Natuurbeheer Stichting De Brakel gedurende 2012

Transcriptie

1 Natuurbeheer Stichting De Brakel gedurende 2012 Algemeen Zoals in eerdere rapportages is vermeld is Golfclub Kromme Rijn sinds 2005 gecertificeerd door de organisatie Committed to Green. Sinds september 2010 is de club nog een stap verder gegaan en is nu ook GEO (Golf Environment Organisation) gecertificeerd. Om dit internationale certificaat te behouden is bij het onderhoud van de baan een stringent milieu- en natuurbeleid nodig en elke 3 jaar zal dit door een audit getoetst worden. Deze audit wordt uitgevoerd door NLadviseurs, een door de NGF goedgekeurd professioneel bureau dat het GEO traject procesmatig begeleid en verifiers levert voor de audit. De eerste her-audit zal Q plaatsvinden. Het GEO is een internationaal opererende non-profit NGO, actief bezig met het op een hoger plan brengen van de economische, sociale en op het milieu gerichte voordelen van het golfspel. Het GEO verbindt zich tot samenwerking met de mondiale golfgemeenschap om te komen tot verhoogde normen voor golfbaanbeheer, om daartoe praktische aanwijzingen te verschaffen en prestaties op dat gebied op een objectieve wijze te toetsen. Het GEO wordt gesteund door een mondiaal netwerk van partnerorganisaties, wetenschappers, vertegenwoordigers van de industrie en belangrijke organisaties als de European Tour, de European Golf Association, het Wereld Natuurfonds, UNEP en de Vereniging van Golfclubmanagers in Europa en Amerika. In Nederland werkt het GEO samen met de Nederlandse Golf Federatie (NGF) die alle golfclubs stimuleert om ook mee te doen aan het GEO programma. Dit verloopt erg succesvol en inmiddels zijn enkele tientallen vereningingen GEO gecertificeerd. Met het voldoen aan de strenge eisen van het Golf Environment Organization krijgen het greenkeepersteam, onder leiding van Wim Oskam en het Bestuur van de club erkenning voor hun goede werk. Aan de orde komen de monitorgegevens uit 2012: Meteorologische metingen voor De Bilt. De tabel met de diverse gegevens is overgenomen van de homepage van het KNMI. De extreme koude en wisselende temperaturen, alsmede het natte weer in de zomermaanden hebben veel bloesems aangetast en daarom is 2012 een zeer slecht jaar geworden voor vlinders (die de bloesem nodig hebben) alsmede de vorming van fruit, bessen en zaden. Dit heeft weer een negatief effect op de vogelstand. Meststoffen Er zijn geen grote verschillen met vorige jaren. De bemesting van fairways en driving range is net als in vorige jaren zeer laag gebleven. Het advies van Dutch Outdoors Concept is zo nauwkeurig mogelijk opgevolgd en met name op de greens is er evenals in 2011 iets meer Kalium en Magnesium voeding gebruikt. Dit heeft de kwaliteit van de baan veel goed gedaan. Vogeltelling De tabel is aangepast en meer overzichtelijk ingedeeld. Alle vogels staan nu in alfabetische volgorde. Voor het eerst is een ooievaar waargenomen! We zien ook een toename in vogelsoorten en die trend zet zich door in Hier zijn twee redenen voor: sinds 2011 hebben we nieuwe 1

2 tellers ( C.L.M.van Tilburg en G. Streng) die actief lid zijn van de K.N.N.V. en op meerdere plekken in Nederland tellen, maar ook wordt de begroeiing van de baan meer volwassen en onze acties met het plaatsen van vogelkasten en bewaken van rustgebieden werpen duidelijk hun vruchten af. De zwanen blijven zich goed voortplanten. In 2011 waren er 5 jongen. Helaas zijn er 2 opgegeten nadat dit zwanenpaar met hun grotere maar nog niet vliegende jongen verdreven werden door een ander zwanenpaar. (In 2012 heeft het oorspronkelijke paar de indringers weggejaagd en op het moment van schrijven van dit rapport waren er 4 jongen, 2 zijn er opgegeten, waarschijnlijk door een vos.) Vlinders In 2012 vonden we de heren Wammes en van Tilburg bereid om een poging te wagen de vlinders in kaart te brengen. Helaas is dit amper gelukt wegens het sombere en natte weer en de extreme temperaturen in winter en voorjaar. Er werden in een aantal bezoeken erg weinig vlinders gezien waaronder de Atalanta, Bont Zandoogje en Gehakkelde Aurelia. Dit is geheel in lijn met de landelijke trend. In 2013 zullen we weer een poging wagen. Paddestoelen In 2012 hebben we de heer Bert Tolsma bereid gevonden om paddestoelen te tellen op onze baan. Deze paddestoelen expert organiseert binnen de mycologenvereniging regelmatig paddestoelentochten voor IVN wandelingen. Vanaf eind augustus is er 3x een excursie gemaakt door de baan en in de tabel hieronder staan de namen van de soorten. Waar nodig is microscopisch gedetermineerd door de heer Tolsma. Het is ook landelijk een slecht jaar geweest voor paddestoelen en de verwachting is dat er de komende jaren veel meer soorten gevonden zullen worden. Verder in dit rapport vindt u een overzicht van de gevonden soorten. Het is duidelijk dat de soortenrijkdom fors is toegenomen. Van diverse paddestoelen is een macrofoto gemaakt en deze zijn te zien via onze website ( Flora Voor het in kaart brengen van de flora is contact gemaakt met Jan Katsman, lid van de KNNV (Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging) en hij heeft met een groep veldbiologen op 6 juni de golfbaan bezocht en op een beperkt gebied de flora in kaart gebracht. Bij dat bezoek zijn 73 verschillende soorten gevonden. Snoeiplan In 2011 is er een volledig nieuw snoeiplan gemaakt voor de periode met medewerking van experts die veel advies voor onderhoud van bospercelen hebben gegeven aan Staatsbosbeheer en eigenaren van van landgoederen. De doelstelling bleef ongewijzigd maar is meer expliciet gemaakt en beschreven is hoe de diverse percelen te snoeien. De onderliggende gedachte is: ruimte geven aan de sterke bomen en die laten uitgroeien tot monumentale bomen. licht toelaten om zo meer diversificatie te krijgen 2

3 een kraag van lage begroeing laten ontstaan door selectief bomen aan de rand af te zetten zodat de stomp weer uitloopt. Dit om een rustplaats te maken voor fauna. de zichtlijnen van de golfbaan intact te laten. Eind 2011 is een begin gemaakt met de eerste snoei en er is reeds veel hout weggenomen. Eind 2012 is het snoeiplan geactualiseerd door dezelfde experts en in de winter van 2012/13 is er wederom veel hout weggehaald. Dit alles gaat de flora en fauna veel goed doen. Het streven is om over jaar een parkachtige baan te hebben met vele monumentale bomen omgeven door struweel tot ca 3-4 m hoog. Dit gebeurt geleidelijk zodat de zichtlijnen en beleving van de baan door de jaren heen amper veranderen. Het snoeiplan (rev 1) is integraal toegevoegd als separate bijlage aan dit rapport. Vitens bemonstering grondwater De rapporten van de bemonstering van peilbuizen 1, 2 en 3 alsmede het oppervlakte water en verzameld drainage water door Vitens zijn weergegeven aan het einde van dit rapport, voorafgegaan door een overzicht van de alle wateranalyses sinds

4 Meteo gegevens Meteorologische metingen in De Bilt. Jaar gem Neerslag in mm Temp. Gemiddeld 9, ,2 11,2 10,6 10,5 9,1 10,9 10,3 IJsdagen < 0 C Vorstdagen < 0 C Warme dagen> 20 C Zomerse dagen > 25 C Tropische dagen > 30 C De gemiddelde jaartemperatuur in De Bilt week met 10,3 C nauwelijks af van het langjarige gemiddelde van 10,1 C. Het jaar begon zacht, maar eind januari viel de vorst in. Van 30 januari tot en met 8 februari was er sprake van de 33e officiële koudegolf sinds We beleefden dit jaar een zachte lente. Dat kwam vooral door de maand maart. Deze eindigde op een derde plaats in de rij van zachtste maart maanden in ruim een eeuw. De gemiddelde zomertemperatuur was weliswaar vrij normaal, maar de start was uitermate wisselvallig en koel. Juni was in vijftien jaar niet zo koel geweest. Ook de maand juli kende een lang, nat, koel en somber tijdvak. De warme augustusmaand maakte de zomer goed. Op 18 en 19 augustus kwam de temperatuur in De Bilt boven de 30 C, en die dagen waren dan ook de enige twee tropische dagen van In alle drie de herfstmaanden week de temperatuur niet veel af van het langjarig gemiddelde. December tenslotte begon koud maar kende een zeer zacht vervolg. De laatste decade (periode van tien dagen) van december behoorde samen met de laatste decade van 1988 tot de zachtste sinds In De Bilt werd 878 mm geregistreerd tegen 835 mm normaal. Een beknopte analyse van de laatste 5 jaar laat zien dat de gemiddelde waarde voor temperatuur en neerslag weinig zeggen over de verdeling door het jaar. We zien dat de laatste jaren de wisselingen tussen natte en droge periodes erg fors zijn, alsmede het aantal koude en warme periodes. Het moge duidelijk zijn dat die afwijkingen van het gemiddelde het niet eenvoudig maken voor de greenkeepers om de baan in goede conditie te houden. Bron: 4

5 Meststoffen Meststoffen, MCPP Meststof Norm Green (5500 m2) + foregreen ( 5000 m2) (vanaf 2012 alleen Green) Green N 160 kg/ha Green P 80 kg/ha 36 86, Green K. 160 kg/ha 87, Green Fe 10 kg/ha 16,2 53,5 18, Green Mg 30 kg/ha Green Primer ltr 22,5 1,35 foregreen ( 5000 m2) Green N 160 kg/ha 143 Green P 80 kg/ha 35 Green K. 160 kg/ha 153 Green Fe 10 kg/ha Green Mg 30 kg/ha 24 Tee's (3800m2) Tee's N 160 kg/ha Tee's P 80 kg/ha , Tee's K. 160 kg/ha , Tee's Fe 10 kg/ha Tee's Mg 30 kg/ha fairway's + driving range (9,5 ha) Fairway N 98 kg/ha , Fairway P 25 kg/ha , Fairway K. 120 kg/ha , Fairway Fe 0 Fairway Mg 30 kg/ha Fairway Culterra Org. mest kg Fairway Terra Fertiel kg Fairway MCPA ltr 25 Fairway MCPP ltr

6 Het bedrijf Dutch Outdoor Concepts ( Ir. Maurice Evers) werd om advies gevraagd voor een optimale bemesting. Dit advies is zo nauwkeurig mogelijk opgevolgd en dit gaf een verbetering van de kwaliteit van de baan ondanks de lange natte periodes in de zomer. De greens laten daarom een iets hogere Kalium en Magnesium bemesting zien dan voorheen. 1) Bemesting wordt uitgevoerd naar advies DOC 2) Zand voor dressen op greens wordt grover (M ) 3) Doorzaaien: 6 x (3 x struisgras (gewoon struis) + 3x roodzwenk) via prikken met 8 mm vaste pen (bij struisgras) en 12 mm vaste pen bij roodzwenk en dan graszaad gemengd met zand opbrengen en inslepen. 4) Primomaxx wordt ingezet voor zaadkoppen van straatgras te remmen. Starten bij serieuze opkomst straatgraszaadkoppen. Bij weinig groei/schraal weer niet toepassen! 5) Er wordt verticaal gemaaid in afwisseling met maaien i.c.m. groomen. Dit om algen, onkruid en mos in de toplaag zoveel mogelijk weg te halen. Gekeken wordt of borstels nog mogelijk zijn. 6) Er wordt gemaaid in het seizoen op 4,5 mm (gemeten zonder groomers) 6

7 Verslag vogelinventarisatie De Brakel In 2012 zijn 3 ochtend-inventarisaties uitgevoerd, op 17 maart, 7 en 20 april. Het telteam bestond uit C.L.M.van Tilburg, G. Streng en J. v. Dijk. Bijlage 6 van de SOVON handleiding is aangehouden om de tellingen vast te leggen. Vanaf 2011 zijn alle vogels die gezien werden meegenomen, ook als de fusieafstand groter was dan 700 m (doorsnee afstand van de Brakel) en enkele van deze vogels hun territorium gedeeltelijk buiten het golfterrein hadden. Dit om het tellen simpeler te maken en de golfbaan betreft een relatief beperkt gebied. Er zijn drie redenen voor de forse toename van het aantal en diversiteit van waargenomen vogels sinds 2011: 1. Met de komst van de heren van Tilburg en Streng hebben we twee zeer ervaren vogelspotters binnengehaald. 2. Soorten die net buiten de baan broeden worden ook meegenomen. 3. Het maximum wat er gedurende de diverse tellingen is waargenomen is als cijfer voor het hele jaar gebruikt. Door de late kou is de vogeltrek erg laat op gang gekomen en de late vorstperiode is desatreus geweest voor vlinders en andere insecten. Dit landelijke fenomeen moet een impact gehad hebben op onze vogelpopulatie maar pas over enkele jaren kan bekeken worden of er een trendbreuk is ontstaan. Hieronder volgt het overzicht over de afgelopen jaren. Soort Blauwe reiger 1 2 Boeren zwaluw 1 Bonte kraai 1 Boomklever Boomkruiper Bosrietzanger Braamsluiper Buizerd 1 2 Cettis 1 Dodaars 1 Ekster Fazant 1 1 Fitis Fuut Gaai 1 5 Gekr.roodstaart 1 1 Gierzwaluw 4 Glanskop 1 1 Grasmus Grauwe Fitis 1 Grauwe gans 1 6 7

8 Groene Klauwier 1 Groene Specht Groenling Grote B. specht Grote lijster 1 Heggemus Holenduif Houtduif Huiskraai 1 4 Huismus 2 9 Kauw 1 19 Keep 1 Kievit Kl. karekiet Kleine B. Specht 1 Knobbelzwaan Koekoek Koolmees Krakeend 2 4 Kuifeend Lijster 2 Matkop Meerkoet Merel Middelste B. 1 specht Nijlgans Ooievaar 1 Pimpelmees Putter Rietgors 1 Rietzanger Roodborst Scholekster Sijs 25 Soepeend Sperwer 1 1 Spotvogel Spreeuw Staartmees Tjiftjaf Torenvalk 1 Tuinfluiter Turkse tortel Vink Vlaamse Gaai Waterhoen Wilde eend Wilde Zwaan 2 Winterkoning

9 Witte kwikstaart Zanglijster Zwarte kraai Zwartkop totaal: aantal soorten tijdens telling: Opmerkingen: De totalen voor 2011 en 2012 zijn gebaseerd op 4 resp 3 tellingen gedurende het jaar. Voor het jaar is van elke telling het hoogste aantal genomen in bovenstaande samenvatting. Voor het eerst is een ooievaar gezien. De zwanen blijven zich goed voortplanten. In 2011 waren er 5 jongen. Helaas zijn er 2 opgegeten nadat ons zwanenpaar met hun grotere maar nog niet vliegende jongen verdreven werden door een ander zwanenpaar. In 2012 heeft het oorspronkelijke paar de indringers weggejaagd en begon met 6 jongen. In mei waren nog 4 jongen over, 2 zijn waarschijnlijk door een vos opgegeten. In de maand september is er weer een aanval van indringers geweest, maar deze werd succesvol afgeslagen en in oktober heeft het paar zijn 4 jongen zelf weggestuurd en zijn nu weer alleen op ons terrein. De jongen zijn gespot in de vijvers bij het UMC en zullen nu ergens een eigen teritorium moeten vinden. Vele van deze vogels komen voor op de rode lijst of zijn opgenomen in de Flora- en Faunawet uit Het beleid van Kromme Rijn draagt dus zichtbaar bij aan het stimuleren van deze en andere soorten. Verslag vlinders In 2012 is wederom getracht vlinders te tellen door de heren Wammes en van Tilburg (beiden lid van de vlinderstichting en met veel ervaring in tellen). Zij hebben in de maanden mei-junijuli, augustus en september pogingen gewaagd maar er werden zeer weinig vlinders (m.u.v de koolwitje soorten) gezien. Volgens de vlinderstichting ligt de oorzaak in een warme periode in het vroege voorjaar gevolgd door een erg koude periode. De vlinders kwamen uit hun winterslaap maar vroren dood bij de invallende vorst. Zo kon ook niet voor nakomelingen gezorgd worden. Pas tegen einde augustus kwamen er andere soorten dan koolwitjes.op 3 september zijn in de boomgaard de volgende soorten waargenomen en enkele gefotografeerd: Gehakkelde Aurelia Atalanta (trekvlinder) Klein Koolwitje Groot Koolwitje Bont Zandoogje Gamma Uiltje (dag en nacht vlinder) 9

10 Hopelijk wordt 2013 een beter vlinderjaar, ook omdat dit de vogelstand positief zal beinvloeden. De late vorstperiode na een te warm voorjaar zorgde ook voor een ramp in de fruit en bessenoogst. Veel bloesem is kapotgevroren. Het moge duidelijk zijn dat dit ook slecht is voor de vogelpopulatie. Voor de volledigheid is hieronder de eerder waargenomen vlinders. soort aardbeivlinder argusvlinder atalanta bont zandoogje boomblauwtje bruin blauwtje bruin zandoogje bruine eikenpage citroenvlinder dagpauwoog distelvlinder gehakkelde aurelia groot dikkopje groot koolwitje hooibeestje icarusblauwtje klein geaderd witje klein koolwitje kleine vos kleine vuurvlinder oranjetipje zwartsprietdikkopje Paddestoelen In 2012 hebben we de heer Bert Tolsma bereid gevonden om paddestoelen te tellen op onze baan. Deze paddestoelen expert organiseert binnen de mycologenvereniging regelmatig paddestoelentochten voor IVN wandelingen. Vanaf eind augustus is er 3x een excursie gemaakt door de baan en in de tabel hieronder staan de namen van de soorten. Waar nodig is microscopisch gedetermineerd door de heer Tolsma. Het is ook landelijk een slecht jaar geweest voor paddestoelen en de verwachting is dat er de komende jaren veel meer soorten gevonden zullen worden. Van diverse paddestoelen is een macrofoto gemaakt en deze zijn te zien via onze website ( 10

11 Soortenlijst paddestoelen golfbaan Kromme Rijn Exc. 29 aug met Bert Tolsma en Hans Bouman 1. Polyporus badius peksteel 2. Marasmius bulliardii dwergwieltje 3. Psathyrella pseudogracilis dubbelgangerfranjehoed Exc met Bert Tolsma, Hans Bouman en Jan van Dijk 1. Agaricus arvensis anijschampignon 2. Coprinus leiocephalus geelbruin plooirokje 3. Flammulina velutipes fluweelpootje 4. Gyrodon lividus elzenboleet 5. Hebeloma crustuliniforme radijsvaalhoed 6. Hebeloma hetieri viltige vaalhoed 7. Inocybe geophylla, var. geophylla witte satijnvezelkop 8. Laccaria laccata gewone fopzwam 9. Leccinum scabrum gewone berkenboleet 10. Marasmius oreades weidekringzwam 11. Mycena filopes draadsteelmycena 12. Mycena galericulata helmmycena 13. Panaeolus subbalteatus (cinctulus) gezoneerde vlekplaat 14. Paxillus filamentosus elzekrulzoom 15. Paxillus involutus gewone krulzoom 16. Pluteus cervinus gewone hertezwam 17. Pluteus salicinus grauwgroene hertezwam 18. Polyporus badius peksteel 19. Psathyrella piluliformis wirsteelfranjehoed 20. Psathyrellea microrrhiza kortwortelfranjehoed 21. Russula exalbicans verblekende russula 22. Schizopora paradoxa witte tandzwam Exc met Bert Tolsma, Hans Bouman en Hein Vader 1. Alnicola escharoides bleke elzenzompzwam 2. Bjerkandera adusta grijze buisjeszwam 3. Bjerkandera fumosa rookzwam 4. Calvatia excipuliformis plooivoetstuifzwam 5. Chondrostereum purpureum paarse korstzwam 6. Clitocybe geotropa grote trechterzwam 7. Galerina laevis grasmosklokje 8. Helvella crispa witte kluifzwam 9. Inocybe corydalina groenige perevezelkop 10. Inonotus radiatus elzeweerschijnzwam 11. Lactarius ichoratus kleibosmelkzwam 12. Lactarius pubescens donzige melkzwam 13. Lycoperdon pyriforme peervormige stuifzwam 14. Lyophyllum decastes bruine bundelridderzwam 15. Pluteus salicinus grauwgroene hertezwam 16. Psathyrella conopilus langsteelfranjehoed 17. Psathyrella fusca beukefranjehoed 11

12 18. Schizopora paradoxa witte tandzwam 19. Tricholoma argyraceum, zilveren ridderzwam var scalpturatum 20. Xylaria hypoxylon geweizwam Bij elkaar dus reeds 45 verschillende soorten in 3 excursies en niet onder optimale omstandigheden. In vorige rapportages werd vermeld dat er 43 soorten gezien waren. Omdat er nu vele andere waargenomen zijn mogen we aannemen dat de soortenrijkdom flink is toegenomen en dit zal de komende jaren door meer tellen hopelijk aangetoond worden. Voor de volledigheid hieronder een overzicht van paddestoelen uit eerdere rapporten. Tabel 1 voor een groot onderzoek in 2010 en tabel 2 met eerder waargenomen paddestoelen in 1998 en 2007 die niet in de lijst van 2010 voorkwamen: Tabel 1 (Paddestoelen 2010) Boletus leucophaeus Berkenboleet Coprinus lagopus Hazepootje 2007 Coprinus micaceus Gewone glimmerinktzwam Cortinarius alnetorum Gegordelde elzensatijnzwam Cortinarius subbalaustinus. Doorbruine gordijnzwam Cortinarius urbicus Bleke wilgegordijnzwam Crepidotus mollis Weke schelpzwam Entoloma euchrum violette satijnzwam Entoloma sericeum Bruine satijnzwam Hebeloma crustuliniforme Gewone radijszwam Hebeloma mesophaeum Tweekleurige vaalhoed 2007 Hebeloma radicosum Geringde vaalhoed Helvella crispa Witte kluifjeszwam Hygrocybe conica Oranje-gele wasplaat Hypholoma fasciculare Zwavelkopje 2007 Incocybe squamata Populierenvezelkop Laccaria laccata Fopzwam 2007 Lactarius torminosus Baardige melkzwam Lactarius torminosus Baardige melkzwam Lentinus tigrinus Tijgerhoutzwam Lycoperdon piriforme Peervormige stuifzwam Lycoperdon saccatum Zakvormige stuifzwam Lycophyllum decastes Bruine bundelridderzwam Marasmius oreades Weidekringzwam Mycena adcendens Suikermycena Naucoria escharoides? Bleke elzezompzwam? Pholiota mutabilis Kl. bundelzwam Pluteus cervinus Hertenzwam Pluteus salicinis Grauwgroene hertenzwam Polyporus aplanatus Platte tonderzwam 2007 Psalliota spec. Champignon Psathyrella marcescibilis Spaanderfranjehoed Psathyrella spadiceogrisea Vroege franjehoed Psylocybe spec Kaalkopje Rogercella sambuci Witte vlierkorstzwam Russula fragilis? Broze russula? 12

13 Russula ochroleuca/exalbicans? Russula vesca Scleroderma verrucosum Stropharia caerulea Tricholoma archiraceum var. Tubaria furfurata Volvaria speciosa Regenboogzwam Smakelijke russula Wortelende aardappelbovist Valse kopergroenzwam Zilveren ridderzwam Donsvoetje Witte volvaria Tabel 2 (Paddestoelen) Aanvullende soorten 1998 en 2007 Agrocybe pediades Grasleemhoed 1998 Bolbitius vitellinus Dooiergele mestzwam 1998 Clitocybe geotropa Grote trechterzwam 2007 Conocybe rickenii Bleek breeksteeltje 1998 Lactarius vellereus? Schaapje 2007 Mycena galericulata Helmzwammetje 2007 Panaeolus foenisecii Gazonvlekplaat 1998 Pholiota aurivella Goudvliesbundelzwam 2007 Pleurotus ostreatus? Oesterzwam 2007 Volvariella pusilla Kleine beurszwam 1998 Flora Voor het in kaart brengen van de flora is contact gemaakt met een plantenwerkgroep van de KNNV (Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging) onder aanvoering van Jan Katsman uit de regio en zij hebben op 6 juni met een groep van ca 10 man de golfbaan bezocht en de flora in kaart gebracht. Hieronder de tabel met de soorten die gezien zijn. Dit alles is het resultaat van slechts één bezoek, in volgende jaren zal getracht worden de groep meerdere malen eenzelfde inventarisatie te laten doen. Er zijn bij dit bezoek (waarbij slechts een klein gedeelte van de baan bekeken werd) 73 verschillende soorten waargenomen. GrpSoort Nednaam Wetnaam Rode Lijst Oranje Lijst F&F Beekpunge Veronica beccabunga Biezenknoppen Juncus conglomeratus Echte koekoeksbloem Lychnis flos-cuculi Echte valeriaan Valeriana officinalis Egelantier Rosa rubiginosa GE Fioringras Agrostis stolonifera Fluitenkruid Anthriscus sylvestris Geel nagelkruid Geum urbanum Geknikte vossenstaart Alopecurus geniculatus Gele lis Iris pseudacorus Gele morgenster Tragopogon pr. pratensis Gestreepte witbol Holcus lanatus Gewone berenklauw Heracleum sphondylium Gewone engelwortel Angelica sylvestris Gewone ereprijs Veronica chamaedrys Gewone hoornbloem Cerastium f. vulgare Gewone vlier Sambucus nigra Gewone waterbies Eleocharis palustris Gewoon reukgras Anthoxanthum odoratum Gewoon speenkruid Ranunculus ficaria bulbilifer Glanshaver Arrhenatherum elatius Grauwe wilg Salix cinerea cinerea 13

14 Groot hoefblad Petasites hybridus Grote brandnetel Urtica dioica Grote lisdodde Typha latifolia Grote vossenstaart Alopecurus pratensis Grote waterweegbree Alisma plantago-aquatica Harig wilgenroosje Epilobium hirsutum Hoge cyperzegge Carex pseudocyperus Hondsdraf Glechoma hederacea Jakobskruiskruid Senecio jacobaea Kale jonker Cirsium palustre Kleefkruid Galium aparine Koninginnenkruid Eupatorium cannabinum Kruipende boterbloem Ranunculus repens Krulzuring Rumex crispus Lidrus Equisetum palustre Liesgras Glyceria maxima Madeliefje Bellis perennis Mattenbies Schoenoplectus lacustris Moerasrolklaver Lotus pedunculatus Moerasspirea Filipendula ulmaria Moerasvergeet-mij-nietje Myosotis scorpioides Moeraswalstro Galium palustre Pinksterbloem Cardamine pratensis Pitrus Juncus effusus Platte rus Juncus compressus Riet Phragmites australis Rietgras Phalaris arundinacea Rietorchis Dactylorhiza m. praetermissa BE/P Rode klaver Trifolium pratense Rode waterereprijs Veronica catenata Rood zwenkgras Festuca rubra Ruige zegge Carex hirta Ruw beemdgras Poa trivialis Scherpe boterbloem Ranunculus acris Slanke waterkers Rorippa microphylla Slipbladige ooievaarsbek Geranium dissectum Speerdistel Cirsium vulgare Valse voszegge Carex otrubae Veenwortel Persicaria amphibia Veldbeemdgras Poa pratensis Waterdrieblad Menyanthes trifoliata GE KW/P Watermunt Mentha aquatica Weidehavikskruid Hieracium caespitosum EB Witte klaver Trifolium repens Witte waterlelie Nymphaea alba Wolfspoot Lycopus europaeus Zeegroene rus Juncus inflexus Zeegroene zegge Carex flacca GE Zilverschoon Potentilla anserina Zomereik Quercus robur Zwanenbloem Butomus umbellatus 1 Ook hier mogen we concluderen dat de soortenrijkdom nog steeds toeneemt. Zoals zichtbaar is er een soort die op de rode lijst voorkomt (waterdrieblad) en enkele op de oranje lijst. De planten die opgenomen zijn in de Flora en Faunawet (rietorchis, waterdrieblad en zwanenbloem) worden speciaal beschermd tijdens maaibeurten en door de leden van de golfclub daarop attent te maken. Snoeiplan Op 6 november 2012 is door een team het bestaande snoeiplan geactualiseerd. De resultaten van het forse snoeiwerk in begin 2012 werd uitgebreid bekeken en het plan aangepast voor de komende drie jaar. 14

15 De heer John de Greef werkte wederom mee als deskundige, hij wordt door vele instanties (overheden, milieugroeperingen en beheerders van landgoederen) geraadpleegd over natuurontwikkeling en kent de baan al vele jaren. Andere deelnemers waren Hein Vader (baancommissaris Kromme Rijn), Wim Oskam (Head Greenkeeper), Hennie van der Horst (greenkeeper) en Jan van Dijk, Jan van Wijk en Hans Bouman (namens de commissie GEO). Begin 2012 is een aanvang gemaakt met de grote transitie van de bomenstand op de baan van beginnende bossages naar struwelen met daarin enkele grote bomen. Deze transitie zal naar verwachting jaar duren. Zodra dit alles gerealiseerd is zal er jaarlijks gesnoeid worden om de struwelen gezond en in vorm te houden. De meeste bomen zijn indertijd in eenzelfde periode geplant en inmiddels beginnen veel bomen elkaar wat in de weg te staan. Er is gekozen de bomenstand op de golfbaan te behandelen als ware het een landgoed. Daarbij houden we de volgende kaders in acht: 1. de zichtlijnen en beleving van de golfbaan mogen niet teveel veranderen en het jaarlijkse snoeiwerk mag amper opgemerkt worden door de spelers. 2. vele bomen zullen in de komende 10 jaar afgezet worden om zo struweel te vormen dat zeer gunstig is voor de flora en fauna in de baan. 3. de sterkste exemplaren laten we uitgroeien tot grote bomen die uiteindelijk als monumenten door de baan staan. 4. er kan alleen gesnoeid worden in koude periodes, liefst met vorst, om zo de schade aan de baan en andere bomen te minimaliseren. Daarom zal het snoeiplan jaarlijks herzien en geactualiseerd worden. 5. enkele gebieden laten we verruigen, ook weer voor de flora en fauna. 6. het riet langs de vijvers zal met beleid weggehaald worden zodat er steeds voldoende 2- jarig riet overblijft om zo de vogelstand nog meer te bevorderen. Op sommige plekken mag het riet enkele meters de rand opgroeien, dit zijn erg goede en gewenste overgangen tussen water en land. Alle bossages en gebieden die belangrijk zijn voor de natuur zijn bezocht en besproken. In dit plan zal per hole een korte beschrijving gegeven worden wat er de komende jaren zal gaan gebeuren. Als algemene richtlijn werd evenals voorgaande jaren uitgegaan van een golfbaan waar een goede balans gevonden moet worden tussen golf, natuur en kosten. De vereniging streeft ernaar om de diversiteit aan flora en fauna waar mogelijk en in harmonie met de omgeving te laten toenemen binnen het kader van onze mogelijkheden. Kort gezegd, we willen golfen op een mooie baan met een goede beleving voor de natuurschoon. De baan kan beschouwd worden als een landgoed dat altijd onderhoud nodig heeft. In de boomgaard zijn een twintigtal fruitbomen bij geplant. Dit gebeurt in het kader van het onderhoud van deze boomgaard, omdat naar verwachting binnen nu en vijf jaren een aantal van de huidige appelbomen zal moeten worden gerooid. Voor het behoud van deze natuurwaarde is in het budget van de baancommissie geld gereserveerd. Algemene observaties: De baan begint steeds meer volwassen te worden en het is zaak de zichtlijnen van de baan zoals oorspronkelijk bedoeld, niet te verstoren. Daar waar bomen in een groep te groot 15

16 beginnen te worden moet bestudeerd worden of er een enkeling geselecteerd kan worden om door te groeien, andere er omheen kunnen dan voorzichtig afgezet worden om zo meer licht en lagere begroeiing op die plek te krijgen. Verder zal getracht worden de diverse bossages waar mogelijk van een kraag te voorzien door bomen aan de randen af te zetten. Het idee hierachter is licht in het bos te krijgen dat er voor zorgt dat er meer lagere begroeiing ontstaat en het bos zichzelf enigszins afsluit. De fauna zal hierdoor toenemen want dit zijn ideale rustplekken voor de beesten. Er zijn enkele eikenbosjes en daar moet getracht worden het karakter van vast te houden dus wilgen en andere bomen die erin zijn opgeschoten kunnen verwijderd of kort afgezet worden. Ook hier weer, met beleid soms een boom in de rand weghalen (afzetten) om zo tot een kraag te komen. Sommige bomengroepen (zoals die langs de driving range) hebben weinig natuurwaarde en zijn vooral bedoeld voor de zichtlijnen. Dit snoeiplan zal weer voor 3-4 jaar gelden en het is niet de bedoeling om alles in een keer te doen maar elk jaar een beetje zodat het karakter van de baan niet verandert en er meerdere lagen begroeiing zal ontstaan. Enkele bomen hebben het potentieel om tot een monumentale boom uit te groeien en daar moeten we zuinig op zijn. Rietkragen. Zoals aangegeven in het snoeiplan van vorig jaar is er extra aandacht besteed aan de rietkragen. Er is flink veel weggehaald maar grote stukken zijn intact gelaten om voldoende 2- jarig riet over te houden voor de vogels. Dat is goed gelukt in Vooral riet aan de kant van het water op de overgang van water naar land is zeer belangrijk voor vele vogels. Ook hier moet de balans tussen natuur en openhouden van de vijvers gevonden worden, maar dat mag geen probleem zijn. 16

17 Vitens bemonstering grondwater Peilingen werden ook dit jaar uitgevoerd en wel op 12 oktober Monsters werden genomen uit drie peilbuizen, monsters werden verzameld uit het drainagesysteem en een monster werd genomen van het oppervlakte water. Schommelingen in de waarnemingen ten opzichte van voorgaande jaren laten zijn niet significant en kunnen veroorzaakt worden door veel of weinig regenval ten tijde van de bemonstering. Waterstofcarbonaat in het grondwater lijkt een toenemende trend te vertonen. Als bijlage worden de analyses uitgevoerd in oktober 2012 door het Vitens Laboratorium in Leeuwarden bijgevoegd in de paginas hierna en voorafgegaan door een overzicht van de metingen van Wateranalyse Stichting De Brakel, GW = grondwater, gemiddelde waarden uit drie peilbuizen. DR = verzameld drainagemonster OW = oppervlaktewater Datum monstername: 30 oktober oktober 2009 Anorganische analyse GW DR OW GW DR OW Zuurgraad ph na 6,92 7,74 6,97 6,93 7,99 Waterstofcarbonaat mg/l na Nitraat mrno3/l na na na <0,1 9 na Nitraat-N mgn/l na 4,42 <0,1 <0,2 2 na Fosfaat-orto-P mgp/l na 0,034 <0,005 1,33 0,13 <0,01 Fosfaat-orto mgpo4/l na na na 4,1 0,39 <0,03 Sulfaat mgso4/l na 23,2 8, ,2 Metaal Analyse ¹ ¹ ² ¹ ¹ ² Calcium mg/l na , ,8 27,8 Kalium mg/l na 2,24 1,2 1,21 5,52 0,7 Magnesium mg/l na 15,1 7,33 14,8 11,6 7,36 Datum monstername: 27 oktober november 2011 Anorganische analyse GW DR OW GW DR OW Zuurgraad ph 6,94 6,95 7,85 6,85 6,82 7,72 Waterstofcarbonaat mg/l Nitraat mrno3/l 2,5 8,7 na <1,0 6,1 na Nitraat-N mgn/l 0,58 2 na <0.2 1,4 na Fosfaat-orto-P mgp/l 0,48 0,05 0,04 0,2 0,08 <,01 Fosfaat-orto mgpo4/l 1,52 0,14 0,11 1,02 0,25 <,03 Sulfaat mgso4/l ,7 32 6,2 Metaal Analyse ¹ ¹ ² ¹ ¹ ² Calcium mg/l , ,5 1,6 Kalium mg/l 3,32 1,34 2,2 1,08 3,83 37,7 Magnesium mg/l 14,8 14,9 9,43 15,8 11,9 8,13 17

18 Datum monstername: 12 oktober 2012 Anorganische analyse GW DR OW GW DR OW Zuurgraad ph 6,94 6,8 7,62 Waterstofcarbonaat mg/l Nitraat mrno3/l 16,1 na Nitraat-N mgn/l 3,64 na Fosfaat-orto-P mgp/l 0,57 0,23 <0.01 Fosfaat-orto mgpo4/l 1,76 0,7 <0.03 Sulfaat mgso4/l Metaal Analyse ¹ ² ¹ ¹ ² Calcium mg/l ,9 Kalium mg/l 0,4 2,25 1,7 Magnesium mg/l 13,2 16,2 7,44 Opmerking: ¹ = opgelost ² = na aanzuren 18

19 19

20 20

21 21

22 22

23 23