Eerste Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Eerste Kamer der StatenGeneraal 1 Vergaderjaar Nr. 1 62* Wijziging van de Wet op de Geneesmiddelenvoorziening MEMORIE VAN ANTWOORD Ontvangen 3 maart 1989 Inleidende opmerkingen " De vorige stukken zijn verschenen onder de nummers 171, 171a, 171b van verga derjaar Naar aanleiding van de door de leden van de fracties van het C.D.A. en de V.V.D. gestelde vragen met betrekking tot de eventuele gevolgen van de voorgenomen structuurwijziging van de gezondheidszorg voor het onderhavige wetsvoorstel merk ik op dat ook in die nieuwe structuur een regeling als de onderhavige noodzakelijk zal blijven met het oog op de handhaving van de beroepenscheiding tussen arts en apotheker. De argumenten voor het vasthouden aan dat uitgangspunt zijn uitvoerig aan de orde gesteld bij de behandeling van het wetsvoorstel in de Tweede Kamer der StatenGeneraal, waarbij ik in het bijzonder moge verwijzen naar kamerstuk Handelingen II, 1987/1988, 54, blz tot en met Dit beginsel van beroepenscheiding zal ook onder de nieuwe structuur onverminderd blijven gelden, zodat van enige invloed op de bij dit voorstel voorgestelde regelingen geen sprake zal zijn. In antwoord op de vraag van de leden van de C.D.A.fractie, welke redenen ten grondslag liggen aan het voornemen het wetsvoorstel in die zin terugwerkende kracht te verlenen dat over aanvragen voor vergunningen waarover ten tijde van de inwerkingtreding van de wet nog niet onherroepelijk is beslist, met inachtneming van de nieuwe regeling moet worden beslist deel ik het volgende mede. Aangenomen wordt dat deze leden doelen op de in artikel II, tweede lid, vervatte overgangsbepaling; daarin gaat het echter niet om verzoeken tot verkrijging van een vergunninn, maar om verzoeken tot intrekking van een vergunning (of aanwijzing). Zoals in de memorie van toelichting op het oorspronkelijke wetsvoorstel reeds tot uitdrukking is gebracht strekt die bepaling ertoe dat bij het nemen van een zodanige beslissing tot intrekking rekening wordt gehouden met de tijdsduur waarbinnen de aan de arts verleende bevoegdheid tot de uitoefening van de artsenijbereidkunst niet verloren mag gaan de gegarandeerde termijn van zes jaar. Voor wat betreft de vraag van de leden van de C.D.A.fractie naar het oordeel van de K.N MP. en de L.H.V. over het onderhavige wetsvoorstel zij het volgende naar voren gebracht. Beide organisaties hebben het in ernstige mate betreurd dat het tussen hen in mei 1985 bereikte akkoord met betrekking tot de geneesmidde F ISSN SDU uitgeverij 's Gravenhage 1989 Eerste Kamer, vergaderjaar , , nr. 1 62

2 lenvoorziening ten plattelande niet in de geneesmiddelenwetgeving verwerkt is. Zij zijn van mening dat daarmee de gelegenheid gemist is een fundamentele oplossing te creëren voor de reeds vele jaren bestaande problematiek. De in het vorenbedoeld akkoord opgesloten liggende wettelijke vestigingsregeling voor apothekers zou tot die oplossing hebben geleid. Nu dat akkoord, althans voor een groot deel, geen uitwerking heeft gevonden in het onderhavige wetsvoorstel hebben de K.N.MP. en de L.H.V. wederom afzonderlijk hun posities bepaald De L.H.V. heeft daarbij laten blijken dat zij met name tegen het in het wetsvoorstel bevestigde primaat van de apotheker grote bezwaren houdt en dat, hoewel het wetsvoorstel op sommige punten een verbetering inhoudt ten opzichte van de huidige regeling, die verbeteringen onvoldoende tegemoet komen aan de verlangens van de huisartsen en hun patiënten. Ik moge in dit verband verder verwijzen naar de brief van de L.H.V. van 22 juni 1988, naar aanleiding waarvan de leden van de fracties van C.D.A. en VVD. in het voorlopig verslag, onderdeel «kilometergrens», een aantal vragen hebben gesteld, welke ik verderop in deze memorie van antwoord zal beantwoorden. De K.N.M.P. heeft doen blijken voorstander te blijven van een wettelijke vestigingsregeling voor apothekers. Los daarvan onderstreept zij het in het wetsvoorstel vervatte principe van de beroepenscheiding tussen arts en apotheker en heeft zij te kennen gegeven geen overwegende bezwaren te hebben tegen de in het wetsvoorstel neergelegde garantietermijn voor de arts, waarbinnen diens bevoegdheid tot uitoefening van de artsenijbereidkunst niet verloren mag gaan. Vestigingsbeleid apothekers Met betrekking tot de door de leden van de fractie van het C.D.A. gestelde vragen terzake van de ontwikkelingen in Europees kader op het gebied van de geneesmiddelenvoorziening zij het volgende naar voren gebracht. Op 16 september 1985 is tot stand gekomen richtlijn 85/433/EEG (Pb. EG L253), welke betrekking heeft op de onderlinge erkenning van de diploma's, certificaten en andere titels op het terrein van de farmacie en waarin tevens maatregelen zijn vervat tot vergemakkelijking van de daadwerkelijke uitoefening van het recht van vestiging voor bepaalde werkzaamheden op farmaceutisch gebied. Gelijktijdig kwam richtlijn 85/432/EEG (Pb EG L253) tot stand, welke betrekking heeft op de coördinatie van de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen betreffende bepaalde werkzaamheden op farmaceutisch gebied. In artikel 2 van laatstgenoemde richtlijn zijn de minimumopleidingseisen opgenomen, waaraan in elke lidstaat moet worden voldaan teneinde te waarborgen dat de in artikel 2 van richtlijn 85/433/EEG bedoelde getuigschriften die door de LidStaten erkend zijn, een voor alle LidStaten aanvaardbaar minimumopleidingsniveau inhouden. Ter uitvoering van die communautaire regelgeving is vooruitlopend op de totstandkoming van de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg bij ministerieel besluit van 7 april 1988 (Stcrt. 88) op basis van artikel 2a van de Wet op de Geneesmiddelenvoorziening bepaald dat aan de onderdanen van de LidStaten van de E.G., aan wie door een der andere LidStaten een in artikel 4 van richtlijn 85/433/EEG genoemd diploma, certificaat of andere titel is verleend, de bevoegdheid wordt verleend de artsenijbereidkunst als apotheker in Nederland uit te oefenen. Op deze generieke bevoegdheidsverklaring zijn een tweetal uitzonderingen gemaakt. De ene betreft het geval waarin een persoon in een andere LidStaat de werkzaamheden van apotheker niet mag uitoefenen, bijvoorbeeld tengevolge van een hem opgelegde straf of tuchtmaat Eerste Kamer, vergaderjaar , , nr

3 regel. De andere betreft het geval, waarin er sprake is van de vestiging van een nieuwe voor het publiek toegankelijke apotheek, waaronder begrepen een minder dan drie jaar bestaande apotheek. Van deze, in genoemde richtlijn 85/433/EEG geschapen mogelijkheid tot het maken van een uitzondering voor nieuw te vestigen apotheken, is in alle Lid Staten gebruik gemaakt. Voor wat betreft de vraag van de leden van de fractie van de V.V.D. in hoeverre de praktijk van vestiging reeds enigermate rekening houdt met de voorgestelde regeling meen ik kort te kunnen opmerken dat hiervan uit de praktijk tot op heden niet gebleken is. Ter zake van hetgeen de leden van de V.V.D. fractie naar voren brachten met betrekking tot de in de Wet op de Geneesmiddelenvoorziening vervatte zogenoemde «uitsterfregeling» voor drogisten deel ik mede dat die regeling inmiddels bij besluit van 22 februari 1988, Stb. 123, met een tijdvak van 1 5 jaar is verlengd. Het betreft hier als het ware een interimmaatregel vooruitlopend op de totstandkoming van de thans in voorbereiding zijnde omvangrijke wijziging van de Wet op de Geneesmiddelenvoorziening op diverse onderdelen, waarbij onder meer zal worden voorgesteld de drogist zijn belangrijke functie op het terrein van de verstrekking van zelfzorggeneesmiddelen te doen behouden. Kosten Voor wat betreft de vraag van de leden van de fractie van het C.D.A. om een overzicht van de kosten van de geneesmiddelenvoorziening sinds de inwerkingtreding van de Wet op de Geneesmiddelenvoorziening per hoofd van de bevolking per jaar, gedifferentieerd per provincie en afzonderlijk berekend voor de gebieden verzorgd door apotheekhoudende geneeskundigen en door apothekers, deel ik mede dat een dergelijke gedifferentieerde uitsplitsing van de kosten van de geneesmiddelenvoorziening niet beschikbaar is. Het FOZ (vroeger FOGM en daarvoor FOG geheten) dat sinds 1978 wordt gepubliceerd, geeft slechts macroeconomische overzichten, evenals het Centraal Bureau voor de Statistiek. De Ziekenfondsraad is de enige instantie die meer gedifferentieerde kostenoverzichten geeft. In de jaarverslagen van die raad over 1972 tot en met 1984 wordt ingegaan op de kosten per provincie per ziekenfondsverzekerde. Na 1984 worden in de jaarverslagen van de Ziekenfondsraad de kosten weergegeven op het niveau van de afzonderlijke ziekenfondsen maar zonder enige uitsplitsing naar apotheekhoudende geneeskundigen en apothekers. In de hiervoor bedoelde jaarverslagen over 1972 tot en met 1984 waarvan de relevante gedeelten uit het jaarverslag over 1984 als bijlage bij deze memorie van antwoord zijn gevoegd geeft de Ziekenfondsraad een uitsplitsing per provincie van de aantallen apotheekhoudende en niet apotheekhoudende geneeskundigen. Uit deze getallen is het percentage verzekerden berekenbaar dat farmaceutische rulp verstrekt kreeg via een apotheekhoudende geneeskundige. Een differentiatie naar gebieden verzorgd door apotheekhoudende geneeskundigen en door apothekers geeft de Ziekenfondsraad niet. Er lijkt een zekere tendens te bestaan dat in provincies met een hoog percentage apotheekhoudende geneeskundigen, de uitgaven aan farmaceutische hulp lager zijn. Het is echter niet duidelijk welke conclusies hieraan moeten worden verbonden, omdat er meerdere factoren zijn die invloed uitoefenen op de hoogte van de kosten van de farmaceutische hulp. Zo bestaat er eveneens de tendens dat als de uitgaven per provincie aan specialistische hulp lager zijn, die aan farmaceutische hulp dit ook zijn. Op grond van de ter beschikking staande gegevens kan niet de conclusie worden getrokken dat er verschillen zijn in efficiency en effec Eerste Kamer, vergaderjaar , , nr

4 tiviteit in de geneesmiddelenvoorziening in de verschillende gebiedsdelen. Met betrekking tot de vraag van de leden van de fractie van het CDA. om vergelijkende kostencijfers voor de geneesmiddelenvoorziening in de verschillende E.G."lidstaten merk ik op dat een dergelijk overzicht betreffende de kosten van de uitgaven aan geneesmiddelen ontbreekt. Wel zijn gegevens op prijsindexniveau beschikbaar, waaruit blijkt dat het prijsniveau van geneesmiddelen in Nederland hoog is in vergelijking met de meeste andere E.G.lidstaten. De voornaamste verklaring hiervoor is dat in Nederland vrije prijsvorming voor de geneesmiddelen bestaat. De landen waar de prijzen van de geneesmiddelen lager zijn, kennen prijsbeheersingssystemen, al of niet in combinatie met verstrekkings of vergoedingssystemen. Voor wat betreft de vraag van de leden van de CD.Afractie welke geneesmiddelen meer worden verstrekt in gebieden, verzorgd door apotheekhoudende geneeskundigen zij medegedeeld dat die gegevens niet voorhanden zijn. Onderzoek daaromtrent ontbreekt. Minimale grootte Ten aanzien van de vraag van de leden van de fractie van het C.D.A. of er al inzicht te geven is in het effect dat de nieuwe tariefstructuur voor door apothekers afgeleverde geneesmiddelen heeft op het aantal vestigingen c.q. op de praktijkomvang van apotheken merk ik op dat zulks voorshands nog niet mogelijk is. De effecten van die nieuwe structuur kunnen eerst op langere termijn worden ingeschat. Voor wat betreft de vraag van de leden van de V.V.D. fractie met betrekking tot de motiede Pree op stuk nr. 21 deel ik mede dat met het daarin gevraagde onderzoek naar het noodzakelijk economisch draagvlak van een apotheekvestiging nog geen begin is gemaakt. Ik ben van mening dat allereerst de evaluatie van de nieuwe tariefstructuur voor apotheken zal dienen te worden afgewacht. Daarin komen ook normatieve elementen voor die met een economisch draagvlak te maken hebben. Tijdens de plenaire behandeling van het wetsvoorstel in de Tweede Kamer heb ik in dit kader verklaard met het COTG te overleggen om die evaluatie een zodanige grondslag te geven dat de vraag inzake het economische draagvlak daarbij aan de orde kan zijn. Kilometergrens Met betrekking tot de mede naar aanleiding van de brief van de Landelijke Huisartsen Vereniging van 22 juni 1988 dcor de leden van de fracties van CDA. en VVD. gestelde vragen moge ik het volgende naar voren brengen. Ten aanzien van de vraag welke argumenten kunnen worden aangevoerd met betrekking tot de invoering van de ultimatieve drie tot vijf kilometergrens merk ik op dat met de opneming van de hier bedoelde afstanden overigens niet 3 en 5 km, doch 3,5 en 4,5 km beoogd is een stelsel te creëren, dat meer recht doet aan de bereikbaarheid van de geneesmiddelenvoorziening voor de patiënt. Het onderhavige wetsvoorstel houdt dan ook een belangrijke verbetering in ten opzichte van het tot op heden in de jurisprudentie nog vrij algemeen gehanteerde afstandscriterium van 5 km. Daarbij zijn uitzonderingen van nog grotere afstanden niet ongebruikelijk gebleken. In het voorgestelde stelsel wordt dan ook het gebied waar de arts de geneesmiddelenvoorziening ter hand kan nemen vergroot ten opzichte van het huidige stelsel, dat uitgaat van gemeentegrenzen, die op zichzelf weinig of geen verband houden met vorenbedoelde bereikbaarheid. In dit opzicht houdt het voorgestelde stelsel van vaste afstandscriteria ook een aanmerkelijke vereenvoudiging in van het huidige stelsel. Eerste Kamer, vergaderjaar , , nr

5 Door duidelijke afstandscriteria in de wet neer te leggen zal, zo mag verwacht worden, het aantal geschillen worden beperkt, waardoor het aantal beroepen eveneens zal afnemen. Door die afstandscriteria wordt zowel voor de apotheker en voor de arts, als ook voor de patiënt een veel grotere duidelijkheid gecreëerd en ik ben dan ook van mening dat door de duidelijkheid van die afstandscriteria het onderhavige wetsvoorstel zal bijdragen aan een vermindering van de problematiek op het platteland, zonder afbreuk te doen aan het basisprincipe van de wet dat de geneesmiddelenvoorziening op de eerste plaats en bij voorkeur door de apotheker dient te geschieden. Voor wat betreft de vraag of ik het bezwaar onderschrijf dat het absoluut verbod van artikel 6, vierde lid, van het zijn van apotheekhoudend huisarts voor patiënten binnen 3,5 km afstand van de apotheek, zal kunnen leiden tot gesplitste apotheekpraktijken van huisartsen en dat zulks zeer onwenselijk is deel ik het volgende mede. Dit verschijnsel van gesplitste praktijken is onvermijdbaar, ongeacht het systeem dat wordt gekozen om artsen de bevoegdheid te geven tot het afleveren van geneesmiddelen. Zulks is inherent aan de hantering van vorenbedoeld basisprincipe van de wet dat uitgaat van het primaat van de apotheker. Met betrekking tot de vraag van de leden van de fracties van het CDA. en de V.V.D. waarom er in artikel 6, vijfde lid, er van wordt uitgegaan dat intrekking geen uitzondering maar regel zal zijn zij allereerst opgemerkt dat ook onder het huidige stelsel de vestiging van een apotheker in de regel tot al dan niet gedeeltelijke intrekking van de vergunning leidt. In zoverre is er dan ook sprake van voortzetting van beleid, met dien verstande echter dat daarbij in het onderhavige wetsvoorstel uitgegaan wordt van vaste afstandscriteria. Overigens is de regel dat bij vestiging van een apotheek de vergunning van een arts moet worden ingetrokken voor wat betreft het deel van zijn vergunningsgebied, dat binnen een afstand van 3,5 km van die apotheek is komen te liggen, als gevolg van amendering tijdens de plenaire behandeling van het wetsvoorstel in de Tweede Kamer in die zin versoepeld, dat de hier bedoelde intrekking slechts kan plaatsvinden op verzoek van de betreffende apotheker. Zoals ik reeds tijdens de uitvoerige discussie in de Tweede Kamer over dit amendement naar voren bracht kan deze wegneming van het automatisme uit de vergunningintrekking slechts een beperkt effect hebben. Weliswaar biedt het een mogelijke oplossing voor de situatie waarop deze leden doelen in hun volgende vraag ter zake van de problematiek rond de vestiging van een apotheker in een buitenwijk van een grote stad, waardoor bij het achterwege blijven van een intrekkingsverzoek van de betreffende apotheker een arts zijn patiënten in het landelijk gebied daaromheen van geneesmiddelen kan blijven voorzien, doch voor de opvolger van die arts geldt weer volledig het meergenoemde basisprincipe van de wet dat uitgaat van het primaat van de apotheker. Een verdere versoepeling is niet mogelijk, omdat hiermede de consistentie van de in het wetsvoorstel neergelegde en met het beginsel van beroepenscheiding tussen arts en apotheker verband houdende systematiek geheel ondergraven wordt. Ten aanzien van de vraag van de leden van de fracties van CDA. en V.V.D. naar mijn oordeel over de stelling in voornoemde brief van de Landelijke Huisartsen Vereniging dat ook de formulering van de laatste volzin van artikel 6, vijfde lid, onduidelijk is en tot verschillende uitleg kan leiden, merk ik het volgende op. Zoals in de toelichting op de eerste nota van wijziging betreffende het onderhavige wetsvoorstel, kamerstukken II, , , no. 10, reeds naar voren is gebracht voorziet het bepaalde in de laatste zin van het vijfde lid ten eerste in de situatie van een wijziging in de omstandigheden welke tot vergunningverlening hebben geleid anders dan door vestiging van een apotheker, hetgeen grond oplevert tot intrekking, en ten tweede in een situatie van wijziging in de omstandigheden welke er destijds toe leidden dat een genees Eerste Kamer, vergaderjaar , , nr

6 kundige een gedeelte van de vergunning behield, waardoor het niet langer noodzakelijk is dat de vergunning gehandhaafd blijft. Het gaat hier om wijziging in de omstandigheden binnen het gebied, gelegen tussen 3,5 km. en 4,5 km. van de apotheek van een apotheker. Indien door bij voorbeeld aanleg van een weg of bouw van een brug de betreffende apotheek vanuit dat gebied beter bereikbaar is geworden, kan de eerder vanwege de slechte bereikbaarheid verleende dan wel gehandhaafde vergunning van de arts voor dat gebied worden ingetrokken. Allerminst is uit de wettekst en de daarop gegeven toelichting af te leiden dat de reeds gevestigde apotheker bij de hier vorenbedoelde wijzigingen in de omstandigheden binnen het gebied, dat ligt op een afstand tussen 3,5 km. en 4,5 km. van zijn apotheek, niet de intrekking kan verzoeken van de vergunning van de arts voor dat gebied. Zoals ik in de plenaire discussie in de Tweede Kamer reeds opmerkte, zal ook in deze gevallen de vergunning niet automatisch worden ingetrokken maar eerst indien een apotheker daarom verzocht. Centrale Adviescommissie voor gebiedsaanwijzing Op de vraag van de leden van de fractie van het C.D.A. waarom wordt overgegaan tot opheffing van de Centrale Adviescommissie voor gebiedsaanwijzing moge ik een herhaling geven van hetgeen ik daaromtrent in de memorie van toelichting op het oorspronkelijke wetsvoorstel en tijdens het plenaire debat in de Tweede Kamer heb opgemerkt. Allereerst is met het doen vervallen van het instrument van apotheekrijpverklaring aan de Centrale Adviescommissie voor Gebiedsaanwijzing de adviserende taak te dien aanzien komen te ontvallen. Ook aan de andere adviestaak van die commissie met betrekking tot bij de minister door artsen en apothekers ingestelde beroepen tegen beslissingen van de provinciale commissies voor gebiedsaanwijzing bestaat naar mijn mening niet langer behoefte. Mede als gevolg van de geringe vergaderfrequentie van de commissie verloopt er vrij veel tijd tot advies wordt uitgebracht, hetgeen het nemen van een spoedige beslissing op een beroep in de weg staat. Bovendien is het, mede op aandringen van de Afdeling rechtspraak van de Raad van State, reeds geruime tijd vast gebruik om op het departement hoorzittingen te houden, waarbij de betrokken arts en apotheker(s) uitgebreid in de gelegenheid worden gesteld hun bezwaren toe te lichten. Voorzover patiënten daartoe de wens te kennen geven, worden zij, althans een vertegenwoordiging van hen, eveneens voor de hoorzitting uitgenodigd. Gebleken is dat de op die hoorzittingen verstrekte informatie ruimschoots voldoende is om een goed oordeel te kunnen vormen over de actuele situatie in het betrokken gebied. De verslagen van de hoorzittingen maken deel uit van de stukken die aan de Afdeling rechtspraak van de Raad van State voor de behandeling in beroep worden meegezonden. Het handhaven van de Centrale Adviescommissie voor Gebiedsaanwijzing is door deze ontwikkelingen niet langer nodig. Redactionele opmerkingen Voor wat betreft de opmerking van de leden van de fractie van het C.D.A. dat in artikel 2 van de Wet op de Geneesmiddelenvoorziening de verwijzing naar de Wet op menselijk bloed te zijner tijd moet worden vervangen door een verwijzing naar de Wet inzake bloedtransfusie deel ik mede dat zulks reeds ingevolge artikel 43 van de inmiddels tot stand gekomen Wet inzake bloedtransfusie (Stb. 1988, 546) is geschied. Het betreft hier overigens niet artikel 2 van de Wet op de Geneesmiddelenvoorziening, doch artikel 1, tweede lid, van die wet. De Staatssecretaris van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur, D. J. D. Dees Eerste Kamer, vergaderjaar , , nr

7 JAARVERSLAG 1984 ZIEKENFONDSRAAD Tabel 3 Aantal zlekenlondspraktllken van huisartsen, verdeeld naar provincie') Provincie Aantal praktijken Gemiddeld aantal vei 'zekerden pe r praktijk Zonder Met Totaal Waarv; in met een aantal Zonder Met apotheek apotheek verzekerden van: apotheek apotheek en meer Groningen Friesland Drenthe Overijssel Gelderland Utrecht NoordHolland ZuidHolland Zeeland NoordBrabant Limburg Nederland op: 17 mei mei mei mei Totaal Tabel 4 Aantal ziekenfondspraktijken van hulsartsen, verdeeld naar praktljkgrootte) Aantal Praktijken Praktijken Alle praktijken Procentuele verdeli ng van de verzekerden zonder apotheek met apotheek aantallen praktijken per praktijk Aantal Aantal Aantal prak verze prak Totaal Waarvan tijken kerden tijken niet ingeschreven in de apotheek Aantal verzekerden Aantal Aantal Zonder Met Zonder praktijken verzekerden apotheek apotheek en met apotheek tezamen ,7 7, ,6 6, ,7 25, , ,4 17, ,7 5, ,0 2,0 2, ,9 0,6 0, " ,4 0, ,2 0, ,1 0,0 0, , > ,0 0,1 Totaal ,0 100,0 100,0 1) Peildatum aantal praktijken en verzekerden 17 mei 1984 Eerste Kamer, vergaderjaar , , nr

8 Tabel 5 verzekerden per praktijk Aantal ziekenfondspraktijken van apothekers verdeeld naar praktijkgrootte') Aantal Aantal Gemiddeld P rocentuele verdeling praktijken verzekerden 2 ) aantal van de aantallen verzekerden praktijken minder dan ( in meer Totaal 1984 Totaal Tabel 6 Lasten en baten per verzekeringssoort 1982 en 1983 (In duizendtallen guldens) vp bi wl 3 ) vw wt + vw 4 ) UITEN Huisartsenhulp Farmaceutische hulp 5 ) Specialistische hulp 6 ) Tandheelkundige hulp Verloskundige hulp Ziekenhuisverpleging Paramedische hulp Kunst en hulpmiddelen Ziekenvervoer Dag of nachtbehandeling Sanatoriumverpleging / Kraamzorg Overige verstrekkingen Subtotaal verstrekkingen Beheerskosten ziekenfondsen Heffing en inning premie Ziekenfondsraad en secretariaat Bijzondere kosten Saldo buitenland Uitgaven krachtens artikel 73 c en d Ziekenfondswet Subtotaal beheer' , Bijdrage aan: bejaardenverzekering 7 ) vrijwillige verzekering (bejaarden) Renteverrekening 8 ) Totaal lasten BATEN Premies en vergoedingen , Rijksbijdrage Bijdrage verplichte verzekering Overige ontvangsten Totaal baten Voordelig saldo Nadelig saldo ) Peildatum aantal praktijken en verzekerden 17 mei ) In deze cijfers zijn met begrepen de verzekerden ingeschreven bij eigen fondsapotheken 3) De bijdrage van de verplichte aan de bejaardenverzekering is in deze kolommen weggelaten 4) In deze kolommen zijn de baten en saldi niet opgenomen, aangezien het geen zin heeft deze gecombineerd te vermelden De bijdrage van de verplichte aan de bejaarden en vrijwillige verzekering is in deze kolommen weggelaten. 5) Met ingang van 1983 onder aftrek van eigen bijdragen van verzekerden. 6) Onder aftrek van eigen bijdragen van verzekerden ter zake van plastische chirurgie 7) Inclusief het aandeel van de verplichte verzekering in het nadelig saldo van de bejaardenverzekering 8) Aan het Fonds Bejaardenverzekering toegerekende rente Eerste Kamer, vergaderjaar , , nr

9 Tabel 7 Lasten en baten per verzekerde per verzekeringssoort over 1982 en 1983 (in guldens) wt + vw') 19B LASTEN Huisartsenhulp Farmaceutische hulp?) Specialistische hulp3) Tandheelkundige hulp Verloskundige hulp Ziekenhuisverplegmg Paramedische hulp Kunst en hulpmiddelen Ziekenvervoer Dag of nachtbehandeling Sanatoriumverpleging Kraamzorg Overige verstrekkingen Subtotaal verstrekkingen Beheerskosten ziekenfondsen Heffing en inning premie Ziekenfondsraad en secr. Bijzondere kosten Saldo buitenland Uitgaven art. 73 c en d ZFW 94,58 98,75 103,69 110,22 95,78 100,26 94,25 99,08 95, ,87 131,13 441,01 435,86 180,59 171,21 144,02 140,44 174,72 166,32 185,57 196,75 428,29 440,20 217,69 228,78 188,34 200,84 212,98 224,33 86,24 89,89 16,84 17,99 77,05 80,43 86,33 89,96 78,54 81,95 6,99 7,19 6,06 6,25 4,15 3,88 5,76 5,87 512,54 510, , ,23 687,48 695,56 716,51 751,65 692,15 704,49 54,65 58,08 127,75 138,49 64,33 68,66 58,63 63,04 63,41 67,77 11,44 11,95 62,61 66,44 18, ,94 20,89 18,33 19,40 17,81 18,57 88,86 89,28 27, ,51 29,05 27,42 28,06 10,96 11,79 4,13 3,83 10,06 10,75 11,71 12,90 10,32 11,09 0,36 0,21 0,53 0,23 0,38 0,21 0, ,45 0,13 21,89 21,91 19,00 19,03 13,01 11,71 18,04 17,87 1,41 1,15 3,86 2, , , , , , , , , , , , , ,84 63,15 67, ,21 63,15 67,21 50,55 54,02 61,13 65,10 3,14 3,28 2, ,28 2,40 1,99 2,20 1,99 2,20 1,99 2,20 1,79 1,44 1, ,96 2,58 10,18 13,87 3,92 4,06 0,11 0,24 3, ,96 1,60 3,16 3,44 1,26 1,84 1, ,06 0,01 0,05 0,01 0,04 0,01 Subtotaal 'beheer' 72,26 76,88 78,48 86,72 73,09 78,17 52, ,76 74,59 Bijdrage aan: bejaardenverzekering 4 ) vrijw. verz. (bejaarden) RenteverrekeningS) 156,45 157,51 3,21 4,96 9, ,30 Totaal lasten BATEN Premies en vergoedingen Rijksbijdrage Bijdrage verpl, verzekering Overige ontvangsten Totaal baten Voordelig saldo Nadelig saldo 1.377, , , , , , , , , ,37 711,71 772, , ,07 1,230, , ,91 179,20 196,93 135,49 174,35 927, ,42 14, ,43 5, ,86 6,69 6, , , , , , , ,07 49, ,74 86,20 200,82 11,78 88,45 ' 33,07 1) In deze kolommen zijn de baten en saldi niet opgenomen, aangezien het geen zin heeft deze gecombineerd te vermelden. 2) M.i.v 1983 onder aftrek van eigen bijdragen van verzekerden 3) Onder aftrek van bijdragen van verzekerden ter zake van plastische chirurgie 4) Inclusief het aandeel van de verplichte verzekering in het nadelig saldo van de bejaardenverzekering 5) Aan het Fonds Bejaardenverzekering toegerekende rente Eerste Kamer, vergaderjaar , , nr

10 Tabel 8 Kosten per wettelijk verzekerde per provincie 1983 ) (in guldens) Utrecht Groningen Friesland Drenthe Overijssel Gelderland Noord Holland Zuid Holland Zeeland Noord Brabant Huisartsenhulp 107,06 98,44 99,30 98, ,68 102,40 99,09 104,76 98,91 98,72 100,26 farmaceutische hulp?) 174,82 140,24 144,33 165,57 166,34 179,46 181,48 180,45 145,27 166,24 175,64 171,21 Specialistische hulp3) 213,83 179,18 178,31 213,66 218,53 251,85 233,13 226,43 213,11 253,33 245,99 228,78 Tandheelkundige hulp 64,58 67,42 68,96 75,47 84,89 82,56 100,40 73,97 69,08 78,67 79,11 80,43 Verloskundige hulp 5,41 7,45 7,54 7,14 6,16 6,15 6,29 6,43 7,70 5,99 4,47 6,25 Ziekenhuisverpleging 618,03 641,13 550,81 641,95 644,75 730,94 827,60 747,35 659,34 631,29 662,64 695,56 Paramedische hulp 60,93 51,06 47,97 82,41 67,46 83,89 86,56 62,40 67,73 63,05 61,93 68,66 Kunst en hulpmiddelen 20,72 18,29 15,92 21,63 17,98 16,01 21,04 17,66 18,29 21, ,12 Ziekenvervoer 32,11 28,69 24,52 27,11 22,92 19,49 32,15 32,21 27,96 26,96 23,07 27,88 Dag of nachtbehandeling 5,86 4,70 5,80 10,01 13,70 9, ,05 9,80 11,41 13,33 10,75 Sanatonumverpleging 0, ,51 0,00 0,15 0,00 0,01 0, ,12 0,47 0,21 Kraamzorg 15,81 22,15 22,81 24,06 18,06 19,53 15,86 19,19 28,34 20,13 15,78 19,03 Overige verstrekkingen 1,84 0,23 0,00 0,41 0,75 0,38 0,31 0,97 0,01 1,42 7,36 1,31 Beheerskosten ziekenfondsen 51,08 61,66 48,27 72,87 56,99 77,21 76,25 72,13 64, ,82 67,21 Bijzondere kosten 5,33 5,27 2,01 4,73 4,00 4,16 5, ,45 3,03 4,46 4,06 Totaal 1.378, , , , , , , , Aantal verzekerden Limburg Nedetland Tabel 9 Kosten per vrijwillig verzekerde per provincie 1983') (in guldens) Utrecht Groningen Friesland Drenthe Overijssel Gelderland Noord Holland Zuid Holland Zeeland Noord Brabant Huisartsenhulp 103,79 97,10 97,88 97,77 101,85 98,62 100,75 97,82 102,64 97,48 97, Farmaceutische hulp2) 129,38 118,64 116,06 132,95 154,97 143,88 150,13 136,85 111,74 142,76 156,26 140,44 Specialistische hulp3) 186,01 165,06 154,13 197,48 207,17 218,59 206,50 186,02 178,09 234,09 231,07 200,84 Tandheelkundige hulp 73,98 78,52 76,41 84,57 89,83 91,05 112, ,52 86,24 83,03 89,96 Verloskundige hulp ,42 4,83 5,22 3,82 3,43 3,62 3, ,25 1,83 3,88 Ziekenhuisverpleging 614,37 617,04 583,70 627,58 662,25 822,87 901,17 826,93 749,56 698,23 777,72 751,65 Paramedische hulp 49,96 47,02 43,34 67,38 63,46 85,08 77,72 59,43 66,43 57,80 57,31 63,04 Kunst en hulpmiddelen ,25 17,70 21,84 19,41 19,45 22,73 19,33 20,61 25,02 23,13 20,89 Ziekenvervoer 25,84 26,95 25,89 26,62 23,61 25,51 35,52 30,17 29,63 30,03 27, Dag of nachtbehandeling 5,35 5,26 4,80 14,00 16, ,36 12,74 10,01 15,36 19,52 12,90 Sanatoriumverpleging 0, , ,17 0, , , Kraamzorg 13,14 16,59 15,19 17,07 12,05 11,19 9,62 11,07 13,71 10,88 6,42 11,71 Overige verstrekkingen 2, ,57 1,12 1,43 1, ,66 3,47 1,89 9,36 2,47 Beheerskosten ziekenfondsen 40, ,71 59,34 45, ,68 58,96 51,63 48,52 55,18 54,02 Ziekenfondsraad en secr. 1, , ,44 1, , , ,44 Bijzondere kosten 0,00 0, ,00 0, ,33 0,04 0,00 0,14 0,00 0,24 Totaal , , , , , , , , , Aantal verzekerden Limburg Nederland 1) De kosten van de fondsen zijn geheel toegerekend aan de provincie, waarin het grootste deel van de verzekerden woont 2) Onder aftrek van eigen bijdragen van verzekerden. 3) Onder aftrek van bijdragen van verzekerden ter zake van plastische chirurgie. Eerste Kamer, vergaderjaar , , nr

11 Tabel 10 Lasten en baten per wettelijk verzekerde 1974 t/m 1983 (in guldens) UITEN Huisartsenhulp 57,27 65,10 70,21 76,75 82,33 85, ,77 95,78 100,26 Farmaceutische hulpf) 95,03 107,90 117,98 126,46 136,36 143,23 151,77 162,13 180,59 171,21 Specialistische hulp2) 95,52 108,80 125,33 143,30 159,85 173,52 190,85 203,92 217,69 228,78 Tandheelkundige hulp 29,76 34,85 39,23 44,32 49,72 57, ,57 77,05 80,43 Verloskundige hulp 3,70 3,94 4,24 4,40 4,87 5, ,03 6,06 6,25 Ziekenhuisverpleging 308,22 366,75 412,04 451,40 501,35 542,06 580,06 627,13 687,48 695,56 Paramedische hulp 17,87 22,26 26,54 32,36 36,91 46,25 55,10 57,64 64,33 68,66 Kunst en hulpmiddelen 5,97 6,78 8,00 10,54 11,52 12,50 14,04 16,16 18,21 19,12 Ziekenvervoer 11,54 12,85 14,95 16,57 18,77 21,08 22,58 24,89 27,22 27,88 Dag of nachtbehandeling 2,18 3,10 4,10 4,97 6,46 6,67 7,55 8,66 10,06 10,75 Sanatoriumverpleging 0,87 0,99 0,87 0,82 0,82 0,54 0,52 0,48 0,38 0,21 Kraamzorg 7,22 10,33 11,00 11,05 11,40 11,63 14,33 17,31 19,00 19,03 Overige verstrekkingen 0,05 0,04 0, ,49 1,79 2,19 1, Subtotaal verstrekkingen 635,20 743,69 834,80 924, , , , , ,45 Beheerskosten ziekenfondsen 24,35 27,76 31,15 35,04 38,89 43,10 49,25 55,54 63,15 67,21 Heffing en inning premie 1,33 1,32 1,52 1,72 1,94 2,20 2,46 2,46 2,72 2,85 Ziekenfondsraad en secr. 1,07 1, ,49 1,57 1,61 1,76 1,97 1,99 2,20 Bijzondere kosten ,18 1, ,21 1,99 3,52 3,92 4,06 Saldo buitenland / 2,71 / 2,02 / 1,77 / 1,09 1,36 1,26 1,81 0,72 1,26 1,84 Uitgaven art. 73 c en d ZFW 0,01 0,00 0,02 0,03 0,05 0,07 0,06 0,05 0,05 0,01 Subtotaal 'beheer' 25,56 30,13 34,47 39,16 45,76 50,45 57,33 64,26 73, Bijdr. vrijw. verz. (bej.) 0,67 0,59 0,60 1,01 1,60 2,43 2,78 4,30 Totaal lasten 660,76 773,82 869,94 963, , , , , , ,92 BATEN Premies en vergoedingen 650,20 732,01 778,18 795,15 864,70 920,54 986, , , ,07 Rijksbijdrage 48,24 60,52 100,20 104,39 157,04 165,65 226,58 171,41 179,20 196,93 Overige ontvangsten 10,05 11,83 14,54 14,64 14,09 14,59 12,25 6,62 0,30 1,86 Totaal baten 708,49 804,36 892,92 914, , , , , , ,86 Voordelig saldo3) 47,73 30,54 22,98 41,94 Nadelig saldo3) 49,68 32,59 58,14 30,43 88,72 88,45 1) Onder aftrek van eigen bifdragen van verzekerden 2) Onder aftrek van bijdragen van verzekerden ter zake van plastische chirurgie. 3) Exclusief het aandeel van de verplichte verzekering in het voor resp nadelig saldo van de bejaardenverzekering, inclusief rentetoerekening. Eerste Kamer, vergaderjaar , , nr

12 Tabel 11 Lasten en baten per vrijwillig verzekerde 1974 t/m 1983 (in guldens) UITEN Huisartsenhulp Farmaceutische hulp 1 ) Specialistische hulp2) Tandheelkundige hulp Verloskundige hulp Ziekenhuisverpleging Paramedische hulp Kunsl en hulpmiddelen Ziekenvervoer Dag of nachtbehandeling Sanatoriumverpleging Kraamzorg Overige verstrekkingen ,12 64,94 70,01 76,47 82,05 85,46 88,50 91,85 94,25 99,08 79,87 91,08 98,53 103,48 112,14 113,45 120,70 128,27 144,02 140,44 85,48 96,80 111,37 125,87 138,32 149,53 163,77 176,17 188,34 200,84 33,46 39,18 44,19 49,89 55,85 65,12 71,17 80,61 86,33 89,96 2,93 3,06 3,34 3,32 3,60 3,69 4,13 4,10 4,15 3,88 282,71 341,89 382,10 420,31 470,17 513,15 568,89 632,31 716,51 751,65 14,45 18,08 21,68 26,71 30,66 39,41 46,79 51,23 58,63 63,04 5,60 6,33 7,40 9,56 10,60 11,64 13,45 16,18 18,94 20,89 9,47 10,68 12,59 14,23 16,27 18,75 20,89 24,50 28,51 29,05 2,18 3,45 4,82 5,49 7,28 8,05 9,00 9,83 11,71 12, ,79 0,66 0,54 0,60 0,98 0,71 0,11 0,80 / 0,28 5,96 8,09 8,65 8,41 8,46 8,76 10,27 12,08 13,02 11,71 0,04 0,05 0,21 1,44 2,41 1,77 2,08 3,43 2,60 2,47 Subtotaal verstrekkingen 579,95 684,42 765, , , , , , ,63 Beheerskosten ziekenfondsen Ziekenfondsraad en secr. Bijzondere kosten Subtotaal 'beheer' Totaal lasten BATEN Premie ontvangsten Rijksbijdrage Bijdrage verpl. verzekering Overige ontvangsten Totaal baten 19,54 22,29 24,99 28,11 31,24 34,66 39,58 44,64 50,55 54,02 0,74 1,00 1,11 1,22 1,22 1,33 1,46 1,33 1,79 1, ,02 0,03 0,02 0,03 0,02 0,02 0,02 0,11 0,24 20,30 23,31 26,13 29,35 32,49 36,01 41,06 45,99 52,45 55,70 600,25 707, ,07 970, , , , ,33 574,94 659,90 765,67 804,19 838,89 919, , , , , ,95 60,79 72,36 70,22 82, ,49 135,49 174,35 3,56 3,13 3,14 5,33 8,35 12,69 14,55 22,74 3,89 3,48 3,70 4,04 4,54 4,69 5,50 8,42 6,69 6,08 607,12 703,33 833,72 883,72 916, , , , ,07 6,87 _ 42,04 8,65 68,74 Voordelig saldo Nadelig saldo 4,40 54,11 43,79 18,69 28,17 33,07 1) Onder aftrek van eigen bijdragen van verzekerden 2) Onder aftrek van bijdragen van verzekerden ter zake van plastische chirurgie Eerste Kamer, vergaderjaar , , nr

13 Tabel 12 Lasten en baten van het Algemeen Ziekenfonds voor Zeelieden 1982 en 1983 totalen x 1000 gulden per verzekerde in guldens vp vw vp vw vp vw vp vw Laiten Huisartsenhulp , ,43 Farmaceutische hulp ,14 32, ,18 Specialistische hulp ,03 Tandheelkundige hulp ,55 66,18 45,53 68,94 Verloskundige hulp 1 1 0,04 0,04 Ziekenhuisverpleging ,86 110,07 312,18 174,87 Paramedische hulp ,70 11, ,66 Kunst en hulpmiddelen ,13 2,96 5,68 2,97 Ziekenvervoer ,37 3, ,91 Dag ol nachtbehandeling ,89 1,34 3,12 Sanatoriumverpleging 4 0 0,35 1,29 Kraamzorg 5 2 0,38 0,20 Beheerskosten van het ziekenfonds ,75 95,30 126,23 100,98 Kosten van Ziekenfondsraad en secretariaat ,96 1,66 3,21 1,35 Aandeel in de kosten verzekering uitkeringsgerechtigden en bejaarden ,41 640,86 Verrekeningen buitenlandse medeverzekerden ,99 262,13 Verrekeningen medeverzekerden in Nederland ,59 523,88 Totaal lasten ,14 413, ,24 522,32 Baten Premieontvangsten ,19 441, , Overige ontvangsten ,20 45,82 49,82 Totale baten ,19 508, Voordelig saldo _ 77,05 95,01 _ Nadelig saldo , Gemiddeld aantal verzekerden Tabel 13 Aantallen opnemingen en verpleegdagen in ziekenhuizen Opnemingen per 1000 verzekerden Verpleegdagen per opneming Verpleegdagen per 1000 verzekerden wt vw wt + vw wt vw wt + vw wt vw Wt +VW ,6 99,8 109, ,8 18, ,3 100,9 110, , ,2 105,4 114,5 17, , ,5 106,5 114,9 16,9 17,1 16, ,1 109,0 117, , ,2 110,7 119,5 16, , , ,1 16,0 16,6 16, ,1 119,3 121,6 15,3 16,0 15, ,9 122,6 124,6 14,8 15,7 14, , ,3 14,2 15,4 14, Eerste Kamer, vergaderjaar , , nr