Module 9. Balans in je uitstraling

Transcriptie

1 Module 9 Balans in je uitstraling Opleiding Kleur Expert, module 9 1

2 Inhoudsopgave Module 9 Balans in je uitstraling 1. De Contrasten De contrastwaarden De 4 contrasten Kleuren die passen bij de 4 contrasten Gebruik van de contrasten Zwart-Wit in kleurcomposities Wit Zwart Wit, zwart en magenta Kwantiteit van kleur in kleding Contrasten en de positie van de kleuren Hoeveelheid kleur Kleurcontrast Kleur tegen kleur contrast Licht-donker contrast Koel-warm contrast Complementair contrast Simultaan contrast Kwaliteitscontrast Kwantiteitscontrast Opleiding Kleur Expert, module 9 2

3 1. De contrasten Een contrast is een tegenstelling tussen licht en donker of tussen twee kleuren of tussen personen. Een hoog contrast duidt op een groot verschil, zwart en wit, dag en nacht. Een laag contrast duidt op weinig verschil: bijvoorbeeld de grijstinten onderling. Het contrast tussen letters en de achtergrond is bijvoorbeeld bepalend voor de leesbaarheid. Als er weinig of geen verschil in helderheid is, maar alleen verschil in kleur, dan kan dit voor iemand die kleurenblind is te weinig contrast opleveren. Binnen een kleuranalyse gebruiken we contrast om aan te geven hoe de verhouding is tussen licht en donker voor een kledingoutfit. We kijken daarbij naar de uiterlijke kenmerken in het gezicht (haar/huid/ogen). En dit meten we met een contrastwaardemeter, waar we tevens op af kunnen lezen hoeveel kleuren in een outfit het mooist zijn en wat de positie van de kleuren kan zijn. In deze module ga je alles over de contrasten leren, zodat jij ook bij jouw klanten het verschil kunt maken in een gewone kleuranalyse en een Power kleuranalyse met meer informatie en toepasbare kennis. 1.1 De Contrastwaarden Om tot de beste uitstraling en de juiste balans te komen voor je klant, kun je de contrastwaarden bij je klant in het uiterlijk terug laten komen in de kleding. Zo krijg je de juiste relatie tussen de persoonlijke uiterlijke contrastwaarden, het innerlijk en de kleding. Bij iedereen kun je met de waardemeter precies zien hoeveel licht en donker een klant in het uiterlijk heeft. En wat de donkerste kleur is en welke de meest lichte. En ook kun je dan meteen bepalen waar die tinten dan het best gedragen kunnen worden. Dit is de leidraad voor jou als Kleur Expert. Of het haar nu geverfd is of verbleekt door de zon, dat maakt helemaal niets uit. Je kijkt wat er op dat moment is en brengt de kleding daarmee in harmonie. De contrastwaardemeter We meten aan de hand van deze grijswaarde schaal welke tint het haar, de Opleiding Kleur Expert, module 9 3

4 haarschaduw, de ogen en de huid hebben. De Nederlandse blanke huid heeft alleen de waardes van 8/9/10, vanaf 7 is er sprake van een gekleurde huid. Kijk naar je klant alsof je naar een zwart- wit foto kijkt en zorg dat je niet afgeleid wordt door de echte kleuren. Begin met het haar en zet de contrastwaardemeter in het haar, met de cijfers naar boven toe en kijk goed of het haar 1 tint of meerdere tinten heeft. Wanneer je meerdere tinten ziet noteer dan de donkerste- en de lichtste tint op het Power kleuranalyseformulier. De een als haarkleur de andere tint als haarschaduw. Daarna ga je de contrastwaardemeter naast de ogen houden om te kijken welke kleurhoogte die hebben. Houd een zwart-wit foto van je klant in gedachten en kijk dan of de ogen lichter, donkerder of ongeveer hetzelfde zijn qua kleurhoogte als het haar. Daarna zet je de contrastwaardemeter op het voorhoofd (zorg dat het haar uit het gezicht is) en bepaal je de kleurhoogte van de huid van je klant. Dit noteer je allemaal op het kleurenanalyseformulier, zodat je overzicht hebt en meerdere dingen kunt aflezen. Hieronder een voorbeeld hoe je dit invult. Opleiding Kleur Expert, module 9 4

5 1.2 De 4 contrasten We kennen 4 verschillende contrasten die we kunnen onderscheiden in het uiterlijk van klanten. Er zijn ook contrasten mogelijk met het innerlijk die niet matchen met het uiterlijk. Met de contrastwaardemeter meten we alleen de uiterlijke kenmerken en het is aan jou om de innerlijke kenmerken toe te voegen wanneer dat nodig mocht blijken te zijn. Wanneer iemand met en licht contrast (blond haar, licht huid en lichte ogen) een leidinggevende functie heeft is het goed om het contrast iets hoger te maken, zodat ze niet over het hoofd wordt gezien. Hoe hoger het contrast, hoe duidelijker aanwezig en hoe meer er naar je geluisterd zal worden. 1. LICHT contrast Huid, haar en ogen zijn over het algemeen licht tot medium, de haarschaduw is medium of een beetje donkerder. Er is veel lichtheid aanwezig in de uiterlijke kenmerken zoals je hier ziet in het voorbeeld. 2. MEDIUM contrast Huid is vaak licht, haar en ogen medium, haarschaduw donker. Huid, haar en ogen zijn alle drie medium, haarschaduw medium tot donker. Soms zijn de ogen een tint donkerder dan de huid en het haar. 3. CONTRASTEREND Huid, haar en ogen combineren licht, medium en donker, haar(schaduw) is zeer donker of zelfs zwart. Dit kan zijn omdat de huid licht is, ogen medium en het haar donker of juist een donkere combinatie waarbij de huid medium is, ogen en haar donker met een zeer helder oogwit en hele witte tanden. Opleiding Kleur Expert, module 9 5

6 4. DONKER contrast Huid, haar en ogen zijn over het algemeen donker (hooguit is de huid medium), de haarschaduw is donker. De helderheid van het oogwit en de tanden bepaalt vaak het contrast. 1.3 Kleuren die passen bij de 4 contrasten Licht Huid, haar en ogen zijn dus over het algemeen licht. De kleuren en de neutrale basiskleuren zijn mooi met een licht (ton-sur-ton) tot een medium contrast. De beste enkele kleuren zijn licht tot medium. Soms kan de kleurverzadiging hoog zijn, zonder diep of donker te worden. De beste enkele basiskleuren zijn medium licht tot haarschaduw donkerte. Medium Huid, haar en ogen zijn over het algemeen medium. De topkleuren en de basiskleuren zijn mooi met een medium contrast. Ook de beste enkele kleuren zijn de midden kleuren, de kleurverzadiging is vaak wat lager (gedempt). De beste basiskleuren zijn medium tot haarschaduw donkerte. Nooit te lichte kleuren kiezen voor je basiskleuren. Contrasterend Huid, haar en ogen combineren licht met donker. Combineer lichte en donkere kleuren samen met een heldere accentkleur. De beste kleuren zijn of helder, of donker. De verzadiging van de kleuren is vrij hoog. De beste neutrale basistinten zijn donker tot haarschaduw donkerte. Opleiding Kleur Expert, module 9 6

7 Donker Huid, haar en ogen zijn medium tot donker. De kleuren (ook de basiskleuren) zijn het mooist als zij zeer diep en donker zijn. De kleurverzadiging is zeer hoog. De beste top- en accentkleuren zijn donker. De basiskleuren kunnen tot haarschaduw donkerte, vaak de meest donkere kleuren die er zijn. Zwart, Donkerbruin, Donkergroen, Marineblauw. 1.4 Gebruik van de contrasten Het waarde contrast van licht en donker kan zowel voor de basiskleuren met een lage verzadiging als ook voor de hoog verzadigde kleuren worden toegepast. Het verzadigingscontrast treedt op wanneer je heldere kleuren (hoge verzadiging) naast gedempte kleuren (lage verzadiging) zet. De kleuren met een hoge verzadiging zullen dan veel meer in het oog springen. Kleuren met een hoge verzadiging noemen we ook wel accent kleuren en kleuren met een lage verzadiging noemen we ook wel neutrale- of basis kleuren. Je kunt het waarde contrast van huid, haar en ogen van je klant heel mooi laten terugkomen in het waarde contrast van de kleding. Zo ontstaat er een harmonie met de uiterlijke kenmerken. In de loop van het leven zal het waarde contrast veranderen doordat de haardonkerte verandert door leeftijd, haarkleuring of zoninvloeden. Ook de ogen veranderen in de loop van je leven en ze worden vaak wat minder helder van kleur (iets valer). Met het waarde contrast kun je een visuele boodschap uitzenden. Het is afhankelijk van de situatie waarin je je bevindt op verschillende momenten. Stukken van gelijke donkerte binden visueel aan elkaar. Hierdoor kun je een eenheid creëren of de blik ergens heen sturen/leiden of juist verspreiding creëren en een globale focus op het totale vlak krijgen. Het verzadigingscontrast komt altijd tegelijkertijd met het waarde contrast voor! Het verzadigingscontrast kan worden toegepast bij optische figuurcorrecties, Opleiding Kleur Expert, module 9 7

8 door met heldere kleuren de aandacht op je goede punten te vestigen en met een neutrale tint de aandacht af te leiden van de minder goede punten. Een harmonieus geheel kun je gemakkelijk bereiken wanneer je kleuren bij elkaar kiest binnen een verzadigingsgroep (hoog of laag). Er is een relatie tussen contrastwaarden in het uiterlijk en de verzadiging; vaak kunnen mensen met een hoog contrast een hoge verzadiging aan kleur dragen en met een licht contrast een lage verzadiging. Maar wanneer het innerlijk het toelaat kan dit ook wel andersom zijn. Het verzadigingscontrast vormt een belangrijke bijdrage aan de samenstelling van een juiste kledinggarderobe met de basis-, combi- en accentkleuren. We gaan op zoek naar de juiste waarden, zodat er met het juiste contrast een complete harmonie ontstaat tussen innerlijk en uiterlijk. 1.5 Wit en Zwart in kleurcomposities Wit en zwart zijn de minst verzadigde kleuren. Het zijn de absolute neutralen, je kunt ze niet meer herleiden tot een bepaalde tint. Allebei hebben ze een specifieke werking in een kleurcompositie WIT Wit is de meest koele neutraal, wit pigment weerkaatst alle licht. De stralingskracht van een kleur wordt minder op een witte ondergrond, de kleur lijkt donkerder. Wanneer je een wit vlak in een kleurcompositie zet naast een hoog verzadigde kleur dan koelt deze kleur af. Denk maar eens aan een rood/wit gestreept T-shirt, het rood oogt veel koeler en het geheel heeft een hele frisse uitstraling. De totale compositie met wit lijkt lichter te worden zowel qua gewicht als qua (zon)licht ZWART Zwart is de meest warme neutraal, in die zin dat zwart pigment alle licht absorbeert en dit omzet in warmte. De persoonlijke ervaring van mensen of zwart nu warm of koel is qua kleur staat hier los van. De stralingskracht van een kleur wordt sterker op een zwarte ondergrond, de kleur lijkt helderder. Wanneer je een zwart vlak in een kleurcompositie zet naast een hoog verzadigde kleur dan neemt de intensiteit van deze kleur toe. Denk maar eens aan een rood/zwart gestreept T-shirt, het oogt nog warmer en het geheel geeft een krachtige warme uitstraling. Een geel/zwart gestreept T-shirt oogt ook heel intens, maar heeft een totaal andere visuele boodschap. De totale compositie lijkt niet alleen donkerder, maar ook zwaarder te worden. Opleiding Kleur Expert, module 9 8

9 1.5.3 Wit, Zwart en Magenta Beide kleuren hebben op alle verschillende kleuren een andere uitwerking. De actieve kleuren rood, geel en oranje reageren anders dan de passieve kleuren groen, blauw en paars. Wit verkoelt, het verzacht de actieve kleuren en versterkt de passieve kleuren. Zwart verwarmt, het versterkt de actieve kleuren en verzacht de passieve kleuren. Magenta neemt de middenpositie in tussen de actieve en de passieve kleuren. De gedempte kleuren maken de werking van zwart en wit zachter; zwart lijkt minder heftig, wit lijkt minder koel. Wanneer zwart een minder geschikte kleur is voor iemand, maar wel erg graag wordt gedragen, kun je met een passieve gedempte kleur een brug slaan tussen de zwarte kleur en de gedempte kleur met het gezicht (drietoon). 1.6 Kwantiteit van kleur in kleding Hoeveel kleuroppervlak heb je nodig om een bepaalde werking te krijgen in een kledingcompositie binnen een uitstraling? Dit is onder andere een belangrijk principe bij het aanbrengen van een focuspunt. Waar wil je dat de aandacht naartoe gaat? Bij een kledingcompositie is het van belang te weten hoeveel je van iets (een kleur, een stof, een glans) nodig hebt en waar je dat dan plaatst. De boodschap kan totaal veranderen met de hoeveelheid en plaatsing; een donker jasje en een lichte blouse geeft een heel ander beeld dan een licht jasje met een donker topje. De stralingskracht van een kleur speelt hierbij ook een belangrijke rol. Wanneer je de kleurencirkel bekijkt straalt geel het meeste uit en violet het minste. Om tot eenzelfde effect in een kleurcompositie te komen heb je bijvoorbeeld van geel verhoudingsgewijs minder nodig dan van violet. Goethe gaf de volgende benaderingsgetallen (op een schaal van 1 tot 12): Stralingswaarde Vlakverhouding Waarde contrast Geel 9 Violet 3 1 : 3 Hoog Oranje 8 Blauw 4 1 : 2 Medium Rood 6 Groen 6 1 : 1 Geen Opleiding Kleur Expert, module 9 9

10 Voor wit en zwart geldt dat wit de hoogste stralingswaarde heeft en zwart de allerlaagste. De hoeveelheid en de positie van kleuren kunnen we aflezen op de contrastwaardemeter. De hoeveelheid verschillende vakjes bepaald de hoeveelheid kleuren. De positie van de kleuren hangt af van het lichtste- en het donkerste kenmerk. Heel belangrijk om dit aan je klant te laten zien, zodat ze het verschil in contrasten, positie- en hoeveelheid van de kleuren zelf kan ervaren. 1.7 Contrasten en de positie van de kleuren Wanneer je naar je klant kijkt heb je altijd te maken met 2 verschillende contrasten: - Het Waardecontrast, de combinatie tussen licht en donker - Het Verzadigingscontrast, de combinatie van heldere en gedempte kleuren Ook het kwantiteitscontrast, de verhoudingen en de plaatsing van de oppervlaktes is natuurlijk altijd aanwezig. Soms kun je het uiterlijk van iemand als leidraad nemen (donkere ogen bij licht haar en een lichte huid, houdt dan het donkere oppervlak klein). Wanneer iemand wat steviger is en een duidelijke persoonlijkheid is, maak dan de donkere- en heldere oppervlaktes wat groter. Is het haar bijvoorbeeld donker en heeft het een groot oppervlak naast een lichte huid, dan is je klant contrasterend en kun je de donkere kleuren makkelijk in een groot oppervlak gebruiken in de kleding. Bijvoorbeeld een donker vest of jasje met een lichte blouse. Heeft je klant medium ogen, dan kun je dat bijvoorbeeld in de accessoires of make-up terug laten komen in een wat kleiner oppervlak. Heeft iemand licht haar, een lichte huid en donkere ogen, dan kun je die grotere vlakken het beste in een licht tot medium contrast houden en kleinere donkere accenten aanbrengen die naar de ogen verwijzen. Waardoor er harmonie ontstaat en alle uiterlijke kenmerken goed uitkomen. Wanneer je besluit de oogdonkerte als grootste oppervlak te gebruiken, dan is het mooi een medium overgang naar de huid te maken. (bijvoorbeeld een randje van een T-shirt, een sjaal of een collier). Dit om te voorkomen dat het lijkt alsof het hoofd los komt van de rest van het lichaam. Opleiding Kleur Expert, module 9 10

11 Sommige mensen (sterke persoonlijkheden) vragen om sterkere, heldere kleuren, ook wanneer het uiterlijk medium in contrast is, terwijl andere mensen met hun persoonlijkheden juist met de mildere gedemptere kleuren beter tot hun recht komen, ook al laten de uiterlijke kenmerken iets anders zien. Deze kleurdynamiek zal je gaan leren herkennen en kunnen verklaren aan je klanten, al is het vaak een kwestie van gevoel. Uiteindelijk is kleding het allermooist wanneer de combinatie van uiterlijk en innerlijk helemaal in de juiste harmonie is. Je klanten zullen zich dan ook prettig voelen bij deze kleuren en dat ook gaan uitstralen. Ze zullen het zelf ook zien en ervaren wanneer je de juiste kleurcombinaties laat zien en de kleuren op de juiste plaats zet. Donkere kleuren aan de buitenkant en lichte kleuren bij het gezicht, of juist andersom. Dat geeft vaak een heel ander beeld en is belangrijk om aan een klant te laten zien. De positie van de kleuren van je outfit hebben dus te maken met de positie en de kleurhoogte (licht en donker) van je uiterlijke kenmerken. Wanneer je haar donker is, dan beter donkere tinten als vest of jasje. Heb je lichter haar, dan kun je lichtere tinten aan als vest of jasje. Je huid is een groter oppervlak dan je ogen en heeft daarom meet plaats nodig in je outfit dan de kleur(hoogte) van je ogen. De kleurhoogte van je haar en de hoeveelheid van die kleur is afhankelijk van de hoeveelheid van het haar. Het is namelijk anders wanneer je meer en langer haar hebt, dan dat je een kort kapsel hebt. Goed om dat duidelijk aan je klant te laten zien tijdens het combineren van de kleuren. Hieronder zie je 4 voorbeelden van de 4 verschillende contrasten vertaald in kleding. We hebben het hier over de uiterlijke kenmerken die zijn vertaald. Donker contrast Contrasterend Medium Contrast Licht contrast Opleiding Kleur Expert, module 9 11

12 1 kleur 2 kleuren meerkleurig 1.8 Hoeveelheid kleur De hoeveelheid verschillende kleuren die mooi staan in 1 outfit worden bepaald door de uiterlijke kenmerken EN de innerlijke kwaliteiten. Wanneer we kijken naar de 3 belangrijkste uiterlijke kenmerken, haar (en haarschaduw), huid en ogen kunnen we 4 verschillende hoeveelheden kleur onderscheiden: 1. 1 á 2 kleuren 2. 2 á 3 kleuren 3. 3 á 4 kleuren 4. Meerkleurig Hoe meer verschillende vakjes zijn aangekruist, hoe meer kleuren je kunt hebben volgens je uiterlijke kenmerken. Met meerkleurig bedoelen we prints met meer dan 4 kleuren; dit kunnen gedempte en/of heldere kleuren zijn. Opleiding Kleur Expert, module 9 12

13 Het komt erg weinig voor dat iemand haar/huid/ogen op dezelfde kleurhoogte heeft, dus er staan weinig mensen mooi met maar 1 kleur. Vaak is het mooier om daar een 2 e kleur aan toe te voegen ook als is het in de vorm van een accessoire (bril, collier, oorbellen, sjaal) of lippenstift. Wanneer we ook kijken naar de innerlijke kwaliteiten en we kijken daarbij naar de innerlijke glans, kunnen mensen met mat eerder minder kleuren dragen dan hun uiterlijke kenmerken aangeven. En mensen die glans hebben als innerlijke glans kunnen meer kleuren dragen dan de uiterlijke kwaliteiten aangeven. Goed om dar rekening mee te houden en dat aan mensen te laten zien tijdens het combineren van de verschillende kleuren. 2. Kleurcontrast Kleurcontrast is een term uit de beeldende kunst, die aangeeft dat kleuren elkaar kunnen versterken en verzwakken. Door de invloed van de menselijke waarneming zien we dat ze invloed op elkaar hebben. We spreken van een kleurcontrast wanneer er tussen twee te vergelijken kleurwerkingen duidelijke verschillen waargenomen worden. De momenteel meest gebruikte kleurtheorie is die van Johannes Itten. Hij onderscheidt 7 verschillende kleurcontrasten. 1. Kleur tegen Kleur contrast 2. Licht-Donker contrast 3. Koel-Warm contrast 4. Complementair contrast 5. Simultaan contrast 6. Kwaliteitscontrast 7. Kwantiteitscontrast 2.1 Kleur tegen kleur contrast Dit is de eenvoudigste van de 7 contrasten en ontstaat wanneer je enkelvoudige kleuren met de hoogste zuiverheid tegen elkaar zet. Zoals het grootste lichtdonker contrast ontstaat door zwart-wit, ontstaat het grootste kleurcontrast door de primaire kleuren, traditioneel gezien Geel, Rood en Blauw en in de wetenschappelijke leer: Magenta, Geel, Cyaan. Het zijn altijd kleuren met een hoog chroma. Het komt vrolijk over, je wordt er opgewekt van. Het beïnvloedt je stemming op een positieve manier. De werking van het contrast neemt af wanneer de kleuren verder van de primaire kleuren af staan. De werking wordt ook sterker als de kleuren niet te donker zijn. Kinderen vallen vaak terug op dit contrast. Voor een tekening zal een kind kleurpotloden kiezen in een kleur tegen kleurcontrast. Het contrast wordt dan Opleiding Kleur Expert, module 9 13

14 ook vaak gebruikt in kinderkleding en in zomerkleding. Denk maar eens aan het bekende HAWAI-hemd. Kleur tegen kleur contrast gebruikt men vaak om grootsheid en een feestelijk karakter uit te drukken! 2.2 Licht-Donker contrast Het licht-donker contrast ontstaat tussen 2 kleuren, al dan niet met dezelfde ondertoon, waarvan de ene kleur donkerder is dan de andere; bijvoorbeeld geel en paars, maar ook tussen de verschillende nuances van 1 kleur (bv. lichtblauw en donkerblauw). Het grootste licht-donker contrast is dat tussen zwart en wit. Wit en andere lichte kleuren werken optisch vergrotend. Zwart en andere donkere kleuren werken optisch verkleinend. Het licht-donker contrast in kleding en in make-up oogt vaak erg chic. Het begrip licht en donker is erg relatief, want de ene kleur kan licht zijn ten opzichte van een andere kleur, maar donkerder ten opzichte van een andere. Opleiding Kleur Expert, module 9 14

15 2.3 Koel-Warm contrast Alle kleuren die meer geel en rood bevatten worden als warm ervaren. Alle kleuren die meer blauw dan rood en geel bevatten worden als koud/koel ervaren. De warmste kleur is oranjerood, de koudste kleur is blauwgroen. Kleuren kunnen warmer of kouder lijken wanneer ze naast nog warmere of nog koudere kleuren gezet worden. Het grootste warm-koel contrast ontstaat wanneer een warme kleur omgeven wordt door een koele kleur en omgekeerd. 2.4 Complementair contrast Wanneer je 2 primaire kleuren mengt krijg je een nieuwe kleur. Deze kleur is complementair aan de overgebleven primaire kleur. Bijvoorbeeld; rood en blauw geven, in gelijke delen gemengd, paars. Paars en de overgebleven primaire kleur geel zijn complementair. Complementaire kleuren staan steeds tegenover elkaar in de kleurencirkel. Complementaire kleuren versterken elkaar wanneer je ze naast elkaar legt. Voorbeelden - Reddingsvesten en reddingsboeien zijn altijd oranje van kleur omdat dit de complementaire kleur van blauw is (water). - Een slager legt groene blaadjes op en naast het vlees. Op deze manier lijkt het vlees roder (verser). - De meeste paarse bloemen hebben gele vlekken (viooltjes/irissen), zodat insecten ze beter kunnen vinden. - In de reclame wordt dikwijls gebruik gemaakt van complementaire contrasten om ervoor te zorgen dat de reclame opvalt! Complementaire kleuren heffen elkaar op wanneer je ze mengt. Je krijgt altijd de kleur grijs. Wanneer we elk paar kleuren analyseren constateren we dat elk van de 3 hoofdkleuren in elk paar aanwezig zijn. Daardoor levert de menging van 2 complementaire kleuren een mooi grijs/bruin. Opleiding Kleur Expert, module 9 15

16 Voorbeelden - Het blauwsel in de was zorgt ervoor dat de witte was mooi wit blijft en niet oranje-geel wordt na verschillende wasbeurten. - Blauwe randen (donkere kringen) onder de ogen worden met een oranje achtige camouflagestick bedekt, zodat ze geneutraliseerd worden. - Rode couperose wordt minder rood door een groene crème te gebruiken, zodat het geheel mooi neutraal wordt. - Het gebruik van paarse zilvershampoo zal het geel (de warmte) uit iemands haar te halen. - Het haar wassen met tomatenketchup na een overmatige blootstelling aan het zwemmen in chloorwater (groen) helpt prima! Opleiding Kleur Expert, module 9 16

17 2.5 Simultaan Contrast Goethe heeft gezegd: De werkelijkheid van een kleur is niet altijd gelijk aan zijn werking. Bij een complementair contrast zien we wat er is, dan is ons oog in evenwicht. Het oog zal echter altijd een complementair contrast oproepen bij het zien van een bepaalde kleur. De kleuren die op of naast elkaar gezet worden, beïnvloeden elkaar en er ontstaat een bepaalde relatie. Ons oog heeft het vermogen om van een kleur de complementaire kleur op te roepen. Dit is tot op heden een onverklaarbaar feit. De simultaan opgewekte complementaire kleur ontstaat als een kleurervaring in het oog van de toeschouwer en is in werkelijkheid helemaal niet aanwezig. Zo zullen kleuren anders op elkaar inwerken en anders lijken dan ze in werkelijkheid zijn. Het simultaan contrast doet zich op verschillende manieren voor: - Tussen zwart en een zuivere kleur Kijk lang naar een zwarte kleur die in een tekening omgeven is door rood. Focus je op de overgang van het zwart naar het rood. Ook als je oog moe wordt blijf je toch kijken. Na een tijdje zal het zwart een groene (complementair) schijn krijgen. Eerst op de overgang tussen de kleuren, maar daarna worden de zwarte balken echt groen. Kijk ook maar eens langere tijd naar een groen gekleurd vlak en staar vervolgens naar een witte wand en je zal een rood vlak op de muur zien verschijnen. - Tussen grijs en een zuivere kleur Kijk lang naar een kleurvlak (zie hieronder). Richt dan je aandacht op het grijze kleurvlak in het midden. Na een tijdje zie je de complementaire kleur verschijnen. Opleiding Kleur Expert, module 9 17

18 2.6 Kwaliteitscontrast (ton-sur-ton) Bij het kwaliteitscontrast worden 2 kleuren in dezelfde kleurfamilie gecombineerd. Kleurkwaliteit is de graad van zuiverheid van een bepaalde kleur. Als kwaliteit contrast duiden we de tegenstelling aan tussen de verzadigde heldere kleuren en de doffe vertroebelende kleuren. Hier is een voorbeeld van een blokje zuiver magenta in het midden en eromheen minder fel grijsachtig magenta. Het magenta in het midden lijkt nog feller doordat je er gedemptere tinten omheen zet. We kunnen kleuren op 4 verschillende manieren breken: 1. Een zuivere kleur met wit breken. Het kleur karakter wordt dan iets kouder, minder zuiver, maar wel veel helderder. Bijvoorbeeld donkerviolet en lila. 2. Een kleur kan ook met zwart gebroken worden. In het algemeen kan men zeggen dat zwart de kleuren hun kleur karakter ontneemt, ze worden minder zuiver en ook minder helder. Bijvoorbeeld: blauwzwart. 3. Een kleur kun je vermengen met grijs. Er ontstaan dan meer vertroebelde kleuren dan de betreffende zuivere kleur. De kleuren worden meer of minder geneutraliseerd en ervaren we als gedempt. 4. Breking van zuivere kleuren door het mengen met complementaire kleuren. De werking van dof tegenover stralend is relatief. Een kleur kan naast een doffe kleur meer stralen dan dat hij zelf is, anders dan wanneer hij naast een stralende kleur wordt gezet. Dan lijkt de kleur veel doffer. Opleiding Kleur Expert, module 9 18

19 2.7 Kwantiteitscontrast Dit is een combinatie van 2 kleuren met een hoog chroma. Dit contrast heeft betrekking op de verhouding in grootte van 2 of meer kleurvlakken. Van de ene kleur wordt veel en van de andere kleur wordt weinig gebruikt. Ondanks dat de oppervlakte van de laatste kleur klein is blijft het toch goed zichtbaar in het geheel. Goethe heeft de lichtwaarde van de kleuren berekend: Geel 9 Oranje 8 Rood 6 Violet 3 Blauw 4 Groen 6 Dit wil dus zeggen dat geel 3 keer sterker is dan violet. Wanneer je een groot oppervlak violet neemt en je plaatst daar kleine vlakjes geel in, dan zal het geel toch zo veel aandacht opeisen als het violet. Dit heeft natuurlijk te maken met de sterkere lichtwaarde van het geel. Wanneer je deze redenering zou volgen dan zou er geen kwantiteitscontrast kunnen bestaan tussen groen en rood omdat beide kleuren dezelfde lichtwaarde hebben. Je hebt altijd evenveel rood als groen nodig om een kwantiteitscontrast te krijgen. Toch is dit niet zo. Als je op een grote oppervlakte groen enkele kleine vlakjes rood zet, gaan de rode vlakken toch erg sterk naar voren komen. Hiervoor is niet echt een wetenschappelijke verklaring. Vast staat wel dat er in ons oog drang is naar evenwicht. Wanneer dit evenwicht wordt verstoord, zal ons oog dit zelf gaan herstellen. De vlakken in rood gaan dus toch stralender werken. Een mens of plant in nood zal steeds weer krachten ontwikkelen om te blijven leven. De kracht van een kleur wordt bepaald door de afstand van een kleur tot een andere kleur in de kleurencirkel. Hoe meer een bepaalde kleur tegengesteld is aan de omgevingskleur, hoe krachtiger en helderder hij wordt. Opleiding Kleur Expert, module 9 19

20 Opleiding Kleur Expert, module 9 20