Welkom in de Damvallei

Transcriptie

1 Damvallei

2 Welkom in de Damvallei Vlakbij de agglomeratie van Gent, in een oude Scheldemeander te Destelbergen en Laarne, ligt de Damvallei. Hoewel in vieren gedeeld door de aanleg van de verkeerswisselaar met de E17 en de ring rond Gent (R4), blijft de Damvallei een prachtig natuurgebied van Europese waarde. Langsheen een snoer van turfputten wisselen hooilanden, broekbossen en moerassen elkaar af. Om de natuurwaarde te verstevigen en te herstellen waar nodig, heeft Natuurpunt een grootschalig project gerealiseerd. Via verschillende bewegwijzerde wandelpaden kan je de natuur in de Damvallei ontdekken. Ontstaan van een landschap Het landschap van de Damvallei is sinds de laatste ijstijd bijna volledig door de Schelde geboetseerd. Meer dan jaar geleden zijn de grote meanders van de Schelde uitgeschuurd en vervolgens geleidelijk opgevuld. De Damvallei omvat een ongeveer 6 km lange meander. Aansluitend is er een alluviale (door aanslibbing ontstane) vlakte met centraal een zandige rug. Het verlaten van die meander circa jaar geleden geeft aanleiding tot een lange periode van veenvorming. Hierdoor ontstaan wel 5 meter dikke veenpakketten. Latere overstromingen zorgen voor een kleiige afzetting bovenop deze veenlaag zodat we nu nog slechts plaatselijk veen aan de oppervlakte aantreffen. De verveende meander is nog steeds makkelijk herkenbaar in het landschap door een vijftigtal turfputten die tussen 1770 en 1840 werden uitgegraven. In de laagste delen van het gebied zijn diverse sloten uitgegraven. Naast de Mostbeek op het grondgebied van Laarne, heb je de Loopsloot, de Schipgracht en de sloot die haar naam aan het gebied geeft, de Damsloot. Het landgebruik op deze slechts 5 meter boven de zeespiegel gelegen gronden bestaat vooral uit hooilanden (of maaimeersen), terwijl de zandige centrale donk en de omringende zandgronden als akker gebruikt worden. Vanaf 1967 verandert het landschap drastisch met de aanleg van de autosnelweg E17 en de verkeerswisselaar met de R4. Enkele grote kunstmatige waterpartijen, waaronder het Damvalleimeer, ontstaan door zandwinning voor de aanleg van de autosnelweg E17. Het gebied ten oosten van de R4 blijft het meest gespaard. Vanaf de jaren 50 wordt het gebied gekenmerkt door de opkomst en de teloorgang van weekendverblijfjes annex tuintjes in ecologisch

3 zeer waardevolle delen van de Damvallei. Tevens worden vele hooilanden verwaarloosd, waardoor ze volledig verruigen. Spontane bosvorming kan optreden of de hooilanden worden beplant met populieren. Ook de oevers van de turfputten verbossen, terwijl de putten zelf vooral gebruikt worden in functie van visvangst en jacht. Opmerkelijk is tenslotte dat de Damvallei in nauwelijks enkele decennia tijd evolueert van een zeer open naar een gesloten landschap. Uitzonderlijke variatie Onder invloed van de Schelde, is de Damvallei een van nature voedselrijk laagveenecosysteem. De talrijke uitschuringen en overstromingen van de Schelde creëerden een uitzonderlijke variatie in bodemtypes (veen, klei, leem en zand) en grondwater. Door zijn biogeografische ligging kunnen zowel riviergebonden soorten aangetroffen worden als soorten die typisch zijn voor Zandig-Vlaanderen. Dit zorgt voor enkele buitengewoon soortenrijke biotopen. Belangrijke habitats (woongebieden van planten en dieren) op Europees niveau zijn onder andere de waterplantenvegetaties in de turfputten, trilveen, elzenbroekbossen en verschillende zeer soortenrijke graslanden.

4 De belangrijkste natuurwaarden van de Damvallei zijn ongetwijfeld de talrijke turfputten. Vrijwel alle in Vlaanderen voorkomende waterplanten van ondiepe, matig voedselrijke wateren werden ooit in het gebied aangetroffen. Krabbescheer is tot halverwege de jaren 70 van vorige eeuw de meest opmerkelijke plantensoort van deze turfputten. Daarmee gaat een zeer rijk onderwaterleven gepaard met tal van libellen, andere ongewervelden en ook de vissoort bittervoorn. Tegen het eind van de jaren 70 worden vrijwel alle turfputten ingericht ten behoeve van de sportvisserij. Waterplanten worden intensief bestreden en er worden hoge dichtheden aan bodemwoelende en plantenetende vissoorten gepoot zodat elke vorm van plantengroei onmogelijk wordt. Andere bedreigingen voor de turfputten nadat op de oevers struiken en bomen beginnen te groeien zijn beschaduwing en bladval. Bedreigde natuur Doordat het extensieve hooilandgebruik in het begin van de jaren 60 niet meer rendabel is, wordt zowat 45 ha van deze natte gronden beplant met populieren. Niet altijd met evenveel succes trouwens, want op de natste gronden blijkt ook de populierenteelt niet rendabel. Het achterwege blijven van het graslandbeheer, beschaduwing en de aanrijking van de bodem met voedingsstoffen door bladval zorgt voor het verdwijnen van tientallen hectaren dottergraslanden, glanshavergraslanden, blauwgraslanden en heischrale graslanden. Bovendien zorgen de populierenaanplanten door hun grote verdampingscapaciteit voor een aanzienlijke daling van de grondwatertafel. Graslandpercelen die niet met populieren worden beplant, worden ofwel verlaten, ofwel veel intensiever gebruikt. In beide gevallen verdwijnt de vegetatie die zich hier honderden of duizenden jaren geleden gevestigd heeft. De oorspronkelijk zeer diverse en bloemrijke hooilanden evolueren tot ruigtes waarin brandnetel, bramen en na verloop van tijd ook struiken op de voorgrond treden. De resterende graslanden worden omgevormd tot intensieve, vaak overbemeste soortenarme weilanden.

5 Deze bedreigingen betekenden bijna de doodsteek voor de prachtige en gevarieerde natuur in de Damvallei. Tijd voor verandering vond Natuurpunt. In 1994 realiseerde de natuurvereniging de eerste aankoop en zo werd stilaan aan de ommekeer gewerkt. Ondertussen beheert Natuurpunt ruim 90 ha van het gebied. Om de moerassen, hooilanden en turfputten te herstellen zal de natuur echter een handje geholpen moeten worden. kleine modderkruiper Kleine modderkruiper is een klein, langgerekt bodemvisje dat leeft in sloten met een goede waterkwaliteit. Door de slechte waterkwaliteit van veel sloten, is de kleine modderkruiper op veel plaatsen verdwenen. Vroeger kwam hij veelvuldig voor in de Damvallei en recent werd een populatie gevonden aan het Damvalleimeer. Deze populatie heeft geprofiteerd van een stukje ondiepe oeverzone dat door Natuurpunt i.s.m. de gemeente Destelbergen heringericht werd. zomertaling Zomertaling broedde vroeger op twee tot drie locaties in de Damvallei. Door het gesloten worden van het landschap na populierenaanplant, en wellicht ook door de hoge concurrentiedruk van canadese gans, werd zomertaling een onregelmatige broedvogel. Het herstel van natte graslanden begrensd door sloten en waterpartijen én het garanderen van de nodige rust tijdens het broedseizoen, moet het gebied opnieuw aantrekkelijk maken voor deze kleine eendensoort. Tijdens de winter verblijft de zomertaling in Afrika en vormt de Damvallei een geschikte overwinteringsplaats voor zijn familielid de wintertaling.

6 Natuurherstel in de Damvallei De talrijke bedreigingen betekenen bijna het einde van de uitzonderlijke natuur in de Damvallei. Om de resterende natuurwaarde van de Damvallei veilig te stellen voor de toekomst, begint de plaatselijke afdeling van Natuurpunt reeds in 1994 met de aankoop van enkele percelen nadat eerder belangrijke initiatieven waren genomen door het Groencomité Destelbergen. Tevens zoekt men diverse manieren om het gebied te laten beschermen. Daarna worden nog enkele andere percelen verworven en krijgt Natuurpunt ook het beheer over het Damvalleimeer toegewezen vanwege de gemeente Destelbergen. In 2003 echter komt het natuurherstel in de Damvallei pas echt op gang met de start van een vijf jaar durend Europees project: het LIFEproject. Met de steun van de Europese Unie, de provincie Oost-Vlaanderen en de gemeenten Destelbergen en Laarne kan Natuurpunt circa 40 ha bijkomende interessante gronden voor natuurherstel aankopen. Na een voorbereidend onderzoek naar de mogelijkheden voor het herstel van de turfputten, heeft Natuurpunt circa 4 ha van deze turfputten effectief hersteld. Daartoe was het nodig om bepaalde vissoorten van enkele putten af te vissen en om de oevers opnieuw vrij te maken van elzen- en wilgenopslag. Op het eerste zicht lijken dit misschien vreemde ingrepen voor een natuurgebied, maar het kappen van bomen en struiken op de oevers van de turfputten is nodig om verrijking van het water door bladval en overdreven beschaduwing tegen te gaan. Verder zorgen vissoorten zoals karper en brasem voor omwoeling van de bodem en vertroebeling van het water waardoor waterplanten geen kans krijgen. Daarom worden alleen deze soorten afgevist, terwijl het natuurlijke visbestand waaronder snoek en zeelt wordt teruggezet. visdief Vrijwilligers van Natuurpunt laten broedvlotjes drijven op het Damvalleimeer. Op deze vlotten komen visdiefjes broeden. Het visdiefje is een sternensoort die in het Vlaamse binnenland slechts zelden tot broeden komt, maar de Damvallei is voor deze soort sinds 1996 een echte kraamkliniek geworden. Vis om hun jongen groot te brengen vangen ze in dit waterrijke gebied in overvloed.

7 Terugkeer van hooilanden en broekbossen Andere grote werken omvatten het herstel van circa 15 ha verwaarloosde hooilanden, waarbij op 10 ha eerst nog populierenaanplanten verwijderd worden. De aanplant van populieren gebeurde immers op wat tot voor enkele tientallen jaren uitzonderlijk waardevolle graslanden waren. Ook hier is het nodig om bomen te kappen voor het herstel van de bloemrijke hooilanden in dit gebied. De huidige relicten zijn immers zo klein geworden dat een duurzaam behoud nog nauwelijks mogelijk is. Gelukkig kunnen de zaden van sommige zeer zeldzame plantensoorten decennialang kiemkrachtig blijven in de bodem en spontaan ontluiken indien de populierenbossen in grasland worden omgezet. Om deze werken te kunnen uitvoeren op een efficiënte manier en zonder de bodem zwaar te beschadigen, wordt gespecialiseerd materiaal ingezet. Naast tractoren op brede moerasbanden werd in het kader van het LIFE-project zelfs een in België nog nooit gebruikte Softrak aangekocht. Dit is een lichtgewicht rupsvoertuig dat bijzonder geschikt is voor gebruik in veenmoerassen. Ook broekbossen maken deel uit van de beschermde habitats in de Damvallei. Naast het herstel van hooilanden en turfputten, verliezen we de waardevolle broekbossen niet uit het oog. Een vijftal ha van de populierenaanplanten wordt omgevormd tot elzenbroekbos. Uitheemse soorten zoals populieren hebben doorgaans een negatieve invloed op het bosecosysteem. Dit komt doordat de bladeren van deze bomen slecht verteren of ze de inheemse soorten verdringen. De bossen van de Damvallei zijn dus eerder als grasland met ingeplante populier te beschouwen en hebben nauwelijks enige overeenkomst met een natuurlijk, waardevol bos. Een groot nadeel van een soort als de populier is dat ze bovendien veel te veel water verdampen waardoor de moerasbossen verdrogen. Om dit tegen te gaan worden de populieren verwijderd om weer plaats te maken voor broekbossen met wilg en zwarte els. De eerste jaren lijken deze ingrepen vaak een aanslag op de natuur. De sporen van de ingrepen zijn dan vaak nog zichtbaar, de natuur heeft

8 zich nog niet kunnen herstellen. Na verloop van tijd echter zien we de bloemenrijkdom van de graslanden opnieuw toenemen, waterplanten die de turfputten herkoloniseren en hoe zich spontaan een nieuw elzenbroekbos ontwikkelt. Terwijl deze habitats zich herstellen, keren ook de hier levende dieren terug. De eerste resultaten van het herstelproject worden stilaan zichtbaar op het terrein. Naast roerdomp en waterral, verbleef hier in het najaar van 2007 reeds wekenlang een visarend, waarvoor enkele herstelde turfputten een geliefkoosd jachtterrein vormen. Andere voorbeelden zijn de tot nu toe geslaagde reïntroductie van krabbescheer en de uitbreiding van typische soorten zoals grote boterbloem, kleine valeriaan, waterdrieblad en moeraskartelblad.

9 Natuurlijke waterhuishouding Op verschillende plaatsen in de Damvallei is de watervoerende functie van de sloten zo goed als volledig verdwenen doordat ze zijn dichtgeslibd of toegegroeid met struiken. Door de ligging op natte en vaak door kwelwater beïnvloede gronden, is de hydrologie of de waterhuishouding van zeer groot belang voor de kwaliteit van de aanwezige biotopen. Wanneer de greppels dichtslibben, nemen de schommelingen in het waterpeil toe en blijft regenwater op de hooilanden langer staan. Hierdoor wordt het grondwater als het ware onderdrukt door een zogenaamde regenwaterlens. Dit regenwater heeft een andere samenstelling dan het grondwater, zodat heel wat typische plantensoorten het moeilijk krijgen en uiteindelijk verdwijnen. Meer banale soorten komen dan in de plaats. Daarom worden de greppels langs verschillende hooilanden voorzichtig geruimd, zodat het regenwater opnieuw kan wegvloeien zonder echt te gaan draineren. Bovendien ontstaat opnieuw open water met tal van waterplanten en dieren zoals libellen of kikkers. Beheer op lange termijn Voor de goed ontwikkelde elzenbroekbossen is de taak van de beheerder eenvoudig. Mits een goede waterhuishouding kunnen we deze natuurbossen gewoon hun gang laten gaan. Maar natuur in Vlaanderen is vaak cultuurnatuur. Zo zijn de turfputten ooit uitgegraven door de mens. Ook de waardevolle hooilanden in de Damvallei zijn ontstaan onder menselijke invloed. Dankzij een eeuwenoud gebruik als hooi- of graasweide kunnen zich zeer waardevolle vegetaties ontwikkelen. De intensivering van de landbouw laat echter minder arbeidsintensieve landbouw toe op de hogere zandgronden, waardoor de kleinschalige natte hooilanden verlaten worden. Na het herstelbeheer van de waardevolle hooilanden in de Damvallei zal er dus ook op lange termijn een beheer nodig blijven. Alle graslanden moeten minstens jaarlijks een hooibeurt krijgen. Afhankelijk van de voedselrijkdom en de vochtigheid van de bodem, vindt deze hooibeurt plaats in de periode half juni tot half augustus. Daarbij moet op de natte, venige percelen aangepast materiaal gebruikt worden zodat de bodem niet beschadigd wordt. Moerastractoren met brede banden zijn daarbij een must. De drogere hooiweiden worden in samenwerking met landbouwers gemaaid of begraasd door landbouwvee.

10 Beleven en genieten: wandelen in de Damvallei Natuurpunt heeft drie wandellussen uitgestippeld in de Damvallei. Deze bewegwijzerde wandelroutes brengen je langsheen turfputten, hooilanden, elzenbroekbossen en vogelrijke plassen. Bewegwijzerde wandelingen: Groene wandeling (7 km): Bergenmeersenpad Blauwe wandeling (2 km): Damvalleimeerpad Rode wandeling (9 km): Damvalleipad Deze wandellussen omvatten in totaal ruim 18 km bewegwijzerde wandelmogelijkheden. Ze kunnen op verschillende plaatsen worden ingekort. Doordat ze op elkaar aansluiten, is het mogelijk om verschillende wandellussen te combineren. Zo kan je zelf je wandeling uitstippelen. Startplaats: Gemeentehuis van Destelbergen, langs de gewestweg N445 Gent- Dendermonde. Iets verderop aan de bibliotheek zijn er tientallen parkeerplaatsen. Veel wandelplezier!

11 DESTELBERGEN Afrit Destelbergen < Gent 0 500m 250 A445 Dendermondesteenweg P Bib P P P Damvalleimeer Scheldemeer Bergenmeersen Reinaertweg Hauw Schelde Damvalleipad (9 km) Meerskantpoelen Bergenmeersenpad (7 km) Damvalleimeerpad (2 km) Alternatief wandelcircuit bebouwing start bos grasland moeras water P vogelkijkhut parking kerk horeca E17 Damslootmeer P R4 Openbaar vervoer Je kan het gebied ook met het openbaar vervoer bereiken. Aan het NMBS-station Gent-Dampoort of Gent-St. Pieters neem je buslijn 34, 35 of 36 Gent-Destelbergen. Tijdens de weekends enkel lijnen 34 en 35 (meer info op Lijn 34 afstaphalte Scheldekant op de Reinaertweg Lijn 35 en 36 afstaphalte Kerk Destelbergen

12 Het Damvalleimeerpad (blauwe wandeling) en het Bergenmeersenpad (groene wandeling) zijn geschikt voor rolstoelgebruikers of buggy s. Stevig schoeisel is noodzakelijk. De rode wandeling (het Damvalleipad) omvat enkele avontuurlijke stukken en is enkel geschikt voor wandelaars met laarzen, en dit zelfs tijdens de droogste zomermaanden! Honden kunnen mee, maar dan aan de leiband. De wandelingen zijn bewegwijzerd met pijltjes en het hele jaar vrij toegankelijk. Onderweg staan verschillende infoborden met natuureducatieve informatie. Aan het Damvalleimeer staat een vogelkijkhut. Vanaf de zomer van 2008 wordt bovendien nieuwe bezoekersinfrastructuur voorzien. Dan wordt een tweede kijkhut geopend aan het Scheldemeer, naast de reeds bestaande kijkhut aan het Damvalleimeer. De kijkhut aan het Scheldemeer zal geopend zijn van oktober tot april. In het najaar van 2008 zullen bovendien een aantal voetgangersbruggen en knuppelpaden worden geïnstalleerd, zodat een bezoek aan de Damvallei nog aantrekkelijker wordt. Langsheen het wandeltraject zijn verschillende horecazaken waar de wandelaar kan verpozen en iets nuttigen. Natuurpunt wil de waardevolle levensgemeenschappen opnieuw kansen geven. Daarom worden grote werken uitgevoerd. Tractoren, een kraan en afvoerwagens zijn regelmatig actief in het gebied. De gespecialiseerde natuurarbeiders voeren de werken omzichtig uit. Deze werken kunnen wandelaars, omwonenden en de natuur tijdelijk verstoren. Maar achteraf zal de rust ongetwijfeld weerkeren. Regelmatig worden excursies georganiseerd begeleid door een gids. Dan worden ook anders niet-toegankelijke delen van het gebied bezocht. Meer info: Dirk Bogaert, Frederik Hendrickx, Honden aan de leiband welkom (behalve in de Hauw) In dit natuurgebied trachten tal van vogels en dieren te overleven. Tijdens het broedseizoen laten veel vogels hun nest in de steek na verstoring. Honden worden door dieren vaak aanzien als roofdieren waardoor ze opgeschrikt worden. Om dieren de nodige overlevingskansen te geven, vragen wij aan de bezoekers om hun hond aan de leiband te houden. In de winter vraagt elke verstoring een enorme krachtinspanning, waardoor de dieren uitgeput raken en sterven van ontbering.

13 brede orchis In de waardevolle hooilanden groeien tal van zeldzame plantensoorten, waaronder ook enkele orchideeën. Harlekijn, tot een vijftigtal jaar geleden de grootste populatie van Vlaanderen, is jammer genoeg verdwenen. Wel aanwezig zijn gevlekte orchis en brede orchis, die zich opnieuw gevestigd hebben na het herstel van verwaarloosde hooilandjes. Alleen mits een volgehouden maaibeheer op het juiste tijdstip, na de bloei, kan brede orchis standhouden en uitbreiden. krabbescheer Tot voor enkele decennia kwam krabbescheer talrijk voor in de turfputten en sloten in de Damvallei. Door verschillende oorzaken is ze echter verdwenen uit het gebied. Nochtans vervulde ze een belangrijke rol in de turfputten. Door klonale groei kan ze in zeer korte tijd een grote oppervlakte van het water bedekken. Daarbij legt de plant grote hoeveelheden voedingsstoffen vast en wordt aanrijking van het watermilieu tegengegaan. Bovendien gaat ze de groei van plankton tegen waardoor het water voldoende helder blijft. Dit is van belang voor andere waterplanten maar ook voor roofvissen die op het zicht jagen zoals snoek. Tijdens het LIFE-project werd krabbescheer opnieuw geïntroduceerd in enkele turfputten nadat voorafgaand onderzoek een grote kans op slagen aangetoond had. libellen De Damvallei is bekend voor zijn grote verscheidenheid aan libellen en waterjuffers. Een dertigtal soorten komen hier voor, waaronder een aantal erg zeldzame zoals de variabele waterjuffer en de grote roodoogjuffer, die het bijzonder goed doen. Paardenbijter, keizerlibel en blauwe glazenmaker behoren tot de grootste libellensoorten van het gebied. In de zomer kan je hun scheervluchten boven de waterpartijen bewonderen, wanneer ze op jacht zijn naar kleine insecten of hun territorium verdedigen tegen indringers. In tegenstelling tot wat soms gedacht wordt, kunnen libellen of waterjuffers niet steken.

14 Het LIFE-fonds Om de bijzondere habitats en soorten in het NATURA 2000 netwerk optimaal te beschermen is er nood aan heel wat financiële middelen. De Europese Unie wil een financieel duwtje in de rug geven bij de uitvoering van voorbeeldprojecten en richtte hiervoor het LIFE-fonds op. Zowel overheden als (natuur)verenigingen kunnen beroep doen op het LIFE-fonds voor financiële ondersteuning van grote projecten in Natura 2000 gebieden. tijdens dit project niet minder dan 40 ha om natuur te beschermen voor komende generaties én open te stellen voor iedereen. Tientallen ha waardevol hooiland, broekbos en turfputten werden hersteld. Dit landschapsherstel is niet alleen van belang voor dieren en planten maar ook voor mensen. Een wandeling in deze natuur aan de rand van Gent werkt ongetwijfeld inspirerend! Dankzij het LIFE-fonds kon Natuurpunt van 2003 tot 2008 extra inspanningen leveren in dit NATURA 2000 gebied. Natuurpunt verwierf Samenwerken voor meer natuur Dit natuurproject kwam tot stand door een intense samenwerking met de gemeentebesturen van Destelbergen en Laarne en kreeg ook de steun van de provincie Oost-Vlaanderen. Ook met de landbouw wordt samengewerkt. Runderen van landbouwers grazen op een aantal van onze terreinen. Slecht hooi wordt dan weer gecomposteerd en gebruikt door een bioboer. Natuurpunt wil in de toekomst deze waardevolle samenwerking zeker verder uitbou- wen. Ook met andere gebruikers van het gebied wordt waar mogelijk samengewerkt. Zo wordt bij het afvissen van turfputten rekening gehouden met kennis van plaatselijke hengelaars en werden afgeviste karpers ter beschikking gesteld voor hun visputten. Wandelaars en bezoekers van het gebied worden geïnformeerd door het plaatsen van tijdelijke infoborden.

15 NATURA 2000: Europese topnatuur! Wie zou vermoeden dat in de rand van Gent, en doorsneden door het klaverblad van de E17 en de grote ring rond Gent (R4), een bijzonder Europees natuurgebied ligt? Aansluitend bij de Schelde en de Gentbrugse meersen vinden we de Damvallei, een oude verveende Scheldemeander die een schakel vormt in een grote eenheid natuur langsheen de Schelde tussen Gent en Antwerpen. Kalkense Meersen en Berlare broek zijn andere schakels in dit groene lint. Omwille van de hoge natuurwaarde werd dit gebied door de Europese Unie opgenomen in het NATURA 2000 netwerk. NATURA 2000 staat voor een Europees netwerk van beschermde gebieden en vormt zo de hoeksteen van het Europese natuurbeleid. Natuur en landschap zijn in Europa erg gevarieerd: van hooggebergten en moerassen, tot bossen en uitgestrekte heidelandschappen. Om al die natuurpracht te behouden voor de toekomst heeft de Europese Unie het NATURA 2000 netwerk gecreëerd. Zo wil Europa de biodiversiteit, dit is het geheel aan soorten en biotopen, in haar lidstaten behouden en beschermen. De Damvallei maakt deel uit van dit netwerk. Dit is zeker niet toevallig. Onder invloed van de Schelde, is de Damvallei een van nature voedselrijk laagveenecosysteem. Variatie en gradiënten in bodemtypes (veen, venige klei, klei, leem en zand) en grondwater zorgen voor een zeer gevarieerde natuur waar we zowel elementen van heischraal grasland als kwelrijk dottergrasland en zelfs overgangen naar blauwgrasland aantreffen. De talrijke turfputten herbergen dan weer unieke waterplantenvegetaties. Ook trilveen en broekbos komen voor. Zeldzame planten zoals kleine valeriaan, moeraskartelblad, grote boterbloem, krabbescheer, verschillende fonteinkruiden en tal van dieren hebben het hier naar hun zin. Daarom werd dit gebied opgenomen in het Natura 2000 netwerk. DESTELBERGEN foto s: Diane Appels, Bart Slabbinck, Vilda - Misjel Decleer, Jan Dirkx, Tom De Beelde, Marcel Bex, Gerard Mornie, Maarten Jacobs, Ward Stulens, Vilda - Rollin Verlinde, Joyce Verdonk, Louis Gevaert, Dirk Bogaert, Frederik Hendrickx

16 Word lid van Natuurpunt Natuurpunt telt gezinnen als lid en beheert ha natuur, verspreid over ruim 500 gebieden in heel Vlaanderen. Word ook lid! Om je steun te betuigen. Als lid van Natuurpunt ontvang je 4 keer per jaar Natuur.blad, ons ledenblad boordevol informatie over de natuur. De plaatselijke afdeling in je gemeente houdt je op de hoogte van de lokale activiteiten via een eigen nieuwsbrief of tijdschrift. Als lid kan je met het hele gezin gratis deelnemen aan duizenden geleide wandelingen en andere activiteiten van Natuurpunt. Bovendien krijg je 10% korting op boeken, verrekijkers en andere producten in de Natuurpunt-winkel. Je ontvangt ook een aantrekkelijk welkomstpakket. Daarin vind je onder meer een CD met vogelgeluiden en een Fiets- en wandelgids met 33 Aardgas-natuurroutes, uitgestippelde wandelingen en fietstochten in de mooiste natuurgebieden van Vlaanderen én Wallonië. Het lidgeld bedraagt 20 euro per gezin. Schrijf je in via onze website Kom uit je schelp! De natuur heeft je nodig. En vice versa.