Verbeterde toegang tot bibliotheeksystemen van buiten de campus

Transcriptie

1 Verbeterde toegang tot bibliotheeksystemen van buiten de campus Aan de veelgehoorde wens van bibliotheekgebruikers van de Radboud Universiteit om op een makkelijke manier vanaf plekken buiten de campus toegang te krijgen tot zoeksystemen en fulltext tijdschriften van de Universiteitsbibliotheek wordt nu tegemoet gekomen. De UB heeft een proxy server ingericht waarmee deze toegang geregeld wordt. Inloggen op een proxy server Als u van buiten de campus verbinding legt en geen gebruik maakt van een Virtual Private Network (VPN) voorziening of een van de al langer bestaande toegangsmogelijkheden voor Internet van de RU (interkabel@ru, inbel@ru of SSHN@RU), dan kunt u de zoeksystemen en fulltext tijdschriften van de Universiteitsbibliotheek toch bereiken. Dit wordt geregeld door de nieuwe proxy server van de UB. U hoeft geen aanvullende software te installeren op de pc of instellingen te wijzigen. Als u via een pagina van de website van de UB ( naar een zoeksysteem of fulltext tijdschrift gaat, krijgt u in dat geval een inlogmogelijkheid. Voor het inloggen gebruiken studenten hun studentnummer en kiss-wachtwoord, medewerkers hun personeelsnummer en officiële RU-wachtwoord (dat o.a. gebruikt wordt voor Webmail). U wordt dan naar uw bestemming geleid via de proxy server die de toegang mogelijk maakt. U hoeft slechts één maal per browsersessie in te loggen; het wachtwoord blijft zolang in de cache bewaard. Deze toegang is mogelijk vanaf iedere computer ter wereld. VPN Als u al gebruik maakt van een van de VPN voorzieningen van de RU of daarvan gebruik wilt gaan maken, zult u de Proxy server niet gebruiken. U heeft dan directe toegang tot de zoeksystemen, alsof u werkt vanaf de campus. VPN voorzieningen worden aangeboden door het Universitair Centrum Informatievoorziening (UCI), de faculteit Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica en het UMC St Radboud. Nadere informatie Op de website van de Universiteitsbibliotheek ( treft u onder "diensten" - "verbinding vanaf werkplek of thuis" nadere informatie aan over toegangsmogelijkheden tot bibliotheeksystemen. 18

2 Google Scholar Google heeft eind 2004 een bèta versie van Google Scholar geïntroduceerd en deze heeft sindsdien zijn weg naar de gebruiker gevonden. Sinds kort is Google Scholar te vinden via het overzicht van zoeksystemen op de website van de Universiteitsbibliotheek ( en zijn de beschikbaarheidgegevens van de Radboud Universiteit in het zoekresultaat zichtbaar. Een goed moment om eens te kijken wat dit systeem inhoudt en wat het te bieden heeft. Wat is Google Scholar? Google Scholar is een database met alleen wetenschappelijke informatie en heeft als uiteindelijk doel het presenteren van alle wetenschappelijke publicaties op alle vakgebieden en het liefst fulltext. Het zwaartepunt ligt nu nog bij de biomedische- en exacte wetenschappen maar andere disciplines raken steeds beter vertegenwoordigd. Binnen het IP-domein van de Radboud Universiteit worden deze automatisch zichtbaar en wordt in het zoekresultaat via de link "Radboud Fulltext" de toegang tot het artikel mogelijk. Google Scholar beschikt vooralsnog niet over een bronnenlijst maar uit tests is gebleken dat men hoofdzakelijk hosts van uitgevers en bibliografische databases indexeert. Een belangrijke uitgever, Elsevier, levert geen content maar via treffers uit Pubmed is een groot deel van de Elsevier tijdschriften te bereiken. Ook OCLC Worldcat en DARE worden bij de indexering betrokken. Uit een vergelijkende test bij een aantal grote artikelendatabases bleek dat Google Scholar gemiddeld erg veel resultaten geeft. Hierbij moet er op gewezen worden dat bij Google Scholar vaak sprake is van dubbeltelling omdat men dezelfde records uit meerdere bronnen (b.v. Pubmed, Wiley en Blackwell) indexeert. Zoeken De advanced scholar search biedt een goede mogelijkheid om te zoeken. Er kan onder andere gezocht worden op auteur, keywords, publicatiegegevens, publicatiedatum of een combinatie hiervan om een verfijnder zoekresultaat te krijgen. Er kan ook op onderwerp via subject areas worden gezocht maar deze functie is nog niet optimaal. Het is niet mogelijk om te trunkeren: afbreken van een woord waarbij een deel wordt vervangen door een teken waarmee gezocht kan worden, zoals bijvoorbeeld fish* voor zoeken naar woorden die beginnen met fish. Zoekresultaat Veel van de gevonden artikelen zijn fulltext beschikbaar. Als dit (nog) niet het geval is wordt dit aangegeven door de aanduiding [citation] vóór het zoekresultaat. Vanuit het zoekresultaat kunnen de citaties worden bekeken en kan een web search gedaan worden in de standaard Google. Daarnaast kunnen alle gevonden versies van het artikel worden bekeken. Bij gevonden boektitels wordt via de titel doorgelinkt naar Google Book Search (voorheen Google Print). Ook is het mogelijk om vanuit het zoekresultaat een library search te figuur 1: de advanced scholar search met alle zoekmogelijkheden. Met Find Articles lijkt het of alleen artikelen kunnen worden gezocht: boeken zoeken is echter ook mogelijk. doen. Hiermee kan worden gekeken naar beschikbaarheid van het betreffende boek in hoofdzakelijk Amerikaanse en Britse bibliotheken. Ranking Bij Google Scholar is de citatiescore van de gevonden publicaties van belang. Deze wordt aangegeven door 'cited by' onderaan het zoekresultaat, waarbij het meest geciteerde artikel bovenaan staat als men met één zoekterm zoekt. Worden meerdere zoektermen gebruikt (wat vaak het geval zal zijn) kan dat invloed hebben op de citatievolgorde. Radboud Universiteit en Google Scholar Sinds kort is de toegang tot de fulltext tijdschriften van de Universiteitsbibliotheek zichtbaar in de zoekresultaten van Google Scholar. Binnen het IP-domein van de Radboud Universiteit worden deze automatisch zichtbaar en wordt in het zoekresultaat via Radboud Fulltext de toegang tot het artikel mogelijk. Buiten het IP-domein kan de Radboud Universiteit worden ingesteld in de Scholar Preferences, maar heeft men geen toegang tot de fulltext tijdschriften waarvoor een licentie is afgesloten. Is het gevonden artikel niet fulltext toegankelijk dan verschijnt onderaan het zoekresultaat de link "Radboud SFX" waarmee gezocht kan worden naar beschikbaarheid in print in de catalogus van de Radboud Universiteit of PiCarta. Via PiCarta kan dan desgewenst een aanvraag ingediend worden. 19

3 Figuur 2: Een zoekresultaat uit Google Scholar met de link "Radboud Fulltext" en verschillende andere doorlink mogelijkheden Conclusie Wetenschappelijke informatie zoeken in deze bèta versie van Google Scholar kan een begin zijn om een onderwerp te verkennen. Tevens is het een goede hulp bij het opsporen van bronnen voor verder onderzoek. Om Google Scholar te kunnen gebruiken als een zoeksysteem voor wetenschappelijk onderzoek of het schrijven van een wetenschappelijk artikel moet nog een aantal verbeteringen worden aangebracht. Hierbij valt te denken aan het publiceren van een lijst van bronnen waaruit Google Scholar de informatie haalt, het traceren van duplicaten van records, snellere en continue indexering van tijdschriftartikelen (PubMed en Web of Science zijn actueler). Google moet duidelijkheid geven over zijn werkwijze om het systeem beter te kunnen beoordelen en te kunnen gebruiken. Voor dit moment is Google Scholar een gebruiksvriendelijke zoekmachine die een goede aanvulling biedt op de bestaande zoeksystemen. Zeker voor studenten is de interface zeer herkenbaar wat het gebruik door hen positief zal beïnvloeden. Google heeft bij de introductie van Scholar aangekondigd dat de versie twee jaar in ontwikkeling zal blijven. Dan zal moeten blijken of, en in hoeverre, Google zijn doelstelling heeft gehaald. Voor vragen over Google Scholar kunt u terecht bij de vestigingen van de Universiteitsbibliotheek (voor gegevens over bereikbaarheid zie de website van de Universiteitsbibliotheek onder "Vragen" - "Informatie-balies"). Endnote versie 9 Het programma Endnote dient voor het beheer van literatuurreferenties. Het kan geïntegreerd met uw tekstverwerker gebruikt worden voor het invoeren van referenties in manuscripten en het laten opmaken van deze referenties volgens bibliografische stijlen zoals MLA, Chicago, Vancouver of APA. Van Endnote is versie 9 beschikbaar gekomen voor Windows en MacIntosh. Versies van Endnote Als u versie 8 van Endnote gebruikt, is overgaan naar versie 9 sterk aan te raden. Gebruikt u versie 7 of lager, dan moet u er rekening mee houden dat zaken (libraries, filters, connection files, output styles) aangemaakt in versie 9, niet bruikbaar zijn in versies 7 en lager. Omgekeerd zijn zaken aangemaakt in versie 7 of lager wel bruikbaar in versie 9. Belangrijkste voordelen van versie 9: er is geen maximum grootte meer voor een library (een Endnote bestand) en u kunt gebruik maken van Unicode characters voor speciale tekens. Waar kunt u Endnote 9 verkrijgen? Voor Endnote is er een licentie voor medewerkers van de Radboud Universiteit. Deze is beperkt tot werkplekken op deze universiteit. De CD met Endnote 9 is verkrijgbaar bij het Universitair Centrum Informatievoorziening tegen een vergoeding van 10,-. Nadere informatie Meer informatie over Endnote treft u aan op de website van de Universiteitsbibliotheek ( Onder "diensten" is een aparte rubriek over Endnote opgenomen. Daar vindt u ook aan de situatie van de RU aangepaste filters en connection files waarmee u de overname van gegevens uit bibliografische bestanden in een eigen database kunt regelen. Nadere informatie over het gebruik van Endnote kunt u vragen aan H. Knippenberg (Centrale Bibliotheek; tel ; h.knippenberg@ubn.ru.nl). Op aanvraag wordt ook instructie gegeven aan groepen. 20

4 Verhoging IBL-tarieven Boeken en tijdschriftartikelen die niet in de bibliotheken van de Radboud Universiteit Nijmegen aanwezig zijn, kunnen worden aangevraagd via het InterBibliothecair Leenverkeer (IBL). Daar zijn kosten aan verbonden. Gedurende enkele jaren heeft de Universiteitsbibliotheek de tarieven voor de medewerkers en studenten van de Radboud Universiteit laag gehouden door eigen middelen in te zetten. Vanaf 1 januari 2006 worden ook op de Radboud Universiteit de landelijke tarieven gehanteerd. Voor studenten is er een speciaal, gereduceerd tarief. Landelijke tarieven nu ook toegepast in de Radboud Universiteit Ongeveer anderhalf jaar geleden zijn de landelijke IBLtarieven verhoogd. Voor het aanvragen van een boek of een kopie van een artikel werd vanaf toen niet langer 3,20, maar 6,00 in rekening gebracht. De directie van de Universiteitsbibliotheek heeft toen besloten deze prijsverhoging niet door te berekenen aan de studenten en medewerkers van de Radboud Universiteit. Het prijsverschil is in 2004 en 2005 door de bibliotheek betaald uit eigen middelen. Dit is echter niet langer haalbaar. Vanaf 1 januari 2006 wordt het volledige bedrag doorberekend aan RU-medewerkers die bij een andere bibliotheek boeken, kopieën of elektronische bestanden opvragen. De UB Nijmegen sluit daarmee dus aan bij de andere wetenschappelijke bibliotheken in Nederland (de UKB-bibliotheken). Tevens is besloten om de tariefstructuur aanzienlijk te vereenvoudigen. Zo wordt er wat kosten betreft niet langer onderscheid gemaakt tussen elektronische of papieren leverantie. Dat onderscheid kunt u echter nog wel maken bij de aanvraag. Elektronische leverantie is vaak sneller. Voor studenten van de Radboud Universiteit zijn er speciale, gereduceerde tarieven. Een overzicht van de IBL-tarieven per 1 januari 2006 Externe documentlevering (vanuit een Nederlandse bibliotheek): Kopieën: 0,60 per kopie, met een minimum van 6,00 (1-10 kopieën) Boeken: 6,00 Spoedleveranties = aangegeven bedragen x 2 Voor studenten van de Radboud Universiteit Nijmegen gelden de volgende tarieven: Kopieën: 0,30 per kopie, met een minimum van 3,00 (1-10 kopieën) Boeken: 3,00 Spoedleveranties = aangegeven bedragen x 2 Buitenlandse documentlevering: Kopieën: 1,20 per kopie, met een minimum van 12,00 (1-10 kopieën) Boeken: 12,00 NB - Indien de werkelijke kosten hoger liggen, worden die doorberekend. Voor medewerkers van de Radboud Universiteit die beschikken over een intern werkadres is er de mogelijkheid van het intern aanvragen van publicaties: in PiCarta of NCC kunt u een aanvraag indienen voor een publicatie die in een bibliotheek van de Radboud Universiteit aanwezig is. Als deze geleverd kan worden, krijgt u tegen onderstaand tarief boek of kopie op het werkadres aangeleverd. Interne documentlevering: Kopieën: 0,30 per kopie, met een minimum van 3,00 (1-10 kopieën) Boeken: 3,00 21

5 Boeken en kopieën van tijdschriftartikelen op de werkplek laten bezorgen Voor medewerkers van de Radboud Universiteit die tot nog toe persoonlijk naar een bibliotheek van de RU moesten gaan om daar publicaties te lenen of te fotokopiëren is er nu een alternatief: zij kunnen boeken en kopieën van tijdschriftartikelen vanuit bibliotheken van de Radboud Universiteit op de werkplek geleverd krijgen. Voor deze dienstverlening wordt een klein bedrag in rekening gebracht. Interne levering van tijdschriftartikelen Medewerkers van de Radboud Universiteit kunnen kopieën van tijdschriftartikelen die aanwezig zijn in bibliotheken van de Radboud Universiteit, aanvragen in PiCarta of Online Contents (via de knop "Fotokopie"). Deze worden op de werkplek geleverd. Als u bij de aanvraag kiest voor levering via , kan vanuit enkele bibliotheken van de Radboud Universiteit een scan geleverd worden. In dat geval ontvangt u een met een link naar het gescande artikel. De kosten voor interne levering bedragen 0,30 per gekopieerde of gescande pagina, met een minimum van 3,00 (1-10 kopieën of scans). Deze worden afgeschreven van uw IBL-account. Mocht het artikel toch niet beschikbaar zijn in een bibliotheek van de Radboud Universiteit, dan wordt uw aanvraag doorgeplaatst naar een andere bibliotheek in Nederland. In dat geval betaalt u het landelijke tarief: 0,60 per gekopieerde of gescande pagina, met een minimum van 6,00 (1-10 kopieën of scans). Om een eventuele doorplaatsing naar een landelijke bibliotheek te voorkomen, kunt u alleen de bibliotheek van de Radboud Universiteit in de lijst van kandidaat-leveranciers aanvinken. Interne levering van boeken Medewerkers van de Radboud Universiteit kunnen boeken die aanwezig zijn in bibliotheken van de Radboud Universiteit, aanvragen in de Nederlandse Centrale Catalogus of PiCarta (via de knop "aanvragen"). Deze worden op de werkplek geleverd. De kosten hiervoor bedragen 3,00 per band. Deze worden afgeschreven van uw IBL-account. Mocht het boek niet beschikbaar zijn, dan wordt uw aanvraag doorgeplaatst naar een andere bibliotheek in Nederland. In dat geval betaalt u het landelijke tarief ( 6,00). Om een eventuele doorplaatsing naar een landelijke bibliotheek te voorkomen, kunt u alleen de bibliotheek van de Radboud Universiteit in de lijst van kandidaat-leveranciers aanvinken. Relatie met Interbibliothecair Leenverkeer De aanvraagprocedure voor interne levering van boeken en tijdschriftartikelen is hetzelfde als die voor interbibliothecaire aanvragen (IBL) aan bibliotheken van andere universiteiten in Nederland. De dienstverlening voor de interne levering geldt alleen voor medewerkers van de Radboud Universiteit met een intern werkadres. 22

6 Nieuws over zoeksystemen en fulltext tijdschriften Zoeksystemen treft u aan in de rubriek "Zoeksystemen" in de website van de bibliotheken van de Radboud Universiteit Nijmegen ( fulltext tijdschriften in de rubriek "Volledige teksten". Raadpleging is voorbehouden aan studenten en medewerkers van de Radboud Universiteit tenzij anders aangegeven. Binnen het RU-domein (campus, VPN, interkabel@ru, inbel@ru, SSHN@RU) krijgen zij direct toegang. Buiten dit domein kan men inloggen: studenten met studentnummer en kiss-wachtwoord, medewerkers met personeelsnummer en officiële RU-wachtwoord (dat o.a. gebruikt wordt voor Webmail). Nieuwe zoeksystemen Apparaat Nederlandse Geschiedenis (ANG) Een wegwijzer naar standaardwerken en naslagwerken over de geschiedenis van Nederland. Vrij toegankelijk. Digitale Bibliografie Nederlandse Geschiedenis (DBNG) In de Digitale Bibliografie Nederlandse Geschiedenis (DBNG) wordt verwezen naar publicaties over de Nederlandse geschiedenis vanaf de prehistorie tot nu toe. De basis wordt gevormd door de inhoud van het Repertorium Geschiedenis Nederland. Deze is aangevuld met verwijzingen naar publicaties over de Nederlandse geschiedenis uit de Short Title Catalogue Netherlands (STCN), Bibliopolis, Historie in Titels en het Apparaat Nederlandse Geschiedenis. Vrij toegankelijk. Allgemeines Künstlerlexikon - Internationale Künstlerdatenbank (AKL-IKD) Bevat informatie over beeldende kunstenaars uit heel de wereld en van alle tijden. Biografische en bibliografische gegevens zijn opgenomen alsmede gegevens over gemaakte werken. Zoeksystemen Francis en Pascal niet langer beschikbaar De abonnementen op de zoeksystemen Francis en Pascal zijn beëindigd. De bestanden zijn uit het overzicht van zoeksystemen verwijderd. Uitbreiding krantenaanbod van LexisNexis Het aanbod kranten bij LexisNexis is uitgebreid. Er zijn nu ook buitenlandse kranten beschikbaar en er zijn meer Nederlandse kranten beschikbaar dan voorheen. LexisNexis / Landelijke Dagbladen heet nu LexisNexis / Nederlands Nieuws. Daarnaast is er LexisNexis / International News. Zie voor meer informatie "kranten" onder de rubriek "volledige teksten" in de website van de UBN. Figuur 1: het openingsscherm van de Digitale Bibliografie Nederlandse Geschiedenis (DBNG) Bibliographie de Civilisation Médiévale Hierin wordt verwezen naar boeken over de middeleeuwen. Ook zijn verwijzingen naar boekrecensies opgenomen. International Directory of Medievalists Internationaal adresboek van mediëvisten. Bibliographie Linguistique / Linguistic Bibliography Online Bevat verwijzingen naar wetenschappelijke publicaties op alle gebieden van de linguïstiek. Alle verwijzingen uit de gedrukte versie van dit zoeksysteem uit de periode zijn opgenomen en steeds meer recente verwijzingen worden toegevoegd. Vrij toegankelijk. Figuur 2: het krantenaanbod in LexisNexis / International News Fulltext tijdschriften Het pakket met fulltext tijdschriften op het gebied van de humaniora en sociale wetenschappen PCI is veranderd van naam. Het heet nu Periodicals Archive Online. Met dit archief hangt samen het zoeksysteem Periodicals Index Online, waarin verwijzingen naar tijdschriftartikelen op het gebied van de humaniora en sociale wetenschappen zijn opgenomen. Coverage begint bij volume 1 van de tijdschriften. Periodicals Index Online is opgenomen in het overzicht van zoeksystemen op de website van de UBN. 23