Indonesiërs noemen hun land ook wel Tanah Air Kita. Dit betekent: ons land en water.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Indonesiërs noemen hun land ook wel Tanah Air Kita. Dit betekent: ons land en water."

Transcriptie

1 Werkstuk door een scholier 4888 woorden 18 december ,5 564 keer beoordeeld Vak Nederlands Voorwoord: Ik heb voor dit onderwerp gekozen omdat het me heel erg interessant lijkt en ook omdat mijn opa en andere familieleden daar vandaan komen. Daarom wil ik er wat meer over weten. Mijn opa kwam uit een klein dorpje, Tihulale, aan de kust van het eiland Ceram. Dit is het moedereiland van de Molukken. De Molukken werden ook wel de specerijeneilanden genoemd. Gegevens over Indonesië -> dit zijn wat gegevens over het land. Indonesië ligt in het werelddeel Azië, ter hoogte van de evenaar. Indonesiërs noemen hun land ook wel Tanah Air Kita. Dit betekent: ons land en water. De hoofdstad is Jakarta en ligt op Java. De hoofdstad van de Molukken is Ambon-Stad. Indonesië heeft al meerdere presidenten gehad: 1e Soekarno 2eSoeharto 3e Habibi 4e Wahid De president van nu is de 1e vrouw; Megawati Soekarno Putri, wat wel bijzonder is in het grootste Islamitische land ter wereld. Zij is de dochter van de eerste president Soekarno. Indonesië heeft ongeveer inwoners. De officiële taal is Bahasa Indonesia. De oppervlakte is km2. Indonesië ligt tussen 2 oceanen, de Indische- en Grote Oceaan, ter hoogte van de evenaar tussen Azië en Australië. Pagina 1 van 13

2 Indonesië heeft ongeveer eilanden waarvan grote en kleine. Er zijn er maar 6000 van bewoond. De 5 grootste eilanden zijn: Irian Jaya/Papua Nieuw-Guinea, Kalimantan (Borneo), Sumatra, Sulawesi (Celebes) en Jawa (Java). Al deze eilanden omvatten meer dan 90% van het totale grondgebied van de republiek. Het grootste deel van het overige gebied valt binnen 2 eilandgroepen: Nusa Tenggara (kleine Sunda eilanden) en Maluku (Molukken). De munteenheid is de rupiah, 5500 rp is ongeveer 1 euro. De hoogste berg is Puncak Jaya, ligt in Irian Jaya en is 5029 m. hoog. De langste rivier ligt in Kalimantan, heet Barito en is 885 km. lang. Het grootste meer is 1775 km2, ligt op Sumatra en heet het Tobameer. Het heeft een tropisch regenklimaat en heeft 2 jaargetijden, 6 maanden warm en 6 maanden iets kouder. De gemiddelde temperatuur is 26 graden. De vlag is rood-wit horizontaal. Indonesië behoort tot een van de grootste archipel (groep van eilanden) ter wereld. De naam Indonesië werd als eerst gebruikt door de Britse etnoloog G. R. Logan in Het is afgeleid van het Latijnse India en het Griekse nesos ( = eiland ) en betekent Indische archipel. De nationale feestdag is op 17 augustus (Onafhankelijkheidsdag). Verschillende Godsdiensten: In Indonesië leven ongeveer 300 verschillende etnische groepen. Dat betekent dat er heel erg veel verschillende mensen zijn met andere gewoontes. In Indonesië zijn, met uitzondering van het jodendom, alle wereldgodsdiensten. 87% van de bevolking is Islamitisch. Er wonen ook Hindoes (2,5%), Boeddhisten (1,5%) en Christenen (9%). Vanaf de 5e eeuw voor Christus kwamen nieuwe ideeën naar het eilandrijk. Eerst het Hindoeïsme en het Boeddhisme en later de Islam en het Christendom. Deze hebben de oude godsdiensten nooit helemaal verdrongen. Veel nieuwe ideeën zijn opgenomen in de bestaande geloofssystemen. Het Hindoeïsme: In de 2e en 3e eeuw na Christus kwamen veel Indiërs naar Indonesië om daar handel te drijven. Ze namen hun religie en gewoontes mee naar Indonesië. Daar nam men toen de gebruiken over van de Indiërs. De gebieden waar de Hindoeïsering het sterkst doordrong waren de eilanden Java, Sumatra en Bali. Na de 14e eeuw, onder invloed van vooral de Islam, brokkelden het Hindoeïsme en Boeddhisme op Sumatra en Borneo af en bleef het Hindoeïsme alleen nog op een paar plaatsen over. Op Bali is nu nog 90% van de mensen Hindoe. Na de onafhankelijkheid van Indonesië werd het belijden van 1 van de wereldgodsdiensten verplicht, waarbij het eerste principe het geloof in 1 God was. Aangezien het Hindoeïsme dit niet heeft Pagina 2 van 13

3 werd dit niet geaccepteerd. Een aantal Balinese intellectuelen heeft toen een Balinese versie op het Hindoeïsme gemaakt met 1 God. In 1958 werd door de overheid deze godsdienst geaccepteerd als wereldgodsdienst. Het Boeddhisme: De eerste sporen van het Boeddhisme komen waarschijnlijk al van de eerste eeuw van onze jaartelling. Dit geloof werd in de 5e eeuw na Christus en later door de Chinezen naar Indonesië gebracht en verdween bijna helemaal na de komst van de Islam. Daarom is nu nog maar 1% van de Indonesiërs Boeddhist. De Islam: Ook de Islam kwam, net als het Hindoeïsme, via India in Indonesië terecht. Rond 1300 kwamen handelaren uit Islamitische gebieden van India naar Indonesië en zo begon de Islamisering. Het breidde zich snel uit totdat de Portugezen, de eerste Europeanen, naar de archipel kwamen. Deze werden wel snel verjaagd door de Atjeeërs (fanatieke moslims). Na 1620 kwamen steeds meer Europeanen (Nederland), die de Islamisering lieten stagneren. Het Christendom vond toen plaats in Indonesië, maar toch werd bijna heel Indonesië gewonnen door de Islam. Dat is nu nog steeds zo, want met zo n moslims is Indonesië het grootste Islamitische land ter wereld. Na 1965 hebben vooral de Christenen het voor het zeggen gehad in Indonesië, terwijl zij een veel kleinere groep vormen, zo n 10% van de bevolking. De dictator Soeharto wilde het Islamitische gevaar indammen door ze geen macht te geven. Maar in de jaren 90 is er dus weer een opleving. De Moslims krijgen het weer voor het zeggen in Indonesië. Tijdens de eerste democratische verkiezingen sinds lange tijd, op 7 juni 1999, waren dan ook de Moslimpartijen de grote winnaars. Indonesië is eigenlijk niet een erg streng land m.b.t. de Islam. Vrouwen mogen zich bijvoorbeeld kleden zoals zij willen. In vele andere Islamitische landen is dit vaak anders. Het Christendom: Deze godsdienst kwam als laatste naar Indonesië. In de 16e eeuw kwamen eerst de Portugezen het Katholicisme brengen, later brachten de Nederlanders het Protestantisme. Oorspronkelijk was na de onafhankelijkheid enkel het Christendom naast de Islam een officieel erkende godsdienst. Nu leven er zo n protestanten en katholieken in Indonesië. Het Protestantisme heeft de meeste aanhang in Noord- en Midden-Sulawesi, op de Molukken en in Irian Jaya. Het Katholicisme heeft z n meeste aanhang op de Oostelijke eilanden van de kleine Sunda-eilanden (ten Oosten van Java). Flora en Fauna: In Indonesië leven erg veel wilde diersoorten. Op Kalimantan komen bijvoorbeeld 21 soorten apen voor. In de zeeën leven koraal, zeewier, hele mooie tropische vissen en andere zeedieren, hoewel de vervuiling er voor zorgt dat er steeds meer diersoorten verdwijnen. In het Westen van Indonesië komen Aziatische dieren voor zoals olifanten, nevelpanters en netpythons. Dieren die in het Oosten voorkomen, op Irian Jaya en omstreken, vind je ook in Australië: de koeskoes, kangoeroe, buideldas en mierenegel. Net als in andere landen hangt de toekomst van de flora en fauna af van de mensen die er wonen. Pagina 3 van 13

4 De orang-oetang komt alleen nog voor op Borneo en Noord-Sumatra. De orang-oetang wordt steeds zeldzamer en valt inmiddels onder de bedreigde diersoorten. Een nog zeldzamer zoogdier is de Javaanse neushoorn die alleen op Java voorkomt en bijna helemaal is uitgestorven. Er leven nog 75 van deze neushoorns. Ook enkele vogels vechten om te blijven leven, zoals de Balinese spreeuw. In Indonesië komen meer soorten planten voor dan in Afrika en Amerika en een heleboel zijn nog niet geregistreerd. Er komen veel orchideeën voor, waaronder een zwarte, circa 250 soorten bamboe en 150 soorten palmbomen. Een bijzondere plant is de rafflesia waar geen enkel blad aangroeit, maar wel 1 meter lang kan worden. De plant groeit op het water en op het land. In de vruchtbare delen van Indonesië komen duizenden soorten bloeiende planten voor. De netpython kan wel 10 meter lang worden. Daarom vinden veel mensen hem heel erg eng. Een kasuaris is een grote loopvogel. Hij kan niet vliegen. Hij leeft in Irian Jaya en omstreken, en eet fruit en insecten, die hij op de grond van het regenwoud vindt. De koeskoes zoekt op boomtakken naar blaadjes en fruit. Soms eet hij ook hagedisjes of jonge vogeltjes. Er komen ook veel bekerplanten voor in Indonesië. Ze leven van insecten die in hun met vloeistof gevulde beker terechtkomen. In Indonesië komen heel erg veel kruipende en vliegende insecten voor. De atlasvlinder komt daar ook veel voor en is 1 van de grootste vlinders ter wereld. Land en Zee: Meer dan 60% van de Indonesische bevolking werkt op het land. Zij verbouwen rijst, maïs, cassave, bataten, sago en groente. Van de plantages komt koffie en palmolie. Boeren laten vruchtbare grond onder water lopen voor de rijstvelden. Rondom de velden hebben zij aarden wallen gemaakt. Het water stroomt uit irrigatiekanaaltjes. De vruchtbare grond op Bali levert 2 of 3 oogsten per jaar op. In drogere gebieden worden steeds nieuwe stukjes droge grond in brand gestoken. Na een paar jaar zijn die stukken grond ook weer vruchtbaar. Soms verwoesten natuurrampen- bijvoorbeeld de overstromingen of bosbranden in 1997 en veel land. Gelukkig levert ook de visvangst veel geld op. Sinds de prehistorie groeien in Indonesië kokosnoten. Kokos wordt verwerkt in koek en gebak. Maar ook in kokosolie in zeep en margarine. De kokosvezels van de noten worden gebruikt voor touw en matten. Boeren houden runderen, schapen, geiten en pluimvee. Iedereen die oud en sterk genoeg is, werkt mee. Maar weinig boeren hebben een tractor. Hier gebruikt men waterbuffels voor. Rijst wordt geoogst met een klein sikkelvormig mesje, dat verstopt zit in de hand, om de rijstgodin, Dewi Sri, niet op te schrikken. Pagina 4 van 13

5 De Nederlanders introduceerden theeplantages. Indonesië voert thee over de hele wereld. Vis is een goede bron van eiwit. Als er volgens de traditionele methoden wordt gevist met kleine netten, wordt er maar weinig vis gevangen. Daarom nemen moderne schepen met elektronica en grote netten het werk steeds vaker over. Maar als er teveel vis wordt gevangen, kunnen ze niet meer paren en is er straks een tekort. Jakarta Ibu Kota: Jakarta, de hoofdstad van Indonesië, wordt ook wel Ibu Kota genoemd. Het is een stad van contrasten. Hier staan de duurste appartementcomplexen van heel Indonesië, maar ook kartonnen hutjes waar de allerarmsten in wonen. Er zijn brede wegen en nauwe, vuile steegjes. Er zijn dure Westerse warenhuizen en kraampjes langs de weg waar amper iets verkocht wordt. In het stadscentrum staan regeringsgebouwen, kantoorcomplexen met airconditioning, luxehotels en prachtige monumenten. In de buitenwijken staan bungalows en huizen met 2 verdiepingen. Winkels, kantoren en fabrieken staan bij de woonwijken of kampongs. Na de 2e Wereldoorlog trokken veel mensen van het platteland naar de stad. Zoals in veel wereldsteden is het in Jakarta altijd druk op straat. In de spits kruipt het verkeer door de straten. De warme lucht stinkt naar de uitlaatgassen. Files zijn een normaal verschijnsel in het dagelijks leven van de stad. Er ontstaan ook vaak files doordat er in veel weggetjes niet gereden mag worden. De 1e nederzetting van de Nederlanders was Kota Oud-Batavia. Het stadhuis uit 1707 is nu het Historisch Museum van Jakarta. Monas, het nationale monument, midden op het Merdeka-plein, is een herdenking aan Onafhankelijkheidsdag, 17 augustus Eten en Drinken: Een Indonesische maaltijd bestaat meestal uit gestoomde witte rijst met bijgerechtjes of groente, vis, kip of vlees. Op sommige eilanden eet men veel maïs, sago, cassave of bataten. In veel gerechten wordt kokos (melk) verwerkt, net als kruiden, specerijen en pepertjes. In de Indonesische keuken zijn Chinese, Indiase, Arabische, Portugese en Nederlandse invloeden te vinden. Elke regio heeft zijn specialiteiten. Soms eten de mensen ook honden, apen, muizen, reptielen of vleermuizen. Moslims houden niet van varkensvlees. Op de Molukken wordt gele saffraanrijst geserveerd met saté en curry. De bekende Padangkeuken op West-Sumatra is heel pittig. Langs de weg en op markten worden heerlijke hapjes verkocht. Porties saté worden geroosterd op houtskool. Indonesië heeft een breed aanbod van tropisch en subtropisch fruit, zowel inheems als ingevoerd. Pagina 5 van 13

6 Verkopers op markten verpakken hun waren vaak in bananenbladeren in plaats van papier. Indonesië houd meer van vis, kip en eieren dan van rood vlees. Verse vis in overal te koop. Balinese goden en geesten krijgen prachtige pakketjes met eten aangeboden. In de rijstvelden staan tempeltjes voor Dewi Sri, de rijstgodin. Hier offeren vrouwen eten om de zegen over de oogst te ontvangen. De doerian is een grote, stekelige tropische vrucht. Het witte vruchtvlees is heel erg lekker, maar de vrucht stinkt zo erg dat ze soms verboden is op openbare gelegenheden, hotelkamers en in vliegtuigen. Populaire gerechten: Nasi Goreng gebakken rijst met ei, vlees, vis en groente. Mie Goreng gebakken mie met ei, vlees vis en groente. Gado-Gado gekookte gemengde groente met pindasaus. Saté gegrild vlees op een stokje. Tafelmanieren: - Indonesiërs eten meer met hun handen dan met bestek. Sommige gebruiken alleen hun rechter hand, want de linker is onrein. - Indonesiërs eten altijd zittend want ze vinden staand eten iets voor paarden. - De gastheer begint, dan pas de rest pas. - Eet je bord niet leeg als je genoeg hebt, want als het leeg is, wil je meer. - Bij grote gezinnen eten de kinderen in de keuken en de volwassenen aan de eetkamer. Onderwijs: Sinds Indonesië een republiek is, is het onderwijs erg verbeterd. Het aantal mensen dat kan lezen, is erg omhoog gegaan. Kinderen moeten 6 jaar naar de lagere school. Voortgezet onderwijs is nog niet overal beschikbaar, maar het aantal meisjes aan de hogescholen en universiteiten stijgt. In Jakarta gaan kinderen naar school van of van Dit is zo vroeg omdat het in Indonesië heel erg warm is en dan is het niet lekker om met 30 graden in de klas te zitten. Op grote scholen gaan ze ook vaak om en om naar school. De eerste 3 groepen s ochtends en de laatste 3 groepen s middags. De andere week wordt dit dan omgewisseld. In Indonesië is het normaal dat kinderen een schooluniform dragen. Dit kan rood met wit zijn of blauw met wit. Ze mogen zelf kiezen welk schoeisel ze dragen. De basisschool heet Sekolah Dasar. Ze krijgen les in godsdienst, staatsleer, taal, rekenen, gym en handvaardigheid. Voordat de school begint staat iedereen buiten in rijen opgesteld om de nationale vlag te groeten. Bij de gymlessen worden geen toestellen gebruikt. Minder dan 20% van de kinderen tot 7 jaar gaat naar school. De meeste gaan naar privé-scholen in de stad. Plattelandskinderen leren veel buiten de school om. Ze moeten waterbuffels te baas kunnen, als ze hun ouders willen helpen. Pagina 6 van 13

7 Soms werken kinderen al op jonge leeftijd. In de steden is echter veel werkeloosheid. Moslimkinderen moeten de koran bestuderen, het heilige boek van de Islam. Dit is heel moeilijk, want het is geschreven in het Arabisch. Een land vol verschillen: Indonesië is een land vol afwisseling met riviertjes, zandstranden, mangrovemoerassen, hoogvlakten, hele mooie bergen en vulkanen. Sommige eilanden zijn zo klein als een tennisbaan. Terwijl andere juist horen bij de grootste ter wereld. Veel delen zijn begroeid met dichte bossen, maar er zijn ook rotsachtige stukken die bijna kaal zijn. Actieve vulkanen: Veel vulkanen zijn nog actief en spuwen soms lava en as uit. Er zijn 2 soorten lava. Zuurhoudende lava stolt tot een arme grondsoort waar maar weinig op groeit. Lava die basisch is, zorgt juist voor vruchtbare grond; als je daar een stok in zou planten, zouden er blaadjes aan groeien, dat zegt men tenminste. Deze lava komt voor op Java en Bali. Vulkaanuitbarstingen kunnen het landschap veranderen. Dat is natuurlijk best wel zonde. Het Tobameer op Sumatra in ontstaan door een enorme vulkaanuitbarsting in de prehistorie. Het enorme, diepe meer is eigenlijk een met water gevulde krater waar nu geen vulkaanactiviteit meer plaatsvindt. De Krakatau-vulkaan, bij Sumatra, kende in 1883 een uitbarsting waarbij het grootste deel van het eiland verwoest werd. De explosie kon men tot in Colombo (Sri Lanka) en Sydney (Australië) horen. En dat is echt zo. Overal in Indonesië zijn actieve vulkanen te zien. In Indonesië leven zo n driehonderd etnische groepen, die meer dan 580 talen en dialecten spreken. Deze groepen hebben allemaal hun eigen gebruiken. Je kan ook goed zien waar de mensen vandaan komen als je de gewoontes een beetje kent. Op Java wonen de meeste mensen, maar het is niet het grootste eiland. Het grootste eiland is Kalimantan (Borneo). Ongeveer 60% van de Indonesiërs woont op Java, Dat is meer dan 800 mensen per vierkante kilometer. Industrie en Economie: Om gezondheidszorg, onderwijs, vervoer, communicatiemiddelen, defensie e.d. te kunnen betalen, voert het land grondstoffen en eindproducten uit in ruil voor geld of andere producten die nodig zijn. Indonesië heeft grondstoffen zoals olie, aardgas, kolen, tin, bauxiet, koper, goud, zilver en hout. Ook de opbrengst van plantages wordt verkocht. En het toerisme levert natuurlijk ook geld op. Het traditionele handwerk zoals rieten mandjes, aardewerk, metaal, houtsnijwerk, geweven stof en poppen, is in heel de wereld erg populair. Multinationals bouwen fabrieken in Indonesië omdat de lonen daar laag zijn. Ondanks de industriële groei heeft het land nog steeds financiële hulp nodig uit het buitenland. De afgelopen jaren Pagina 7 van 13

8 was de economie onrustig en geldschieters vroegen zich af of hun bijdrage wel goed besteed werd. Indonesië is de grootste producent van aardgas en exporteert heel erg veel naar Japan, Taiwan en Zuid- Korea. De bossen leveren hout, bamboe en medicinale planten. De Indonesiërs vervangen wel gekapte bomen door jonge aanplant, maar het regenwoud groeit zo langzaam dat het eeuwen duurt voor het is vervangen. De Nederlanders introduceerden rubberplantages. Rubber is nu een belangrijk exportproduct. Door diep in de schors van de rubberboom te kerven, loopt het sap er zo uit. Veel Indonesiërs hangen een emmertje aan de boom, zodat het sap daarin kan lopen. Textiel: De oude ikat- weeftechniek komt van oorsprong van eilanden uit de Nusa Tenggara-groep. Met natuurlijke kleurstoffen van blaadjes, wortels en boomschors worden de draden geverfd. Op makkelijke weefgetouwen worden hiermee traditionele patronen geweven. Mooie ikat-stoffen leveren veel geld op. Een bekende Indonesische handvaardigheid is batik, dat op Java voor het eerst ontwikkeld is. De warm gemaakte bijenwas wordt met canting (houdertje) in een patroon of stof aangebracht. De stof wordt in een verfbad gehangen. De delen met was nemen geen verf op. Na de eerste verfbeurt wordt de was weg geschraapt. Er wordt een ander patroon aangebracht en de stof krijgt een tweede verfbeurt. Dit wordt allemaal herhaald totdat het ontwerp helemaal af is. Inmiddels zijn er snellere methoden, maar velen gebruiken ook nog de traditionele manier. Indonesië en andere landen: Indonesië heeft sterke banden met andere Aziatische landen en de rest van de wereld op het gebied van handel, industrie en onderwijs. Studenten kunnen een beurs krijgen voor het buitenland en in het land zelf geven veel buitenlanders les. Binnen en buitenlandse technici ontwerpen samen wegen, bruggen en dammen. Buitenlandse experts geven landbouwadviezen; ze bestrijden de ziekten onder waterbuffels en ontwikkelen kunstmest voor de bodemsoorten op de eilanden. Indonesië doet ook met sport internationaal mee: bij de Aziatische Spelen deden Indonesische ploegen mee met badminton, vechtsporten, voetbal, zwemmen en tafeltennis. Toen badminton in 1992 voor het eerst een Olympische sport werd, won Indonesië 5 medailles. De Indonesische munteenheid is de rupiah. Er zijn munten en bankbiljetten. In slechte tijden gaan de prijzen omhoog; de rupiah s zijn dan minder waard, wanneer het wordt omgewisseld voor buitenlands geld, zoals Amerikaanse dollars, Japanse yens of de Britse ponden. Bezoek uit het buitenland Men verwacht dat het toerisme in Indonesië een steeds grotere rol gaat spelen in de toekomst. Er moeten Pagina 8 van 13

9 genoeg hotels komen die een goede service bieden en de unieke aspecten van het land moeten bewaard blijven. Indonesië heeft verschillende moderne conferentieoorden. In de grote zaal van het congrescentrum in Jakarta passen maar liefst 4000 mensen. Dat congrescentrum is ook voorzien van videoschermen. Er is ook ruimte voor tentoonstellingen. In 1994 kwam de APEC (economisch samenwerkingsverband van Aziatische landen) samen in Jakarta. De regering hoopt meer van zulke evenementen te kunnen organiseren. De Molukken: Het ontstaan van de Molukken: De Molukken worden gevormd door een aantal eilandgroepen in Indonesië. Op dit moment zijn de Molukken officieel een provincie van Indonesië. Tot 1949 was Indonesië een kolonie van Nederland. Veel Molukkers vochten voor het Koninklijk Nederlands Indisch Leger (KNIL). Toen Nederland de macht in Indonesië verloor, waren de Molukkers ook niet meer veilig. Ze vluchtten naar Nederland. Het was de bedoeling dat dit voor maximaal een half jaar zou zijn, maar dat pakte anders uit. Er wonen nu zo n Molukkers in Nederland. RMS:,/B> De Molukken wilde zich niet aansluiten bij het nieuwe Indonesië. Ze verklaarden zich onafhankelijk en riepen de RMS uit. RMS staat voor Republiek Maluku Selatan, of eigenlijk Republiek der Zuid Molukken. Een korte oorlog volgde, welke in december werd 1950 werd verloren door de RMSstrijders. De Molukken bleven deel van Indonesië. Spanningen: De verhouding Moslims-Christenen op de Molukken is ongeveer 60/40. Maar in heel Indonesië zijn er wel veel en veel meer Moslims. Moslims en Christenen wonen meestal in gescheiden buurten of dorpen. De spanning tussen beide bevolkingsgroepen groeide al tientallen jaren vóór de echte onlusten, om de verschillende redenen: - Het aantal Moslims is gegroeid door de stroom van mensen uit andere delen van Indonesië. Deze nieuwe inwoners, voornamelijk moslims, eisten hun deel aan invloed op politiek en handel. Dat zorgde voor groeiende concurrentie. - Ook het verleden speelt een rol. In de oorlog van 1950 werden bijvoorbeeld veel Moslimdorpen aangevallen door Christelijke aanhangers van de RMS. Die wonden zijn nog niet helemaal geheeld. - Ook gevechten tussen Moslims en Christenen elders in Indonesië, waarbij onder andere moskeeën en kerken werden platgebrand, droegen bij aan groeiende spanningen. Het conflict: 19 januari Een Christelijke buschauffeur en een Moslim kregen ruzie over geld. Nog diezelfde dag staan tientallen huizen in brand. Na een mum van tijd volgen kerken, moskeeën en markten. Later volgen gruwelijke moordpartijen. De eerste maand wordt er het meest gestreden met Pagina 9 van 13

10 zelfgemaakte en traditionele wapens. De veiligheidstroepen stellen zich in eerste instantie terughoudend op. In februari krijgen ze de opdracht met scherp te schieten. In de 2 jaar tijd dat het conflict nu duurt zijn meer dan 5000 mensen gedood en meer dan een miljoen mensen gevlucht. Leger en politie: De meningen over het leger zijn erg verschillend. De president denkt dat het leger een rol speelt bij het uitbreken van de rellen. In het leger zouden nog veel aanhangers zitten van voormalig president Soeharto. Zij hebben belang bij het oplaaien van onlusten. De verdeeldheid onder de bevolking zou ertoe moeten leiden dat de oude aanhangers van ex-president Soeharto weer aan de macht komen. Soeharto moest 3 jaar geleden aftreden. Zowel de Christenen als de moslims beschuldigen het leger en politie van partijdigheid. De Christenen zeggen dat het leger de Moslims hun gang laten gaan. Terwijl de Moslims zeggen dat de politie de Christenen helpt. Puinhoop op de Molukken: Vanaf half januari, na de Ramadan, bestrijden Christelijke en Islamitische inwoners elkaar op leven en dood. De Indonesische regering verplaatst al tientallen jaren Islamitische inwoners van het overbevolkte Java en Celebes naar de Molukken. De Christenen vinden dat de Moslims een voorkeurbehandeling hebben gekregen. Op 23 januari werd een jonge militair die in handen kwam van een bende, letterlijk in stukken gehakt. Op diezelfde dag werden 5 Moslims uit een auto getrokken en werden in brand gestoken. Beide partijen hebben zich schuldig gemaakt aan moorden, vernieling en brand stichting. De hoofdstad van de Molukken (Ambon) was tot voor kort een drukke maar gezellige stad. Nu ziet de stad eruit als een slagveld. Twee grote flatgebouwen werden in de as gelegd. Met heel veel auto s en fietsen van mensen gebeurde het zelfde. De schade is al opgelopen tot meer dan euro. Nederlandse Molukkers: Zoals ik al had verteld was Indonesië ooit een kolonie van Nederland. Maar in 1949 hebben ze van Nederland de onafhankelijkheid verkregen. Na 1949 vreesden ze vergeldingsmaatregelen van de nieuwe regering. In 1951 zijn toen na juridische strijd tussen de Nederlandse staat en de Molukkers zo n van hen naar Nederland gekomen. Veel van hun en hun nakomelingen wonen hier nog steeds. De emoties lopen hoog op, om wat er nu allemaal gebeurt op de Molukken. Maar eigenlijk is er maar weinig verdeeldheid tussen de Christelijke en Islamitische Molukkers in Nederland. Een woordvoerder van de Molukse jongerenbeweging Pemuda RMS geeft de schuld van de rellen aan de Indonesische regering. De Indonesische regering zaait verdeeldheid tussen de Christenen en de Moslims. Zowel Islamitische als Christelijke relschoppers hebben hiervan gebruik gemaakt terwijl de geestelijke leiders van beide groepen hebben gevraagd om dit juist terug te draaien. Zij vinden dat de redelijkheid en de goede relaties tussen beide bevolkingsgroepen weer hersteld moet worden. Pagina 10 van 13

11 Geschiedenis: De eerste kolonisten: Al in de prehistorie leefden er mensen op de eilanden, die nu onder Indonesië vallen. De voorvaderen van de meeste Indiërs kwamen hier al minder dan 4500 jaar geleden. Ze verdreven de oorspronkelijke bewoners naar de plekken waar hun afstammelingen nu nog wonen. Vanaf 2500 voor Christus kwamen er groepen uit Vietnam en Zuid China. Ze hadden gereedschap, bouwden dorpjes en boten en verbouwden rijst, zoals dat tegenwoordig gebeurt. De gemeenschappen leefden aan de oevers van rivieren en meren en langs de kust van sommige eilanden. Soms vochten groepen onderling. De gemeenschappen ontwikkelden elk hun eigen taal, tradities en ceremonies. In hun religieuze rituelen kwam hun geloof in het animisme tot uitdrukking. Hun sociale gewoonten hingen af van de adat van de groep. Wat zijn animisme en adat? Bewoners van Indonesië geloofden dat natuurlijke elementen zoals bergen, bomen, dieren, rijst, regen en zon een geest bezaten die alle gebeurtenissen in de gaten hielden, zoals een storm of ziekte. Dit geloof heet animisme. Beelden, totempalen, maskers, dansen en ceremoniële kleding dienden een groot aantal geesten. Veel groepen aanbeden ook hun voorvaderen. Toen er nieuwe godsdiensten bijkwamen Hindoeïsme en Boeddhisme uit India, Islam uit Saoedi-Arabië, Christendom uit Europa mengden mensen dat met hun eigen geloof. De Indonesische gewoonten en wetten worden adat genoemd. Deze gedragsregels die van de ene generatie worden overgedragen op de volgende hebben te maken met erfrecht, ceremonies rond geboorte, huwelijk en dood, relaties, koken en eten. Een Indonesisch gezegde luidt: godsdienst komt via zee, gebruiken komen over de bergen. De nieuwe godsdiensten gaan vaak goed samen met de traditionele adat. De strijd om te macht: Tussen het jaar 100 en 1250 waren er in Indonesië vele koninkrijken. Sommige bestonden uit enkele dorpjes, andere uit grote gebieden. Indiase handelaars, Boeddhistische monniken en Brahmaanse priesters verspreidden met succes hun kennis van het Boeddhisme en Hindoeïsme over de eilanden. Vanaf het eind van de 7e eeuw hielden de heersers van de Boeddhistische handelsnatie Sriwijaya toezicht op de scheepvaart in de Straat Malakka en Straat Sunda. Ze hielden dit 600 jaar vol; ze produceerden zelf amper iets en moesten zelf rijst invoeren. Het Hindoerijk van Majapahit werd in 1294 gevestigd op Oost-Java en bereikte een hoogtepunt in de 14e eeuw, het besloeg een gebied van Sumatra tot Maluku (een groot deel van het modern Indonesië). Men leefde van de verbouw van rijst, de beheersing van handelsroute en opbrengsten uit ondergeschikte staten. Majapahits succes in het regeren over Indonesië als één rijk inspireerde latere machthebbers. De opkomst van de Islam: Arabische kooplieden deden al lang zaken met Zuidoost-Azië. Op Sumatra introduceerden ze de Pagina 11 van 13

12 Islam, een godsdienst die zich baseert op de leer van de profeet Mohammed. Veel mensen sloten zich aan bij het geloof. Dit gaf ze niet alleen een nieuwe godsdienst, maar zorgde er ook voor dat ze handel konden drijven met andere Islamitische landen, zoals Arabië, Noord-Afrika, India en Zuidoost-Azië. De Islam verspreidde zich van Sumatra naar andere eilanden. Begin 16e eeuw versloeg het Islamitische rijk van Demak in Sumatra het laatste grote hindoe-bolwerk op Java. De leiders vluchtten naar Bali. Indonesië is nu het land met de meeste Moslims ter wereld. Veel Balinezen beoefenen nog steeds een vorm van het Hindoeïsme. Europa aan de macht: Europese handelaars zochten op de Maluku-eilanden (de Molukken) naar specerijen, zoals kruidnagels en nootmuskaat. Specerijen brachten veel geld op in Europa. In de 16e eeuw dreven de Portugezen actief handel met Indonesië. Ze introduceerden er het Katholicisme. In 1596 kwamen de eerste schepen uit Nederland. Vanaf 1602 nam de Vereenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) de macht op de eilanden over. De VOC ging bankroet in 1799, maar Indonesië bleef tot in de 20e eeuw een Nederlandse kolonie. Nederland verdiende veel geld met rubber, tabak, thee en koffie. Op Java werd suikerriet verbouwd. De arbeiders op de plantages verdienden heel weinig en de planters moesten hoge belastingen betalen. Nederlanders en Indiërs waren verwikkeld in een bittere machtsstrijd. Ooit groeide er alleen op de Molukken kruidnagels en nootmuskaat. Lang voordat de Europeanen er kwamen, namen handelaars kruidnagels mee naar het Chinese hof. Voordat de hovelingen een bezoek aan de keizer brachten, moesten zij eerst op kruidnagels kauwen voor een frisse adem. De VOC wilde de handel exclusief houden, maar er werden planten gesmokkeld en met succes ergens anders geplant. Nawoord: Ik vond het best wel moeilijk om te maken, maar ik heb er wel heel erg veel van geleerd. Ik denk dat als de regering niet telkens de Islamitische bevolking van het overbevolkte Java en Celebes naar de Molukken had gestuurd, deze oorlog er misschien ook niet was gekomen. Want dan zouden er veel en veel minder Moslims wonen!!! Ik hoop dat je wat aan mijn verslag heb gehad. Ik ehb er in ieder geval wel veel van geleerd. Doeiii Boekenlijst: Azië/Indonesië door Judith Simpson. Documentatiemap de Molukken door Jay Sim. Bahasa Indonesia door R.F. Nuaulo. Pagina 12 van 13

13 En ik heb natuurlijk het internet gebruikt. Voor plaatjes heb ik ook nog andere boeken gebruikt en dat zijn; Atlas Maluku (Tanah Air) door Hans Straver, Ludolf Boelens en F. Pattiselanno. Het land onder de zon door A.W. Sijthoff. Indonesië een reis in foto s door Bill Harris. Zaterdag 14 december 2002 is er een benefietactie in de kuip geweest. Veel bandjes kwamen daar optreden en het was heel leuk. Het was heel erg kou en daardoor waren er niet zoveel mesne als was gehoopt, maar ondanks dat was het een groot succes. Er kwamen ook nog molukse kinderen optreden, was erg mooi! Pagina 13 van 13

Werkstuk Aardrijkskunde Indonesië

Werkstuk Aardrijkskunde Indonesië Werkstuk Aardrijkskunde Indonesië Werkstuk door een scholier 2013 woorden 5 maart 2005 6,8 252 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Indonesië Inhoudsopgave 1. Voorwoord 2. Tanah Air Kita (ons land en water)3.

Nadere informatie

Project Afrika-Azië. Week 1ABC: Noord-Afrika

Project Afrika-Azië. Week 1ABC: Noord-Afrika Project Afrika-Azië. Week 1ABC: Noord-Afrika Info: Enkele reis Afrika Afrika is het (w)armste werelddeel. De evenaar loopt ongeveer midden over Afrika. Bij de evenaar staat de zon recht boven de aarde.

Nadere informatie

Werkstuk over Sri lanka

Werkstuk over Sri lanka Werkstuk over Sri lanka Inhoud - Waarom heb ik voor dit onderwerp gekozen? blz.3 - Geloof. blz.4 - Landschap blz.5 - Eten en drinken in Sri lanka blz.6 - Wat eten Sri lankanen? blz.7 - Bronnen blz.8 -

Nadere informatie

: 8270 km2 (1/4e van Nederland).

: 8270 km2 (1/4e van Nederland). Oppervlakte : 8270 km2 (1/4e van Nederland). Hoofdstad : Suva. Aantal inwoners : 945.000. Aantal inwoners per km2 : 115. Grootste godsdienstige groepen: christenen (64,5%), hindoes (27,9%) en moslims (6,3%

Nadere informatie

1 De tropische regenwouden liggen.. de evenaar. 2 Nederland ligt.de evenaar. 3 Het Amazone gebied ligt. de evenaar.

1 De tropische regenwouden liggen.. de evenaar. 2 Nederland ligt.de evenaar. 3 Het Amazone gebied ligt. de evenaar. Lees de uitleg over het regenwoud. Ik ga op bezoek in het Amazone gebied, dat is een groot tropisch regenwoud. Zie je de rode lijn? Dat is de evenaar. Zie je de donker-groene kleur? Dat zijn tropische

Nadere informatie

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein De oude Grieken en Romeinen hadden ze al en later ook de Vikingen. Koloniën. Koopmannen voeren met hun schepen over zee om met andere landen handel te drijven. Langs de route richtten ze handelsposten

Nadere informatie

Werkstuk Aardrijkskunde Nieuw-Zeeland

Werkstuk Aardrijkskunde Nieuw-Zeeland Werkstuk Aardrijkskunde Nieuw-Zeeland Werkstuk door een scholier 1094 woorden 13 februari 2006 4,9 106 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Nieuw Zeeland Inhoudsopgave Inleiding Nieuw Zeeland Algemene dingen

Nadere informatie

Indonesië. Charles Visser. Gr 6/7

Indonesië. Charles Visser. Gr 6/7 Indonesië Charles Visser Gr 6/7 2010/2011 Inhoud 1. Inleiding 2. Geschiedenis 3. Dieren 4. De natuur 5. Godsdienst 6. Eten 7. Feesten 8. Mijn vakantie naar Indonesië 9. Slot 10. Bronnen 1. Inleiding Ik

Nadere informatie

2. Het land Sri Lanka Sri Lanka ligt in het werelddeel Azië. Sri Lanka is een eiland. En ligt in de buurt van India.

2. Het land Sri Lanka Sri Lanka ligt in het werelddeel Azië. Sri Lanka is een eiland. En ligt in de buurt van India. ayubowan in het Singalees betekend dat hallo of goedendag. ik doe mijn spreekbeurt over Sri Lanka 1. inleiding 2. het land Sri Lanka 3. de taal 4. de geschiedenis en goddiensten van Sri Lanka 5. waar Sri

Nadere informatie

Naam: Nouri-Mes. Naam-Klas: Leonardo-Terneuzen LBB. Het Leven in: Sri Lanka.

Naam: Nouri-Mes. Naam-Klas: Leonardo-Terneuzen LBB. Het Leven in: Sri Lanka. Naam: Nouri-Mes. Naam-Klas: Leonardo-Terneuzen LBB. Het Leven in: Sri Lanka. !!! inhoudsopgave. 1. Inleiding 2. Sri-Lanka en de en de weetjes & Kenmerken. 3. Sri Lanka en de Geschiedenis. 4. bevolking.

Nadere informatie

Beleidsplan / Beloningsbeleid Stichting Dekat di Hati

Beleidsplan / Beloningsbeleid Stichting Dekat di Hati Beleidsplan / Beloningsbeleid 2017-2021 Stichting Dekat di Hati www.dekatdihati.nl Middelburg, 12-februari 2017 Inhoudsopgave 1. Inleiding -cultuur -de economische situatie -het onderwijs 2. Visie / Missie

Nadere informatie

Kruid Europa Dit kruid is een tweejarige, winterharde, kruidachtige plant uit de schermbloemenfamilie. Dit betekent dat hij 2 jaar lang leeft voor hij

Kruid Europa Dit kruid is een tweejarige, winterharde, kruidachtige plant uit de schermbloemenfamilie. Dit betekent dat hij 2 jaar lang leeft voor hij Kruid Europa Dit kruid is een tweejarige, winterharde, kruidachtige plant uit de schermbloemenfamilie. Dit betekent dat hij 2 jaar lang leeft voor hij dood gaat. De plant groeit op rijke, vochtige en diep

Nadere informatie

Hoofdvraag: in hoeverre is Nederland geschiedkundig met de Molukken verbonden?

Hoofdvraag: in hoeverre is Nederland geschiedkundig met de Molukken verbonden? Boekverslag door L. 3335 woorden 13 april 2005 6.3 337 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: in hoeverre is Nederland geschiedkundig met de Molukken verbonden? Deelvragen: - wat betekenen de molukken

Nadere informatie

Werkstuk Aardrijkskunde Maleisie

Werkstuk Aardrijkskunde Maleisie Werkstuk Aardrijkskunde Maleisie Werkstuk door een scholier 1468 woorden 20 maart 2005 6,6 68 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inhoud Maleisie Hfst 1: Het Land Maleisie Hfst 2: Kuala Lumpur Hfst 3: Geschiedenis

Nadere informatie

Argentinië. Inleiding. Geografie

Argentinië. Inleiding. Geografie Argentinië Inleiding Argentinië is vooral bekend om de Tango, dat is een wereldberoemde dans, op speciale muziek. En natuurlijk is Argentinië óók bekend om Máxima. De tango is in de 19e eeuw ontstaan in

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door Jel 1523 woorden 13 juni 2018 0 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 6.1 Europa veroverd de wereld Portugezen,Spanjaarden reisden rond 1500

Nadere informatie

Wat denken de jongens? Trek een lijn naar het denk-wolkje. Het is niet eerlijk, ik ben arm en hij is rijk. Ik wil graag vrienden blijven

Wat denken de jongens? Trek een lijn naar het denk-wolkje. Het is niet eerlijk, ik ben arm en hij is rijk. Ik wil graag vrienden blijven Lees het verhaal Een onmogelijke vriendschap. Zie jij de blanke jongen? Hij heet Olivier. Olivier komt uit Nederland. Olivier woont op Sumatra. Zijn vader is de baas van een plantage. Olivier en zijn familie

Nadere informatie

MULTATULI. Saïdjah en Adinda

MULTATULI. Saïdjah en Adinda MULTATULI Saïdjah en Adinda 3 4 Rangkas - Betoeng. District Lebak. Rivier achter het huis van Multatuli. 5 6 Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen. Voorwoord In de 17e en 18e eeuw is Nederland een

Nadere informatie

Suriname in de kijker

Suriname in de kijker 44 2012 Suriname in de kijker Dit boekje brengt jullie naar een land, ver hier vandaan. Een vliegtuig doet er ongeveer 9 uur over om van Schiphol (in Nederland) naar de hoofdstad Paramaribo te vliegen.

Nadere informatie

een zee van tijd een zee van tijd Werkblad 17 Ω Over Indië en Suriname Ω Les 1: Van Batavia tot Jakarta Naam:

een zee van tijd een zee van tijd Werkblad 17 Ω Over Indië en Suriname Ω Les 1: Van Batavia tot Jakarta Naam: Werkblad 7 Ω Over Indië en Suriname Ω Les : Van Batavia tot Jakarta VOC Schepen van de VOC varen naar Indië om specerijen te halen. Specerijen zijn bijvoorbeeld peper, kruidnagel en nootmuskaat. De reis

Nadere informatie

Indonesië. Inleiding. Het Land

Indonesië. Inleiding. Het Land Indonesië Inleiding Ik wil graag een spreekbeurt over Indonesië houden. Ik ben er zelf ook geweest, samen met mijn ouders en mijn broertje. Mijn moeder is er geboren en gaat af en toe terug naar haar familie.

Nadere informatie

e-book: gebonden versie: e-book: gebonden versie: Chris Oxlade

e-book: gebonden versie: e-book: gebonden versie: Chris Oxlade Chris Oxlade Chris Oxlade Anita Ganeri Anita Ganeri Boeken in deze serie e-book: 978-94-6175-825-5 gebonden versie: 978-90-5566-931-8 e-book: 978-94-6175-822-4 gebonden versie: 978-94-6175-285-7 e-book:

Nadere informatie

Ronde Indonesië. De antwoorden

Ronde Indonesië. De antwoorden Ronde Indonesië De antwoorden 1 INDONESIE Vraag 1) Indonesië is het land met: #a. de meeste moslims. b. op één na de meeste moslims. c. op twee na de meeste moslims. Volgens cijfers uit 2010 heeft Indonesië

Nadere informatie

6,2. Werkstuk door een scholier 1474 woorden 7 mei keer beoordeeld. Aardrijkskunde

6,2. Werkstuk door een scholier 1474 woorden 7 mei keer beoordeeld. Aardrijkskunde Werkstuk door een scholier 1474 woorden 7 mei 2006 6,2 123 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inhoudsopgave 1. Inleiding. 3 2. Vergelijking van inwoners. 4,5 3. De culturen. 6 3.1 De taal. 6 3.2 De eetgewoonten.

Nadere informatie

GROOT-BRITTANNIË en zeeklimaat

GROOT-BRITTANNIË en zeeklimaat Naam GROOT-BRITTANNIË en zeeklimaat Groot Brittannië Groot-Brittannië is Schotland, Engeland en Wales samen. Engeland is het grootst van Groot-Brittannië en Wales het kleinst. Engeland heeft meer dan 46

Nadere informatie

Christendom. Wat uit dit geloof spreekt je aan?

Christendom. Wat uit dit geloof spreekt je aan? Christendom In Christendom zijn de Bijbel en Jezus het belangrijkste. In de wereld is het de grootste godsdienst, gevolgd door de Islam. In het Christendom geloven de mensen in één God, die uit Drie Personen

Nadere informatie

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Van de oogst van hun land en van hun dieren Jagers & boeren Wat

Nadere informatie

8 5 Allemaal mensen. Wat hoort bij onze cultuur? Zet een X bij de dingen die bij Nederland horen.

8 5 Allemaal mensen. Wat hoort bij onze cultuur? Zet een X bij de dingen die bij Nederland horen. Lees het verhaal over de se cultuur. Herken jij dit? Vast wel! In fietst bijna iedereen. Fietsen hoort bij. We doen het bijna allemaal. Fietsen hoort bij onze cultuur. Dropjes kennen we ook allemaal. Wat

Nadere informatie

Bali. door Pomme Poppelaars

Bali. door Pomme Poppelaars Bali door Pomme Poppelaars januari 2008 1 Inhoud Werkstuk Bali 1. Inleiding 2. Bali 3. De geschiedenis 4. Het geloof 5. Het eten 6. De natuur 7. High 5 Rehab 8. Bahasa (woordenboekje) Nawoord Bronvermelding

Nadere informatie

Tijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus

Tijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus 138 Tijdwijzer Het begin Op deze tijdbalk past niet de hele geschiedenis van de mens. Er lopen namelijk al zo n 100.000 jaar mensen rond op aarde. Eigenlijk zou er dus nog 95.000 jaar bij moeten op de

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken Singapore Inleiding Ik ga jullie wat vertellen over Singapore. Singapore is de kleinste stadstaat van Zuidoost-Azië. Deze stadstaat is dan ook net iets groter dan de Nederlandse Noordoostpolder. Wil je

Nadere informatie

Samenvattingen Geloof ABC

Samenvattingen Geloof ABC Samenvattingen Geloof ABC Info 1ABC: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. Deze godsdiensten geven antwoorden

Nadere informatie

5.9 VOC. Spreekbeurt door een scholier 1985 woorden 16 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Inhoud:

5.9 VOC. Spreekbeurt door een scholier 1985 woorden 16 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Inhoud: Spreekbeurt door een scholier 1985 woorden 16 november 2005 5.9 165 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inhoud: H1: De geschiedenis van Indonesië H2: De cultuur H3: De natuur H4: De inwoners van Indoniesië

Nadere informatie

Over People of the World. Volkeren die hij misschien wel net op tijd op de gevoelige plaat heeft vastgelegd.

Over People of the World. Volkeren die hij misschien wel net op tijd op de gevoelige plaat heeft vastgelegd. People of the World Over People of the World We reizen beiden veel: soms samen, maar vaak ook met ons hele gezin. Bij elke reis die we maken, doen we nieuwe inspiratie op. We leren nieuwe mensen kennen

Nadere informatie

Inleiding Transmigratie (HAVO stof Indonesië)

Inleiding Transmigratie (HAVO stof Indonesië) Inleiding Transmigratie (HAVO stof Indonesië) De Indonesische archipel strekt zich uit over meer dan 18.000 eilanden in het zuidoosten van Azië. Gewoonlijk wordt de archipel ingedeeld in 5 grotere eilanden

Nadere informatie

Nigeria L U U K & T H I J S

Nigeria L U U K & T H I J S I N D I T N U M M E R : Klimaat Ligging Nigeria L U U K & T H I J S Hoogteverschillen Vegetatie Klimaat Ligging Geografische gebeurtenissen Welke dieren? Hallo allemaal, Wij zijn Luuk Coeraadts en Thijs

Nadere informatie

Landengids voor: Landengids

Landengids voor: Landengids We gaan een reisgids maken voor een land dat je zelf mag uitkiezen. Dat is een boekje waarin allemaal dingen staan die met dat land te maken hebben en die je zou willen weten als je op vakantie zou gaan

Nadere informatie

1 Landschap en klimaat in Turkije

1 Landschap en klimaat in Turkije 1 Landschap en klimaat in Turkije 1 landschap, klimaat, Turkije, Europa, Azië, Azië 2a 2b 2c 3a 3b Istanbul door twee bruggen De Bosporus eigen antwoord (verschilt per atlas) zee 4a 1 Istanbul 2 Ankara

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6: Imperialisme

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6: Imperialisme Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6: Imperialisme Samenvatting door J. 1043 woorden 22 april 2015 6,7 34 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 1 Europa verovert de wereld 1815 : leiders van de

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Apenheul Geschiedenis Apenheul ging voor het eerst open in 1971. Het eerste en enige park ter wereld waar apen vrij in het bos leefden en vrij tussen de bezoekers konden lopen. Het begon met wolapen, slingerapen

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Ro Samenvatting door S. 1180 woorden 29 maart 2016 6,4 11 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Hoofdstuk 5 De Ro Paragraaf 1 t/m 7 1 Van dorp

Nadere informatie

Jouw idealen in Utrecht Verkiezingsprogramma. Provinciale Staten 2015 in eenvoudige taal

Jouw idealen in Utrecht Verkiezingsprogramma. Provinciale Staten 2015 in eenvoudige taal Jouw idealen in Utrecht Verkiezingsprogramma Provinciale Staten 2015 in eenvoudige taal Verkiezingen in de provincie Op 18 maart 2015 zijn er verkiezingen in de provincie Utrecht. Iedereen die in Utrecht

Nadere informatie

DEEL 2 WERELDGODSDIENSTEN

DEEL 2 WERELDGODSDIENSTEN Naam: 1 DEEL 2 WERELDGODSDIENSTEN A. OVERZICHT 1. VOLGENS GROOTTE De meeste godsdiensten komen in een bepaald deel van de wereld voor. De verbreiding van de godsdiensten vond voornamelijk plaats door migratie

Nadere informatie

Naam: INDIA EN ARMOEDE

Naam: INDIA EN ARMOEDE Naam: INDIA EN ARMOEDE In India is het verschil tussen arme en rijke mensen erg groot. Een klein deel van de Indiërs is heel rijk. Maar de meeste mensen zijn er erg arm. Ze werken hard voor weinig geld

Nadere informatie

Lees het verhaal over Columbus de ontdekkingsreiziger (deel 1)

Lees het verhaal over Columbus de ontdekkingsreiziger (deel 1) Lees het verhaal over Columbus de ontdekkingsreiziger (deel 1) Dit is Columbus. Columbus ontdekte in 1492 Amerika. Hij was een ontdekkingsreiziger. Columbus was heel gemeen. Daar lees je straks meer over.

Nadere informatie

Hoe de Molukse geloofstradities en het christendom samenkwamen in de Molukse kerk in Nederland

Hoe de Molukse geloofstradities en het christendom samenkwamen in de Molukse kerk in Nederland Hoe de Molukse geloofstradities en het christendom samenkwamen in de Molukse kerk in Nederland Een jong lid van een tahuri-orkest. De tentoonstelling Molukse kerk in de polder toont de geschiedenis van

Nadere informatie

8.3. Boekverslag door M woorden 28 maart keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Paragraaf 11

8.3. Boekverslag door M woorden 28 maart keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Paragraaf 11 Boekverslag door M. 1806 woorden 28 maart 2011 8.3 1 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Paragraaf 11 1 A een comparatief voordeel->>vergelijkbaar voordeel B zuid Korea en taiwan C kleiner D groter E antwoord

Nadere informatie

Het hindoeïsme heeft geen stichter. Voor het ontstaan van het hindoeïsme moeten we naar India gaan: een groot land in Azië.

Het hindoeïsme heeft geen stichter. Voor het ontstaan van het hindoeïsme moeten we naar India gaan: een groot land in Azië. Het hindoeïsme Hoe is het hindoeïsme ontstaan? Het hindoeïsme heeft geen stichter. Voor het ontstaan van het hindoeïsme moeten we naar India gaan: een groot land in Azië. Eeuwenlang leefden in dat land

Nadere informatie

een wereld apart Vanuit aardrijkskundige (= geografische) invalshoek

een wereld apart Vanuit aardrijkskundige (= geografische) invalshoek een wereld apart Vanuit aardrijkskundige (= geografische) invalshoek Wat is aardrijkskunde op zoek naar een verklaring voor de ruimtelijke verschijnselen aan het aardoppervlak. Beschrijvende vragen: bodem

Nadere informatie

Inleiding Waarom dit onderwerp?

Inleiding Waarom dit onderwerp? Inleiding Ik zou graag willen weten hoe vulkanen ontstaan. En wat de oorzaak kan zijn dat vulkanen uitbarsten. Waarom dit onderwerp? Ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik laatst heel vaak de Etna op tv

Nadere informatie

Hoogtepunten van Indonesië.

Hoogtepunten van Indonesië. Hoogtepunten van Indonesië. Jippie wij gaan een rondreis maken door Java en Bali. Om iedereen te laten zien wat wij mee gaan maken hebben we alles uitgewerkt zodat iedereen een beetje kan meegenieten in

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting door een scholier 990 woorden 24 februari 2018 4,2 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis samenvatting hoofdstuk 3 + kenmerkende

Nadere informatie

INHOUD 1 WAAR LIGT HET? 2 WAAR KOMT HET VANDAAN? 3 EUROPA

INHOUD 1 WAAR LIGT HET? 2 WAAR KOMT HET VANDAAN? 3 EUROPA INHOUD 1 WAAR LIGT HET? Hoe ziet de aarde eruit? 6-7 Hoe vind je de weg op aarde? 8-9 Afstanden 10-11 De zes continenten 12-13 Oceanen en zeeën 14-15 Waar leven walvissen en haaien? 16-17 De grootste rivieren

Nadere informatie

Hulpvragen werkstuk: land of gebied

Hulpvragen werkstuk: land of gebied werkstuk: land of gebied Algemene informatie - Waar ligt het land? (werelddeel, buurlanden) - Wat is de hoofdstad? - Hoe worden de inwoners genoemd? - Zijn er provincies? - Welk geld gebruiken ze? Hoe

Nadere informatie

Toetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 3 Toetsvragen

Toetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 3 Toetsvragen Tijdvak 3 Toetsvragen 1 Op veel afbeeldingen wordt de Romeinse keizer Constantijn als een heilige afgebeeld met een stralenkrans om zijn hoofd. Welke reden was er om Constantijn als christelijke heilige

Nadere informatie

Praktische opdracht Geschiedenis VOC

Praktische opdracht Geschiedenis VOC Praktische opdracht Geschiedenis VOC Praktische-opdracht door een scholier 2110 woorden 11 augustus 2009 5,4 21 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoudsopgave Onderdeel Blz. Inhoudsopgave 2 Inleiding 3

Nadere informatie

Tongasoa! Welkom bij Mora-Travel, expert in Madagascar-reizen.

Tongasoa! Welkom bij Mora-Travel, expert in Madagascar-reizen. Madagascar Tongasoa! Welkom bij Mora-Travel, expert in Madagascar-reizen. Sinds 2000 organiseren wij reizen op Madagascar, een eiland dat nog niet ontdekt is door het massatoerisme. Madagascar wordt door

Nadere informatie

UITWISSELING INDONESIË

UITWISSELING INDONESIË UITWISSELING INDONESIË WANNEER JE DE SITUATIE BEGINT TE BEGRIJPEN BEN JE SLECHT INGELICHT JAVAANS GEZEGDE WAT WEET JE VAN INDONESIË? Voormalige kolonie van Nederland Circa 270 miljoen inwoners op circa

Nadere informatie

Wokken & Zo. Kijk voor meer informatie en recepten op www.conimex.nl

Wokken & Zo. Kijk voor meer informatie en recepten op www.conimex.nl Wokken & Zo De meest populaire wokgerechten die je zelf thuis kunt maken, plus veel inspirerende nieuwe wokgerechten. Met de authentieke Aziatische smaak. Snel en simpel, veelzijdig en verrassend. Kijk

Nadere informatie

Waar of niet waar? Zuid-Korea is een eiland. Wat is de hoofdstad van Zuid-Korea? a. Seoul b. Pyongyang c. Peking. Niet waar.

Waar of niet waar? Zuid-Korea is een eiland. Wat is de hoofdstad van Zuid-Korea? a. Seoul b. Pyongyang c. Peking. Niet waar. Zuid-Korea is een eiland. Zuid-Korea is een schiereiland. Dat betekent dat er nog één zijde van Zuid-Korea verbonden is met een ander land (Noord-Korea). Wat is de hoofdstad van Zuid-Korea? a. Seoul b.

Nadere informatie

Schokland Werelderfgoed Kijktocht basis onderwijs

Schokland Werelderfgoed Kijktocht basis onderwijs Schokland Werelderfgoed Kijktocht basis onderwijs Opdracht 1 Bij de tekst Schokland Werelderfgoed op de grond. 1a. De grote foto op de grond is gemaakt in 1930. Toen was Schokland nog een eiland. Waarom

Nadere informatie

Hoe komt het dat er moesson is in Bangladesh?

Hoe komt het dat er moesson is in Bangladesh? Moesson Hoe komt het dat er moesson is in Bangladesh? Sanne Sas - 19 april 2017 MOESSON - H2A 1 Voorwoord Wat is moesson? Wat doet het? Wanneer is het aanwezig? Waardoor wordt het veroorzaakt? Wat zijn

Nadere informatie

Maart 2013. Geerte, Annewil en Corrie zijn druk bezig geweest met de grote schoonmaak buiten. Na de schoonmaak was het even tijd voor andere energie.

Maart 2013. Geerte, Annewil en Corrie zijn druk bezig geweest met de grote schoonmaak buiten. Na de schoonmaak was het even tijd voor andere energie. Maart 2013 Bijna iedereen in het Thomashuis loopt te hoesten en te proesten. Griep is de vaste gast geworden. Met drankjes en honing in de thee wordt de griep weggejaagd. Geerte, Annewil en Corrie zijn

Nadere informatie

Project Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC

Project Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC Project Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC Week 1ABC: Algemeen Info: Prehistorie De geschiedenis in Nederland begint al heel lang geleden. Lang voordat de Romeinen in Nederland kwamen, waren er al mensen.

Nadere informatie

Samenvattingen Geloof ABC

Samenvattingen Geloof ABC Samenvattingen Geloof ABC Info 1ABC: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. Deze godsdiensten geven antwoorden

Nadere informatie

Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika

Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika In het vroegere Amerika woonden Indianenstammen. Columbus ontdekte dit land van de Indianen in 1492. Het waren de Azteken, de Inca s

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis H1 (-1.5)

Samenvatting Geschiedenis H1 (-1.5) Samenvatting Geschiedenis H1 (-1.5) Samenvatting door een scholier 1178 woorden 19 november 2017 5,7 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis Samenvatting H1 Het Spaanse wereldrijk

Nadere informatie

TSUNAMI S EEN KRACHTIGE NATUURRAMP NATUURRAMPEN. Hallo! WERKBOEK VOOR LEERLINGEN INHOUD. Vul hier je naam in. Vul hier je groep in.

TSUNAMI S EEN KRACHTIGE NATUURRAMP NATUURRAMPEN. Hallo! WERKBOEK VOOR LEERLINGEN INHOUD. Vul hier je naam in. Vul hier je groep in. EEN KRACHTIGE NATUURRAMP ERKBOEK VOOR LEERLINGEN Vul hier je naam in. INHOUD at is een tsunami? 2 Vul hier je groep in. Hoe ontstaat een tsunami? 3 aar komen tsunami s voor? 4 De gevolgen van een tsunami

Nadere informatie

Lesschema 2 graad t.g.v. 500 jaar Koninklijke Sint Sebastiaansgilde Essen

Lesschema 2 graad t.g.v. 500 jaar Koninklijke Sint Sebastiaansgilde Essen Lesschema 2 graad t.g.v. 500 jaar Koninklijke Sint Sebastiaansgilde Essen 1 Naamsverklaring: Een gilde is een vereniging van mensen die hetzelfde beroep uitoefen(d)en, vb bakkers of wevers waren allemaal

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk door een scholier 1970 woorden 12 oktober 2005 6,7 72 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Hoe beschrijven en verklaren we

Nadere informatie

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren Geschiedenis kwartet jagers en boeren jagers en boeren jagers en boeren Reusachtige stenen die door mensen op elkaar gelegd zijn. Zo maakten ze een begraafplaats. * Hunebedden * Drenthe * Trechterbekers

Nadere informatie

5,1. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders.

5,1. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart 2013 5,1 27 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders. Paragraaf 1 De Romeinen trekken zich terug. 1. Welke

Nadere informatie

INHOUD. Inleiding Aardbevingen Bergen Bosbranden Koraal Lawines Meteorieten Onweer...

INHOUD. Inleiding Aardbevingen Bergen Bosbranden Koraal Lawines Meteorieten Onweer... INHOUD Inleiding...6 1 Aardbevingen...8 2 Bergen... 10 3 Bosbranden... 12 4 Koraal... 14 5 Lawines... 16 6 Meteorieten... 18 7 Onweer... 20 8 Opwarming van de aarde... 22 9 Orkanen... 24 10 Overstromingen...

Nadere informatie

e-book: gebonden versie: e-book: gebonden versie: Chris Oxlade

e-book: gebonden versie: e-book: gebonden versie: Chris Oxlade Chris Oxlade Chris Oxlade Anita Ganeri Anita Ganeri Boeken in deze serie e-book: 978-94-6175-825-5 gebonden versie: 978-90-5566-931-8 e-book: 978-94-6175-822-4 gebonden versie: 978-94-6175-285-7 e-book:

Nadere informatie

Naam: Waar woon jij? Vraag 1b. Waarom wonen veel mensen in Kenia in een hut? Vraag 1a. In wat voor soort huis woon jij?

Naam: Waar woon jij? Vraag 1b. Waarom wonen veel mensen in Kenia in een hut? Vraag 1a. In wat voor soort huis woon jij? Naam: Waar woon jij? Wonen over de hele wereld Heb jij wel eens in een tent gewoond? Waarschijnlijk niet. In de vakantie is het leuk. Maar voor altijd? Toch zijn er mensen op de wereld die altijd in een

Nadere informatie

DE ORANG OETAN. Bosmens

DE ORANG OETAN. Bosmens DE ORANG OETAN Bosmens Sommige mensen hebben last van hoogtevrees. Dit langharige bosmens heeft het omgekeerde. Hoog in de bomen van het tropische regenwoud zoekt hij naar rijp fruit om te eten. Hij komt

Nadere informatie

e-book: 978-94-6175-825-5 gebonden versie: 978-90-5566-931-8 De continenten Dit boek gaat over het continent Australië. Het is speciaal gemaakt voor

e-book: 978-94-6175-825-5 gebonden versie: 978-90-5566-931-8 De continenten Dit boek gaat over het continent Australië. Het is speciaal gemaakt voor rsiteit van Cambridge (Engeland). formatieve kinderenboeken. erwerpen: atieve kinderboeken geschreven. vrouw, kinderen en honden. e-book: 978-94-6175-815-6 Ook beschikbaar als gebonden versie: 978-90-5566-715-4

Nadere informatie

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur.

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur. Psalmen Psalm 78 1 Een lied van Asaf. De lessen van het verleden Luister allemaal naar mijn woorden. Luister goed, want ik wil jullie iets leren. 2 Wijze woorden wil ik spreken, wijze woorden over het

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis De oprichting, bloei en ondergang van de VOC

Werkstuk Geschiedenis De oprichting, bloei en ondergang van de VOC Werkstuk Geschiedenis De oprichting, bloei en ondergang van de VOC Werkstuk door een scholier 2703 woorden 24 februari 2005 6,1 337 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Voorwoord Ik heb gekozen voor dit onderwerp,

Nadere informatie

Braziliaanse regenwoud. Jesse Klever. Groep 7

Braziliaanse regenwoud. Jesse Klever. Groep 7 Braziliaanse regenwoud Jesse Klever Groep 7 Voorwoord Ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik dit een heel interessant onderwerp vind. We hebben er al op school over gesproken en het leek mij wel een leuk

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Paragraaf 1.1 t/m , 1.8

Samenvatting Aardrijkskunde Paragraaf 1.1 t/m , 1.8 Samenvatting Aardrijkskunde Paragraaf 1.1 t/m 1.4 + 1.7, 1.8 Samenvatting door K. 958 woorden 9 november 2013 6,5 13 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Samenvatting aardrijkskunde paragraaf

Nadere informatie

Werkstuk Natuurkunde Het tropisch regenwoud

Werkstuk Natuurkunde Het tropisch regenwoud Werkstuk Natuurkunde Het tropisch regenwoud Werkstuk door een scholier 1967 woorden 7 oktober 2006 5,8 189 keer beoordeeld Vak Natuurkunde HET TROPISCH REGENWOUD Inhoud: 1. Wat en waar ligt het regen woud?

Nadere informatie

Het land op de kaart

Het land op de kaart Eritrea Het land op de kaart Indeling Geografie Geschiedenis De bevolking Godsdienst Onafhankelijkheidsoorlog Politiek Oorlog met Ethiopië 1998 Eindeloze dienstplicht Geografie. Eritrea ligt in de hoorn

Nadere informatie

Reisverslag Sri-Lanka 2 juli

Reisverslag Sri-Lanka 2 juli Reisverslag Sri-Lanka 2 juli 25 December 2011 waren wij 12,5 jaar getrouwd en als verlaat huwelijksreis zijn wij met onze drie dochters naar Sri-Lanka vertrokken. Eerst lekker 3 dagen bij het zwembad rondhangen

Nadere informatie

Naam: ISRAEL IN HET Midden Oosten

Naam: ISRAEL IN HET Midden Oosten Naam: ISRAEL IN HET Midden Oosten Het land Israël is lang en smal. De lengte is 435 kilometer en de breedte is 110 kilometer. Israël grenst aan 4 landen: Libanon, Syrië, Jordanië en Egypte. Het land ligt

Nadere informatie

8 4 Streken en klimaten

8 4 Streken en klimaten Lees het verhaal van de woestijnen en maak de opdracht. Een woestijn is droog, heel droog. Er valt heel weinig regen. De grond is droog. Het is te droog voor veel planten. Er wonen weinig mensen. Soms

Nadere informatie

LITURGIE VOOR DE AANGEPASTE KERKDIENST OP ZONDAG 19 MEI 2019

LITURGIE VOOR DE AANGEPASTE KERKDIENST OP ZONDAG 19 MEI 2019 LITURGIE VOOR DE AANGEPASTE KERKDIENST OP ZONDAG 19 MEI 2019 Thema: Wie heeft dat gemaakt? Voorganger : Ds. Fokko Kuipers Muzikale medewerking wordt verleend door: Muzikale groep uit Vierhouten Beamer

Nadere informatie

De trek naar de stad 1. Wonen in Lagos 2. Blad 1. Mega Enorm groot. Een megastad is een enorm grote stad.

De trek naar de stad 1. Wonen in Lagos 2. Blad 1. Mega Enorm groot. Een megastad is een enorm grote stad. 5 Lastige woorden Blad De trek naar de stad Mega Enorm groot. Een megastad is een enorm grote stad. Uitkering Geld dat je krijgt van de regering, bijvoorbeeld als je niet kunt werken. Voorbehoedsmiddel

Nadere informatie

Bijlage HAVO. aardrijkskunde. tijdvak 1. Bronnenboekje. HA-0131-a-16-1-b

Bijlage HAVO. aardrijkskunde. tijdvak 1. Bronnenboekje. HA-0131-a-16-1-b Bijlage HAVO 216 tijdvak 1 aardrijkskunde Bronnenboekje HA-131-a-16-1-b Wereld Opgave 1 Van cacaoboon tot chocolade De productieketen van cacao Verbouw De cacaoboom komt oorspronkelijk uit Midden-Amerika.

Nadere informatie

Samenvatting Gouden Eeuw ABC

Samenvatting Gouden Eeuw ABC Samenvatting Gouden Eeuw ABC Week 1ABC: Gouden Eeuw algemeen Info: De Gouden Eeuw (1600-1700) De 17 e eeuw wordt de Gouden Eeuw genoemd, omdat er in Nederland veel geld werd verdiend. Vooral door de handel.

Nadere informatie

6,4. Antwoorden door een scholier 1268 woorden 14 januari keer beoordeeld. Maatschappijleer

6,4. Antwoorden door een scholier 1268 woorden 14 januari keer beoordeeld. Maatschappijleer Antwoorden door een scholier 1268 woorden 14 januari 2004 6,4 39 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Maatschappijleer hoofdstuk 4 een multiculturele samenleving Opdracht 1 a) Aardappelen

Nadere informatie

3000 v. Chr v. Chr v. Chr v. Chr.

3000 v. Chr v. Chr v. Chr v. Chr. 6 prehistorie oudheid 3000 v. Chr. 2500 v. Chr. 2000 v. Chr. 1500 v. Chr. Jagers en Boeren De oudste bewoners Jos en Mirthe fietsen in de zomervakantie op de Elspeetse heide. Ze maken met hun ouders een

Nadere informatie

Samenvatting door O woorden 29 juni keer beoordeeld. Geschiedenis. De Romeinen

Samenvatting door O woorden 29 juni keer beoordeeld. Geschiedenis. De Romeinen Samenvatting door O. 1213 woorden 29 juni 2016 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De Romeinen Haroon Inhoud Inleiding Het ontstaan van Rome Het Romeinse Rijk Het Romeinse Leven Wapens & Kleding Religie

Nadere informatie

Zwart Afrika. Oorspronkelijke bevolking: donkere huidskleur

Zwart Afrika. Oorspronkelijke bevolking: donkere huidskleur Zwart Afrika Wereldzone: ZWART-AFRIKA Vegetatie Zwart-Afrika Oorspronkelijke bevolking: donkere huidskleur Klimatogram Antalaha, Madagaskar Klimatogram Limpopo, Zuid-Afrika Zwart-Afrika (het gedeelte van

Nadere informatie

1 In het begin. In het begin leefde alleen God. De Heere God is er altijd geweest. En Hij maakte de hemel en de aarde.

1 In het begin. In het begin leefde alleen God. De Heere God is er altijd geweest. En Hij maakte de hemel en de aarde. 1 In het begin GENESIS 1:1-25 In het begin leefde alleen God. De Heere God is er altijd geweest. En Hij maakte de hemel en de aarde. De aarde is nat en donker. God wil van de aarde iets heel moois maken.

Nadere informatie

5,6. Werkstuk door een scholier 1534 woorden 15 januari keer beoordeeld. Aardrijkskunde. 1. Inleiding

5,6. Werkstuk door een scholier 1534 woorden 15 januari keer beoordeeld. Aardrijkskunde. 1. Inleiding Werkstuk door een scholier 1534 woorden 15 januari 2005 5,6 127 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde 1. Inleiding ik doe mijn werkstuk over Groot-Brittannië omdat ik een blad voor mijn neus kreeg en ik moest

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Module 1

Samenvatting Geschiedenis Module 1 Samenvatting Geschiedenis Module 1 Samenvatting door Dion 1590 woorden 23 oktober 2016 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Samenvatting Geschiedenis Module 1 Par 1 De VOC in Indonesië Arabische kooplieden

Nadere informatie

Indonesie. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Indonesie. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres E i Kiwijs 29 September 2011 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/33021 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.

Nadere informatie