ARBEIDSHOF TE BRUSSEL ARREST

Transcriptie

1 1e blad. Rep.Nr. ARBEIDSHOF TE BRUSSEL ARREST OPENBARE TERECHTZITTING VAN 8 JANUARI DE KAMER Not G.W. Vakantiegeld Tegensprekelijk Definitief In de zaak: M. E., Appellant, vertegenwoordigd door Mr J. DE- FAU, advocaat te Tienen. Tegen : VZW NATIONALE PATROONSKAS VOOR HET BETAALD VERLOF IN DE BOUWBEDRIJVEN EN OPENBARE WERKEN, met burelen gevestigd te 1060 BRUSSEL, Poincarélaan 78. Geïntimeerde, vertegenwoordigd door Mr A. HERREMANS loco Mr P. DECLERCQ, advocaat te Brussel.

2 2e blad. Na beraad, spreekt het Arbeidshof te Brussel het hiernavolgend arrest uit : Gelet op de stukken van rechtspleging, inzonderheid: - het voor eensluidend verklaard afschrift van het vonnis gewezen op tegenspraak door de Arbeidsrechtbank van Leuven op 22 september 2003; - het verzoekschrift tot hoger beroep ontvangen ter griffie van het Arbeidshof te Brussel op 20 oktober 2003; - de besluiten en de synthesebesluiten van de partijen; Gehoord de partijen in hun middelen en beweringen ter openbare terechtzitting van 20 november 2008 waarna de debatten gesloten werden. De zaak werd overgemaakt aan het Openbaar Ministerie voor schriftelijk advies neer te leggen ter griffie van het Arbeidshof op uiterlijk 27 november Gelet op het schriftelijk advies van de heer J.J. ANDRE, Advocaat-generaal, neergelegd ter griffie van het Arbeidshof op 26 november 2008, waarop de partijen schriftelijk kunnen repliceren tot uiterlijk 11 december Gelet op de neergelegde stukken. 1. DE FEITEN EN DE RECHTSPLEGING 1. De heer M. was in de loop van het jaar 1999 een aantal dagen economisch werkloos in de zin van artikel 51 van de wet van 3 juli 1978 op de arbeidsovereenkomsten. Deze economische werkloosheid werd als dusdanig erkend en vergoed door de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening.

3 3e blad. Bij schrijven, dat als datum draagt 19 juni 2000, deelde de vzw Nationale Patroonkas voor het betaald verlof in de bouwbedrijven en de openbare werken (verder genoemd de Nationale Patroonkas) aan de heer M. mede dat voor de berekening van het vakantiegeld voor het jaar 2000 geen rekening kon gehouden worden met de dagen van economische werkloosheid. 2. Bij verzoekschrift van 4 april 2001 heeft de heer M. beroep aangetekend bij de Arbeidsrechtbank te Leuven tegen deze beslissing. Bij het tussenvonnis van 4 februari 2002 verklaarde de Arbeidsrechtbank te Leuven de vordering ontvankelijk, maar beval zij, vooraleer ten gronde te oordelen, de heropening van de debatten ten einde partijen toe te laten bijkomende informatie aan te brengen over de sector waarin de heer M. werkzaam was, dit teneinde te kunnen nagaan of er sprake was van een seizoensgebonden, dan wel van een structurele werkloosheid. Bij vonnis van 22 september 2003, ter kennis gebracht bij gerechtsbrief van 26 september 2003, heeft de rechtbank de vordering van de heer M. als ongegrond afgewezen. De rechtbank was van oordeel dat bij de beoordeling van een gelijkstelling van de dagen van economische werkloosheid, de Nationale Patroonkas niet gebonden was door de erkenning van de economische werkloosheid door de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening. De rechtbank oordeelde dan verder, na een feitelijke analyse van de gegevens aangebracht door de partijen, dat er in feite geen sprake was van een economische werkloosheid, maar wel van een structurele werkloosheid. 3. Bij verzoekschrift van 26 september 2003 heeft de heer M. hoger beroep ingesteld, zowel tegen het tussenvonnis van 4 februari 2002 als tegen het eindvonnis van 22 september 2003 van de Arbeidsrechtbank. II. DE ONTVANKELIJKHEID.

4 4e blad. Het verzoekschrift in hoger beroep is regelmatig naar de vorm. Het werd ingesteld binnen de termijn van één maand na de kennisgeving van het eindvonnis van 22 september 2003 en is aldus tijdig. III. BEOORDELING. 1. De ontvankelijkheid van de oorspronkelijke vordering. 1.1 De Nationale Patroonkas stelt dat de oorspronkelijke vordering laattijdig werd ingesteld. Zij verwijst naar het feit dat de beslissing ter kennis werd gebracht op 19 juni 2000, terwijl het verzoekschrift voor de Arbeidsrechtbank slechts werd neergelegd op 4 april Overeenkomstig artikel 23 van de wet van 11 april 1995 tot invoering van het Handvest van de sociaal verzekerden had, volgens de Nationale Patroonkas, de vordering dienen ingesteld te worden binnen de 3 maanden na de kennisgeving van de beslissing. De heer M. stelt dat de kennisgeving van de bestreden beslissing niet met een aangetekend schrijven gebeurde, zodanig dat de datum van kennisgeving niet vaststaat en bijgevolg ook niet kan bepaald worden wanneer de beroepstermijn is beginnen lopen. De heer M. stelt verder dat de beroepstermijn ook niet is kunnen beginnen lopen omdat, in strijd met artikel 14 van de wet van 11 april 1995, de kennisgeving geen melding maakte van de mogelijkheid tot hoger beroep en van de vormen en termijnen die daarbij dienden nageleefd te worden Overeenkomstig artikel 23 van de wet van 11 april 1995 tot invoering van het Handvest van de sociaal verzekerde dient het beroep tegen een beslissing van een instelling van sociale zekerheid met betrekking tot de toekenning, de betaling of de terugvordering van prestaties, te worden ingesteld binnen de drie maanden na de kennisgeving van die beslissing, onder voorbehoud van gunstiger termijnen die in een specifieke wetgeving zijn voorzien.

5 5e blad. Het blijkt niet dat in de wetgeving op de jaarlijkse vakantie een bijzondere, en gunstigere termijn voor het instellen van een beroep, zoals bedoeld door artikel 23, is voorzien. Overeenkomstig artikel 16 van dezelfde wet kan de kennisgeving van een beslissing eveneens geschieden bij gewone brief of bij overhandiging van een geschrift van de belanghebbende. Het is aldus niet vereist dat de kennisgeving bij aangetekend schrijven gebeurt. De instelling voor sociale zekerheid, die een kennisgeving doet door middel van een nietaangetekend schrijven, en die inroept dat een beroep niet tijdig werd ingesteld, draagt dan uiteraard wel de bewijslast van het ogenblik waarop de sociaal verzekerde kennis kreeg van de beslissing. Het kan niet ernstig betwist worden dat de heer M. wel degelijk kennis kreeg van de beslissing, vermits hij in zijn verzoekschrift voor de arbeidsrechtbank daarnaar verwijst. Op welk ogenblik hij kennis gekregen heeft van de beslissing is echter minder duidelijk. In ieder geval heeft de heer M. van de beslissing kennis gekregen vóór 16 januari 2001, vermits op die datum zijn syndicale organisatie een reactie gezonden heeft aan de Nationale Patroonkas. Het verzoekschrift voor de Arbeidsrechtbank werd echter neergelegd binnen de 3 maanden na deze laatste datum, zodanig dat niet met zekerheid kan gesteld worden dat het beroep laattijdig is Overeenkomstig artikel 14 van de wet van 11 april 1995 dient een administratieve beslissing bovendien een aantal verplichte vermeldingen te bevatten. Met name moeten vermeld worden (1) de mogelijkheid om voor de bevoegde rechtbank een voorziening in te stellen; (2) het adres van de bevoegde rechtscolleges; (3) de termijn om een voorziening in te stellen en de wijze waarop dit moet gebeuren; (4) de inhoud van de artikelen 728 en 1017 van het Gerechtelijk Wetboek; (5) de refertes van het dossier en van de dienst die het beheert; (6) de mogelijkheid om opheldering te verkrijgen omtrent de beslissing bij de dienst die het dossier beheert of bij een aangewezen voorlichtingsdienst. Overeenkomstig de 2 e alinea van voormeld artikel gaat de termijn om een voorziening in te stellen

6 6e blad. niet in, indien de beslissing de in het eerste lid genoemde vermeldingen niet bevat. De Nationale Patroonkas toont niet aan dat artikel 14 van de wet van 11 april 1995 nageleefd werd. Op de voorgelegde beslissing (of de kennisgeving ervan) komen de in artikel 14 voorziene vermeldingen niet voor. De Nationale Patroonkas voert weliswaar aan dat deze bepalingen afgedrukt werden op de keerzijde van deze beslissing, maar bewijst zulks niet. Met name is geenszins bewezen dat het document 12, dat de Nationale Patroonkas voorlegt, inderdaad de keerzijde vormt van de bestreden beslissing (die stuk 1 van het dossier van de Nationale Patroonkas uitmaakt), en waarvan de keerzijde blanco is. Op stuk 1 wordt ook geen melding gemaakt van het feit dat er op de keerzijde nog een aantal bepalingen zouden voorkomen. Evenmin blijkt dat dit stuk nog een tweede pagina zou bevatten. Ten overvloede is het Hof van oordeel dat, zelfs indien de beslissing de bepalingen van artikel 14 van de wet van 11 april 1995 op de keerzijde zou opgenomen hebben, zulks bij gebreke van vermelding op de voorzijde, de kennisgeving nog niet regelmatig zou maken. Het is met de doelstelling van artikel 14 van de wet van 11 april 1995, te weten de verzekerde correct te informeren over zijn mogelijkheden tot beroep, niet verenigbaar deze vermeldingen op te nemen op een keerzijde, zonder dat de verzekerde er attent op gemaakt wordt dat hij van deze keerzijde kennis dient te nemen. Er mag van de verzekerde niet verwacht worden dat hij spontaan de reflex zou hebben na te gaan of er eventueel op de keerzijde nog belangrijke informatie zou voorkomen. Tenslotte merkt het Hof nog op dat in ieder geval ook in stuk 12 van het dossier van de Nationale Patroonkas geen melding wordt gemaakt van de mogelijkheid om opheldering te verkrijgen omtrent de beslissing bij de dienst die het dossier beheert of bij een aangewezen voorlichtingsdienst. Deze vermelding komt ook niet voor op de voorzijde. Er is derhalve geen rechtsgeldige kennisgeving van de beslissing gebeurd, zodat de beroepstermijn niet begon te lopen. De eerste rechter heeft derhalve terecht geoordeeld dat de vordering ontvankelijk was.

7 7e blad. 2. De gegrondheid van de bestreden beslissing Overeenkomstig artikel 16, 16, van het Koninklijk Besluit van 30 maart 1967 betreffende de jaarlijkse vakantie, zoals van toepassing op het ogenblik van de bestreden beslissing, worden de dagen van arbeidsonderbreking, ingevolge een schorsing van de arbeidsovereenkomst krachtens artikel 51 van de Arbeidsovereenkomstenwet, voor de berekening van het vakantiegeld met effectief gewerkte dagen, gelijkgesteld. Om de gelijkstelling te verkrijgen dient de arbeider, overeenkomstig artikel 19 van dit Koninklijk Besluit, te voldoen aan twee voorwaarden, namelijk verbonden zijn door een arbeids-of leerovereenkomst op de werkdag die de eerste dag van de gelijkgestelde periode voorafgaat en ten minste één dag effectief werkzaam zijn geweest in de loop van de achtentwintig dagen die de eerste dag van de gelijkgestelde periode voorafgaan. Overeenkomstig artikel 20 en 21 3 van het Besluit wordt de juistheid van het aantal dagen van arbeidsonderbreking bevestigd door de kwartaalstaat waarop de werkgever het cijfer van de gelijkgestelde dagen aangeeft en de reden van de afwezigheid op het werk vermeldt. Overeenkomstig artikel 51 van de wet van 3 juli 1978, zoals van toepassing op het ogenblik van de bestreden beslissing, kan de uitvoering van de arbeidsovereenkomst geheel of gedeeltelijk worden geschorst bij gebrek aan werk wegens economische oorzaken. In geval van toepassing van dit artikel, dient de werkgever minstens zeven dagen vooraf aan het werkloosheidsbureau van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening mededeling te doen van de kennisgeving aan de betrokken werknemers door aanplakking, of van de individuele kennisgeving. Overeenkomstig diezelfde bepaling dient de werkgever in deze mededeling de economische redenen te vermelden die de volledige schorsing van de uitvoering van de overeenkomst of het instellen van een regeling van gedeeltelijke arbeid rechtvaardigen. Uit deze bepaling volgt dat de wetgever de beoordeling van de werkelijkheid van de economische oorzaken van de werkloosheid aan het werkloosheidsbureau

8 8e blad. en dus aan de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening heeft overgelaten. Uit de samenlezing van de vermelde bepalingen van het Koninklijk Besluit van 30 maart 1967 en artikel 51 van de wet van 3 juli 1978, volgt dat de vakantiewetgeving met gelijkgestelde dagen van economische werkloosheid die dagen bedoelt waarvan de beoordeling uitsluitend aan de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening is opgedragen. (Cass , Soc. Kron.2005,23) In deze is niet betwist dat de dagen van economische werkloosheid, die de bestreden beslissing weigert in aanmerking te nemen, als dusdanig erkend werden door de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, zodat de bestreden beslissing ten onrechte weigert deze dagen als gelijkgestelde dagen in aanmerking te nemen voor de berekening van het vakantiegeld Ten onrechte verwijst de Nationale Patroonkas in zijn besluiten naar het Koninklijk Besluit van 10 november 2004 waarbij het Koninklijk Besluit van 30 maart 1967 gewijzigd wordt en waarin voorzien wordt dat de Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie en de bijzondere vakantiefondsen op een zelfstandige manier verifiëren en beoordelen of de aangifte van de dagen arbeidsonderbreking overeenstemmen met de uit het besluit voortvloeiende regels. Voormeld Koninklijk Besluit dagtekent immers van na de bestreden beslissing en kan daarop dan ook geen toepassing vinden. De Nationale Patroonkas kan niet gevolgd worden waar zij stelt dat de nieuwe bepaling, als interpretatieve bepaling, uitwerking zou hebben op datum van de oorspronkelijke regelgeving. Uit het Koninklijk Besluit blijkt niet dat het om een interpretatieve bepaling zou gaan. De overwegingen van de Raad van State in zijn advies, nl. dat het ontwerp bedoelt de bestaande praktijk te bevestigen, laten niet toe te stellen dat het om een Interpretatief Koninklijk besluit zou gaan. Overigens zou een dergelijk interpretatief Koninklijk Besluit in strijd zijn met de regel van de niet retroactiviteit van de wetten, zoals opgenomen in artikel 2 van het Burgerlijk Wetboek. Het is alleen de wetgever in formele zin en niet de Koning die de bevoegdheid heeft om, bij wijze van interpretatieve wet, met terugwerkende kracht

9 9e blad. een bepaalde interpretatie van de wet op te leggen. Een dergelijke bevoegdheid geven aan de Koning, en desgevallend ook aan de Minister, zou een grote rechtsonzekerheid met zich meebrengen en zou de Koning toelaten gerechtelijke beslissingen ongedaan te maken Het door de Nationale Patroonkas ingeroepen cassatiearrest van 17 mei 1999 (J.T.T.1999,422) heeft niet de draagwijdte die de Nationale Patroonkas eraan geeft. Het Hof van Cassatie bevestigt in dit arrest enkel de reeds lang vaststaande regel dat een nieuwe wetgeving, in de regel, niet alleen van toepassing is op toestanden die voor haar inwerkingtreding ontstaan, maar ook op de toekomstige gevolgen van de onder de vroegere reglementering ontstane toestanden, die zich voordoen of die voortduren onder de toepassing van de nieuwe wetgeving, voor zover die toepassing geen afbreuk doet aan reeds onherroepelijk vastgestelde rechten. Het ging in dit arrest om de vraag of aan de werklozen, die in het verleden een bepaald statuut bekomen hadden, dit voordeel naar de toekomst toe kon ontnomen worden. Wanneer er echter sprake is van een definitieve, een voldongen toestand, voordat de nieuwe regelgeving tot stand kwam, verzet het algemeen rechtsbeginsel, beginsel van de niet-retroactiviteit van de verordeningen zich tegen de toepassing van de nieuwe bepaling (Cass , Arr. Cass. 1966, 44 met concl. Adv.Generaal Lenaerts). In casu is het recht van de heer M. op de vaststelling van het vakantiegeld, berekend met inachtneming (gelijkstelling) van de periodes van economische werkloosheid, voor het jaar 2000 definitief vastgelegd door de op dat ogenblik toepasselijke reglementering. Aan dit definitief verworven recht kan door een latere reglementering geen afbreuk gedaan worden Het hoger beroep dient dan ook gegrond verklaard te worden. OM DEZE REDENEN :

10 10e blad. Het Arbeidshof, Gelet op de wet van 15 juni 1935 op het gebruik der talen in gerechtszaken, zoals tot op heden gewijzigd, inzonderheid op artikel 24; Gelet op het schriftelijk advies van de heer J. J. ANDRE, Advocaat-generaal; Recht sprekend op tegenspraak; Verklaart het hoger beroep ontvankelijk en gegrond, doet het bestreden vonnis teniet en, opnieuw wijzend : Vernietigt de bestreden beslissing van de Nationale Patroonkas van 19 juni 2000; Zegt voor recht dat bij de vaststelling van het vakantiegeld voor het jaar 2000 van de heer M. de dagen van economische werkloosheid in rekening dienen gebracht te worden, die door de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening werden erkend voor het jaar 1999; Veroordeelt de Nationale Patroonkas tot de kosten van beide aanleggen, begroot in hoofde van de heer M. op 156,18 rechtsplegingsvergoeding in eerste aanleg en 142,79 rechtsplegingsvergoeding in graad van beroep; Aldus gewezen door de 7de kamer van het Arbeidshof te Brussel en ondertekend door :

11 11e blad. De Heren : F. KENIS : Raadsheer, I. VAN DAMME : Raadsheer in Sociale Zaken als werkgever, K. GACOMS : Raadsheer in Sociale Zaken als werknemer-arbeider, En bijgestaan door : D. DE RAEDT: Griffier, I. VAN DAMME K. GACOMS D. DE RAEDT F. KENIS En uitgesproken op de openbare terechtzitting van de 7de kamer van het Arbeidshof te Brussel op 8 januari 2009 door : De heer F. KENIS : Raadsheer, En bijgestaan door : D. DE RAEDT: Griffier, D. DE RAEDT F. KENIS