Projectnieuwsbrief ANLb-monitoring zoogdieren in Brabant

Transcriptie

1 Projectnieuwsbrief ANLb-monitoring zoogdieren in Brabant Monitoring t.b.v. Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer In 2016 is er een nieuw stelsel ontwikkeld voor het agrarisch natuur- en landschapsbeheer (ANLb). Collectieven voor agrarisch natuurbeheer sluiten 6-jarige overeenkomsten met agrariërs om natuuren landschapswaarden in het agrarisch gebied te vergroten. Deze agrariërs voeren dan maatregelen uit als aanleggen van ruigtestroken, later maaien en minder intensief beheer van heggen en houtwallen, in ruil voor een vergoeding. Hierbij hoort een monitoringsplicht, om de effecten van de getroffen maatregelen op flora en fauna te meten. De provincie Noord-Brabant vindt het erg belangrijk, dat de monitoring zodanig wordt opgezet, dat effecten goed meetbaar zijn en uitvoering van de monitoring door vrijwilligers structureel wordt. Voor het opzetten van een vrijwilligersnetwerk hiervoor en een zogenaamde nulmeting van de situatie voordat daadwerkelijk effect van aangepast beheer kan worden vastgesteld, is een opdracht verleend aan de soortenorganisaties RAVON, FLORON, Sovon, EIS, Vlinderstichting en Zoogdiervereniging ( De monitoring vindt plaats in de Maasheggen, het Groene Woud en het Land van Heusden en Altena. Plaatsen en ophalen van de Mostela s in de Maasheggen (foto s Joost Geraets en Frans Stultjens) 1

2 Eerste resultaten Monitoring wezel en hermelijn Maasheggen 14 september Poeh, hé, die ingezaaide stroken bij Sambeek zijn manshoge (of is het menshoge) akker-oerwouden geworden. Wow. Er was geen doorkomen aan afgelopen maandag. Het gewas en de kruiden leken ons bij de enkels te 'grijpen'. Dat kwam enerzijds door die granen/grassen en anderzijds door de windes. Eerst hebben we (Frans, Menno en ik) geprobeerd door de strook zelf te lopen maar dat bleek zo zwaar dat we vervolgens door de maïs zijn gaan lopen om daarna door te steken naar een 'Maasheg' wanneer we een Mostela gingen plaatsen. Onderweg sloegen de bladeren van de maïs ons voortdurend in onze gezichten. En dat bij die tropische temperaturen. Pfff!! Het was heel zwaar. We zijn tegen onze verwachting in, bij de voorverkenning was immers alles hooguit knie-, dan wel heuphoog, lang, veel langer dan verwacht, bezig geweest. Bovendien hebben we onze plaatsingsstrategie aangepast om niet zo veel door de maïs en stroken te hoeven ploeteren. Twee Mostela's konden we vanuit een belendend perceel plaatsen door vanuit dat grasland door de heg naar de strook door te steken. Enkele verste punten hebben we niet bezocht omdat het ons zo zwaar viel. Desondanks hebben we een vrij goede spreiding van de Mostela's weten te realiseren. Mooi dat we bij Sint Agatha de eerste treffer (een wezel) in beeld) hadden! Dit naast leuke opnamen van muizen (diverse soorten) en onder meer een mooie opname van een pad. Overigens was er gemaaid in een deel van de graslandpercelen bij Sint Agatha de afgelopen week... We troffen ook enkele nestjes van dwergmuizen aan. En... oh ja, in de wei bij Sint Agatha waar koeien lopen bleek de val bloot te liggen omdat de koeien er alle camouflage vanaf hadden getrokken. Bovendien was de Mostela van buiten vochtig omdat ze er waarschijnlijk aan hebben gelikt. Daar loopt Joost door het akker-oerwoud. Voor zover je hem kunt zien. Met zijn handen in de lucht, met daarin z'n camera, GPS en de kaart. Ook zie je nog net een deel van zijn hoed boven de begroeiing van de ingezaaide akkerrand uitkomen. Om een idee te hebben: hij is ongeveer 1.85 cm groot. 2

3 In onderstaande tabel zijn de eerste (ongevalideerde) resultaten opgenomen van één van de twee transecten in de Maasheggen. Mostela N opn BM RW Muis spec. Spitsmuis Wezel Pad Spin Totaal Totaal Joost Geraets, Frans Stultjens en Menno Slaats Eerste resultaten Monitoring wezel en hermelijn Land van Heusden en Altena 6 september Afgelopen zaterdag drie september hebben we 10 Mostelas in een transect gelegd. We hopen ze dinsdag 13 september weer op te halen. We konden ze prachtig verbergen in de vegetatie en het plaatsen ging prima. Wel wat veel speling bij het plaatsen van de camera met het houtje maar met wat plantenstengels konden we de zaak toch stevig vast zetten. 14 september Vandaag viel de via internet bestelde cardreader bij mij in de bus en ben ik direct aan de slag gegaan met de resultaten die we gisteren uit het veld hebben gehaald. Eerste indruk na 5 kaartjes snel doorgekeken te hebben: aantal padden, heel veel bosmuizen, enkele andere muizen (woelmuisachtig, kort staartje, kleine oortjes) en in 1 kast (met maar liefst 91 opnamen van dagelijks meer keren een bosmuis (de zelfde??)) met zekerheid 1 wezel. Hij komt een klein eindje de buis in en gaat direct daarna weer terug. Algemene bevindingen tot nu toe: geen technische mankementen! Opnamen zijn erg donker, scheelt dat ik ze met daglicht bekijk denk ik, vanavond misschien beter. Als je op pauze klikt om beeld te fixeren wordt het geheel donkerder. Verder aandachtspunt voor onszelf: vrij veel aanloop/afloop opnames bij het verrichten van de plaatsingshandelingen. Ik ben niet ontevreden, die ene wezel maakt veel goed! Kan een muizenlucht de aantrekkelijkheid van de kast vergroten voor de martertjes? 26 september Vandaag zijn de Mostelas voor de tweede keer uit het veld gehaald. Ze hebben 10 dagen gestaan langs een ander transect. Veel minder houtige opstanden hier, dus ook veel minder bosmuizen. Alles technisch weer goed verlopen, enkele kasten met opnamen in de morgen met een waas, waarschijnlijk dauw op het brilleglas. Helaas geen enkele wezel of hermelijn. Aantal opnamen varieert van 2 tot 116. Meerderheid is woelmuis, ik zie wel verschillen in afmetingen, dus mogelijk meerdere soorten (of jonge ex)? Enkele spitsmuizen maar op dit transect. Vrijwel zeker ook een aantal dwergmuizen die ik in het vorige transect ook al vermoedde: hele kleine ware muizen, lange slingerstaart. 3

4 Het verbaast mij enorm dat bij zo n overdaad aan prooidieren (muizen) de toppredatoren ontbreken, helaas. Ik zou heel graag aansluitend aan de 4 transecten nog enkele Mostela's in onze grienden en andere meer ruige terreintjes willen plaatsen in de hoop op meer martertjes. We zitten dan wel eind oktober, misschien wat laat, maar is die mogelijkheid er in principe? Nog twee transecten te gaan, vrijdag zetten we de Mostela s weer uit, maar in agrarisch gebied heb ik weinig hoop meer op wezels, laat staan hermelijnen. In onderstaande tabel zijn de eerste (ongevalideerde) resultaten opgenomen van één van de twee transecten in het Land van Heusden en Altena. Mostela N opn BM Woelmuis Dwergmuis Muis spec Spitsmuis Wezel Pad? Totaal Totaal Jaap van Diggelen Video-still uit het Land van Heusden en Altena met rechtsonder het wezel-koppie. 4

5 Eerste resultaten Monitoring vleermuizen Groene Woud In de vorige nieuwsbrief was al een enthousiast verhaal opgenomen van Sjef Demaret. Behalve in de Maasheggen worden de vleermuizen ook gemonitord in het Groene Woud, door leden van de Vleermuiswerkgroep Schijndel, door o.a. Wim van Liempd. Zij liepen 2 routes bij Alphen en 2 bij Schijndel. De resultaten van de eerste route bij Alphen zijn (voorlopig) geanalyseerd (nog niet gevalideerd): de 424 opnamen betroffen 131x gewone dwergvleermuis, 5x laatvlieger en 1x gewone dwergvleermuis. Alle overige (287) opnamen waren sprinkhanen of ruis. De route werd gelopen op 4 augustus 2016 van circa tot circa De vleermuisactiviteit op het transect is in onderstaande figuur weergegeven. In de volgende figuur is het transect weergegeven, met daarop geplot de opnamen van de gewone dwergvleermuis. Er is een duidelijk onderscheid in transectdelen zonder deze soort, met geringe activiteit en met veel activiteit. Bij de voor het project te maken analyses zal een vergelijking worden gemaakt met de ligging van de afgesloten pakketten voor agrarisch natuurbeheer. Opnamen gewone dwergvleermuis op transect Alphen 1 (4 augustus 2016) 5

6 Agenda t/m 31 oktober Monitoring wezel en hermelijn 1 november Projectnieuwsbrief 4 November-december Per pilot-gebied een bijeenkomst met de betrokken vrijwilligers Oproep Op 1 november komt er een nieuwe nieuwsbrief uit, waarin we meer resultaten van de vleermuismonitoring en hopelijk de eerste resultaten van de kleine marter-monitoring kunnen melden. Graag ontvangen we hiervoor jullie enthousiaste verhalen, foto s en feedback. Korte bijdragen (tekst met foto) voor deze projectnieuwsbrief zijn meer dan welkom! Stuur ze aan hans.hollander@zoogdiervereniging.nl. Meer informatie / Inhalen Mostela s Maasheggen (foto Joost Geraets) 6