BEREKENING UITSTOOT BROEIKASGASSEN MNO VERVAT 2009

Transcriptie

1 BEREKENING UITSTOOT BROEIKASGASSEN MNO VERVAT JK CS JdB Toevoeging gasolie door derden op projecten JK CS JdB Update gegevens, incl. zakelijk vervoer met privé auto s Nieuwe cijfers brandstofverbruik leasewagens toegevoegd Beschrijving m.b.t. leasewagens in paragraaf 3.5 aangepast Toegevoegd hoofdstuk 2 en paragraaf 3.5over nauwkeurigheid JK CS JdB Eerste versie Ver Datum Opgesteld Controle Vrijgave Omschrijving

2 Inhoudsopgave. Voorwoord. 1. Inleiding. 2. Beschrijving van MNO Vervat B.V. 2.1 Beschrijving van de organisatie. 2.2 Beschrijving van de werkzaamheden. 2.3 Initiatieven op het gebied van energiebesparing. 2.4 Wijzigingen in de organisatie t.o.v. het referentiejaar. 3. Uitgangspunten meten uitstoot broeikasgassen. broeikasgassen. 3.1 Organisatorische grenzen. 3.2 Operationele grenzen. 3.3 Bronnen van uitstoot en soorten uitstoot. 3.4 Conversiefactoren. 3.5 Berekeningsmethode en mate van onnauwkeurigheid. 3.6 Wijzigingen in de uitgangspunten t.o.v. het referentiejaar. 4. Berekening uitstoot broeikasgassen MNO Vervat Totaaloverzicht. 4.2 Prestatie-indicator. 4.3 Vergelijking met referentiejaar. 5. Reductie van uitstoot. 5.1 Reductiedoelstelling. 5.2 Reductiemaatregelen. 5.3 Evaluatie effect reductiemaatregelen. 5.4 Deelname maatschappelijke initiatieven. Bestandsnaam: Berekening uitstoot broeikasgassen 2009 versie 5.doc Pagina 2 van 16

3 Voorwoord. MNO Vervat onderschrijft de principes van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). Er is een MVO beleid opgesteld wat voor de werknemers van MNO in concrete richtlijnen is omgezet. Aandacht voor MVO betekent aandacht voor de drie P's: People, Profit en Planet. De aandacht voor de "Planet" heeft MNO vertaald in een milieuzorgsysteem (MZS) wat recentelijk is gecertificeerd c.f. de eisen uit de ISO Het MZS is er op gericht om de negatieve milieubelasting als gevolg van werkzaamheden door MNO Vervat zo veel mogelijk te beperken. Één van de speerpunten van het milieubeleid is vermindering van energieverbruik. Dit resulteert automatisch in vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. Reductiemaatregelen worden enerzijds gezocht in de techniek, anderzijds in de werkwijze die wordt gehanteerd op projecten. Vanaf nu zal MNO Vervat jaarlijks rapporteren wat de uitstoot van broeikasgassen als gevolg van haar werkzaamheden is geweest. Zo kan worden bepaald wat het effect is geweest van reductiemaatregelen. Daarmee wil MNO ook aansluiten bij de principes van de CO 2 -ladder van ProRail. In juni 2010 heeft MNO het certificaat voor niveau 3 ontvangen, in de loop van 2010 wordt gestreefd om niveau 5 te halen. Nieuw Vennep, 18 oktober Jan de Boer, Algemeen Directeur, MNO Vervat. Bestandsnaam: Berekening uitstoot broeikasgassen 2009 versie 5.doc Pagina 3 van 16

4 1. Inleiding. In dit rapport wordt weergegeven hoe de uitstoot van broeikasgassen binnen MNO Vervat over 2009 is berekend. Ten aanzien van de zorg voor het milieu heeft MNO Vervat een milieuzorgsysteem (MZS) opgesteld wat is gecertificeerd c.f. de ISO norm. Als onderdeel van dit milieuzorgsysteem worden jaarlijks doelstellingen vastgesteld ten aanzien van de milieuprestatie. Één van die doelstellingen betreft een vermindering van energieverbruik en daarmee van de CO 2 -uitstoot. Jaarlijks worden maatregelen genomen waarmee energie kan worden bespaard dus CO 2 uitstoot kan worden gereduceerd. In dit rapport wordt de uitstoot gemeten zodat kan worden bepaald of de maatregelen het gewenste effect hebben en de reductiedoelstellingen zijn behaald. Het rapport is in eerste instantie bedoeld voor het management zodat zij bij hun bedrijfsvoering rekening kunnen houden met energiebesparing. Daarnaast is het rapport ook bedoeld om de maatschappij inzicht te geven in de uitstoot van broeikasgassen door MNO Vervat. De informatie die in dit rapport is verwerkt is verzameld door de kwaliteits-, veiligheidsen milieu- (KVM) afdeling van MNO Vervat in nauwe samenwerking met de locatiebeheerders, beheerder leasewagenpark, hoofd materieelbeheer, projectcoördinatoren van de diverse werkmaatschappijen en de administratie. De KVMafdeling integreert al deze gegevens en berekent het totaaloverzicht voor heel MNO Vervat. Het overzicht uitstoot broeikasgassen wordt jaarlijks opgesteld en doet verslag van het afgelopen kalenderjaar. Het referentiejaar is vastgesteld op De uitstoot van de komende jaren zal met de uitstoot van 2009 worden vergeleken. Het rapport is in principe openbaar en is op te vragen bij de KVM afdeling voor iedereen die er belangstelling in heeft. Daarnaast zal een samenvatting van dit rapport ook worden vermeld op de website van MNO Vervat. Het rapport is opgesteld c.f. de principes van de ISO norm paragraaf 7 "Reporting of Green House Gasses" en de richtlijnen van Pro Rail betreffende de CO 2 - ladder. Daarnaast zijn binnen het MZS aparte procedures opgesteld m.b.t. het rapporteren over de uitstoot van broeikasgassen, te weten KP-920 "Het ontwerpen en ontwikkelen van de broeikasgas inventarisatie" en KP-921 "Het rapporteren van de uitstoot van broeikasgassen". Bestandsnaam: Berekening uitstoot broeikasgassen 2009 versie 5.doc Pagina 4 van 16

5 2. Beschrijving van MNO Vervat B.V. 2.1 Beschrijving van de organisatie. Figuur 1 "Organisatie MNO Vervat". MNO Vervat B.V. bestaat uit de volgende bedrijven: MNO Vervat Wegen B.V.; o Krul Waterwerken B.V. o Deelneming 33% in Asfaltcentrale APA Amsterdam; o Deelneming 25% in Asfaltcentrale APRR Rotterdam; o Deelneming 50% in Asfaltcentrale NOAP Heerenveen; MNO Vervat Beton B.V. (=startbedrijf CO2-prestatieladder); MNO Vervat Noord B.V.; De Jong Infra Services; MNO Vervat International. 2.2 Beschrijving van de werkzaamheden. MNO Vervat Wegen, Beton en Noord houden zich bezig met spoor-, beton-, grond-, wegen waterbouw als mede milieukundige werken (saneringen). MNO International realiseert civiele betonwerken in het Caraïbisch gebied en Suriname. In de asfaltmolens waarin wordt deelgenomen, wordt asfalt geproduceerd. Bestandsnaam: Berekening uitstoot broeikasgassen 2009 versie 5.doc Pagina 5 van 16

6 2.3 Initiatieven op het gebied van energiebesparing. MNO Vervat onderschrijft de principes van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). Er is een MVO beleid opgesteld wat voor de werknemers van MNO in concrete richtlijnen is omgezet. Aandacht voor MVO betekent aandacht voor de drie P's: People, Profit en Planet. De aandacht voor de "Planet" heeft MNO vertaald in een milieuzorgsysteem (MZS) wat recentelijk is gecertificeerd c.f. de eisen uit de ISO Het MZS is er op gericht om de negatieve milieubelasting als gevolg van werkzaamheden door MNO Vervat zo veel mogelijk te beperken. Één van de speerpunten van het milieubeleid is vermindering van energieverbruik. Dit resulteert automatisch in vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. Reductiemaatregelen worden enerzijds gezocht in de techniek, anderzijds in de werkwijze die wordt gehanteerd op projecten. Jaarlijks wordt een aantal aandachtspunten vastgelegd in een Milieuprogramma. Deze aandachtspunten worden onderzocht en daar waar energiebesparende maatregelen kunnen worden ingevoerd, waarvan de opbrengsten hoger zijn dan de kosten, worden deze ingevoerd. 2.4 Wijzigingen in de organisatie t.o.v. het referentiejaar. Gezien het feit dat 2009 is gekozen als referentiejaar, kunnen over wijzigingen t.o.v. het referentiejaar nog geen uitspraken worden gedaan. Bestandsnaam: Berekening uitstoot broeikasgassen 2009 versie 5.doc Pagina 6 van 16

7 3. Uitgangspunten meten broeikasgassen. 3.1 Organisatorische grenzen. Het systeem voor vaststellen van de uitstoot van broeikasgassen is opgesteld voor de volgende bedrijven die vallen onder MNO Vervat: MNO Vervat Wegen; MNO Vervat Beton; MNO Vervat Noord; Krul Waterwerken. MNO Vervat Wegen heeft drie deelnemingen in asfaltproductie-installaties, deze zijn meegenomen in deze rapportage: Asfalt Productie Amsterdam (33,3%); Asfalt Product Rotterdam (25%); Noordelijke Asfalt Productie (50%). Op basis van de laterale methode, komen in 2011 De Jong Beesd en MNO Vervat GWW Rotterdam binnen de boundary van MNO Beton BV. 3.2 Operationele grenzen. Binnen de bedrijven vinden de volgende werkzaamheden plaats, waarbij uitstoot plaatsvindt van broeikasgassen: grond-, weg- en waterbouwwerkzaamheden; civiele betonbouw; kantoorwerkzaamheden; zandwinning en transport; productie van asfalt; productie van prefab betonelementen. De GWW werkzaamheden en Civiele Beton voor bovengenoemde bedrijven vinden plaats op projectlocaties door heel Nederland. Op kleine schaal wordt beton geprefabriceerd in een werkplaats in Middenmeer. De kantoorwerkzaamheden vinden plaats in de volgende vestigingen: Nieuw Vennep, Amsterdam Noord, Middenmeer, Biddinghuizen en Leek. De asfaltproductielocaties zijn gevestigd in Heerenveen, Amsterdam en Rotterdam. Bestandsnaam: Berekening uitstoot broeikasgassen 2009 versie 5.doc Pagina 7 van 16

8 3.3 Bronnen van uitstoot en soorten uitstoot. Binnen de vastgestelde grenzen worden de volgende bronnen van uitstoot van broeikasgassen onderkend. Aangegeven is in welke categorie van de ISO norm deze vallen, als mede voor welk niveau van de ProRail ladder dit geldt. Bron Soort ISO ProRail Scope Niveau vestigingen verbranding van gas voor CV 1 1 3/4/5 materieel op projectlocaties verbranding van gasolie/ benzine 1 1 3/4/5 eigen transport van materieel naar projectlocatie verbranding van diesel 1 1 3/4/5 eigen wagenpark verbranding van benzine/ diesel 1 1 3/4/5 generatoren projectketen verbranding van gasolie 1 1 3/4/5 gasflessen projectketen verbranding van gas 1 1 3/4/5 productie van beton verbranding van gas 1 1 3/4/5 productie van asfalt verbranding van gas 1 1 3/4/5 winning van zand verbranding van gasolie 1 1 3/4/5 vestigingen ingekochte elektriciteit 2 2 3/4/5 projectlocaties ingekochte elektriciteit 2 2 3/4/5 asfaltproductielocaties ingekochte elektriciteit 2 2 3/4/5 zakelijk personenvervoer (auto, vliegtuig) verbranding van brandstof 3 2 3/4/5 ingekochte producten keteneffect 3 3 4/5 uitbesteed transport verbranding van brandstof 3 3 4/5 Bestandsnaam: Berekening uitstoot broeikasgassen 2009 versie 5.doc Pagina 8 van 16

9 Bron Soort ISO ProRail Scope Niveau uitbestede werkzaamheden keteneffect 3 3 4/5 personen vervoer via OV verbranding van brandstof, ingekochte elektriciteit 3 3 4/5 woon-/ werkverkeer verbranding van brandstof 3 3 4/5 afvoeren van afval keteneffect 3 3 4/5 gebruik van papier keteneffect 3 3 4/5 Tabel 1 "Bronnen van uitstoot van broeikasgassen". ISO = direct GHG emission 2 = energy indirect GHG emission 3 = other indirect GHG emission Bestandsnaam: Berekening uitstoot broeikasgassen 2009 versie 5.doc Pagina 9 van 16

10 3.4 Conversiefactoren. Voor het omrekenen van het energieverbruik van de bronnen van uitstoot naar ton CO 2 e worden de volgende, door ProRail gegeven conversiefactoren gehanteerd. Personenvervoer conventionele personenauto B Benzine g CO 2 / liter Diesel brandstof LPG C Benzine Klasse (ltr) g CO 2 / < 1,4 185 voertuig km 1, > 2,0 305 gemiddeld 215 Diesel < 1, , > 2,0 265 gemiddeld 205 LPG gemiddeld 175 Electriciteitsverbruik (grijs) voor andere doeleinden dan vervoer. A NRE 650 g CO 2 / RWE Energy Nederland 650 kilowattuur Cogas Facilitair 620 Nuon 610 Eneco Energie levering 590 Essent Retail 525 Ener Service Maastricht 495 Westland Energie Service 495 B Andere leverancier 615 Electriciteitsverbruik (groen) voor andere doeleinden dan vervoer. C1 Groene Windkracht 15 g CO 2 / stroom met Waterkracht 15 kilowattuur SMK Zonne-energie 80 Milieukeur Biomassa Rekenvoorschrift D Groene stroom met SMK Milieukeur 250 g CO 2 / kilowattuur Energiedrager voor andere doeleinden dan vervoer A Benzine g CO 2 / liter Diesel brandstof LPG Stookolie C Gasvormige fossiele brandstoffen Aardgas g CO 2 / Nm3 Methaan Tabel 2 "Conversiefactoren ProRail (Greenhouse Warming Potential GWP)". Bestandsnaam: Berekening uitstoot broeikasgassen 2009 versie 5.doc Pagina 10 van 16

11 3.5 Berekeningsmethode en mate van nauwkeurigheid. De uitstoot van de broeikasgassen wordt niet gemeten. Gekozen is voor een berekening aan de hand van de verbruikte energie. Door middel van de conversiefactoren zoals vermeld in paragraaf 3.3 wordt dit energieverbruik omgerekend naar ton CO 2 equivalent (CO 2 e). Doordat de feitelijke uitstoot van broeikasgassen niet wordt gemeten, maar wordt berekend, ontstaat een bepaalde mate van onnauwkeurigheid. Het verbruik van gas en elektriciteit in de vestigingen, asfaltmolens en op de projecten wordt berekend aan de hand van de rekeningen van de leveranciers, indien nodig aangevuld met opname van meterstanden. Vaak lopen jaarafrekeningen over het jaar heen. Het verbruik is dan naar ratio over de jaren verdeeld. Voor leaseauto's is de uitstoot als volgt berekend. Van iedere auto is de CO2-uitstoot bij gemiddeld gebruik per kilometer vastgesteld. Vervolgens is het werkelijk aantal verreden kilometers en werkelijk brandstofverbruik in kaart gebracht. Op basis van het werkelijke brandstofverbruik en de conversiefactor "gemiddelde" per soort brandstof is de CO2- bepaald. Voor de schepen van Krul is aan de hand van de rekeningen van de leverancier bepaald hoeveel liter stookolie is gekocht in Aan de hand hiervan is de CO 2 uitstoot bepaald. Voor materieel is de uitstoot als volgt berekend. Aan de hand van gegevens van de leverancier zijn het motorvermogen en daarmee ook het brandstofverbruik per uur bepaald. Vervolgens is de bezetting van het materieelstuk per week als mede het aantal weken inzet per jaar bepaald. Hieruit volgt hoeveel het materieelstuk op jaarbasis aan brandstof verbruikt. Op deze wijze is voor al het materieel te samen het verbruik van euro 95, gas, diesel en rode gasolie bepaald. Op basis van de opgave van de leveranciers is vervolgens het verbruik van door MNO ingekochte gasolie op projecten door derden bepaald. Het totaal aantal geleverde liters gasolie -/- het theoretisch berekende verbruik van het eigen materieel resulteert in het aantal liters gasolie dat door derden is verbruikt op de projecten van MNO. In de berekening van de CO 2 uitstoot van de molens zijn de lease wagens van het personeel niet meegenomen. Op de totale uitstoot van de molens is dit namelijk nog geen 1%. Verbruik van de vestigingen is meegenomen in het verbruik van den asfaltmolen zelf. Zakelijke kilometers met privé auto s is berekend op basis van de uitbetaalde kilometervergoedingen. Het totaal aantal kilometers is per brandstofsoort bepaald. Vervolgens is per brandstofsoort op basis van gemiddeld verbruik per 100 km het aantal liters brandstof bepaald. De liters zijn tenslotte vermenigvuldigd met de conversiefactoren uit de tabel in paragraaf Wijzigingen in de uitgangspunten t.o.v. het referentiejaar. Bestandsnaam: Berekening uitstoot broeikasgassen 2009 versie 5.doc Pagina 11 van 16

12 Gezien het feit dat 2009 is gekozen als referentiejaar, kunnen over wijzigingen t.o.v. het referentiejaar nog geen uitspraken worden gedaan. Bestandsnaam: Berekening uitstoot broeikasgassen 2009 versie 5.doc Pagina 12 van 16

13 4. Berekening uitstoot broeikasgassen MNO Vervat Totaaloverzicht. Energieverbruik Totaaloverzicht 2009 versie I - Scope I emissies. I - 1 Gasverbruik M 3 CO 2 e uitstoot (ton) Vestigingen Nieuw Vennep ,52 73,27 Biddinghuizen ,71 18,83 Leek 0,00 0,00 Middenmeer 6.237,50 11,38 Amsterdam Noord ,19 24,25 Subtotaal ,92 127,73 Projecten Wegen 15,45 0,03 Beton 9.880,85 18,03 Noord 0,00 0,00 Subtotaal 9.896,30 18,06 Asfaltmolens NOAP , ,87 APRR , ,87 APA , ,98 Subtotaal , ,71 Totaal , ,53 I - 2 Brandstof Liters CO 2 e uitstoot (ton) Leaseauto's ,71 Schepen Krul (stookolie) , ,06 Eigen materieel (euro 95) ,68 103,37 Eigen materieel (diesel) , ,62 Eigen materieel (LPG) 720,00 1,34 Projecten ,00 595,19 Totaal ,26 Bestandsnaam: Berekening uitstoot broeikasgassen 2009 versie 5.doc Pagina 13 van 16

14 II - Scope II emissies II - 1 Electriciteitsverbruik kwh CO 2 e uitstoot (ton) Vestigingen Nieuw Vennep ,79 194,05 Biddinghuizen ,51 16,66 Leek ,00 19,22 Middenmeer ,11 16,83 Amsterdam Noord ,67 14,70 Subtotaal ,08 261,46 Projecten Wegen ,18 13,86 Beton ,58 293,74 Noord ,57 22,73 Subtotaal ,33 330,33 Asfaltmolens NOAP ,50 333,50 APRR ,00 338,86 APA ,34 323,58 Subtotaal ,84 995,94 Prorail specifiek CO 2 e uitstoot (ton) Zakelijk gebruik prive-auto's 62,46 Zakelijk vliegverkeer Subtotaal 0,00 62,46 Totaal , ,19 Totaal CO 2 e uitstoot (ton) ,99 Tabel 3 "Totaaloverzicht uitstoot CO2 MNO Vervat 2009". Bestandsnaam: Berekening uitstoot broeikasgassen 2009 versie 5.doc Pagina 14 van 16

15 4.2 Prestatie-indicator. Om de uitstoot over de jaren heen met elkaar te kunnen vergelijken, wordt deze omgerekend naar productie-eenheden. Hierbij wordt de uitstoot van de molens gerelateerd aan de hoeveelheid geproduceerde tonnen. De uitstoot van de overige bedrijven wordt gerelateerd aan de omzet. Asfaltmolens. Asfaltmolen Productie (ton) CO 2 e uitstoot (ton) Uitstoot per ton NOAP , ,37 0, APRR , ,50 0, APA , , Totaal , ,43 0, Overige bedrijven. Omzet 2009 ( ) : ,53 CO 2 e uitstoot (ton) : ,52 CO 2 e per (ton/ mln) : 48, Vergelijking met referentiejaar. Voor MNO Vervat als geheel is 2009 genomen als het referentiejaar, dus vergelijking met voorgaande jaren is nog niet mogelijk. Voor materieel en voor leaseauto's is gekozen voor 2008 als referentiejaar, om het resultaat van een aantal getroffen reductiemaatregelen zichtbaar te maken. De gegevens van 2008 zijn niet opgenomen in dit rapport. Bestandsnaam: Berekening uitstoot broeikasgassen 2009 versie 5.doc Pagina 15 van 16

16 5. Reductie van uitstoot. 5.1 Reductiedoelstelling. Voor 2010 is de doelstelling ten aanzien van CO 2 reductie gesteld op 3% van de uitstoot van Reductiemaatregelen. Om een reductie in CO 2 uitstoot te bewerkstelligen, worden in 2010 de volgende projecten ondernomen: verdere installatie van fijnfilters op hydrauliek en motorolie van materieel; door ontwikkelen SKARAND machine; regionaal inkopen van bouwstoffen om transport te beperken; waar mogelijk toepassen andere werkwijze op projecten om transport te beperken; toepassen duurzaamheidscriteria van Senter Novem bij ontwerpen van objecten; bij vervanging van materieel wordt gekozen voor materieel wat energiezuiniger is. Voor de asfaltmolens worden jaarlijks aparte Energie Beparings Plannen (EBP) opgesteld waarin specifieke maatregelen voor de molens worden aangegeven. 5.3 Evaluatie effect reductiemaatregelen. Een evaluatie van het effect van reductiemaatregelen is nog niet mogelijk, omdat 2009 het referentiejaar is. Reductie van de CO 2 uitstoot wordt gemeten volgens bovenstaande systematiek. Daarnaast zal vanaf 2010 na afloop van grote projecten een Project Carbon Calulator (PCC) worden ingevuld om het effect van reductiemaatregelen op projectniveau te kunnen toetsen. 5.4 Deelname maatschappelijke initiatieven. De asfaltmolens zijn sinds begin 2000 aangesloten bij de landelijke Meer Jaren Energieafspraken (MJA) ter reductie van energieverbruik. Bestandsnaam: Berekening uitstoot broeikasgassen 2009 versie 5.doc Pagina 16 van 16