Kleurtemperatuur en aanpassing door middel van Filters

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Kleurtemperatuur en aanpassing door middel van Filters"

Sylvia van Dam
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Kleurtemperatuur en aanpassing door middel van Filters Eenheid: graden K (Kelvin) Kelvin (K) Definitie: Het 1/273,16e deel van de temperatuur, bepaald door het tripelpunt van water. Standaardeenheid van temperatuur. De schaalverdeling komt overeen met die van C, alleen begint de verdeling bij het absolute nulpunt: -273,15 C. Kelvin wordt berekend door 273 op te tellen bij x graden Celsius. Kleurtemperatuur wordt in Kelvin uitgedrukt. Voor het bepalen van kleurtemperatuur wordt een vergelijking gedaan met een zwart lichaam (platina) met een zekere temperatuur. Licht van een gewone gloeilamp is ongeveer 2700 K en op een lichtbewolkte dag is de kleurtemperatuur buiten ongeveer 6000 K. Hoe hoger de temperatuur hoe blauwer het licht. (Dit in tegenstelling tot de terminologie: 2700 K heet warm licht, meer dan 3500 K noemen we koel...) Een flitser heeft een hoge kleurtemperatuur en geeft een bijna blauw licht. In de fotografie wordt kleurtemperatuur ook uitgedrukt in mireds. Mired Micro Reciprocal Degrees 1 mired = / (kleurtemperatuur in Kelvin). Daglichtfilm is uitgebalanceerd voor ongeveer 5500 Kelvin, oftewel 182 mireds. Om te bepalen hoeveel filtering nodig is, wordt de kleurtemperatuur geconverteerd naar mireds. Als de gebruikte lichtbron een kleurtemperatuur van 6000 K geeft, of 167 mireds, is =15 mireds kleurverschuiving nodig. Een 81A-filter (18 mireds verschuiving) is hier het beste filter. Het menselijk oog kan geen verschuiving kleiner dan 10 mireds (een decamired) onderscheiden. Kleurtemperatuur van een lichtbron is de absolute temperatuur waarbij een zwart lichaam licht van dezelfde temperatuur uitzendt als het te karakteriseren licht.. Het begrip is belangrijk in de kleurenfotografie. Zowel kleurennegatief- als kleurenpositieffilm uitsluitend in kleurbalans zijn voor een bepaalde kleurtemperatuur. Wil men een juiiste kleurenweergave is het noodzakelijk gebruik te maken van kleurtemperatuurcorrectiefilters. De waarden van de kleurtemperatuurcorrectiefilters zijn uitgedrukt in K. voor zowel voor een aanpassing van een te warme kleur in tinten blauw als voor een aanpassing van een te koude kleur in tinten rood. Noteren we dat de correctie van de kleurtemperatuur alleen mogelijk is bij lichtbronnen met een continuespectrum. We denken hier aan zonlicht, kaarslicht, gloeilamp, halogeenlicht en flitslicht. Moderne lichtlbronnen zoals fluoricentielampen (TL) beschikken niet over een discontinuespectrum. Bepaalde kleuren uit het spectrum ontbreken of zijn overmatig aanwezig. In dit geval worden nog bijkomend lichtfilters gebruikt om bepaalde kleuren weg te filteren. -

2 Enkele waarden: - zonsopkomst of ondergang: 2000 K - gloeilamp 100 watt: 2800 K - halogeenlamp 500 watt: 3200 K - halogeen filmzon 500 watt: 3400 K - een uur na zonsopkomst: 3500 K - flitsblokjes: 4950 K - daglicht 12 uur s middags: 5400 K - fotografisch daglicht (flitsers): 5500 K - helder daglicht (blauwe hemel) 9600K. kleuren

3 Kleurtemperatuurmeter Is het instrument voor het bepalen van de kleurtemperatuur van de lichtkleur van een lichtbron. Er bestaan visuele, foto-electrische en electronische instrumenten. De eerst genoemde zijn gebaseerd op de vergelijking van verschillende tinten van fluorescerende pigmenten van een schaaltje van niet-fluorescerende gekleurde vlakjes. Er zijn ook optische meters met een gespleten meetveld. Door het draaien aan een schijf, zullen de twee vlakken in het meetveld precies dezelfde kleur hebben, men leest dan de kleurtemperatuur af op de schijf. De fotoelectrische en electronische meters zijn gebaseerd op de vergelijking tussen de lichtsterkte door een zeer enge filter in roodwaarden en de blauwwaarden. Het is duidelijk dat de kleurtemperatuur gemeten wordt door een vergelijking tussen de energie in de rode golflengten en de blauwe. Kleurtemperatuurmeter Zuiver wit bestaat in de praktijk niet. Elk wit heeft een bepaalde tint, die zichtbaar wordt als er een ander wit voorwerp naast wordt gehouden. Dit blijkt bijvoorbeeld door een wit vel papier te houden naast het beeldscherm waar u nu naar kijkt. Dit wordt uitgedrukt in de witheid. De eigenschappen van wit licht worden uitgedrukt in de kleurtemperatuur. Een zogenoemde zwarte straler straalt als hij een bepaalde temperatuur heeft een continu lichtspectrum uit, dat bij een bepaalde frequentie een maximum vertoont. Dit maximum hangt af van de temperatuur van het stralende lichaam. Hoe hoger de temperatuur, des te hoger de frequentie van de piek in het spectrum. Zo zal een zeer hete zon veel licht in het ultaviolet uitstralen, maar een radiator in een kamer vooral veel in het infrarood. Deze kleuren zijn met het oog niet te zien, maar dat geldt bijvoorbeeld wel voor een elektrische grill. De gloeispiraal hiervan is zo heet, dat deze fel rood licht uitstraalt. De kleurtemperatuur van daglicht bedraagt 5400 tot 5600 Kelvin. De kleurtemperatuur van een gloeilamp is veel lager, ongeveer 2800 Kelvin. De menselijke hersenen corrigeren voor de kleurtemperatuur van het licht, zodat deze beide soorten licht, het daglicht en een gloeilamp, als wit worden ervaren. Een fotografische film doet dit niet. Een foto gemaakt in een kamer verlicht door gloeilampen laat duidelijk zien dat het licht niet wit is en alle kleuren worden sterk geel of roodachtig gekleurd. De flitser van een fototoestel is zo ontworpen dat deze dezelfde kleurtemperatuur heeft als daglich Witbalans Een van de voordelen van een digitale camera is dat ze goede resultaten geven bij moeilijke lichtomstandigheden, zelfs diverse soorten kunstlicht. Bij een conventionele camera was men aangewezen op speciale films en/of verlichting en moet men met een kleurtemperatuurmeter controleren welke correctiefilters gebruikt moeten worden. Bijna elke digitale camera biedt nu echter de mogelijkheid de witbalans in te stellen, meestal in een aantal vaste instellingen (b.v. zon, bewolkte lucht, TL of lamplicht) maar soms ook traploos met behulp van een z.g. witpunt meting.

4 kleurtemperatuurcorrectiefilters filter conversie aanpassing Mireds 85B 5500K naar 3200K 2/3 stop C 5500K naar 3800K 2/3 stop C 3800K naar 5500K 1 stop A 3200K naar 5500K 1stop D 3700K naar 3200K 2/3 stop A 3400K naar 3200K 1/3 stop A 3000K naar 3200K 1/3 stop C 2800K naar 3200K 2/3 stop K naar 3200K 1/3 stop +9 81B 3500K naar 3200K 1/3 stop D 3700K naar 3200K 2/3 stop C 5500K naar 3800K 2/3 stop +81 Kleurcompenstie Filters Cyan Nil 1/3 1/3 1/3 1/3 1/3 2/3 2/3 2/3 Absorbeert rood Yellow Nil Nil 1/3 1/3 1/3 1/3 1/3 1/3 1/3 Absorbeert blauw Magenta Nil 1/3 1/3 1/3 2/3 2/3 2/3 1 1 Absorbeert groen Red Nil 1/3 1/3 1/3 2/3 2/3 2/3 1 1 Absorbeert blauw en groen Green Nil 1/3 1/3 1/3 1/3 1/3 1/3 2/3 2/3 Absorbeert blauw en rood Blue Nil 1/3 1/3 1/3 2/3 1 11/3 11/3 12/3 Absorbeert rood en groen Filters te gebruiken bij fluoricentielampen (TL) filter functie aanpassing l FL3600-D Balances 1 2/3 stop 1/2 CTO + warm-white tubes Plus Green FL4300-D Balances 1 stop 1/4 CTO + white tubes Plus Green FL5700-D Balances daylight/ cool white tubes 2/3 stop Plus Green FL3600-B Balances 1/2 CTO + warm-white tubes 2/3 stop Plus Green FL4300-B Balances 1/4 CTO + white tubes 1 stop Plus Green FL5700-B Balance daylight/ cool white tubes 1 1/3 stop Plus Green zie ook catalogus LEE FILTERS

Vergelijkbare documenten

Goed gebruikt is dergelijke lichtmeting een goede indicatie. Is meestal erg ingewikkeld in gebruik.

Goed gebruikt is dergelijke lichtmeting een goede indicatie. Is meestal erg ingewikkeld in gebruik. Interieurfotografie Zonder twijfel is interieurfotografie een disipline die veel inzicht in de aard en de werking van licht en kunstlicht vergt. De relatie kunstlicht en daglicht moet de fotograaf goed