Sector. Research Notes

Transcriptie

1 Sector Research Notes DE PRIJZEN VAN LANDBOUWGRONDSTOFFEN De prijzen van de meeste landbouwproducten stegen de voorbije jaren sterk, na enkele decennia van relatief stabiele landbouwprijzen. De recente prijsstijgingen werden gedreven door de hogere vraag naar voeding vanuit de groeilanden, een beperkt aanbod van bijkomend landbouwareaal en het toegenomen gebruik van biobrandstoffen. 1. Prijsontwikkeling grondstoffen Sinds begin 2000 kenden de meeste grondstoffen een forse prijsstijging. De olieprijs steeg met 250% over die periode. Maar ook de industriële metalen en de landbouwgrondstoffen gingen 150% hoger. Bij de individuele landbouwgrondstoffen zette tarwe de sterkste prestatie neer met een prijsstijging van 250% sinds begin De prijs van koffie bleef over die periode vrij stabiel. KBC-Online-cliënt? Dan kunt u gratis Sector Research Notes ontvangen per . Surf naar Prijsontwikkeling grondstoffen (in USD, januari 2000 = 100) Koffie Suiker Maïs Cacao Sojabonen Palmolie Procentuele prijsstijging individuele landbouwgrondstoffen e-nieuwsbrieven 100 Tarwe en registreer uw gegevens Olie Industriële metalen Landbouwproducten -50% 0% 50% 100% 150% 200% 250% 300% Sinds begin 2000 Sinds begin 2006

2 2. Vraag naar landbouwgrondstoffen in de lift De vraag naar landgrondstoffen steeg de voorbije jaren sterk door een aantal factoren. a. Groei van de wereldbevolking De Verenigde Naties schatten dat de wereldbevolking tussen 2005 en 2050 met 40% zal groeien van 6,5 miljard inwoners tot 9 miljard. De bevolkingsexpansie zal de vraag naar voedsel de komende decennia sterk verhogen. 9,5 9,0 8,5 8,0 7,5 7,0 6,5 6,0 5,5 Groei van de wereldbevolking (in miljard) 5, Source: Verenigde Naties b. Toenemende koopkracht in de groeilanden Groeilanden zoals China en India kennen een sterke toename van de koopkracht. In China versnelde de stijging van het beschikbare inkomen per hoofd van de bevolking in de stedelijke gebieden in Terwijl de stijging in de periode gemiddeld 11,5% bedroeg, versnelde de toename van het beschikbaar inkomen in 2007 tot 18%. Als gevolg van de toegenomen koopkracht en de verstedelijking nemen de groeilanden westerse eetgewoonten over, waaronder een verhoogde consumptie van calorierijker voedsel zoals vlees en melkproducten (bv. yoghurt en kaas). c. Toenemend belang van biobrandstoffen Door de hoge en wispelturige olieprijs willen de olieconsumerende landen hun afhankelijkheid van olieproducerende landen verminderen door middel van de productie van biobrandstoffen. De olieprijs zal structureel hoog blijven door aanbodkrapte: lage wereldvoorraden, weinig vrije capaciteit, weinig nieuwe oliebronnen en aanhoudende geopolitieke spanningen. Daartegenover staat een groeiende honger naar olie voor transport vanuit groeilanden zoals China. 20% 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% Stijging Chinees beschikbaar inkomen (op jaarbasis, in procenten) Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Ruwe olie (USD per vat) Q Q Q Q Q Q Q Q Source: Chinese overheid 01/02/ Crude Oil KBC Asset Management Sector Research Notes 2

3 Wereldwijd stijgt de productie van biobrandstoffen Toenemend belang van biobrandstoffen in de VS Wereldwijde productie van ethanol en biodiesel (in miljard gallons) Wereldproductie ethanol Wereldproductie biodiesel De VS verhoogden in december in hun Renewable Fuel Standard het verplichte gebruik van biobrandstoffen substantieel. Voor 2008 verplicht de wetgeving het gebruik van 9 miljard gallons ethanol, tegenover de eerder voorziene 5,4 miljard gallons. Het verplichte gebruik van biobrandstoffen zal geleidelijk oplopen tot 36 miljard gallons tegen De verstrengde wetgeving voor het gebruik van biobrandstoffen zal de vraag naar maïs structureel doen toenemen. In 2007 werden nog 2,1 miljard bushels maïs gebruikt voor de productie van 4,7 miljard gallons ethanol. Tegen 2015 zullen 5,6 miljard bushels maïs vereist zijn om 15 miljard gallons ethanol te produceren. In Europa komen biobrandstoffen moeizaam van de grond Volgens ramingen van Potash zal de wereldwijde ethanolproductie tussen 2006 en 2010 toenemen van 12 miljard gallons tot 19 miljard gallons. De productie van biodiesel zou in die periode stijgen van 2 miljard gallons tot 5 miljard gallons. Ethanol maakt nog altijd het overgrote deel uit van de productie van biobrandstoffen, met de VS en Brazilië als belangrijkste producenten. Het aandeel van biodiesel in de totale productie van biobrandstoffen is beperkt maar stijgt gestaag. Volgens een Europese richtlijn moeten biobrandstoffen 5,75% van de totale brandstofconsumptie voor vervoer uitmaken tegen 2010 en 10% tegen De meeste lidstaten moeten de Europese richtlijn evenwel nog omzetten in hun nationale wetgeving. Het aandeel van ethanol in de EU graanproductie is beperkt maar stijgend. Ook het gebruik van biodiesel is nog vrij gering maar stijgt. Nieuwe "Renewable Fuel Standard" (RFS) (Linkerschaal: ethanol in miljard gallons rechterschaal: miljoen bushels maïs) oude RFS nieuwe RFS Maïs 3 Sector Research Notes KBC Asset Management

4 3. Aanbod kan de vraag moeilijk bijbenen Ontwikkeling wereldlandbouwareaal per hoofd van bevolking a. Aanbod bijkomend landbouwareaal is beperkt De voorbije decennia is er weinig geïnvesteerd in landbouw door de relatief lage prijzen. Daarnaast is bijkomend landbouwareaal moeilijk te vinden door de uitbreiding van de wereldbevolking en woonruimte. Bovendien groeit de wereldbevolking sneller dan de verbouwde oppervlakte landbouwgrond, waardoor het landbouwareaal per hoofd van de bevolking afneemt. Daardoor gaat een sterke toename van de verbouwde oppervlakte van bepaalde landbouwgewassen ten koste van andere gewassen. De productiviteit van de wereldwijde graanproductie b. Ook productiviteitstoename brengt geen soelaas De productiviteit van de wereldwijde graanproductie steeg de voorbije 20 jaar gemiddeld met 1,3%. Om de vraag bij te benen moet de productiviteit de volgende jaren evenwel met 3% toenemen. De groei van de landbouwproductie vertraagt aanzienlijk in belangrijke regio s zoals Europa, de VS en Oceanië. Enkel in Zuid- en Centraal Amerika vertraagt de toename van de landbouwproductie nog niet substantieel. Voorraden maïs op een laag niveau c. Voorraden meeste landbouwgewassen op laag niveau De voorraden van diverse landbouwgewassen staan op een historisch laag niveau omdat de vraag de jongste jaren sterker stijgt dan het aanbod. Zo gaan de wereldwijde voorraden van maïs (exclusief de VS) sinds begin 2000 in dalende lijn. De verhouding van de voorraden ten opzichte van de jaarlijkse consumptie van maïs staat met 10% opnieuw op de lage niveaus van het begin van de jaren zeventig. Daardoor zullen eventueel tegenvallende oogsten door weersomstandigheden of ziektes voor een extra opwaartse druk op de prijzen zorgen. Voorraden als % van het jaarlijks verbruik KBC Asset Management Sector Research Notes 4

5 4. Prijsontwikkeling individuele landbouwgrondstoffen Voorspellingen voor de prijsontwikkeling van landbouwgrondstoffen op korte termijn zijn uiterst moeilijk door weersomstandigheden, mogelijke ziektes en de omschakeling van landbouwers naar andere gewassen. We geven daarom een indicatie voor de vooruitzichten voor de prijsontwikkeling van een aantal individuele landbouwgrondstoffen op middellange termijn. a. Tarwe: groeilanden en ethanol drijven prijsstijging Vraag Sterke stijging van de vraag naar tarwe door de toenemende welvaart in de groeilanden. Groeiende vraag voor ethanolproductie Tarwe (dollarcent per bushel) Aanbod Droogte in Australië beperkte het aanbod het voorbije jaar. Tegenvallende oogst verwacht in Argentinië door droogte. Importvraag vanuit India daalt. China is netto-exporteur geworden. Op middellange termijn verwachten we verdere prijsstijgingen Wheat b. Maïs: prijsstijging gedreven door ethanol Vraag Structurele vraagstijging naar maïs door het hogere verplichte ethanolgebruik in de VS zoals vastgelegd in de Renewable Fuel Standard. Grote vraag vanuit China Maïs (dollarcent per bushel) Aanbod De maïsprijzen stegen het voorbije jaar nog relatief sterk ondanks de uitbreiding van de bewerkte oppervlakte maïs in de VS ten koste van sojabonen en katoen. Door de geringere prijsstijging van maïs in vergelijking met tarwe en sojabonen zal dit jaar de beplante oppervlakte maïs in de VS allicht dalen. De geringere beplante oppervlakte in de VS kan een wereldwijd tekort aan maïs doen ontstaan Corn Op middellange termijn verwachten we verdere prijsstijgingen 5 Sector Research Notes KBC Asset Management

6 c. Sojabonen: lagere beplante oppervlakte in de VS doet prijzen stijgen 1300 Sojabonen (dollarcent per bushel) Vraag Wijzigende eetgewoonten in de groeilanden doen de vraag naar plantaardige oliën zoals soja toenemen. China wordt een steeds grotere netto-importeur van sojabonen. Sojabonen worden meer en meer gebruikt voor de productie van biodiesel Aanbod Vorig seizoen werd een kleinere oppervlakte sojabonen geplant in de VS ten voordele van maïs. Dit jaar wordt allicht een grotere oppervlakte sojabonen geplant in de VS na de sterke prijsstijging van het voorbije jaar Soyabeans Op middellange termijn verwachten we verdere prijsstijgingen. d. Palmolie: groeilanden en biodiesel stuwen prijs omhoog Vraag Wijzigende eetgewoonten in groeilanden verhogen de vraag naar plantaardige oliën zoals palmolie. Hoge vraag voor de productie van biodiesel. Aanbod Belangrijkste producenten: Indonesië en Maleisië. De meeste plantages breiden hun oppervlakte oliepalmen uit. De productie-uitbreiding gaat evenwel traag: het duurt enkele jaren voor nieuw geplante oliepalmen vruchten dragen. Palmolie kon de voorbije maanden profiteren van de verminderde aanplant van sojabonen in de VS Palm Oil Palmolie (USD per ton) Op korte termijn kan de verwachte stijging van de beplante oppervlakte sojabonen de palmolieprijs onder druk zetten. De volgende jaren kan de uitbreiding van de oppervlakte oliepalmen een rem zetten op de stijging van de palmolieprijs. KBC Asset Management Sector Research Notes 6

7 e. Koffie: aanbodschaarste duwt prijs omhoog Vraag De vraag naar koffie stijgt structureel door de toenemende welvaart in de groeilanden Koffie (dollarcent per pond) Aanbod Er zijn twee belangrijke types koffie: de Arabica en de Robusta. De belangrijkste producenten zijn Brazilië en Vietnam. Het US Department of Agriculture (USDA) verwacht dat de oogst van de belangrijkste koffieproducent Brazilië in 2008 substantieel lager zal liggen dan in 2007 als gevolg van de daling van de beplante oppervlakte. Het USDA verwacht dat de oogst van de tweede belangrijkste koffieproducent Vietnam dit jaar zal dalen. De productie kan maar langzaam uitgebreid worden: nieuw geplante koffieplanten dragen pas na enkele jaren vruchten. Op middellange termijn verwachten we verdere prijsstijgingen Coffee f. Cacao: nog geen aanbodprobleem Vraag De vraag naar cacao stijgt momenteel met 3% per jaar. Als de groeiregio s zoals China en Oost-Europa een grotere appetijt voor chocolade krijgen, zal de vraag naar cacao evenwel versnellen. Aanbod Belangrijkste producenten: Ivoorkust, Ghana en Indonesië. Aanbod stijgt door uitbreiding verbouwde oppervlakte. Er zijn substituten voor cacao beschikbaar. Momenteel zijn er nog geen aanbodproblemen Cocoa Cacao (USD per ton) Op middellange termijn verwachten we relatief beperkte prijsstijgingen. 7 Sector Research Notes KBC Asset Management

8 g. Europese suikerprijs: blijft onder druk De Europese suikermarkt wordt al decennialang gekenmerkt door overaanbod en gegarandeerde prijzen die ver boven het niveau van de wereldprijzen liggen. De Europese Unie wil hieraan paal en perk stellen en keurde onlangs een hervorming van de suikermarkt goed, met het oog op capaciteitsvermindering en een stelselmatige daling van de gegarandeerde suikerprijzen. De vraag naar suiker in Europa is relatief stabiel. In het verleden kreeg elke suikerproducent zowel lokale boeren als bedrijven van de EU een productiequotum opgelegd. Overproductie werd gedumpt op de wereldmarkt, waarbij de Europese Commissie de producenten vergoedde voor het verschil tussen de Europese vaste prijs en de verkregen wereldprijs. Het doel van de suikerhervorming is nu om de overcapaciteit in de suikerindustrie tegen te gaan door spelers uit de suikerindustrie te dwingen hun productievolumes te verlagen of zelfs volledig uit de industrie te stappen. Daarom betaalt de EU een vaste eenmalige bijdrage per ton suiker die de producenten minder produceren. Daarbij komt ook dat de Wereldhandelsorganisatie de Europese gesubsidieerde suikerexport naar de wereldmarkt onwettig verklaarde. Bedrijven kunnen hun overschot aan suiker nog steeds kwijt op de wereldmarkt, maar dan wel tegen de geldende wereldprijs in plaats van de gesubsidieerde Europese prijs. Meer suiker produceren voor de aanmaak van ethanol heeft voor de producenten ook geen zin, aangezien suiker voor industriële doeleinden buiten de Europese subsidies valt en aan wereldprijzen verkocht wordt. De Europese gegarandeerde suikerprijs ligt al jaar en dag hoger dan de wereldprijs. Maar in de komende vier jaar zal die gegarandeerde suikerprijs stelselmatig verlaagd worden, hoewel hij nog steeds boven de wereldprijs zal blijven. De volgende grote verandering komt in 2009, wanneer 47 ontwikkelingslanden hun suiker vrij van belastingen en quota mogen exporteren naar de EU. Op de lange termijn zal de Europese suikerprijs hoogstwaarschijnlijk evolueren naar de wereldprijs. Waar voor de suikerproducenten suiker vroeger een echte kaskoe was met hoge marges, is de toekomst minder duidelijk. Zelfs aan de gegarandeerde prijzen van 2009 zal suikerproductie nog winstgevend zijn, maar de marges zullen fors lager liggen. Daarenboven dreigt de Europese Commissie om een lineaire capaciteitsvermindering van 17% voor elke suikerproducent door te voeren als producenten niet spontaan hun productiecapaciteit voldoende terugschroeven. Ten slotte zal de opening van de Europese suikermarkt voor de ontwikkelingslanden ook zeker zijn invloed hebben op de Europese suikerprijzen. Alles samen genomen lijkt de toekomst voor de Europese suikerproducenten niet al te rooskleurig EU - Suiker EU referentieprijs voor suiker binnen quota (in EUR/ton) h. Internationale suikerprijs: herstel na sterke daling Internat. - Suiker (dollarcent per pond) Vraag De wereldwijde vraag naar suiker stijgt met 2% à 3% per jaar. Sterk stijgende vraag van de groeilanden naarmate hun beschikbaar inkomen stijgt. Groeiende vraag naar suiker voor de productie van ethanol in Brazilië door de hoge olieprijs Raw Sugar Source: JP Morgan KBC Asset Management Sector Research Notes 8

9 Aanbod Belangrijkste producenten: Brazilië, India, de Europese Unie, China en Thaïland. De verwachtingen voor de suikerrietoogst in India werden recent verlaagd. De productie in de Europese Unie zal ook terugvallen. De zwakke suikerprijzen kunnen leiden tot een lagere beplante oppervlakte in Op middellange termijn kunnen de internationale suikerprijzen stijgen door de toenemende vraag en een verwachte daling van het aanbod. 6. Welke sectoren profiteren van hoge landbouwgrondstoffenprijzen? Voor de voedingproducenten zijn landbouwgrondstoffen een belangrijke inputkost. Landbouwgrondstoffen maken gemiddeld 17% uit van de omzet van de Europese voedingsproducenten. In een gunstig economisch klimaat kunnen de meeste grote voedingsproducenten eventueel hogere kosten van landbouwgrondstoffen compenseren door de prijzen voor de consument te verhogen en door kostenbesparingen. Ook de agribusiness ziet de inputkosten toenemen bij stijgende landbouwgrondstoffenprijzen. 5. Algemene vooruitzichten en risico s Op korte termijn is een neerwaartse prijscorrectie van een aantal landbouwgrondstoffen niet uit te sluiten na de sterke prijsstijgingen van de voorbije jaren. Belangrijk daarbij is in welke mate de consumptie in de groeilanden zal standhouden tijdens de economische groeivertraging in Europa en in de VS in Bovendien blijft het vraagstuk van de keuze tussen landbouwgrondstoffen voor de productie van voedsel of (inefficiënte) biobrandstof actueel. Op middellange termijn blijft de stijging van de vraag naar landbouwgrondstoffen gehandhaafd. De groeilanden zullen allicht in een hoog tempo voedsel blijven gebruiken. Bovendien zijn er de volgende jaren weinig alternatieven voor ethanol en biodiesel, hoewel het gebruik van zonne- en windenergie zal toenemen. Daarom zullen de prijzen op middellange termijn allicht verder stijgen. Het uitzonderlijk jaar 2007 zal evenwel moeilijk kunnen geëvenaard worden. Op langere termijn zal de ontwikkeling van nieuwe en efficiëntere technologieën zoals biogas de productie van de huidige biobrandstoffen geheel of gedeeltelijk vervangen. Die hebben het grote voordeel dat ze niet concurreren met voeding. De vleesproducenten worden geconfronteerd met hogere veevoederprijzen. Granen maken namelijk ongeveer de helft uit van de totale kosten van vleesproducenten. Zo vergt de productie van één kilogram biefstuk 7 kilogram graan. De oliepalmplantages profiteren van stijgende palmolieprijzen. Er is immers een sterk verband tussen de beurskoers van oliepalmplantages en de palmolieprijs. De producenten van kunstmeststoffen, sproeistoffen en genetisch gemanipuleerde zaden profiteren van de toenemende oppervlakte landbouwgrond. Bovendien verhoogt de vraag naar deze producten de prijzen. Ook het switchen van landbouwers tussen de aanplant van landbouwgewassen kan belangrijk zijn. Zo vergt de productie van maïs 30 keer meer stikstof dan het telen van sojabonen. Bij de genetisch gemanipuleerde zaden lijken vooral ziektebestendigheid en resistentie tegen droogte beloftevol. De producenten van landbouwmaterieel kunnen eveneens hun omzet verhogen aangezien de hogere winsten de landbouwers aanzet om hun landbouwmaterieel zoals tractoren sneller te vervangen. Vooral in de groeilanden kan de vraag naar landbouwmaterieel nog sterk toenemen. Zo is er in Brazilië één tractor per 83 hectare landbouwgrond, terwijl dat in de Europese Unie één tractor per 28 hectare is. Bovendien verhoogt de toenemende verbouwde oppervlakte landbouwareaal de vraag naar landbouwmaterieel. De vervoersbedrijven profiteren dan weer van de toenemende volumes van biobrandstoffen die moeten vervoerd worden. Aangezien ethanol de fittings van de klassieke oliepijpleidingen aantast, gebeurt het transport over kortere afstanden met vrachtwagens en over langere afstanden met trein- of scheepvervoer. 9 Sector Research Notes KBC Asset Management

10 Biobrandstoffen Bio-ethanol Ethanol wordt geproduceerd op basis van suikerhoudende gewassen zoals maïs, tarwe, suikerriet en suikerbiet. De belangrijkste producenten van bio-ethanol zijn Brazilië en de VS waar de meeste wagens op benzine rijden. Er zijn veel factoren die de vraag naar bio-ethanol stimuleren. In de eerste plaats zijn er natuurlijk de hoge olieprijzen, wat alternatieven voor klassieke brandstoffen in de kijker plaatst. Een groot voordeel is ook dat automotoren zonder aanpassing kunnen draaien op een mengsel van 10% ethanol en 90% benzine. Verder is ethanol ook relatief milieuvriendelijk: de uitgestoten CO 2 bij de verbranding wordt deels gecompenseerd doordat planten bij hun groei CO 2 opnemen uit de atmosfeer. Op die manier vormt bio-ethanol een manier om de Kyoto-doelstellingen te halen zonder al te grote investeringen. Bovendien levert de productie van ethanol ook allerhande waardevolle bijproducten op, waardoor de totale productiekost kan verlaagd worden. Daarnaast zijn er allerhande wetgevende initiatieven om het gebruik van biobrandstoffen te stimuleren en op die manier de afhankelijkheid van buitenlandse olie te verminderen. Zo krijgen raffinaderijen in de VS een belastingvoordeel van 51 dollarcent per gallon ethanol die ze bij hun benzine mengen. Bovendien legt de Renewable Fuel Standard in de VS verplichte normen op voor het gebruik van biobrandstoffen. Hoewel er sterke aandacht is voor en vraag naar bioethanol, zijn er vanuit beleggingsstandpunt weinig opportuniteiten. Ten eerste staan de marges van ethanolproducenten sterk onder druk. De winstgevendheid van die producenten hangt af van de ontwikkeling van de ethanolprijzen en de grondstoffenprijzen. De belangrijkste grondstoffen zijn de gewassen (maïs, tarwe en suiker) en aardgas. Beide kennen geen gunstig prijsverloop voor de producenten. Ook operationeel kan er niet veel verbeterd worden aangezien het productieproces relatief eenvoudig is en schaalvoordelen onbestaande. Bovendien is het heel gemakkelijk voor nieuwkomers om ethanol te produceren. De belangrijkste struikelblokken zijn het relatief hoge benodigde kapitaal en de wachtrij bij de bouwbedrijven. Ethanolproducenten zijn op dit moment dus geen interessante belegging. Biodiesel Biodiesel wordt gemaakt op basis van oliehoudende grondstoffen zoals sojabonen, palmolie, koolzaad en raapzaad. Vooral in Europa is er vraag naar biodiesel, gedreven door de hoge olieprijzen en het hoge aantal wagens met dieselmotoren. Biodiesel vormt dan ook een belangrijk alternatief voor dure olie uit het niet altijd even stabiele Midden-Oosten. Ook kunnen dieselmotoren zonder aanpassing op een mengsel van 5% biodiesel en 95% gewone diesel rijden. Net als ethanol is biodiesel ook relatief milieuvriendelijk: de bij verbranding uitgestoten CO 2 wordt deels gecompenseerd door de CO 2 -opname van planten bij de groei. Bovendien vormen de wetgevende initiatieven (o.a. het doel van de Europese Unie om tegen ,75% en tegen %van alle brandstof voor vervoer uit biologische bronnen te putten) een sterke steun voor de vraag naar biodiesel. Het probleem schuilt zich bij biodiesel ook weer bij de productie. Landbouwgewassen staan in voor ongeveer 85% van de productiekost van biodiesel, waardoor ook hier de marges onder druk staan. Verder zijn de doelstellingen van de EU wel ambitieus, maar tot nu toe niet verplicht. Met andere woorden, elke lidstaat kiest zelf welk doel hij zich stelt en hoe hij dit doel wil bereiken. Met uitzondering van Duitsland zijn er vandaag relatief weinig concrete inspanningen om het EU-doel ook hard te maken. Als klap op de vuurpijl wordt de biodieselsector ook nog geconfronteerd met een stevige overcapaciteit en kwaliteitsproblemen. Bovendien is de biodieselsector ook heel sterk afhankelijk van subsidies en belastingsvrijstellingen om levensvatbaar te blijven. Over de levensduur van die Europese of nationale stimulansen bestaat echter nog twijfel aangezien veel overheden aarzelen om uitspraken te doen met betrekking tot het behouden van die subsidies na Net zoals bij ethanol zijn biodieselproducenten momenteel geen interessant segment om in te beleggen. Tweede generatie biobrandstoffen De toekomst ligt bij de tweede generatie biobrandstoffen, m.a.w. brandstoffen vervaardigd uit biologisch afval (gras, landbouwafval, organisch afval, ). In tegenstelling tot bio-ethanol en biodiesel hebben zij het voordeel dat er geen concurrentie is met de klassieke landbouwgewassen. Er moet dus niet gekozen worden tussen gewassen telen voor voedsel of om brandstof van te maken. Het grote nadeel echter is dat deze technologieën zich nog in de onderzoeksfase bevinden. Het is onwaarschijnlijk dat deze technologie gecommercialiseerd kan worden vóór Het is moeilijk om nu al in dit domein te beleggen, ook omdat vooral grote geïntegreerde oliespelers hierin actief zijn, wat dus eerder een keuze voor olie dan voor tweede generatie biobrandstoffen inhoudt. KBC Asset Management Sector Research Notes 10

11 S ECTOR RE SEARC H NOT ES 1 Amerikaanse gallon = 3,785 liter 1 Amerikaanse bushel = 35,239 liter Michel Celen, financieel analist Nicolaas Vlieghe, financieel analist Tel. +32 (2) Tel. +32 (2) michel.celen@kbc.be nicolaas.vlieghe@kbc.be Deze publicatie komt tot stand op de afdeling Economic Research van KBC Asset Management NV (KBC AM). De bevoegde controleautoriteit is de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen (CBFA). Voor de gegevens die dienen als uitgangspunt voor de projecties, scenario s, prognoses en richtkoersen wordt een beroep gedaan op betrouwbare bronnen en eigen onderzoek. Deze aanbeveling valt niet onder de noemer onderzoek op beleggingsgebied zoals bedoeld in het koninklijk besluit van 3 juni 2007 dat de voorschriften bevat ter bevordering van de onafhankelijkheid van onderzoek op beleggingsgebied en valt bijgevolg onder de wettelijke omschrijving van publicitaire mededeling. De fondsbeheerders van KBC AM kunnen vóór de verspreiding van deze aanbeveling handelen in het aandeel. Deze aandelenfiche vormt op zich geen gepersonaliseerd beleggingsadvies. De belegger dient zelf nog, best in samenspraak met zijn adviseur Sparen en Beleggen of relatiebeheerder, na te gaan of dit aandeel past bij zijn persoonlijk risicoprofiel en zijn concrete beleggingsportefeuille. KBC AM noch enige andere vennootschap van de KBC-groep kan aansprakelijk worden gesteld voor de eventuele onjuistheid of onvolledigheid van de gegevens. Voor een aantal essentiële elementen van deze beleggingsaanbeveling, die wegens plaatsgebrek niet in deze fiche zijn opgenomen, kunt u de Algemene richtlijnen m.b.t. de beleggingsaanbevelingen van KBC Asset Management raadplegen op Redactie beëindigd xx maand Correspondentieadres: KBC Asset Management NV, APC - Economic Research Notes, Havenlaan 2, B-1080 Brussel, Fax: 02/ Tel.: 02/ Verantwoordelijke uitgever: Johan Van Gompel, Havenlaan 2, B-1080 Brussel. 11 Sector Research Notes KBC Asset Management