OVERZICHT STORMSCHADEZAKEN 23 juni (oktober 2018)

Transcriptie

1 OVERZICHT STORMSCHADEZAKEN 23 juni 2016 (oktober 2018) I. LOPENDE PROCEDURES Goorts + Coppens heeft meerdere gerechtelijke procedures lopen in verband met de supercel van 23 juni Er lopen procedures tegen verzekeraars en tegen assurantietussenpersonen. In de procedures tegen de verzekeraars gaat het om de vraag, of er sprake was van storm (volgens de polisvoorwaarden van de verzekeraar) en/of de schade het gevolg was van storm of, zoals de verzekeraars beweren van de hagel. Een groot aantal verzekeraars heeft de schade van 23 juni 2016 afgewerkt op basis van de stormdekking uit de verzekering. Een aantal verzekeraars heeft dat niet gedaan, te weten Interpolis en Avero (Achmea), A.S.R., Reaal en Aegon (portefeuille overgenomen door Allianz). In de procedures tegen de assurantietussenpersonen (bijv. Rabobank) gaat het om de vraag of de assurantietussenpersoon voldaan heeft aan haar zorgplicht. a. Interpolis/Achmea Vraagstelling: Valt de schade als gevolg van de supercel onder de dekkingsomschrijving van de verzekeringsovereenkomst? Is er sprake van schade door storm? - Interpolis neemt ten onrechte het standpunt in dat hagel niet is meeverzekerd (beroep op de zinsnede Onder schade door storm verstaan wij niet de schade die tijdens de storm door de inslag van hagel is ontstaan. ); - Er is geen sprake geweest van hagel in de zin van de polisvoorwaarden; - Het standpunt dat de schade uitsluitend is ontstaan door hagel valt niet vol te houden.

2 Tegen Interpolis is in eerste instantie door een andere partij een kort geding gevoerd. De voorzieningenrechter van de rechtbank Rotterdam wees op 4 november de vorderingen van de verzekerde af. Tegen het vonnis in kort geding is hoger beroep ingesteld. Het gerechtshof Den Haag heeft op 5 september 2017 het hoger beroep ongegrond verklaard 2. Het gerechtshof merkt ook ijsklompen nog steeds aan als hagel, zoals gedefinieerd in de polisvoorwaarden. Omdat in deze polisvoorwaarden inslag door hagel van dekking is uitgesloten is er volgens het gerechtshof geen sprake van dekking. In de bodemprocedure heeft de rechtbank Gelderland op 2 augustus 2017 vonnis gewezen 3. Ook rechtbank Gelderland oordeelde, dat de relevante oorzaak hagel was en dat daaraan niet afdoet dat de hagel is ontstaan door de supercel. Tegen dit vonnis is hoger beroep ingesteld bij het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden. De zaak staat op de rol van 30 oktober Waarschijnlijk zal dan bepaald worden dat een mondelinge behandeling zal plaatsvinden. Het zal dus nog enige tijd duren voordat het gerechtshof uitspraak zal doen. b. ASR Vraagstelling: Valt de schade als gevolg van de supercel onder de dekkingsomschrijving van de verzekeringsovereenkomst? Is er sprake van schade door storm? In artikel 4 is bepaald, dat dekking wordt geboden voor de schade aan of het verlies van het gebouw, die is veroorzaakt door [ ] storm en door storm vallende of bewegende voorwerpen. Er is een procedure gestart tegen ASR bij de Rechtbank Midden-Nederland. Bij tussenvonnis van 23 augustus heeft de rechtbank overwogen dat wanneer hagelstenen door de wind zijwaarts bewogen worden en horizontaal inslaan, dat mogelijk wel als stormschade beschouwd kan worden. De rechtbank heeft eiseres de kans gegeven om te onderbouwen dat (een deel van) de schade het beeld van stormschade vertoont, bijvoorbeeld doordat de hagel die de schade heeft toegebracht zodanig door de wind werd bewogen dat daardoor 1 Voorzieningenrechter Rechtbank Rotterdam 4 november 2016, ECLI:NL:RBROT:2016: Gerechtshof Den Haag 5 september 2017, ECLI:NL:GHDHA:2017: Rechtbank Gelderland 2 augustus 2017, ECLI:NL:RBGEL:2017: Rechtbank Midden Nederland 23 augustus 2017, ECLI:NL:RBMNE:2017:4223

3 schade is ontstaan die niet zou zijn ontstaan wanneer de hagel min of meer verticaal gevallen was. Eiseres heeft een bouwkundige ingeschakeld om nader te onderbouwen dat (een deel van) de schade het beeld van stormschade vertoont. Op 11 september 2018 heeft pleidooi plaatsgevonden. De rechtbank zal op 24 oktober 2018 vonnis wijzen. c. Reaal Vraagstelling: Valt de schade als gevolg van de supercel onder de dekkingsomschrijving van de verzekeringsovereenkomst? Is er wel of geen sprake van stormschade en dus van een gedekt evenement? In de verzekeringsvoorwaarden is bepaald dat dekking wordt geboden voor plotselinge materiële schade veroorzaakt door of ten gevolge van storm en in de verzekeringsvoorwaarden is storm gedefinieerd als een windsnelheid van ten minste 14 meter per seconde. Namens eiser is een procedure gestart bij de Rechtbank Den Haag tegen Reaal. Bij tussenvonnis van 8 augustus heeft de rechtbank overwogen dat de enkele omstandigheid dat hagelstenen gaten in de daken van eiser hebben geslagen er niet aan af doet dat binnen het samenstel van storm en hagel, de storm een doorslaggevende factor voor de schade geweest kán zijn. Als dat het geval is, is Reaal gehouden de schade van eiser te vergoeden. Voorts stelt de rechtbank met eiser de vraag waar aan oppervlakken van verticaal tot horizontaal dan het omslagpunt ligt. Eiser wordt in de gelegenheid gesteld aan de hand van een deskundigenbericht te bewijzen, dat de schade (niet enkel door hagel maar ook) door storm is ontstaan. De deskundige moet nog worden benoemd. d. Aegon (Allianz) Vraagstelling: Valt de schade als gevolg van de supercel onder de dekkingsomschrijving van de verzekeringsovereenkomst? Is er sprake van stormschade en dus van een gedekt evenement? De rechtbank Rotterdam heeft op 14 maart 2018 een vonnis 6 gewezen en Allianz in het ongelijk gesteld. De rechtbank oordeelde, dat zonder de storm de hagelstenen er niet in 5 Rechtbank Den Haag 8 augustus 2018, ECLI:NL:RBDHA:2018: Rechtbank Rotterdam 14 maart 2018, ECLI:NL:RBROT:2018:2233

4 deze omvang zouden zijn geweest en derhalve deze schade niet hebben veroorzaakt. De rechtbank ging ook nog in op het vonnis van de voorzieningenrechter van de rechtbank Rotterdam en het arrest van het gerechtshof Den Haag. Het verschil in polisvoorwaarden gaf de doorslag. Als Allianz deze schade niet onder de verzekeringsdekking had willen laten vallen, had het op haar weg gelegen om, zoals Interpolis dat blijkbaar wel heeft gedaan, schade die tijdens storm door inslag van hagel ontstaat, uit te sluiten. Tegen het vonnis van de rechtbank Rotterdam is hoger beroep ingesteld. Er is nog een procedure gestart bij de Rechtbank Rotterdam tegen Allianz (voorheen Aegon). De zaak staat op de rol van 10 oktober 2018 voor het nemen van conclusie van antwoord zijdens de verzekeraar. f. Gunstige uitspraken In elk geval gunstige uitspraken zijn dus de uitspraak van de Rechtbank Rotterdam van 14 maart 2018 in de zaak tegen Allianz (Aegon), en de uitspraak van de Rechtbank Den Haag van 8 augustus 2018 tegen Reaal. Concluderend Uit deze uitspraken kan de conclusie getrokken worden, dat de benadering van één en hetzelfde schadeveroorzakende evenement (op 23 juni 2016) door de diverse rechtbanken helaas niet eenduidig is. II. ZORGPLICHT ASSURANTIETUSSENPERSONEN Goorts + Coppens heeft op dit moment meerdere dossiers in behandeling waarbij de zorgplicht van de assurantietussenpersoon onderwerp van geschil is. Inmiddels zijn de eerste gerechtelijke voorprocedures gestart tegen de Rabobank. Vraagstelling: Op een assurantietussenpersoon rust een zorgplicht. Een assurantietussenpersoon dient tegenover zijn opdrachtgever de zorg te betrachten die van een redelijk bekwaam en redelijk handelend beroepsgenoot mag worden verwacht. Het is zijn taak te waken voor de belangen van de verzekeringnemers bij de tot zijn portefeuille behorende verzekeringen. Tot deze taak behoort in beginsel ook dat kort gezegd de assurantietussenpersoon de verzekeringnemer tijdig opmerkzaam maakt op de gevolgen die hem bekend geworden feiten voor de dekking van de tot zijn portefeuille behorende verzekeringen kunnen hebben. Dit brengt mee dat hij erop toeziet dat door of namens de verzekeringnemer aan de verzekeraar tijdig alle mededelingen worden gedaan waarvan hij, als redelijk bekwaam en

5 redelijk handelend assurantietussenpersoon, behoort te begrijpen dat die de verzekeraar ervan zullen (kunnen) weerhouden om een beroep te doen op het vervallen van het recht op schadevergoeding wegens de niet-nakoming van de in de polisvoorwaarden opgenomen mededelingsplicht ter zake risicoverzwarende omstandigheden. Daarbij gaat het om feiten en omstandigheden die aan de assurantietussenpersoon bekend zijn of die hem redelijkerwijs bekend behoorden te zijn 7. Het zorgen voor een passende verzekeringsdekking zou wel eens de meest primaire (zorg)plicht van de assurantietussenpersoon kunnen zijn, omdat het dikwijls de primaire reden voor de klant vormt om een assurantietussenpersoon in te schakelen. De Rechtbank Midden-Nederland 8 heeft bij vonnis van 3 februari 2016, duidelijk gemaakt dat de assurantietussenpersoon niet altijd het allerbeste product hoeft te adviseren, maar dat het te adviseren product wel passend moet zijn. Daarbij is van belang wat de klant wil en wat een haalbare en reële verzekering is. De Rechtbank Limburg heeft bij vonnis van 10 februari (ECLI:NL:RBLIM:2015:3887) geoordeeld, dat het een eigen verantwoordelijkheid van de assurantietussenpersoon is om periodiek op onderverzekering te controleren en de klant in dat verband te waarschuwen. De rechtbank maakt de frequentie van deze controle concreet door te spreken van minimaal eenmaal per jaar. Conclusie In veel zaken kan onder meer op basis van het vorenstaande tot de conclusie worden gekomen, dat de assurantietussenpersoon tekort is geschoten in de nakoming van de op hem rustende zorgplicht. Van belang daarbij is dat alle concrete feiten en omstandigheden goed en zorgvuldig in beeld worden gebracht. III. DEELVRAAGSTUKKEN Goorts + Coppens heeft op dit moment meerdere dossier waarbij deelvraagstukken spelen, zoals problematiek rondom asbest en zonnepanelen. Vraagstelling asbest: Verzekeraar Interpolis keert slechts 25 procent van de opgenomen schade uit in het geval er sprake is van het vervangen en herstel van asbesthoudende golfplaten die door het noodweer zijn beschadigd. Deze vergoeding is gebaseerd c.q. volgt uit een door Interpolis 7 Hoge Raad 10 januari 2003, NJ 2003, Rechtbank Midden-Nederland 3 februari 2016, ECLI:NL:RBMNE:2016:420 9 Rechtbank Limburg 10 februari 2015, ECLI:NL:RBLIM:2015:3887

6 gehanteerde interne richtlijn. De interne richtlijn waarop het afschrijvingsbeleid wordt gebaseerd wordt afgeleid van een TNO-rapport. Interpolis stelt zich op het standpunt dat asbestdaken en -gevels onderhevig zijn aan slijtage, waarbij de leeftijd een belangrijke factor is. De slijtage zou worden veroorzaakt door onder andere neerslag, wind, temperatuurwisselingen en atmosferische verontreinigingen, maar ook factoren als ligging, hellingshoek en mate van mosgroei zouden van invloed zijn. Als gevolg van een gestaag proces van verwering en veroudering zouden asbestdaken en -gevels verzwakken en zouden deze gevoeliger worden voor beschadigingen door bijvoorbeeld wind en hagel. De mate van slijtage wordt door Interpolis op basis van een interne richtlijn vastgesteld, die gebaseerd is op een TNO-rapport. Met betrekking tot de calamiteit van 23 juni 2016 heeft Interpolis ervoor gekozen de schades uniform te regelen op basis van een afschrijving van 75 procent. Er bestaat een verschil tussen de toepasselijke polisvoorwaarden. Met betrekking tot de schaderegeling bepalen de verzekeringsvoorwaarden 5.4: Waardebasis Bij gebouwen uitgezonderd glas, kunststofplaten en kunststoffolie bij kassen De herbouwwaarde geldt als basis voor de schadevaststelling. In geval van verzekering van een kas geldt de herbouwwaarde als basis voor de schadevaststelling alleen voor de kasconstructie. Echter in de volgende gevallen hanteren wij de vervangingswaarde: als er sprake is van aanmerkelijke slijtage of achterstallig onderhoud van de beschadigde zaak; als er sprake is van onderverzekering en als verzekerde verzoekt de schade vast te stellen op basis van vervangingswaarde; bij functionele inrichting als de vervangingswaarde van de beschadigde zaak minder dan 40% van de herbouwwaarde van de beschadigde zaak is; bij wateropslagplaatsen, warmte-opslagtanks en WK -installaties als de vervangingswaarde van de beschadigde zaak minder dan 40% van de herbouwwaarde van de beschadigde zaak is. Als waardebasis voor de schadevaststelling geldt bij gebouwen derhalve de herbouwwaarde, zijnde het bedrag dat nodig is voor de herbouw van het gebouw onmiddellijk na de gebeurtenis op dezelfde plaats en met dezelfde bestemming. Hierop

7 geldt echter een aantal uitzonderingen en één van die uitzonderingen betreft de situatie waarin sprake is van aanmerkelijke slijtage van de beschadigde zaak. Er wordt nadrukkelijk géén melding gemaakt van asbesthoudende dakbedekking (zoals in de voorwaarden versie 5.5. wél wordt gedaan). In de voorwaarden 5.5. is met betrekking tot de schaderegeling opgenomen: Waardebasis Bij gebouwen uitgezonderd glas, kunststofplaten en kunststoffolie bij kassen De herbouwwaarde geldt als basis voor de schadevaststelling. In geval van verzekering van een kas geldt de herbouwwaarde als basis voor de schadevaststelling alleen voor de kasconstructie. Echter in de volgende gevallen hanteren wij de vervangingswaarde: als er sprake is van aanmerkelijke slijtage of achterstallig onderhoud van de beschadigde zaak; als er sprake is van onderverzekering en als verzekerde verzoekt de schade vast te stellen op basis van vervangingswaarde; bij functionele inrichting als de vervangingswaarde van de beschadigde zaak minder dan 40% van de herbouwwaarde van de beschadigde zaak is; bij wateropslagplaatsen, warmte-opslagtanks en WK -installaties als de vervangingswaarde van de beschadigde zaak minder dan 40% van de herbouwwaarde van de beschadigde zaak is; voor asbesthoudende dakbedekking en gevelbekleding van een gebouw. In beide gevallen wordt evenwel gebruik gemaakt van de interne richtlijn en wordt de schade afgewikkeld tegen een percentage van 25 procent. De interne richtlijn zoals die door Interpolis wordt gehanteerd maakt geen deel uit van de verzekeringsvoorwaarden. Noch bij het aangaan van de verzekering, noch nadien is deze richtlijn ooit onderwerp van gesprek geweest tussen Interpolis en verzekerden. Hierover is tussen Interpolis en verzekerden dan ook nooit onderhandeld, laat staan dat er ooit overeenstemming zou zijn bereikt over het feit dat in geval van schade, aan de hand van deze richtlijn zou worden vastgesteld of er sprake is van aanmerkelijke slijtage, alsmede welke aftrek wegens slijtage op de herbouwwaarde in mindering dient te worden gebracht. Vraagstelling zonnepanelen: De vraag die in deze zaken speelt betreft de vraag of er sprake is van materiële schade die is veroorzaakt door een onder de verzekeringspolis gedekt evenement. Daarbij bestaat onder meer verschil van mening over de vraag of er sprake is van schade aan de zonnepanelen in de zin van de verzekeringsvoorwaarden, indien de zonnepanelen niet substantieel slechter zijn geworden in de zin van functieverlies of aantasting van de levensduur.

8 De Rechtbank Amsterdam heeft in een vonnis van 4 juli bepaald, dat het voor het aannemen van een aantasting niet vereist is dat de zonnepanelen substantieel slechter zijn geworden in de zin van functieverlies of aantasting van de levensduur, nu het bij zaakbeschadiging immers niet om de schadevorm gaat, maar om de schadeoorzaak en zaakbeschadiging niet gepaard behoeft te gaan met schade. Als er sprake is van (onzichtbare) micro-breukjes dient die schade vergoed te worden. Er wordt met name discussie gevoerd over de wijze waarop deze schade wordt vastgesteld en het onderzoek dat daarvoor noodzakelijk is. IV. OPGELET: VERJARING De schade is ontstaan op 23 juni Het moment waarop de verzekeraar heeft aangegeven dat de schade niet gedekt is zal iets later zijn. In het verzekeringsrecht geldt een korte verjaringstermijn van drie jaar. Dit betekent dat er uit een oogpunt van veiligheid vanuit gegaan moet worden, dat de zaken tegen de verzekeraars verjaren op 23 juni De verjaring moet tijdig gestuit worden. De verjaringstermijn wordt gestuit door een schriftelijke mededeling waarbij op uitkering aanspraak wordt gemaakt. De vereisten voor stuiting ex artikel 7:942 lid 2 eerste zin BW gaan veel minder ver dan de algemene regeling van de wijze van stuiting van rechtsvorderingen in artikel 3:316-3:318 BW. Niet nodig is dat de mededeling ertoe strekt om de verjaringstermijn ex artikel 7:942 lid 2 BW te stuiten. Voldoende is een schriftelijke mededeling van de tot uitkering gerechtigde aan de verzekeraar waarbij op een uitkering aanspraak wordt gemaakt. Een dergelijke mededeling moet altijd bij aangetekende brief gedaan worden! Een nieuwe verjaringstermijn van drie jaren begint te lopen met de aanvang van de dag, volgend op die waarop de verzekeraar hetzij de aanspraak erkent, hetzij ondubbelzinnig heeft medegedeeld de aanspraak af te wijzen. Voor het stuiten van de aanspraken jegens assurantietussenpersonen, geldt de algemene verjaringstermijn van vijf jaar. 10 Rechtbank Amsterdam 4 juli 2018, ECLI:NL:RBAMS:2018:4218

9 Het is dus zaak, dat de verjaring tijdig wordt gestuit. Hieronder zijn voorbeelden opgenomen van stuitingsbrieven. Voorbeeld stuiting van de verjaring (1) Bij brief van XXXXX heb ik namens cliënt aanspraak gemaakt op vergoeding van de schade die cliënt heeft geleden ten gevolge van het noodweer op 23 juni U heeft dekking afgewezen. Cliënt heeft ervoor gekozen, om de uitkomst van de (proef)procedure tegen u af te wachten, alvorens verdere stappen te ondernemen. Cliënt wenst te voorkomen dat zijn vordering jegens u verjaart. U dient deze brief te beschouwen als een schriftelijke mededeling, waarbij op uitkering aanspraak wordt gemaakt, zoals bedoeld in artikel 7:942 lid 2 BW, waardoor de verjaring van een rechtsvordering tegen een verzekeraar tot het doen van een uitkering wordt gestuit. U dient deze brief dan ook te beschouwen als een waarschuwing dat u er, ook na het eventueel verstrijken van de verjaringstermijn, rekening mee moet houden dat u zich tegen een alsnog door cliënt ingestelde vordering dient te verweren, zodat u de beschikking moet houden over gegevens en bewijsmateriaal. Ik verzoek u mij de goede ontvangst van deze brief te bevestigen. (2) Bij brief van XXXXX heb ik u namens cliënt laten weten, dat cliënt van mening is dat u als assurantietussenpersoon tekort bent geschoten in de nakoming van de op u rustende zorgplicht. Ik heb u namens cliënt bovendien aansprakelijk gesteld, nu cliënt van mening is dat u aansprakelijk bent voor de door hem geleden schade en mogelijk nog te lijden schade. Cliënt heeft ervoor gekozen, om de uitkomst van de (proef)procedure tegen de verzekeraar XXXXXX af te wachten, zodat op dit moment nog niet vaststaat dat cliënt daadwerkelijk wordt geconfronteerd met schade (mogelijk zal de schade door de verzekeraar vergoed moeten worden). Cliënt wenst te voorkomen dat zijn vordering jegens u verjaart. Ingevolge artikel 3:317 van het Burgerlijk Wetboek wordt de verjaring van een rechtsvordering tot nakoming van een verbintenis gestuit door een schriftelijke mededeling. Door deze brief deel ik u namens cliënt dan ook mede dat cliënt ondubbelzinnig zijn recht op nakoming voorbehoudt. U dient deze brief dan ook te beschouwen als een waarschuwing dat u er, ook na het eventueel verstrijken van de verjaringstermijn, rekening mee moet houden dat u zich tegen een alsnog door cliënt ingestelde vordering dient te verweren, zodat u de beschikking moet houden over gegevens en bewijsmateriaal.

10 Ik verzoek u mij de goede ontvangst van deze brief te bevestigen. IV. TEN SLOTTE Indien u naar aanleiding van deze notitie nog vragen heeft kunt u contact opnemen. Als u de zaak gemeld heeft bij uw rechtsbijstandverzekeraar, neem dan contact op met uw verzekeraar. Zorg dat er tijdig actie wordt ondernomen. Als u vragen heeft, kunt u ook vrijblijvend contact opnemen met Thomas Berkhout, t.berkhout@gca.nl of via