleidingsonderdelen van het eerste, tweede en derde jaar bachelor informatica. 15

18 De masteropleiding Master of Science in de informatica De volledige masteropleiding informatica omvat 120 sp. Aan de Universiteit Antwerpen is er keuze tussen drie afstudeerrichtingen (elk 90 sp.) en drie opties (elk 30 sp.). Je kan elke afstudeerrichting combineren met elke optie. Afstudeerrichtingen (90 sp.) De masteropleiding is georganiseerd rond drie specialisaties op het gebied van de informatica. De drie afstudeerrichtingen zijn: - computernetwerken en gedistribueerde systemen - databases - software engineering De 90 sp. van de afstudeerrichting zijn verdeeld in 33 sp. verplichte vakken, 27 sp. keuzevakken en 30 sp. masterproef. De samenwerking met andere universiteiten (KU Leuven, U Hasselt, VU Brussel) geeft je nog ruimere mogelijkheden om je interesses na te streven. Bovendien kan de Onderwijscommissie Informatica op basis van jouw persoonlijk voorstel een gepersonaliseerd programma goedkeuren. Zo kan je verzoeken om vakken te volgen van andere opleidingen, of kan je verzoeken om ontheven te worden van beperkingen in studiepunten op één van de componenten van het curriculum. 16

19 17

20 Afstudeerrichting: computernetwerken en gedistribueerde systemen Sp. Verplichte vakken 33 Mobile and wireless networks 6 Introduction to performance modelling 6 Distributed computing 6 Compilers 6 Modelling of software-intensive systems 6 Scientific English 3 Masterproef 30 Verdiepende keuzevakken 12 Aan de Universiteit Antwerpen Advanced performance modelling 6 Mobile and wireless networks lab 3 Topics in distributed computing 6 Parallel computing 6 Seminar computernetworks 3 Sensor networks lab 3 Aan de KU Leuven Software voor real-time en embedded systems 4 Capita selecta van gedistribueerde systemen 4 Internetinfrastructuur 5 Multi-agent systemen 4 Beveiliging van netwerk- en computerinfrastructuur 4 18

21 Afstudeerrichting: computernetwerken en gedistribueerde systemen Sp. Verbredende keuzevakken 15 Algemeen Strategische bedrijfscommunicatie 6 Wetenschapsfilosofie 3 Capita selecta van de computationele wetenschappen 3 Bioinformatica 3 Uit de andere afstudeerrichtingen Advanced database systems 6 Current trends in databases 6 Advanced datamining techniques 6 Database security 3 Project databases 6 Model driven engineering 6 Specification and verification 6 Software reengineering 6 Capita selecta software engineering 3 Software testing 6 19

22 Afstudeerrichting: databases Sp. Verplichte vakken 33 Advanced database systems 6 Current trends in databases 6 Advanced datamining techniques 6 Compilers 6 Modelling of software-intensive systems 6 Scientific English 3 Masterproef 30 Verdiepende keuzevakken 12 Aan de Universiteit Antwerpen Database security 3 Project databases 6 Aan de KU Leuven Statistische modellen en data-analyse 6 Text-based information retrieval 4 User interfaces 4 Aan de U Hasselt Web-informatiesystemen 5 Fundamenten van databases 5 Bioinformatica 5 Complexiteit 5 20

23 Afstudeerrichting: databases Sp. Verbredende keuzevakken 15 Algemeen Strategische bedrijfscommunicatie 6 Wetenschapsfilosofie 3 Capita selecta van de computationele wetenschappen 3 Bioinformatica 3 Uit de andere afstudeerrichtingen Mobile and wireless networks 6 Introduction to performance modelling 6 Distributed computing 6 Advanced performance modelling 6 Mobile and wireless networks lab 3 Topics in distributed computing 6 Parallel computing 6 Seminar computernetworks 3 Sensor networks lab 3 Model driven engineering 6 Specification and verification 6 Software reengineering 6 Capita selecta software engineering 3 Software testing 6 21

24 Afstudeerrichting: software engineering Sp. Verplichte vakken 33 Model driven engineering 6 Specification and verification 6 Software reengineering 6 Compilers 6 Modelling of software-intensive systems 6 Scientific English 3 Masterproef 30 Verdiepende keuzevakken 12 Aan de Universiteit Antwerpen Capita selecta software engineering 3 Software testing 6 Database security 3 Advanced datamining techniques 6 Aan de KU Leuven Gedistribueerde software architecturen: verdiepende studie 6 Vereistenanalyse voor complexe softwaresystemen 3 Aan de VU Brussel Aspect oriented software development 6 Programming language engineering seminar 6 Software architectuur 6 22

25 Afstudeerrichting: software engineering Sp. Verbredende keuzevakken 15 Algemeen Strategische bedrijfscommunicatie 6 Wetenschapsfilosofie 3 Capita selecta van de computationele wetenschappen 3 Bioinformatica 3 Uit de andere afstudeerrichtingen Mobile and wireless networks 6 Introduction to performance modelling 6 Distributed computing 6 Advanced performance modelling 6 Mobile and wireless networks lab 3 Topics in distributed computing 6 Parallel computing 6 Seminar computernetworks 3 Sensor networks lab 3 Advanced database systems 6 Current trends in databases 6 Project databases 6 23

26 Opties (30 sp.) Naast de inhoudelijke vakspecialisatie speelt de beroepsfinaliteit natuurlijk ook een zeer belangrijke rol. De beroepscontext waarin de afgestudeerde informaticus moet functioneren is enorm gevarieerd. De belangrijkste beroepsfinaliteiten, namelijk, 1) Ondernemerschap, 2) Onderwijs en 3) Onderzoek en Ontwikkeling vind je terug in de structuur van de opleiding waar ze elk vertegenwoordigd zijn door een overeenkomstige optie van 30 sp. 1. Optie ondernemerschap De master met een bedrijfsgericht profiel zal als projectleider de technische verantwoordelijkheid en leiding dragen over ICT projecten. Hij/zij kan op termijn doorgroeien naar een verantwoordelijke functie binnen een onderneming waar hij/zij beslist over strategische keuzes betreffende informatica-infrastructuur en -oplossingen. Deze optie omvat vijf opleidingsonderdelen van elk 6 sp., waaronder bedrijfscommunicatie, management en organisatie, innovatie en ondernemerschap. Als je deze optie wil kiezen, wordt er van je verwacht dat je in de bachelorstudies de keuzevakken algemene economie en bedrijfseconomie en ondernemerschap volgt. Gedetailleerde informatie hierover is beschikbaar in de infobrochure: Ondernemerschap voor wetenschappen en biomedische wetenschappen. Deze kan je aanvragen bij het Studenten Informatie Punt (STIP). 2. Optie onderwijs De master met een onderwijsgericht profiel bereidt voor op een functie als lesgever in het secundair en in het hoger onderwijs. Het diploma lerarenopleiding omvat in totaal 60 sp. waarvan er 30 gevolgd worden tijdens de masteropleiding. Dat is precies de optie onderwijs. Ze omvat 21 sp. voor onderwijskundige vakken en 9 sp. praktijk met oefenlessen en stage. Gedetailleerde informatie hierover is beschikbaar in de infobrochure lerarenopleiding of op de bijbehorende website: 3. Optie onderzoek en ontwikkeling De master met een onderzoeksprofiel komt terecht in één van de kenniscentra, een universitaire instelling of onderzoekscentrum, of in een meer toepassingsgericht industrieel onderzoekslabo. De vorser draagt hier bij tot de ontwikkeling van nieuwe methodes en technologieën, zowel in een academische als industriële context. De optie onderzoek en ontwikkeling omvat 18 sp. van opleidingsonderdelen die onderzoeksvaardigheden aanbrengen en 12 sp. van onderzoeksstages. 24

27 Keuzemomenten Er zijn drie keuzemomenten. Bij aanvang van de masteropleiding leg je één van de 12 mogelijke combinaties van afstudeerrichting en optie vast. Op het einde van het eerste semester van het eerste masterjaar leg je de keuzevakken voor dat jaar vast. Bij aanvang van het tweede masterjaar kies je een promotor en het onderwerp van de masterproef en leg je ook de keuzevakken voor het tweede masterjaar vast. Opleidingsonderdelen De opleidingsonderdelen voor de masteropleiding vind je op: 25

28 Diploma op zak, wat nu? Aan jou de keuze! Wie informatica studeert, verzekert zichzelf van een ruime keuze op de arbeidsmarkt en heeft meer dan ooit het vooruitzicht van een boeiende carrière. Met het diploma informatica op zak, zul je je niet moeten afvragen waar je een job kunt vinden. De vraag is eerder welke job je toelaat je talenten tot volle bloei te brengen en een belangrijke impact te hebben. De grootste uitdagingen in wetenschap en technologie in de 21ste eeuw zijn multidisciplinair (verschillende wetenschappelijke disciplines werken daarbij nauw samen). De computerwetenschappers zullen hierbij gevraagd worden om vanuit verschillende disciplines data te verzamelen en software, systemen, netwerken, algoritmen en databeheer op elkaar af te stemmen. Ze spelen dus een cruciale rol om pakweg een fysicus en een ingenieur toe te laten vlot samen te werken, of om de complexe gegevensuitwisseling tussen een arts en een biochemicus succesvol te laten verlopen. De moderne economie die steeds competitiever wordt en de groeiende nood aan duurzaamheid hebben eveneens veel in petto voor informatici. De nood groeit immers aan nieuwe industriële systemen, de ontwikkeling en optimalisatie van gespecialiseerde software, netwerken met meer capaciteit en veiligheid, nog grotere rekencapaciteit een kolfje naar de hand van een computerwetenschapper. Carrièremogelijkheden 1. In een bedrijf kan je aan de slag als (technologie)consultant, software ontwikkelaar, systeemontwerper, software architect, software-analist, webontwerper en -ontwikkelaar, projectleider, industrieel onderzoeker, infrastructuurbeheerder of medewerker op de afdeling verkoop en marketing. 2. Je kan terecht op de afdeling onderzoek en ontwikkeling van een industrieel bedrijf of een bank, maar je kan in het bedrijfsleven ook je brede achtergrond als wetenschapper gebruiken in snel wijzigende projecten en onderzoeksuitdagingen. 3. Je legt je toe op een wetenschappelijke carrière waarbij je je verdiept in de theoretische computerwetenschappen. De kennis die je hierbij opbouwt, draag je uit door samen te werken met wetenschappers uit verschillende disciplines, faculteiten, universiteiten en bedrijven, binnen Europese en internationale projecten. 26

29 Dit geven we nog even mee: enkele van de toepassingen die algemeen beschouwd worden als economisch beloftevol en technologisch belangrijk (en waar je als computerwetenschapper een serieuze impact op hebt): alternatieve energiebronnen, highperformance computing, nanotechnologie, biotechnologie, draadloze communicatie, sensoren, micro-elektronica systemen, nieuwe materialen zoals zelfherstellende materialen, supergeleiders, halfgeleiders. Tijdens je studie aan de Universiteit Antwerpen kan je alvast proeven van uiteenlopende toepassingen van computerwetenschappen. Als student stap je mee in de boeiende, creatieve, dynamische en veelzijdige wereld van de informatica en kan je mee (internationale) projecten helpen realiseren. Doel en ambitie Het doel van de opleiding informatica aan de Universiteit Antwerpen is bekwame en wetenschappelijk gevormde informatici af te leveren. Na je opleiding: ben je in staat je de nieuwste technologische ontwikkelingen in de diverse deelgebieden van de informatica eigen te maken, kan je deze, waar nodig, exploiteren binnen je beroepscontext kan je zelf een originele bijdrage leveren tot de verdere evolutie van de informatica. Het is onze ambitie om een unieke opleiding aan te bieden gebaseerd op de aanbevelingen van gerenommeerde wetenschappelijke organisaties zoals ACM, IEEE en SIAM. We wensen je niet alleen een diploma mee te geven, maar ook voldoende diepgang en flexibiliteit zodat je gegeerd bent op de arbeidsmarkt en een academische positie kan bekleden aan universiteiten en onderzoeksinstellingen met wereldfaam. 27

30 Alumnus aan het woord Webwonder Dries Buytaert: alumnus van het jaar 2010 Wereldwijd gebruiken miljoenen mensen en organisaties, waaronder het Witte Huis, de Drupal-software om websites te ontwikkelen. Dat het zo n hoge vlucht zou nemen, had bedenker Dries Buytaert nooit durven denken. Toen ik met Drupal ben gestart, heeft mijn academische opleiding me sterk vooruitgeholpen. Er waren toen al enkele programma s beschikbaar om websites te bouwen, maar ik had echt het gevoel dat ik beter kon. Drupal is sterk gestart, met een beter design, betere architectuur en betere code dan de alternatieven. Dat is mede te danken aan de Universiteit Antwerpen. Elke dag heb ik wel een idee voor een nieuw concept op internet. Geregeld laat ik op mijn blog een ballonnetje op. Leuk, want dan kunnen anderen mee brainstormen. 28

31 Nuttige info bij de start van je studietraject Hoe verlopen de lessen? Voor de meeste vakken worden hoorcolleges georganiseerd. Je volgt in groep een uiteenzetting van de docent, al dan niet ondersteund door audiovisueel materiaal. Voor bepaalde vakken zijn er ook werkcolleges, waar de leerstof uit de hoorcolleges in kleinere groepen wordt uitgediept en ingeoefend. Als universiteitsstudent leer je zelfstandig, kritisch en probleemoplossend denken. Je bepaalt zelf je studietempo en bereidt tussentijdse evaluatiemomenten voor. Zo krijg je de nodige bagage en ontwikkel je de nodige creativiteit om een grote diversiteit aan problemen te behandelen. Dit heeft tot gevolg dat het bedrijfsleven voor de invulling van hogere functies de voorkeur geeft aan universitairen. De digitale leeromgeving Blackboard speelt in deze context een grote rol. Opdrachten worden via dit medium doorgegeven en interactief verwerkt en je kan docenten te allen tijde om feedback vragen. Studieprogramma en creditbewijzen Het academiejaar is opgedeeld in twee semesters. Aan het eind van elk semester leg je examens af van de opleidingsonderdelen die op dat moment afgewerkt zijn. De examens van het eerste en het tweede semester vormen samen de eerste zittijd. Als je niet voor alle opleidingsonderdelen een creditbewijs hebt behaald in de eerste zittijd, krijg je nog een kans tijdens de tweede zittijd op het einde van augustus en in het begin van september. Door de flexibilisering in het hoger onderwijs bestaan er geen studiejaren meer. Wel worden modeltrajecten voorgesteld. Als je voor een modeltraject kiest, rond je een bacheloropleiding (180 studiepunten) af in 3 jaar tijd: 60 studiepunten per jaar. Om te slagen voor het examen van een opleidingsonderdeel moet je ten minste 10 op 20 behalen. Als dat lukt krijg je een creditbewijs: een erkenning van het feit dat je de studiepunten verbonden aan dat opleidingsonderdeel verworven hebt. Je slaagt voor een opleiding als je creditbewijzen behaalt voor alle opleidingsonderdelen van de opleiding. Indien je niet alle creditbewijzen van je studieprogramma behaalt, kan je meestal toch verder met je studie. Je komt dan in een geïndividualiseerd traject terecht. Je traject moet dan goedgekeurd worden door je faculteit. Bovendien werden voorwaarden vastgelegd die de volgorde waarin je kan inschrijven voor opleidingsonderdelen bepalen. Dit noemt men volgtijdelijkheid. 29

32 Dankzij de nieuwe bachelor-masterstructuur en het flexibiliseringssysteem heb je als student meer keuzemogelijkheden gekregen om je studieprogramma in te vullen. In elke faculteit adviseren studietrajectbegeleiders je over de samenstelling van je programma en over de aangeboden keuzemogelijkheden. Het is belangrijk voldoende vooruitgang te boeken in je studietraject en in een redelijke tijd je diploma te behalen. Daarom heeft de Universiteit Antwerpen een systeem van studievoortgangbewaking en -begeleiding opgezet: de faculteit zal je studieprestaties volgen en kan je bindende voorwaarden opleggen wanneer je niet de helft van de studiepunten van het goedgekeurde studieprogramma hebt behaald. Het volledige onderwijs- en examenreglement vind je terug op Leerkrediet Het leerkrediet werd in het leven geroepen om je te stimuleren om een doordachte studiekeuze te maken. Het is een maatstaf voor studiesucces en studievoortgang en kan gevolgen hebben voor jouw recht op verder studeren en jouw sociale statuut als student. Daarom is het belangrijk om doordacht te kiezen, je in te zetten voor je studie en ook administratief tijdig met alles in orde te zijn. Meer informatie vind je ook op Hoe werkt het leerkrediet? Elke student krijgt 140 studiepunten bij zijn eerste inschrijving aan de universiteit. Voor elk opleidingsonderdeel waarvoor je inschrijft wordt je leerkrediet verminderd met de overeenkomstige studiepunten. Enkel wanneer je slaagt voor dat opleidingsonderdeel, komen die studiepunten er terug bij. Studiepunten waarvoor je gedelibereerd wordt, dit wil zeggen geslaagd verklaard hoewel je er geen creditbewijs voor behaalde, komen niet terug bij je leerkrediet. Dit kan in je nadeel zijn wanneer je een bijkomende master wil behalen. Voor wie? Het leerkrediet is van toepassing op alle studenten die zich inschrijven met een diplomacontract voor een bachelor- of masteropleiding en voor alle inschrijvingen met een creditcontract. Verkeerde keuze gemaakt? Indien je voor de eerste keer in het hoger onderwijs in Vlaanderen voor een bacheloropleiding bent ingeschreven en je van opleiding wenst te veranderen, voorzien de overheid en de universiteit maatregelen om het verlies van leerkrediet te beperken. Deze zijn afhankelijk van de data van uit- en inschrijving. Informeer je tijdig. 30

33 Bonus van 60 studiepunten De overgang van secundair naar hoger onderwijs loopt niet altijd even vlot. Daarom heeft de overheid een maatregel ingebouwd om hieraan tegemoet komen. Zo krijg je de eerste 60 studiepunten die je verwerft dubbel terug. Opleiding afgewerkt? Na het behalen van je bachelordiploma, behoud je je leerkrediet. Als je een masterdiploma behaalt, wordt het startkapitaal van 140 studiepunten van je saldo afgetrokken. Als je studietraject perfect is verlopen, heb je dan nog 60 studiepunten over. Onvoldoende leerkrediet Als je geen of een negatief leerkrediet hebt, mag de universiteit je inschrijving weigeren. Als je onvoldoende studiepunten hebt voor de opleiding of het programma waarvoor je wilt inschrijven, kan de universiteit je inschrijving beperken tot het aantal studiepunten waarover je nog beschikt. Aan de Universiteit Antwerpen wordt géén verhoogd inschrijvingsgeld gevraagd. Je hebt wel van de betrokken faculteit de toelating tot inschrijven nodig en deze zal in de meeste gevallen je studieprogramma beperken. Het aantal studiepunten dat je opneemt via je inschrijving en het aantal studiepunten waarvoor je credits behaalt via de examens is dus belangrijk! Ombudspersoon Tijdens de examens kan je met problemen (bijvoorbeeld in verband met de examenregeling, uitstel van een examen, onderbreking of definitief stopzetten van examens of een conflict met een docent) terecht bij de ombudspersoon van je opleiding. De ombudspersoon zorgt ervoor dat het onderwijs- en examenreglement correct wordt opgevolgd en bemiddelt tussen studenten en docenten. Hij of zij is ook aanwezig bij de deliberatie en kan, op basis van verzachtende omstandigheden zoals ziekte of ongeval, je zaak bepleiten. Je kan de gegevens van jouw ombudspersoon terugvinden op Blackboard. De centrale ombudspersoon is prof. Patrick Cras. Hij treedt op als bemiddelaar bij geschillen tussen studenten en personeelsleden die het niveau van de faculteit overschrijden. De contactgegevens van de centrale ombudspersoon kan je ook terugvinden op Blackboard. 31

34 Studiebegeleiding Studentenbegeleiding De Dienst voor Studieadvies en Studentenbegeleiding is er om je te helpen vanaf het moment dat je je voor het eerst inschrijft tot op het moment waarop je je diploma in handen krijgt. Zowel individuele begeleiding als groepstrainingen behoren tot de mogelijkheden. Onze medewerkers staan voor je klaar met informatie en advies over studeren in het hoger onderwijs. Ze beantwoorden je vragen over de opleidingen, het onderwijs- en examenreglement, het leerkrediet enzovoort. Met specifieke vragen, bijvoorbeeld over je individuele studieprogramma of over vrijstellingen, kan je terecht bij de studietrajectbegeleider van je faculteit. Een studiekeuze maken is makkelijker gezegd dan gedaan. Samen met een studentenbegeleider kan je aan de hand van gesprekken meer zicht krijgen op je persoonlijkheid, capaciteiten en interesses en de opleidingen die daarbij passen, al dan niet in het kader van heroriëntering. Oefeningen uit het werkboek Kijk op Kiezen: stappenplan voor studie- en beroepskeuze kunnen je hierbij helpen. Een studentenbegeleider kan je ook begeleiden in het aanscherpen van je studievaardigheden (hoe verwerk je grote hoeveelheden leerstof, hoe maak je een schema, hoe maak je goede notities, ) en het maken van realistische studieplanningen om je uitstelgedrag tegen te gaan. Ook wanneer je geconfronteerd wordt met persoonlijke problemen die je studies belemmeren (faalangst, rouwverwerking, relatieproblemen, ) kan je terecht bij een studentenbegeleider die samen met jou nagaat welke hulp je het best kan gebruiken. Als student met een functiebeperking kan je bijzondere faciliteiten aanvragen voor onderwijs en/of examens, indien je beschikt over een geldig attest. Je kan je aanvraag indienen via Het is belangrijk dit tijdig te doen! Meer informatie vind je in de folder Studeren met een functiebeperking. Studenten die sport of kunst beoefenen op een hoog niveau kunnen eveneens bijzondere faciliteiten aanvragen voor onderwijs en/of examens. Aanvragen van topsporters worden beoordeeld door de Sportcommissie, die van de kunstbeoefenaars door de Commissie Cultuur. Meer informatie vind je op of in de folder Studeren met een topsport- of kunstbeoefening. Wie geen diploma secundair onderwijs bezit en minimum 25 jaar is, kan met onze hulp toch een aanvraag tot inschrijving indienen. We kunnen je ook helpen in je zoektocht naar jobs die passen bij je persoonlijkheid, capaciteiten en interesses, en geven zelfs nuttige sollicitatietips. Ook als je wil verder studeren, kan je bij ons terecht voor informatie. 32

35 Wil je eerder verworven competenties (EVC) laten erkennen? Contacteer dan de EVC-coördinator voor informatie, een adviesgesprek en het opstarten van de procedure. Meer informatie vind je op Je kan op elke campus bij een studentenbegeleider terecht. Informatie en afspraken verlopen steeds via het Studenten Informatie Punt (STIP): T , stip@ua.ac.be. Neem ook een kijkje op de website: Studietrajectbegeleiding Voor specifieke vragen over je individuele studieprogramma, vrijstellingen en andere kan je terecht bij de studietrajectbegeleider van je faculteit. Zijn of haar contactgegevens vind je op p. 39 of op Vakspecifieke begeleiding Met vragen over of problemen met één van je cursussen kan je steeds terecht bij de professor die deze cursus doceert of bij zijn of haar assistent. Gewoon even langslopen of een mail schrijven: je zal merken dat je snel geholpen wordt. Voor bepaalde opleidingsonderdelen worden extra groepssessies georganiseerd, om de besproken theorie uit hoorcolleges toe te lichten en in oefeningen toe te passen. Bij deze sessies is vooral de wisselwerking tussen studenten en begeleider belangrijk: je kan hulp vragen waar je vastloopt, je begeleider houdt rekening met de gekende knelpunten van de cursus en je krijgt nuttige tips voor de studie van de leerstof. Taalbegeleiding: academisch Nederlands Op het Monitoraat op maat kan je terecht voor gratis Taalondersteuning Academisch Nederlands. Tijdens individuele sessies helpen taaldocenten je met je taalvragen. Voor specifieke taalbehoeften worden er contactmomenten in kleine groep georganiseerd. Eigen werkstukken en studiemateriaal kunnen dan besproken worden. Meer informatie vind je op 33

36 34

37 Studeren in het buitenland De Universiteit Antwerpen neemt actief deel aan Europese uitwisselingsprogramma s zoals Erasmus. Elk jaar studeert een aanzienlijk grote groep studenten één semester aan een buitenlandse universiteit. In het kader van het Erasmusprogramma heeft de Universiteit Antwerpen samenwerkingsakkoorden gesloten met heel wat universiteiten in West- en Centraal Europa. Maar we kijken verder dan Europa: op bilaterale basis (buiten het kader van Erasmus) werden wereldwijd uitwisselingsprogramma s uitgewerkt. In het kader van internationale ontwikkelingssamenwerking kan je met een beurs een aantal maanden in een ontwikkelingsland studeren. Je studieperiode aan één van de buitenlandse partneruniversiteiten wordt erkend als onderdeel van je studie aan de Universiteit Antwerpen. Meer informatie vind je op de website van de Dienst Internationale Samenwerking: 35

38 Hoe bereik je gemakkelijk onze campussen? Op kan je de wegbeschrijving naar onze campussen terugvinden. Met de fiets Onze campussen zijn gemakkelijk te bereiken met de fiets. Meer en meer studenten kiezen voor dit transportmiddel. Je kan je op deze manier immers snel verplaatsen. Op elke campus staan verschillende fietsparkings ter beschikking van de studenten. Met de bus of de tram Voor informatie over dienstregelingen en algemene inlichtingen kan je bellen naar De Lijn Info: Voor informatie over abonnementen kan je in Antwerpen terecht op: De website van De Lijn beschikt over een routeplanner die voor jou je reis van deur tot deur met bus, tram en/of trein uitstippelt: Met de trein Voor informatie over reiswegen, dienstregelingen en vertrek- en aankomsttijden kan je terecht op Met de auto Alle campussen beschikken over ruime parkings, behalve de Stadscampus. Wens je toch in de buurt van de Stadscampus te parkeren, volg dan de blauwe parkeerroute Meir Universiteit. Parkeren in Antwerpen is echter niet gratis! Meer informatie op Waar situeert zich jouw campus? De opleiding informatica wordt georganiseerd op campus Middelheim, Middelheimlaan 1, Gebouw G, 2020 Antwerpen. 36

39 Merkksem Mer Eilandje Park Spoor Noord Dam MAS Campus Paardenmarkt Stadscampus Roosevelt plaats Linkeroeever Stadscentrum Borg Bor gerhout Centraal Station ANTWERPEN ANTWER Zuid Zurenbor nborg nbor g Berch cheem Kiel Nachtegalen chtegalen park Campus Middelheim Middelheim museum Hobokken Hobo Campus Groenenborger MOR MO RTSEL Campus Don Bosco Hoboken Wilrijk Campus Drie Eiken HO EDEGEM M 37

40 Infomomenten Studie-informatiedagen De studentenbegeleiders en medewerkers van de Universiteit Antwerpen nemen jaarlijks deel aan de netoverschrijdende studie-informatiedagen (SID-in s). Deze worden per provincie georganiseerd op initiatief van het Ministerie van Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap en de Centra voor Leerlingen begeleiding. Open lesdagen Tijdens de krokusvakantie van het secundair onderwijs organiseert de Universiteit Antwerpen open lesdagen. Tijdens de open lesdagen kan je twee soorten lessen volgen: de meelooplessen en de proeflessen. In de meelooplessen sluit je je aan bij de studenten van de bachelor eerste jaar, terwijl de proeflessen speciaal ingericht worden voor leerlingen van het secundair onderwijs. Meer informatie en inschrijven via Open campusdagen Op 17 maart en 28 april 2012 organiseert de Universiteit Antwerpen open campusdagen voor leerlingen van het secundair onderwijs. Naast een algemene en een opleidingsspecifieke infosessie kan je aan de infostanden cursussen inkijken en een aantal brochures verkrijgen. Je krijgt de gelegenheid om vragen te stellen en ook een persoonlijk gesprek is mogelijk. Vooraf inschrijven is niet nodig. Meer informatie vind je op Infomarkt Twijfel je in september nog over je studiekeuze, of wil je graag bevestiging van je keuze? Dan kan je terecht op de infomarkt op 5 september. Bachelor-, schakel-, master- en master-na-masterprogramma s komen aan bod, alsook flexibel studeren en avondonderwijs. Aan de infostanden kan je cursussen inkijken, brochures verkrijgen en bijkomende vragen stellen aan de medewerkers van de opleidingen en de studentenbegeleiders. Vooraf inschrijven is niet nodig. Meer informatie vind je op Wil je ook de brochure van een andere opleiding inkijken? Of wil je alvast de masteropleiding beter leren kennen? Vraag dan een brochure aan via of bij het Studenten Informatie Punt (STIP). 38

informatica bacheloropleiding uantwerpen.be

informatica bacheloropleiding uantwerpen.be informatica bacheloropleiding 2013 2013 uantwerpen.be Inhoud Welkom 3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? 4 De opleiding informatica 6 Informatica, hoe begin je eraan? 10 De bacheloropleiding

Nadere informatie

Organisatie en management. masteropleiding

Organisatie en management. masteropleiding Organisatie en management masteropleiding 2012 Inhoud Welkom 3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? 4 Organisatie en management binnen de Universiteit Antwerpen 5 De opleiding organisatie en

Nadere informatie

Informatica. bachelor- en masteropleiding

Informatica. bachelor- en masteropleiding Informatica bachelor- en masteropleiding 2011 Welkom 3 De opleiding Informatica 4 Waarom Informatica studeren? 4 Wat is Informatica? 5 Klaar om hoge toppen te scheren? 6 Toekomstperspectieven 8 Aan jou

Nadere informatie

Informatica aan de Universiteit Antwerpen

Informatica aan de Universiteit Antwerpen Informatica aan de Universiteit Antwerpen Academische Bachelor en Master Waarom Informatica? Informatica heeft een enorme impact Informatica is een boeiende wetenschap Brede keuze uit tewerkstellingsmogelijkheden:

Nadere informatie

Voorwoord 5. De opleiding Informatica 6 Waarom informatica studeren? 6 Wat is informatica? 7 Klaar om hoge toppen te scheren? 8

Voorwoord 5. De opleiding Informatica 6 Waarom informatica studeren? 6 Wat is informatica? 7 Klaar om hoge toppen te scheren? 8 Colofon Inhoud Redactie Vormgeving Fotografie Departement Studentgerichte Diensten Departement Wiskunde - Informatica E. Willockx, A. Devaux J. Crab Voorwoord 5 De opleiding Informatica Waarom informatica

Nadere informatie

Informatica. masteropleiding. bachelor- en. faculteit wetenschappen

Informatica. masteropleiding. bachelor- en. faculteit wetenschappen bachelor- en masteropleiding Informatica faculteit wetenschappen 2009 Colofon Redactie Vormgeving Fotografie Departement Studentgerichte Diensten Departement Wiskunde - Informatica E. Willockx J. Crab,

Nadere informatie

Veiligheidswetenschappen. masteropleiding

Veiligheidswetenschappen. masteropleiding Veiligheidswetenschappen masteropleiding 2012 Inhoud Welkom 3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? 4 Veiligheidswetenschappen binnen de Universiteit Antwerpen 5 De opleiding veiligheidswetenschappen

Nadere informatie

organisatie en management

organisatie en management organisatie en management masteropleiding 2013 2013 uantwerpen.be Inhoud Welkom 3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? 4 Organisatie en management binnen de Universiteit Antwerpen 5 De opleiding

Nadere informatie

Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen?...4. TEW: Economisch Beleid binnen de Universiteit Antwerpen...6

Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen?...4. TEW: Economisch Beleid binnen de Universiteit Antwerpen...6 Inhoud Voorwoord...3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen?...4 TEW: Economisch Beleid binnen de Universiteit Antwerpen...6 Over Toegepaste Economische Wetenschappen: Economisch Beleid...6 Doelgroep

Nadere informatie

Toegepaste economische wetenschappen: economisch beleid. masteropleiding

Toegepaste economische wetenschappen: economisch beleid. masteropleiding Toegepaste economische wetenschappen: economisch beleid masteropleiding 2012 Inhoud Welkom 3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? 4 Economisch beleid binnen de Universiteit Antwerpen 5 De opleiding

Nadere informatie

Indeling hoger onderwijs

Indeling hoger onderwijs achelor & master Sinds enkele jaren is de structuur van het hoger onderwijs in België afgestemd op die van andere Europese landen. Hierdoor kan je makkelijker switchen tussen hogescholen en universiteiten

Nadere informatie

Overzicht. Studiekeuze Bachelor-masterstructuur (bama) Overgang SO naar HO Praktisch Studeren doe je zelf maar niet alleen

Overzicht. Studiekeuze Bachelor-masterstructuur (bama) Overgang SO naar HO Praktisch Studeren doe je zelf maar niet alleen Start to study Overzicht Studiekeuze Bachelor-masterstructuur (bama) Overgang SO naar HO Praktisch Studeren doe je zelf maar niet alleen Hoe maak je een goede studiekeuze? Studiekeuze Neem je tijd! begin

Nadere informatie

Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen?...4. Master in Organisatie en Management binnen de Universiteit Antwerpen...5

Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen?...4. Master in Organisatie en Management binnen de Universiteit Antwerpen...5 Inhoud Voorwoord...3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen?...4 Master in Organisatie en Management binnen de Universiteit Antwerpen...5 Over de master in Organisatie en Management...6 Wat maakt

Nadere informatie

Hoe word je leraar aardrijkskunde, biologie, chemie, fysica, informatica of wiskunde?

Hoe word je leraar aardrijkskunde, biologie, chemie, fysica, informatica of wiskunde? Hoe word je leraar aardrijkskunde, biologie, chemie, fysica, informatica of wiskunde? FACULTEIT WETENSCHAPPEN SLO natuurwetenschappen, SLO wiskunde wet.kuleuven.be/studenten/slo Kies ik voor aardrijkskunde,

Nadere informatie

Voor wie is het leerkrediet (en dus deze folder)?

Voor wie is het leerkrediet (en dus deze folder)? Leerkrediet Informatie Voor wie is het leerkrediet (en dus deze folder)? Diplomacontract: je volgt een opleiding met de bedoeling een diploma te behalen voor de volledige opleiding Creditcontract: je volgt

Nadere informatie

Handleiding voor het samenstellen van een individueel collegerooster

Handleiding voor het samenstellen van een individueel collegerooster Handleiding voor het samenstellen van een individueel collegerooster voor studenten van campus Brussel en campus Parnas Academiejaar 2014-2015 1. Waar vind ik de inhoud van mijn vakken? Kies in de programmagids

Nadere informatie

FAQ deeltijds studeren opleiding vroedkunde Turnhout

FAQ deeltijds studeren opleiding vroedkunde Turnhout FAQ deeltijds studeren opleiding vroedkunde Turnhout Kan je in Turnhout de opleiding vroedkunde in deeltijds gaan studeren? Ja, dit kan. Er wordt dan een individueel programma op maat gemaakt. Hebben jullie

Nadere informatie

Leerkrediet 2011 2012

Leerkrediet 2011 2012 2011 WAT IS HET LEERKREDIET? Het leerkrediet trad in werking in 2008-2009. Dit betekent dat elke student bij zijn eerste inschrijving een rugzak met 140 meekrijgt. De student gebruikt bij zijn inschrijving

Nadere informatie

Klaar voor een universitaire studie in Vlaanderen?

Klaar voor een universitaire studie in Vlaanderen? Klaar voor een universitaire studie in Vlaanderen? Februari 2019 Mieke Vermeire Marnix Van Roosbroeck International Students Office Universiteit Antwerpen +32 3 265 31 89 internationalstudents@uantwerpen.be

Nadere informatie

stedenbouw en ruimtelijke planning

stedenbouw en ruimtelijke planning stedenbouw en ruimtelijke planning masteropleiding 2013 2013 uantwerpen.be Inhoud Welkom 3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? 4 De opleiding stedenbouw en ruimtelijke planning 5 Doelgroep

Nadere informatie

sociaal-economische wetenschappen

sociaal-economische wetenschappen sociaal-economische wetenschappen masteropleiding 2013 2013 uantwerpen.be Inhoud Welkom 3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? 4 Over sociaal-economische wetenschappen 5 Toelatingsvoorwaarden

Nadere informatie

Specifieke leraren - opleiding economie

Specifieke leraren - opleiding economie COMBINEER MET BACHELOR / MASTER Specifieke leraren - opleiding economie Leuven Brussel Antwerpen Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit

Nadere informatie

Het hoger onderwijs verandert

Het hoger onderwijs verandert achelor & master Sinds september 2004 is de hele structuur van het hoger onderwijs veranderd. Die nieuwe structuur werd tegelijkertijd ingevoerd in andere Europese landen. Zo sluiten opleidingen in Vlaanderen

Nadere informatie

ZER Informatica. Programma-evaluatie. Resultaten programma-evaluatie. 5 enquêtes:

ZER Informatica. Programma-evaluatie. Resultaten programma-evaluatie. 5 enquêtes: ZER Informatica Resultaten programma-evaluatie Programma-evaluatie 5 enquêtes: - Overgang secundair onderwijs universiteit - Studenten die niet aan examens deelnamen / met hun opleiding stopten - Evaluatie

Nadere informatie

Master in het vertalen

Master in het vertalen BRUSSEL t Master in het vertalen Faculteit Letteren Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit van België. Je kunt hier je studietraject verderzetten en verrijken, ook als je elders een

Nadere informatie

Specifieke lerarenopleiding economie

Specifieke lerarenopleiding economie Specifieke lerarenopleiding economie Leuven Brussel Antwerpen Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit van België. Je kunt hier je studietraject

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

Infosessie voor ouders. 1 juli 2019

Infosessie voor ouders. 1 juli 2019 Infosessie voor ouders 1 juli 2019 Programma Studeren aan de KULeuven door Koen Paes (dienst studentenbegeleiding) Studentenleven door Daphne Certyn (VTK) Wat na de ijkingstoets? door Koen Paes Vooraf

Nadere informatie

conservatie en restauratie

conservatie en restauratie conservatie en restauratie bachelor- en masteropleiding 2013 2013 uantwerpen.be Inhoud Welkom 3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? 4 De opleiding conservatie-restauratie 6 Conservatie-restauratie,

Nadere informatie

Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen?...4. Over Sociaaleconomische Wetenschappen...5. Toelatingsvoorwaarden...5

Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen?...4. Over Sociaaleconomische Wetenschappen...5. Toelatingsvoorwaarden...5 Inhoud Voorwoord...3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen?...4 Over Sociaaleconomische Wetenschappen...5 Toelatingsvoorwaarden...5 Sociaaleconomische Wetenschappen binnen de Universiteit Antwerpen...6

Nadere informatie

Leerkrediet

Leerkrediet Wat is het leerkrediet? Het leerkrediet trad in werking in 2008-2009. Dit betekent dat elke student bij zijn eerste inschrijving een rugzak met 140 meekrijgt. De student gebruikt bij zijn inschrijving

Nadere informatie

monumenten- en landschapszorg

monumenten- en landschapszorg monumenten- en landschapszorg masteropleiding 2013 2013 uantwerpen.be 1 2 Inhoud Welkom 3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? 4 De opleiding monumenten- en landschapszorg 5 Doelgroep en toelatingsvoorwaarden

Nadere informatie

BACHELOROPLEIDING DEELTIJD

BACHELOROPLEIDING DEELTIJD HBO-ICT INFORMATICA BACHELOROPLEIDING DEELTIJD 2015-2016 2014-2015 LEERROUTES: BUSINESS IT & MANAGEMENT, SOFTWARE ENGINEERING, SYSTEM AND NETWORK ENGINEERING CREATING TOMORROW HBO-ICT DE VIERJARIGE DEELTIJDOPLEIDING

Nadere informatie

Schakelprogramma: master in de handelswetenschappen

Schakelprogramma: master in de handelswetenschappen ANTWERPEN Schakelprogramma: master in de handelswetenschappen Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen Studeren in Antwerpen Dat Antwerpen een bruisende stad is, hoeft geen betoog. De vele cafeetjes,

Nadere informatie

Sociaal-economische wetenschappen

Sociaal-economische wetenschappen masteropleiding Sociaal-economische wetenschappen faculteit toegepaste economische wetenschappen 2009 1 Colofon Redactie Vormgeving Fotografie Departement studentgerichte diensten en de faculteiten Ann

Nadere informatie

BRUSSEL t. Master in het tolken. Faculteit Letteren

BRUSSEL t. Master in het tolken. Faculteit Letteren BRUSSEL t Master in het tolken Faculteit Letteren Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit van België. Je kunt hier je studietraject verderzetten en verrijken, ook als je elders een

Nadere informatie

veiligheidswetenschappen

veiligheidswetenschappen veiligheidswetenschappen masteropleiding 2013 2013 uantwerpen.be Inhoud Welkom 3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? 4 Veiligheidswetenschappen binnen de Universiteit Antwerpen 5 De opleiding

Nadere informatie

Wat komt er aan bod? Begrippen hoger onderwijs Leerkrediet Examens - resultaten tolerantie deliberatie Studievoortgang Heroriënteren Begeleiding

Wat komt er aan bod? Begrippen hoger onderwijs Leerkrediet Examens - resultaten tolerantie deliberatie Studievoortgang Heroriënteren Begeleiding Ouderinfoavond Wat komt er aan bod? Begrippen hoger onderwijs Leerkrediet Examens - resultaten tolerantie deliberatie Studievoortgang Heroriënteren Begeleiding Studiewatte? STUDIEWATTE? Studiepunten Bacheloropleiding

Nadere informatie

Handelsweten - schappen in avondonderwijs

Handelsweten - schappen in avondonderwijs BRUSSEL t Handelsweten - schappen in avondonderwijs Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen Welkom aan de KU Leuven, een van de grootste en oudste universiteiten van Europa. Met meer dan 250 masteropleidingen

Nadere informatie

Master in de meertalige communicatie

Master in de meertalige communicatie BRUSSEL t Master in de meertalige communicatie Faculteit Letteren Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit van België. Je kunt hier je studietraject verderzetten en verrijken, ook als

Nadere informatie

Studeren in het hoger onderwijs in Vlaanderen

Studeren in het hoger onderwijs in Vlaanderen Studeren in het hoger onderwijs in Vlaanderen Hoger Beroepsonderwijs Hoger Beroepsonderwijs (HBO5): Na secundair onderwijs of via toelatingsexamen 3 jaar overdag of s avonds les volgen Les volgen in een

Nadere informatie

Master in het vennootschapsrecht

Master in het vennootschapsrecht Master in het vennootschapsrecht INTERUNIVERSITAIR PROGRAMMA Faculteit Rechtsgeleerdheid De master in het vennootschapsrecht aan de Faculteit Rechtsgeleerdheid legt de klemtoon op de grondige uitdieping

Nadere informatie

Master in de ingenieurswetenschappen:

Master in de ingenieurswetenschappen: Master in de ingenieurswetenschappen: biomedische technologie Faculteit Ingenieurswetenschappen De voorbije eeuw is de geneeskunde enorm geëvolueerd. De sterke technologische vooruitgang heeft hierbij

Nadere informatie

Revalidatiewetenschappen en kinesitherapie

Revalidatiewetenschappen en kinesitherapie Revalidatiewetenschappen en kinesitherapie bachelor-en masteropleiding 2013 2013 uantwerpen.be Inhoud Welkom 3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? 4 De opleiding revalidatiewetenschappen en

Nadere informatie

Schakelprogramma: master in de handelswetenschappen

Schakelprogramma: master in de handelswetenschappen ANTWERPEN t Schakelprogramma: master in de handelswetenschappen Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen Campus Carolus Antwerpen Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit van België.

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

Bachelor in de wijsbegeerte: 10 opties voor je toekomst

Bachelor in de wijsbegeerte: 10 opties voor je toekomst HOGER INSTITUUT VOOR WIJSBEGEERTE Bachelor in de wijsbegeerte: 10 opties voor je toekomst Combineer filosofie met een andere opleiding (rechten, sociologie, psychologie, geschiedenis ) Beste (toekomstige)

Nadere informatie

Academiejaar 2014/2015. bachelor. ergotherapie. ergotherapie. Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen

Academiejaar 2014/2015. bachelor. ergotherapie. ergotherapie. Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen Academiejaar 2014/2015 bachelor ergotherapie ergotherapie Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen Bachelor ergotherapie ergotherapie Je ideale opleiding kiezen uit het ruime aanbod aan onze hogeschool is

Nadere informatie

Lichamelijke Opvoeding

Lichamelijke Opvoeding Academiejaar 2014/2015 bachelor onderwijs Secundair Onderwijs Lichamelijke Opvoeding Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen bachelor onderwijs Secundair Onderwijs Lichamelijke Opvoeding Je ideale opleiding

Nadere informatie

Verkeerskunde 2011-2012

Verkeerskunde 2011-2012 Verkeerskunde 2011-2012 Bachelor en master in de verkeerskunde Bachelor en master in de verkeerskunde BACHELOROPLEIDING MASTEROPLEIDING VOORKENNIS VOOR DE BACHELOROPLEIDING WERKMETHODEN EXAMENSPREIDING

Nadere informatie

Leidraad voor aanvragen van vrijstellingen (EVK)

Leidraad voor aanvragen van vrijstellingen (EVK) Leidraad voor aanvragen van vrijstellingen (EVK) GEZ Gezondheidszorg Departement Gezondheidszorg Campus Oude Luikerbaan 79 3500 Hasselt Verantwoordelijke EVK Ann Bancken (ann.bancken@khlim.be) Academiejaar

Nadere informatie

Hogeschool Universiteit Brussel Dienst Studentenadministratie. Handleiding voor het samenstellen van een individueel jaarprogramma(isp)

Hogeschool Universiteit Brussel Dienst Studentenadministratie. Handleiding voor het samenstellen van een individueel jaarprogramma(isp) Hogeschool Universiteit Brussel Dienst Studentenadministratie Handleiding voor het samenstellen van een individueel jaarprogramma(isp) Academiejaar 2012-2013 Beste student(e) Je bent een van de vele studenten

Nadere informatie

Master in de educatieve studies

Master in de educatieve studies LEUVEN t Master in de educatieve studies Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit van België. Je kunt hier je studietraject verderzetten

Nadere informatie

Master in de toegepaste informatica

Master in de toegepaste informatica LEUVEN t Master in de toegepaste informatica + schakelprogramma Specialisaties: softwareontwikkeling en gedistribueerde systemen multimedia artificiële intelligentie Rubik s Cube used by permission of

Nadere informatie

Werken en studeren Toegepaste Informatica

Werken en studeren Toegepaste Informatica Werken en studeren Toegepaste Informatica 2014 departement Design & Technologie Je hebt een deeltijdse of voltijdse job, maar je wil je graag bij- of omscholen tot informaticus? De Erasmushogeschool Brussel

Nadere informatie

bachelor in de verpleegkunde

bachelor in de verpleegkunde Academiejaar 2014/2015 Werk en behaal je diploma via een brugprogramma bachelor in de verpleegkunde Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen Werk en behaal je diploma via een brugprogramma Omdat jij je wilt

Nadere informatie

productontwikkeling bachelor- en masteropleiding uantwerpen.be

productontwikkeling bachelor- en masteropleiding uantwerpen.be productontwikkeling bachelor- en masteropleiding 2013 2013 uantwerpen.be Inhoud Welkom 3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? 4 De opleiding tot productontwikkelaar 6 Productontwikkeling, iets

Nadere informatie

Master in de ingenieurs - wetenschappen: wiskundige ingenieurstechnieken

Master in de ingenieurs - wetenschappen: wiskundige ingenieurstechnieken LEUVEN t Master in de ingenieurs - wetenschappen: wiskundige ingenieurstechnieken Faculteit Ingenieurswetenschappen De steeds toenemende computercapaciteit voor de verwerking van metingen, de opslag van

Nadere informatie

Master of science in de bedrijfskunde. Informatiesessie 1 oktober 2018

Master of science in de bedrijfskunde. Informatiesessie 1 oktober 2018 Master of science in de bedrijfskunde Informatiesessie 1 oktober 2018 Overzicht Wie-is-wie De opleiding: wat wie waarom? Programma-opbouw Programma op maat Praktische zaken Studiebegeleiding Contactgegevens

Nadere informatie

Proefhoofdstuk Gitaar. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be. info@centrumvoorafstandsonderwijs.

Proefhoofdstuk Gitaar. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be. info@centrumvoorafstandsonderwijs. Proefhoofdstuk Gitaar Kom je cursus inkijken: Antwerpen, Frankrijklei 127, 2000 Gent, Oude Brusselseweg 125, 9050 Hasselt, Simpernelstraat 27, 3511 Brussel, Timmerhoutkaai 4, 1000 +32 3 292 33 30 Maak

Nadere informatie

toegepaste economische wetenschappen: Economisch beleid

toegepaste economische wetenschappen: Economisch beleid toegepaste economische wetenschappen: Economisch beleid >> faculteit toegepaste economische wetenschappen >> masteropleiding 2010-2011 Colofon Redactie Vormgeving Fotografie Departement studentgerichte

Nadere informatie

Transnationaal programma in gespecialiseerde vertaling: optie literair vertalen

Transnationaal programma in gespecialiseerde vertaling: optie literair vertalen Transnationaal programma in gespecialiseerde vertaling: optie literair vertalen Sinds academiejaar 2013-2014 bieden de KU Leuven en de Universiteit Utrecht je de gelegenheid om in een internationale context

Nadere informatie

Ontwikkelingen in het hoger onderwijs

Ontwikkelingen in het hoger onderwijs Ontwikkelingen in het hoger onderwijs Liesbeth Hens Departement Onderwijs en Vorming Hoger Onderwijsbeleid liesbeth.hens@ond.vlaanderen.be SLO bachelor na bachelor master na master Professionele bachelor

Nadere informatie

Specifieke lerarenopleiding economie

Specifieke lerarenopleiding economie DRIE LOCATIES: ANTWERPEN BRUSSEL, LEUVEN Specifieke lerarenopleiding economie Academiejaar 2014-2015 Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen Aan de slag als leerkracht De specifieke lerarenopleiding

Nadere informatie

BRUSSEL t. Master in het vertalen Faculteit Letteren Campus Brussel

BRUSSEL t. Master in het vertalen Faculteit Letteren Campus Brussel BRUSSEL t Master in het vertalen Faculteit Letteren Campus Brussel Welkom aan de KU Leuven, een van de grootste en oudste universiteiten van Europa. Met meer dan 250 masteropleidingen aan 16 verschillende

Nadere informatie

Proefhoofdstuk Rookstopconsulent. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be

Proefhoofdstuk Rookstopconsulent. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be Proefhoofdstuk Rookstopconsulent Kom je cursus inkijken: Antwerpen, Frankrijklei 127, 2000 Gent, Elfjulistraat 39a, 9000 Hasselt, Simpernelstraat 27, 3511 Brussel, Timmerhoutkaai 4, 1000 +32 3 292 33 30

Nadere informatie

sociologie masteropleiding uantwerpen.be

sociologie masteropleiding uantwerpen.be sociologie masteropleiding 2013 2013 uantwerpen.be Inhoud Welkom 3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? 4 Sociologie binnen de Universiteit Antwerpen 5 Over Sociologie 6 Doelgroep en toelatingsvoorwaarden

Nadere informatie

interieurarchitectuur

interieurarchitectuur interieurarchitectuur bachelor- en masteropleiding 2013 uantwerpen.be Inhoud Welkom 3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? 4 De opleiding in interieurarchitectuur 6 Interieurarchitectuur, iets

Nadere informatie

VERKORTE BACHELOR VERPLEEGKUNDE NA VROEDKUNDE PXL-HEALTHCARE WERKEN & STUDEREN

VERKORTE BACHELOR VERPLEEGKUNDE NA VROEDKUNDE PXL-HEALTHCARE WERKEN & STUDEREN VERKORTE BACHELOR VERPLEEGKUNDE NA VROEDKUNDE PXL-HEALTHCARE 2018-2019 WERKEN & STUDEREN WELKOMSTWOORD ALGEMEEN DIRECTEUR Hogeschool PXL is een warme en kwaliteitsvolle hogeschool: ondernemend, netwerkend,

Nadere informatie

Academiejaar 2014/2015. bachelor. verpleegkunde. verpleegkunde. Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen

Academiejaar 2014/2015. bachelor. verpleegkunde. verpleegkunde. Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen Academiejaar 2014/2015 bachelor verpleegkunde verpleegkunde Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen Bachelor verpleegkunde verpleegkunde Je ideale opleiding kiezen uit het ruime aanbod aan onze hogeschool

Nadere informatie

Transnationaal programma in gespecialiseerde vertaling: optie literair vertalen

Transnationaal programma in gespecialiseerde vertaling: optie literair vertalen Transnationaal programma in gespecialiseerde vertaling: optie literair vertalen Welkom aan de KU Leuven, een van de grootste en oudste universiteiten van Europa. Met meer dan 250 masteropleidingen aan

Nadere informatie

FAQ Frequently Asked Questions Master na master Notariaat

FAQ Frequently Asked Questions Master na master Notariaat FAQ Frequently Asked Questions Master na master Notariaat TOELATINGSVOORWAARDEN... 1 INSCHRIJVING... 2 STUDIETRAJECT... 2 STAGE... 4 WERKEN EN STUDEREN... 4 CURSUSMATERIAAL... 5 LESSENROOSTER... 5 EXAMENS...

Nadere informatie

STUDIEPROGRAMMA S HOGER ONDERWIJS

STUDIEPROGRAMMA S HOGER ONDERWIJS STUDIEPROGRAMMA S VAN HET HOGER ONDERWIJS Je krijgt het studieprogramma van een opleiding (=studie) aan een universiteit en aan een hogeschool. In de tabellen zie je alle opleidingsonderdelen (= vakken,

Nadere informatie

communicatiemanagement

communicatiemanagement BACHELOR communicatiemanagement afstandsonderwijs Werken en tegelijk een diploma Communicatiemanagement behalen? Het kan! 2 Je expertise in de communicatiebranche verder uitbouwen? Je carrière over een

Nadere informatie

master in de toegepaste economische wetenschappen: handelsingenieur in de

master in de toegepaste economische wetenschappen: handelsingenieur in de master in de toegepaste economische wetenschappen: handelsingenieur in de Wat je zeker moet Weten: diploma master in de toegepaste economische wetenschappen: handelsingenieur in de studieduur 2 jaar =

Nadere informatie

Stap. Studieadviespunt Gent. Handleiding bij de PowerPoint-presentatie Flexibilisering 2008-2009

Stap. Studieadviespunt Gent. Handleiding bij de PowerPoint-presentatie Flexibilisering 2008-2009 de Stap Studieadviespunt Gent Klein Raamhof 8, 9000 Gent Tel. 09 233 75 15 - Fax 09 224 15 65 mail: info@destapgent.be website: www.destapgent.be Handleiding bij de PowerPoint-presentatie Flexibilisering

Nadere informatie

HBO-ICT BACHELOROPLEIDING DEELTIJD 2015-2016

HBO-ICT BACHELOROPLEIDING DEELTIJD 2015-2016 HBO-ICT BACHELOROPLEIDING DEELTIJD 2015-2016 LEERROUTES: BUSINESS IT & MANAGEMENT, SOFTWARE ENGINEERING EN SYSTEM AND NETWORK ENGINEERING CREATING TOMORROW HBO-ICT DEELTIJD NAAST JE WERK LEG JE MET EEN

Nadere informatie

Valérie Gillis. Universiteit Antwerpen Departement Communicatie. In opdracht voor International Students Office

Valérie Gillis. Universiteit Antwerpen Departement Communicatie. In opdracht voor International Students Office Valérie Gillis Universiteit Antwerpen Departement Communicatie In opdracht voor International Students Office +32 3 265 31 89 internationalstudents@uantwerpen.be Hoger onderwijs in Vlaanderen Twee cycli:

Nadere informatie

STUDENT aan de Universiteit Hasselt

STUDENT aan de Universiteit Hasselt STUDENT aan de Universiteit Hasselt 2010-2011 introductiedagen start academiejaar septembercursussen nuttige links INTRODUCTIEDAGEN www.uhasselt.be/introductiedagen In september, vóór de start van het

Nadere informatie

Verder studer e n. Zoek de zeven verschillen: bachelor en master

Verder studer e n. Zoek de zeven verschillen: bachelor en master Verder studer e n Zoek de zeven verschillen: bachelor en master Alles over bachelors en masters Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Beleidsdomein Onderwijs Vorming www.hogeronderwijsregister.be Awel,

Nadere informatie

Master in het vennootschapsrecht

Master in het vennootschapsrecht BRUSSEL t Master in het vennootschapsrecht Faculteit Rechtsgeleerdheid Campus Brussel Welkom aan de KU Leuven, een van de grootste en oudste universiteiten van Europa. Met meer dan 250 masteropleidingen

Nadere informatie

VAKGROEP <... > ONDERZOEKSGROEP <... > NIET GESLAAGD VOOR TOELATINGSEXAMEN: WAT NU?

VAKGROEP <... > ONDERZOEKSGROEP <... > NIET GESLAAGD VOOR TOELATINGSEXAMEN: WAT NU? VAKGROEP ONDERZOEKSGROEP NIET GESLAAGD VOOR TOELATINGSEXAMEN: WAT NU? 1 DOELSTELLING Informeren over de verschillende opties in een duidelijke context, met oog voor alle voor- en nadelen

Nadere informatie

creating tomorrow BEDRIJFSWISKUNDE Hva techniek

creating tomorrow BEDRIJFSWISKUNDE Hva techniek creating tomorrow 2013 2014 BEDRIJFSWISKUNDE Hva techniek HVA TECHNIEK BEDRIJFSWISKUNDE 2013-2014 Bedrijfswiskunde: jij wordt degene die de feiten kent. Bij Bedrijfswiskunde draait het om het oplossen

Nadere informatie

Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen. LEUVEN t

Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen. LEUVEN t Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen LEUVEN t Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit van België. Je kunt hier je studietraject verderzetten en verrijken, ook als je

Nadere informatie

Sociaal economische wetenschappen. faculteit toegepaste economische wetenschappen deel 2 masteropleiding

Sociaal economische wetenschappen. faculteit toegepaste economische wetenschappen deel 2 masteropleiding Sociaal economische wetenschappen faculteit toegepaste economische wetenschappen deel 2 masteropleiding 2008 Colofon Redactie Vormgeving Fotografie Departement studentgerichte diensten en de faculteiten

Nadere informatie

Praktische informatie. > Inschrijven. > Hoe lang duurt de opleiding? > Wanneer zijn de examens? > Inschrijvingsgeld. > Meer info?

Praktische informatie. > Inschrijven. > Hoe lang duurt de opleiding? > Wanneer zijn de examens? > Inschrijvingsgeld. > Meer info? Praktische informatie > Hoe lang duurt de opleiding? De colleges starten op 19 september 2006 en eindigen op 11 mei 2007. Ze kunnen plaatsvinden elke werkdag tussen 8u30 en 19u30. > Wanneer zijn de examens?

Nadere informatie

STUDENT aan de Universiteit Hasselt 2013-2014

STUDENT aan de Universiteit Hasselt 2013-2014 STUDENT aan de Universiteit Hasselt 2013-2014 introductiedagen start academiejaar septembercursussen nuttige links INTRODUCTIEDAGEN www.uhasselt.be/introductiedagen In september, vóór de start van het

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige

Nadere informatie

Omvorming naar de masteropleidingen

Omvorming naar de masteropleidingen Omvorming naar de masteropleidingen Herindiening van Masteropleiding Informatica - 120 studiepunten Juni 2004 I. Indiener 1. Faculteit / Gemeenschappelijke Raad - Onderwijscommissie WETENSCHAPPEN - Onderwijscommissie

Nadere informatie

FAQ Frequently Asked Questions Master na master Notariaat

FAQ Frequently Asked Questions Master na master Notariaat FAQ Frequently Asked Questions Master na master Notariaat Toelatingsvoorwaarden... 1 Inschrijving... 2 Studietraject... 3 Stage... 4 Werken en studeren... 5 Cursusmateriaal... 5 Lessenrooster... 6 Examens...

Nadere informatie

BRUGGEN BOUWEN TUSSEN SECUNDAIR EN HOGER ONDERWIJS: DE ONDERWIJSLOOPBAAN VAN JONGEREN. VLOR 24 oktober 2018

BRUGGEN BOUWEN TUSSEN SECUNDAIR EN HOGER ONDERWIJS: DE ONDERWIJSLOOPBAAN VAN JONGEREN. VLOR 24 oktober 2018 BRUGGEN BOUWEN TUSSEN SECUNDAIR EN HOGER ONDERWIJS: DE ONDERWIJSLOOPBAAN VAN JONGEREN VLOR 24 oktober 2018 Samenvatting 1. De structuur van het hoger onderwijs 2. Aspecten van de onderwijsloopbaan: Flexibilisering

Nadere informatie

Kiezen voor het hoger onderwijs?! Infoavond

Kiezen voor het hoger onderwijs?! Infoavond Kiezen voor het hoger onderwijs?! Infoavond Hogeschool PXL Elfde-Liniestraat 24 B-3500 Hasselt www.pxl.be - www.pxl.be/facebook INHOUD 1. Organisatie hoger onderwijs 2. Aanbod Hogeschool PXL 3. Leerkrediet

Nadere informatie

STUDIEGIDS (v. 3.0) INLEIDING

STUDIEGIDS (v. 3.0) INLEIDING STUDIEGIDS (v. 3.0) DEZE STUDIEGIDS GEEFT EEN OVERZICHT VAN DE OPLEIDINGEN EN DE VOORWAARDEN. VANAF 2014 KUNNEN SOMMIGE COLLEGES VIA INTERNET GEVOLGD WORDEN. ANDERE COLLEGES VEREISEN DAT DE STUDENT DE

Nadere informatie

Een bachelor- of masterdiploma behalen

Een bachelor- of masterdiploma behalen WERKEN EN STUDEREN Ben je al aan het werk maar wil je een nieuwe uitdaging aangaan en professioneel een andere weg inslaan? Heb je vroeger niet de kans gekregen of genomen om verder te studeren maar wil

Nadere informatie

Masteropleidingen aan de Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen na een economische professionele bachelor

Masteropleidingen aan de Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen na een economische professionele bachelor Masteropleidingen aan de na een economische professionele bachelor Prof. dr. Katrien Antonio Programmadirecteur Masters FEB Leuven Prof. dr. Tom Verbeke Docent Handelswetenschappen / Business Administration

Nadere informatie

Voorlichtingsdag Bedrijfskunde. Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde

Voorlichtingsdag Bedrijfskunde. Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde Voorlichtingsdag Bedrijfskunde Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde PROGRAMMA Bedrijfskunde@VU: hoe, wat en waarom? Prof. dr. W.E.H. Dullaert, Opleidingsdirecteur bachelor bedrijfskunde

Nadere informatie

Verkorte master in de psychologie

Verkorte master in de psychologie LEUVEN t Verkorte master in de psychologie Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit van België. Je kunt hier je studietraject verderzetten

Nadere informatie

Studiek e uze. Neem je tijd voor belangrijke stappen!

Studiek e uze. Neem je tijd voor belangrijke stappen! Studiek e uze Neem je tijd voor belangrijke stappen! Alles over studiekeuze Vlaamse infolijn - Onderwijs tel. 1700 (gratis nummer) Onderwijskiezer www.onderwijskiezer.be Departement Onderwijs www.ond.vlaanderen.be

Nadere informatie

INNOVEREND ONDERNEMEN

INNOVEREND ONDERNEMEN ACADEMISCH PROGRAMMA INTERUNIVERSITAIR POSTGRADUAAT INNOVEREND ONDERNEMEN VOOR INGENIEURS Innovate Create Design Geef de wereld van morgen mee vorm Het Postgraduaat Innoverend Ondernemen voor ingenieurs

Nadere informatie

Master in de journalistiek

Master in de journalistiek BRUSSEL t Master in de journalistiek Faculteit Sociale Wetenschappen Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit van België. Je kunt hier je studietraject verderzetten en verrijken, ook

Nadere informatie