7,3. Samenvatting door een scholier 1540 woorden 15 december keer beoordeeld. Aardrijkskunde

Transcriptie

1 Samenvatting door een scholier 1540 woorden 15 december ,3 49 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand 2: Economische globalisering Globalisering/Mondialisering: Het proces waarbij de verwevenheid tussen gebieden en samenlevingen toeneemt. Heeft invloed op inrichting en functie van gebieden en ruimtelijk gedrag van mensen. WTO: Wereldhandelsorganisatie. Leidend economisch systeem na toetreding van China en het instorten van de voormalige Sovjet-Unie. MNO s: Multinationale ondernemingen, brengen effecten teweeg: - Heffingen op importgoederen worden afgebroken. - Importbeperkingen nemen af MNO s worden gesteund door: - Verbetering infrastructuur en transporttechnologieën - Wegvallen handelsbelemmeringen Gevolgen economische globalisering: - Snelle toename aan export in de wereld - Stijging buitenlandse investeringen - Groei internationale transport en communicatie Productieketen: De weg die de grondstoffen van een product afleggen voordat het eindproduct gemaakt wordt. Productieketens ontstaan doordat MNO s voor iedere grondstof de goedkoopste locatie zoeken. Hierdoor moeten andere fabrieken sluiten. Verbrokkeling: Een effect van globalisering, omdat bepaalde gebieden niet mee kunnen doen aan de stijgende handel. Hierdoor raakt de wereld verdeeld. Globalisering verschuift naar semiperiferie (India, Brazilië, China) waardoor Afrika verder in de periferie komt. Hier is immers weinig van belang. Bovendien is vooral China erg goedkoop. Verbrokkeling vindt ook in landen plaats; het Chinese binnenland blijft arm, de steden worden rijk. 3: Politieke globalisering De staat verliest zijn macht door de globalisering en verschuift naar: - VN, Wereldbank, EU. Staten moeten zich aanpassen aan de wensen van die machten om te krijgen wat ze willen - NGO s (hulporganisaties). Deze helpen landen waar de corrupte overheden falen Lokalisering: Hangt samen met globalisering. Lokalisering houdt in dat kleinere gebieden op zichzelf belangrijker willen worden, ongeacht het gebied waar ze bij horen. Zo willen ze arbeidskrachten lokken en rijker worden. Lokaliseringen is ook de oorzaak van netwerken, gebieden die samenwerken om allen die Pagina 1 van 5

2 macht te krijgen Staten beschermen zichzelf wel tegen invloeden van buitenaf, als die teveel worden. Hierbij gaat het om eigenbelang, om hun macht niet te verliezen aan een land als China. Blokvorming: Een resultaat van de val van de Muur. Landen zoeken steun bij elkaar om er samen bovenop te komen en beginnen verbonden. Wereldregering: De momenteel onmogelijke regering die ervoor moet zorgen dat ieder land veilig en leefbaar is. Amerika biedt zich hiervoor aan, maar wordt afgekeurd omdat zij amerikanisering aanmoedigen. Global village: Het verbinden van de wereld om alles bereikbaar te maken voor iedereen Regionalisme: Groepen die hun eigen identiteit willen beschermen om de Global Village tegen te gaan en zich niet te verliezen in de massa Andersglobalisten: Internationale actievoerders die zich verzetten tegen de samenleving van MNO s. 4: Culture globalisering Cultuurelementen verspreiden zich door: - Toerisme - Immigratie en emigratie - Moderne communicatiemiddelen Deze verspreiding heeft twee effecten: - Homogenisering: Het vervagen van grenzen van cultuurgebieden door verwestering, o.a. met taal (Engels als lingua franca) en normen en waarden - Heterogenisering: In gemeenschappen is een mix te zien van vele culturen, met soms als gevolg een nieuwe, transnationale cultuur Amerikanisering: Een ander woord voor verwestering. Dit komt vooral terug in de talloze films, boeken en series, die over de hele wereld bekend zijn. Ook McDonald s valt hieronder. Waarom er geen wereldcultuur is: - De cultuurelementen zijn vooral materieel, niet in denkwijze. Mensen geven hun culturele identiteit niet echt op - Alleen de bovenlaag van de meeste landen heeft het geld om te kunnen verwesteren. De rest is te arm of maakt status niet uit - Er is niet alleen verwestering. Andere culturen hebben ook invloed op ons - Regionale culturen hebben een eigen cultuur, die sterker kan zijn dan die van het land waar ze bij horen. Dit kan toeristen trekken 6: Globalisering: Verschuiving van het machtscentrum Begin globalisering: - Zestiende eeuw, mogelijk door verbeterd (zee)transport - Legers volgen handelaren om handelswaar te verdedigen - Stichting Nederlandse kolonies in Afrika, Azië en Amerika Hegemoniale staat: Een staat die aan de top staat in grote delen van de wereld op economisch, militair, financieel en cultureel gebied Volgorde hegemoniale staten: Pagina 2 van 5

3 - Portugal, door gunstige ligging en het verdrag van Tordesillas (recht op handel in oostelijk deel van de wereld) - Spanje, door het verdrag van Tordesillas (handel in westelijk deel van de wereld) - Nederland, wint samen met Engeland van Spanje en neemt de wereldhandel over. Start gouden eeuw - Engeland, vanaf 1666 tot 1920 Nederlandse dominantie in de gouden eeuw: - Scheepvaart - Visserij - Handel VOC: Verenigde Oost-Indische Compagnie, opgericht in Dringt door tot ver in de landen Waarom verbanden in de wereld tijdens het heerschappij van Engeland werden versterkt: - Industriële Revolutie, dus meer grondstoffen nodig. Grondstofarme landen in Europa beginnen daarom de handel - Verbetering transport, door meer handelskansen en meer verwevenheid met kolonies Imperialisme: Het uitbreiden van de macht door andere landen over te nemen Na de oorlog: VS aan de macht. VS controleert vooral, overheerst niet. Dekolonisatie van Azië en Afrika volgt; banden blijven bestaan met Europa 7: Globalisering na 1980 Waarom gaat de globalisering nu zo snel: - MNO s met wereldwijde netwerken hebben meer macht dan staten - Voorheen gesloten landen als China openen hun handelsgrenzen - Ontwikkeling communicatie- en transporttechonologie Geografische gevolgen: - Nieuwe arbeidsdeling omdat de marktindustrie verschuift naar de semi-periferie - Meer concurrentie tussen alle verbonden bedrijven - Uitschuiving: dienstverlenende landen verdwijnen uit het centrum - MNO s veroveren meteen gehele nationale markten, i.p.v. met één winkel te starten - Doorschuiving: gevolg van uitschuiving, locaties worden sneller aangepast naar goedkopere gebieden - Globalisering is overal merkbaar; als een grondstof moeilijk te krijgen is, stijgt de prijs van het product overal - Verbrokkeling: fast world en slow world Triade: Heersende drie gebieden over de wereldeconomie: Amerika, EU, Oost-Azië Fast World: Geleid door de triade, gebieden die sterk met elkaar verbonden zijn Slow World: 80% van de wereld zonder sterke modernisatie Fragmentarische modernisering: Als in een land slechts in bepaalde gebieden modernisering optreedt. Hierdoor volgt regionale ongelijkheid 8: Toekomstbeeld van de globalisering Global shift: het verschuiving van het economische en politieke zwaartepunt door de globalisering. De global shift vindt plaats in Azië, dat nu meer macht krijgt dan Amerika. Binnen tien jaar zal Japan op de eerste plaats staan Pagina 3 van 5

4 Snel ontwikkelende landen: - China, die westerse bedrijven in handen krijgt - India, met gloednieuwe industrie - Japan - Zuid-Korea - Maleisië - Singapore Gevolgen global shift: - Politiek: oosterse landen nemen de wereldmacht over - Economisch: landen rond de Stille Oceaan krijgen betere industrie - Geografisch: Stille en Indische Oceaan worden centraal op de wereldkaart. Europa verplaatst naar de periferie Markteconomie: Het leidende financiële systeem van de wereld, dat bestaat uit vrije handel Andersglobalisten: zijn tegen de globalisering, omdat: - Zorgen over macht MNO s, zorgen over kleine bedrijven in de problemen - Zorgen over milieuvervuiling door transport en productie - WTO en Wereldbank moeten arme landen geen strenge bezuinigingsplannen opleggen 10: Global Village Vervlechting: gebieden krijgen meer met elkaar te maken en op elke actie van het ene land volgt een reactie van het andere land. Bijv. door een overschot aan vlees in Europa gaat in Afrika de prijs van vlees flink achteruit Tijd-ruimtecompressie: reistijden en kosten van reizen gaat omlaag, waardoor de wereld relatief kleiner wordt Absolute ligging: de absolute plaats van een bepaald gebied, aangegeven door graden Relatieve ligging: ligging ten opzichte van andere gebieden en hun bereikbaarheid Relatieve ligging verandert door: - Economische centra verschuiven en geven omringende landen meer kansen - Ligging ten opzichte van een vervoeras (corridor) waarlangs producten vervoerd worden, waardoor het drukker wordt in alle gebieden die eraan liggen Absolute afstand: het aantal kilometers tussen twee gebieden Relatieve afstand: de tijd, geld en moeite die het kost om ergens te komen Afstandsverval: de interactie tussen gebieden neemt af naarmate ze verder bij elkaar vandaan liggen en er landen tussen liggen Geografische mobiliteit: de mogelijkheid om informatie uit te kunnen wisselen en te kunnen reizen waarheen men wil 11: Transporttechnologie Transporttechnologie: de technologie van communicatie en vervoer Waarom is de transporttechonologie de afgelopen 30 jaar verbeterd: - Reistijden zijn gedaald in de twintigste eeuw - Transport is goedkoper geworden omdat het niet langer zeldzaam is Pagina 4 van 5

5 - Verbeterde infrastructuur Wanneer komt goederenstroom op gang: - Complementariteit: twee gebieden moeten elkaar in producten kunnen aanvullen - Transporteerbaarheid: goederen moeten met redelijke prijs en reistijd vervoerd kunnen worden - Geen tussenliggende mogelijkheden: het is immers gemakkelijker om anders een andere stad te zoeken die dezelfde goederen heeft en dichterbij ligt Transportnetwerk: belangrijke knooppunten van vervoer die met elkaar verbonden zijn door transportlijnen 12: Eeuw van de informatie Informatietechnologie: technieken die het mogelijk maken informatie te verspreiden Welke factoren beïnvloeden de internationale communicatie: - Economische factoren: de rijkste landen hebben de beste infrastructuur - Sociaalgeografische factoren: door afstandsverval wordt communicatie minder - Culturele factoren: landen die verschillen in taal en cultuur wisselen minder informatie uit Elektronische snelweg: de online handel waarlangs de meeste deals gesloten worden. Knooppunten in Tokyo, Frankfurt, Londen en New York Netwerksamenleving: iedereen kan zich op elkaar afstemmen omdat informatie zo snel doorgegeven wordt Pagina 5 van 5