Analyse Scope 3 CO2- emissies Bedrijfsafval Van den Pol Groep b.v. CO2 Prestatieladder

Transcriptie

1 Analyse Scope 3 CO2- emissies Bedrijfsafval Van den Pol Groep b.v. CO2 Prestatieladder Auteur: Hoofd bedrijfsbureau, G. van de Velde Datum:

2 Inhoudsopgave Inhoud 1. Achtergrond Procesbeschrijving op hoofdlijnen Motivatie en doelen CO2 emissies Rapportages Bedrijfsafval Data en resultaten afval De afvalstromen Waardeketen afval Overheid Producenten en leveranciers Afvalverwerker Opdrachtgever Werknemer Werkgever Transporteur Beïnvloeding keten Reductiemogelijkheden en doelstellingen Bijlage 1: Onderbouwing conversiefactoren afval Auteur: Gerrit van de Velde (Hoofd bedrijfsbureau) Datum: Versie: Ketenanalyse bedrijfsafval 1.2 Geverifieerd (ja / Nee): Dit document is niet geverifieerd door een externe organisatie. Paraaf auteur: Pagina 1 van 13

3 1. Achtergrond. 1.1 Bedrijfsprofiel. Van den Pol is een echt familiebedrijf met twee werkmaatschappijen, namelijk Van den Pol Electrotechniek b.v. en GRB. b.v. Deze bedrijven opereren vanuit 3 kantoorpanden / filialen welke allemaal in eigen beheer / bezit zijn. Van den Pol Elektrotechniek opereert vanuit Montfoort en Amersfoort en GRB b.v. vanuit de Meern. Van den Pol is in 1935 opgericht als eenmanszaak en op moment van rapporteren biedt het bedrijf werkgelegenheid aan 245 FTE-ers. De werkzaamheden bestaan uit het ontwerpen, aanleggen en onderhouden van diverse elektrische installaties. Het bedrijf beschikt over de onderstaande business units; Woningbouw, Utiliteit, Retail, Industriële automatisering, Gebouwenbeheer. Van den Pol heeft duurzaamheid hoog in het vaandel staat en streeft continue naar mogelijke verbeterdoelen. Naast hun eigen verbetermogelijkheden probeert Van den Pol ook hun klanten c.q. relaties te investeren in duurzame, innovatie en besparende technische mogelijkheden. Pagina 2 van 13

4 1.2 Procesbeschrijving op hoofdlijnen. Binnen Van Pol zijn globaal de volgende hoofdprocessen te onderscheiden: Verkoop / acquisitie Ontwerpen Werkvoor bereiding Uitvoering Nazorg Vanuit de hierboven genoemde processen hebben de onderstaande werkzaamheden / afdelingen een grote invloed in de in deze rapportage genoemde emissiestromen. Projectuitvoering nieuwbouw utiliteit, woningbouw en retail, Projectuitvoering industriële automatisering in de metaal en de foodsector, Onderhoud en groepsremplace van verlichting bij vaste relaties, Toepassen / instaleren van duurzame PV-installaties. Utiliteit Woningbouw PV-installaties Retail Onderhoud Industrie Pagina 3 van 13

5 1.3 Motivatie en doelen. Initiatieven en technische innovaties op het gebied van milieu en duurzaamheid sluiten goed aan bij de maatschappelijke betrokkenheid van de Van den Pol Groep b.v. De CO2 prestatieladder is voor Van den Pol een instrument om haar emissiestromen inzichtelijk te maken en zich te onderscheiden van overige installateurs. 1.4 CO2 emissies. Op basis van de vastgestelde operationele grenzen zijn de CO2-emissies voor de activiteiten van de organisatie geïdentificeerd. Bij de identificatie van emissies wordt, conform het Greenhouse Gas (GHG) Protocol, onderscheid gemaakt tussen drie bronnen van emissie (bekend als scopes) in twee categorieën: directe emissies en indirecte emissies. Figuur 2 Overzicht van de scopes en emissies in de waardeketen conform het GHG protocol. Scope 1 Omvat de directe emissies die veroorzaakt worden door de organisatie. Het gaat daarbij om de verbranding van brandstoffen en het zakelijk vervoer in bedrijfsauto s welke eigendom zijn van de organisatie. Scope 2 Omvat de indirecte emissies door opwekking van ingekochte elektriciteit, stoom of warmte. Als aanvulling hierop zijn conform de eisen van de prestatieladder, de zakelijke kilometers in privéauto s en openbaar vervoer en de zakelijke vliegreizen hierin meegenomen. Pagina 4 van 13

6 Scope 3 Omvat de overige indirecte emissies van bronnen zoals beschreven in het GHG protocol en de ISO Het zijn emissies welke als gevolg van activiteiten van de Van den Pol Groep b.v. worden uitgestoten, maar welke niet direct door de organisatie worden gecontroleerd. Voorbeelden zijn het woon / werkverkeer van medewerkers, elektriciteitsverbruik op projectlocaties, waterverbruik, afval en papierverbruik en het energieverbruik van de door Van den Pol ontworpen en geïnstalleerde en / of beheerde installaties. 1.4 Rapportages. Voor het in kaart brengen van de CO2 emissies van de Van den Pol Groep worden jaarlijks diverse analyses uitgevoerd. Vanaf 2012 zijn meerdere rapportages opgesteld waarbij alle bronnen en CO2 emissies uit scope 1, 2 zijn verantwoord. Per 2017 zal ook van scope 3 een rapportage worden opgesteld. De benodigde data voor het opstellen van de ketenanalyse bedrijfsafval is gegenereerd uit onderstaande rapportages: CO2 emissie rapportage 2017; Overzichtslijsten inventarisatie emissie bedrijfsafval; Analyse Scope 3 CO2 emissies' versie 1.0; de ketenanalyses bedrijfsafval. Pagina 5 van 13

7 2. Bedrijfsafval. Zoals iedere organisatie produceert ook de Van den Pol Groep b.v afval. Voor de inzameling en verwerking van afval heeft Van den Pol een raamcontract met Van Vliet afval verwerking. Deze afvalverwerker verzameld het afval van alle kantoorvestigingen en van de projectlocaties voor zover dit van toepassing is. Dit afval bestaat grotendeels uit huishoudelijk afval, afval dat deels gesorteerd is. Op de vestigingen wordt het afval gescheiden in bedrijfsafval (te vergelijken met huishoudelijk afval), papier / karton, oud ijzer, accu s, verlichtingsbronnen, PVC buis en chemicaliën. Waar mogelijk worden veel zaken gescheiden ingezameld en via de branche ingezameld en weer gerecycled. Denk hierbij aan Lightrec / WeCyle / Stibad voor de lampen, verlichtingsarmaturen en batterijen. Metalen worden opgehaald door de lokale oud ijzerhandelaar. Op de projectlocaties wordt veelal een afvalcontainer geplaatst door de hoofdaannemer waarin alle onderaannemers hun afval kunnen deponeren. Het verschilt per hoofdaannemer of dit afval meteen gescheiden wordt en of daar een financiële verrekening voor plaats vindt met de bouwpartners. De afvalstromen welke door de hoofdaannemer worden afgevoerd zijn voor Van den Pol niet inzichtelijk en maken daarom geen deel uit van deze analyse. Uiteraard proberen onze medewerkers afval zoveel mogelijk gescheiden vanaf de projectlocatie te laten afvoeren. Naast het huisvuil wordt in de vestiging Montfoort ook het oud papier ingezameld en afgevoerd. In de vestigingen Amersfoort en GRB worden oud papier / karton omgezet naar verpakkingsmaterialen. 2.1 Data en resultaten afval. Het raamcontract met van Vliet voor alle vestigingen is een doorlopend contract welke al vele jaren geleden is afgesloten. In 2017 verzamelde en verwerkte van Vliet het afval van alle drie de vestigingen. Vanuit het aantal container ledigingen is berekend hoeveel ton huishoudelijk afval vanuit de 3 vestigingen is afgevoerd. Omdat door de inzamelaar niet de daadwerkelijke gewichten niet beschikbaar zijn de volumen (= inhoud container) omgerekend naar gewicht. Dit uiteindelijke gewicht is doormiddel van een CO2 emissieconversiefactor omgerekend naar de uiteindelijke CO2 uitstoot. Via is aangegeven dat huishoudelijk / kantoorafval een soortelijk gewicht heeft van 150Kg / M3. Met deze conversiefactor zullen de containerinhoud worden omgerekend naar gewicht. Doordat bij inventarisatie van het bedrijfsafval schattingen zijn toegepast bevat deze uitstoot mogelijk een redelijke afwijking c.q. marge. Ook voor het sloophout, welke slechts enkele malen per jaar wordt opgehaald, is deze methodiek toegepast. Sloophout wordt binnen de Van den Pol Groep b.v. veroorzaakt door goedkope (geen Euro) pallets en kabelhaspels waarop geen statiegeld is geheven. Tijdens het onderzoek is gebleken dat de hoeveelheden chemisch afval zeer klein zijn. De hoeveelheden welke worden ingezameld en worden ingeleverd zijn hierdoor verwaarloosbaar te noemen. Oud papier wordt ingezameld op het hoofdkantoor aan de Aardvletterweg in Montfoort. Hier staat een separate papiercontainer waarin het papier / karton wordt ingezameld. Nadat de container vol Pagina 6 van 13

8 is wordt deze op afroep opgehaald. Na lediging ontvangen wij van de transporteur een nota voorzien van weegbrief. Deze inventarisatie kan dus als zeer betrouwbaar worden beschouwd. Voor het huishoudelijk / bedrijfsafval is een conversie factor gehanteerd van 0,369 Kg CO2 / Ton Voor papier / karton is een conversie factor gehanteerd van 1,267 Kg CO2 / Ton Voor sloophout is een conversie factor gehanteerd van 0,20 Kg CO2 / Ton De totale afvalstroom in 2017 voor de Van den Pol Groep B.V. was 34,65 ton afval. De samenstelling van deze afvalstroom is verwerkt in tabel 1 welke op de volgende pagina te vinden is. Pagina 7 van 13

9 2.2 De afvalstromen. De afvalstromen zijn onder te verdelen in: Bouwafval; Bouwlocaties; Dit bouwafval ontstaat tijdens de uitvoering van projecten en wordt deels afgevoerd door Van den Pol en deels door de hoofdaannemer. Alleen het afval wat door van den Pol zelf gescheiden kan worden afgevoerd wordt op de vestiging Montfoort ingeleverd. Al het overige restafval wordt via de hoofdaannemer afgevoerd. Hierin meegenomen omdat er geen betrouwbare gegevens bekend zijn van de afvalstromen van de hoofdaannemer, deze zijn daarom buiten beschouwing gelaten. Bedrijfsafval van de panden; Het bedrijfsafval van de kantoorpanden wordt gescheiden in huishoudelijk afval, chemicaliën en papier / karton en hout van pallets en kabelhaspels waarop geen statiegeld van toepassing is. Chemicaliën; Chemicaliën worden binnen de vestigingen separaat opgeslagen en afgevoerd. Omdat de conversiefactor voor deze mix van chemicaliën onbekend is en dit een verwaarloosbaar deel is ten opzichte van de totale afvalstroom is deze CO2 emissie niet meegenomen. Papier/karton; Papier en karton wordt door De Bruin recycling opgehaald en verwerkt. Van alle leveringen zijn weegbrieven beschikbaar zodat de werkelijke CO2 emissie inventarisatie als zeer nauwkeurig kan worden beschouwd. Vestiging Soort afval Gewicht in Kg Conversiefactor (in gco2/kg) Totaal CO2 in ton Pol Montfoort Huishoudelijk ,369 7,97 Pol Amersfoort Huishoudelijk ,369 1,33 GRB De Meern Huishoudelijk ,369 2,12 Pol Montfoort Papier / Karton ,267 21,03 Pol Montfoort Sloophout ,200 2,20 Alle Chemicaliën Nihil Nihil 0,00 Totaal: 34,65 Tabel 1. Pagina 8 van 13

10 3. Waardeketen afval. Hieronder is weergegeven welke partijen betrokken zijn bij en invloed uitoefenen op de waardeketen van afval, zowel van de panden als de projectlocaties. 3.1 Overheid. De overheid bepaalt het beleid en de randvoorwaarden die gemaakt worden op het gebied van afvalinzameling en verwerking. Zij heeft het beheer en de registratie van bedrijfsafval en gevaarlijk afval ondergebracht bij het landelijk meldpunt afvalstoffen, het LMA2. De voordelen van een centrale registratie van de meldingen spreken voor zich. De registratievoorschriften in vergunningen worden beperkt en geüniformeerd, de handhaving wordt efficiënter, waardoor o.a. oneerlijke concurrentie wordt tegen gegaan, de overheid kan de effectiviteit van haar beleid verbeteren, de verzamelde informatie kan leiden tot optimalisering van bedrijfsprocessen, het registeren en uitwisselen van gegevens kost minder tijd en de communicatie tussen bedrijven, organisaties en overheden en eventueel andere spelers wordt verbeterd. Het LMA maakt het mogelijk dat alle betrokkenen efficiënt een bijdrage kunnen leveren aan een verantwoorde en effectieve omgang met afval. Ladder van Lansink3 Bij de verwerking van het afval wordt het principe van de ladder van Lansink toegepast. De Ladder van Lansink is genoemd naar het voormalig CDA Tweede Kamerlid dat zich nauw betrokken voelde met milieuzaken, energie en volksgezondheid. Deze Ladder van Lansink staat centraal in het Nederlands milieubeleid en is in de loop der jaren verfijnd. Preventie; Het voorkomen van afval is het beste. Materialen die oneindig hergebruikt kunnen worden zonder kwaliteitsverlies zijn daar een goed voorbeeld van. Het zogenaamde cradle to cradle principe. Hergebruik; Producten die een nieuwe bestemming krijgen vereisen weinig of geen energie of nieuwe, schaarse grondstoffen. Het delven of oogsten van nieuwe grondstoffen en het opwerken tot het gewenste materiaal kost vaak veel energie. Energieverbruik houdt uitstoot van CO2 in. Door producten te hergebruiken, wordt het milieu zo weinig mogelijk belast. Recycling; Afvalsoorten die niet in aanmerking komen voor hergebruik bevatten vaak grondstoffen die opnieuw gebruikt kunnen worden. Denk hierbij aan het inzamelen van puin, hout, glas, papier en folie. Hierdoor zijn minder of geen grondstoffen nodig en wordt energie bespaard gedurende het productieproces, wat dus bijdraagt aan een lagere CO2 uitstoot. Energie / verbranden; Reststoffen die niet meer hergebruikt kunnen worden, komen in aanmerking voor verbranding. Het verbranden van afvalstoffen gebeurt in moderne installaties, Pagina 9 van 13

11 die het milieu minimaal belasten en groene energie opwekken. Storten; De laatste mogelijkheid is het storten. Dit dient zoveel mogelijk vermeden te worden. Het kan de oorzaak zijn van ernstige hinder en verontreiniging van de natuur Producenten en leveranciers. Producenten van materialen staan aan het begin van de afvalketen en zijn verantwoordelijk voor de fabricage van de producten en de verpakking hiervan. Door in de ontwerpfase criteria mee te nemen die betrekking hebben op de mogelijkheden van afvalpreventie of hergebruik zonder kwaliteitsverlies (cradle to cradle) of materialen die eenvoudig gerecycled kunnen worden, kunnen de afvalstromen beperkt worden. Daarnaast worden verpakkingsmaterialen toegepast om schade aan producten, die tijdens het transport kunnen ontstaan te voorkomen of uit marketingoogpunt door hun producten extra te laten opvallen. Deze verpakkingsmaterialen bestaan veelal uit karton, plastic en piepschuim. Ook hierin zijn keuzes inzake recyclage of verbranding. Leveranciers en distributeurs gebruiken verpakkingsmaterialen bij de orderpicking zoals plastic zakken en dozen. Daarnaast wordt er voor de distributie gebruik gemaakt van pallets, met name bij producten met een groot volume of gewicht. Dit heeft voordelen tijdens het laden en lossen. Afnemers kunnen in beperkte mate invloed uitoefenen op producenten en leveranciers. 3.3 Afvalverwerker. Van Vliet zorgt voor een veilig transport en milieuvriendelijke verwerking van afvalstromen en is gecertificeerd volgens het kwaliteitssysteem ISO 9001 en het milieumanagementsysteem ISO Door een optimale rit- en routeplanning en inzet van boordcomputers worden onnodige kilometers vermeden. De toepassing van eigen / vaste containers zorgen met hun grote inhoud voor een verlaging van het aantal transportritten. Nuttige toepassing afval; Niet te recyclen afval wordt zo mogelijk ingezet voor een nuttige toepassing, bijvoorbeeld verbranden waarbij elektriciteit wordt opgewekt. Zo wordt voorkomen dat daarvoor fossiele brandstof (zoals kolen of olie) nodig is. Dit afval wordt naar de Energiecentrale in Utrecht gebracht met het hoogste rendement. De afvalverbrander kan dus gezien worden als een afval gestookte energiecentrale. Door het verwerken van afval, het opwekken van duurzame energie en het terugwinnen van materialen, levert de deze centrale een bijdrage aan een schone en duurzame omgeving. Van Vliet streeft continu naar verbetering van de milieuprestatie en restproducten van de verbranding worden zoveel mogelijk opgewerkt tot nuttig toe te passen materialen 3.4 Opdrachtgever. De opdrachtgever heeft mogelijkheden om in dit proces te sturen. Dit kan door gunningcriteria die van invloed zijn op duurzaamheid mogelijkheden: Zorgvuldig gebruik van materialen en hergebruik waar mogelijk; Afval proberen te voorkomen en scheiden waar mogelijk; Duurzame producten voorkeur te geven boven kostenvoordelen; Zorgvuldig voorbereiden en inplannen van de werkzaamheden bij de klanten. Pagina 10 van 13

12 en milieubelasting mee te nemen in de aanbesteding. Bijvoorbeeld door het verplicht stellen van een CO2 bewust certificaat of certificering voor het milieumanagementsysteem ISO Werknemer. Begin jaren negentig was de campagne een beter milieu begint bij jezelf een groot succes en is nog steeds een begrip. Deze campagne was gefocust op bewustzijn en gedragsverandering bij consumenten. In onze consumptiemaatschappij nog steeds een actueel item. De individuele bijdrage van de werknemers van Van den Pol groep lijkt klein, maar is in het grote geheel toch van invloed. Met name als iedereen de meerwaarde inziet van een duurzaam beleid. Voor de werknemers zijn er onderstaande 3.6 Werkgever. Van Dorp koopt producten en diensten in en moet overwegen om naast de inkoopvoorwaarden die te maken hebben met de CO2 prestatieladder, extra voorwaarden op te nemen op het gebied van milieu en afval. Van Dorp hanteert een aantal procedures op het gebied van milieu en afval, waaronder; Energie en milieumanagement; Milieu inventarisatie, evaluatie en compliance; Afvoeren van milieuonvriendelijke producten. Van den Pol kan ook beschouwd worden als een producent van gebouw gebonden installaties. Van den Pol onderzoekt waar mogelijk of er in de te realiseren projecten duurzame materialen kunnen worden toegepast, uiteraard rekening houdend met de financiële haalbaarheid. 3.7 Transporteur. De transporteur transporteert het afval naar het afvalsorteercentrum en / of de afval verwerkingscentrale. Het is de taak van de transporteur om de ritten zodanig in te plannen dat er per ophaalpunt zo weinig CO2 vrijkomt bij de hiervoor te rijden kilometers. Ook kan de inzamelaars c.q. transporteur de keuze maken hoe het afval verder te verwerken en te scheiden en / of aan te bieden aan een energiecentrale. 3.8 Beïnvloeding keten. Het beïnvloeden van de totale CO2 emissie gebeurt door in de gehele keten door zodanige keuzes te maken dat er duurzame materialen worden gekozen met een zo laag mogelijke CO2 emissie. Ook is het nodig c.q. gewenst om kritisch te kijken naar technische ontwerpen van installaties en de dialoog aan te gaan met opdrachtgevers, fabrikanten en leveranciers. Pagina 11 van 13

13 4 Reductiemogelijkheden en doelstellingen. De afvalstromen van Van den Pol Groep b.v. zorgden in 2017 voor een emissie van 48,1 ton CO2. Deze post zorgt voor CO2 emissie in scope 3. Voor scope 3 is een reductiedoelstelling vastgesteld van 5% in 2020 vastgesteld. Dit moet zeker haalbaar zijn daar een groot deel van de emissies binnen deze analyse worden veroorzaakt door het papierverbruik. De hierbij ingezamelde aantallen worden hierbij grotendeels veroorzaakt door verpakkingsmaterialen van onze leveranciers en deel door ons eigen papierverbruik. Om hier een reductie in te kunnen realiseren zullen leveranciers worden benaderd om meer gebruik te maken van herbruikbare verpakkingsmaterialen en zal van den Pol zelf in 2020 een Paperless organisatie zijn. ISO-14001: De Van den Pol groep b.v. is gecertificeerd voor het milieumanagementsysteem ISO De bedrijfsactiviteiten en werkprocessen zijn geanalyseerd en de potentiële risico s zijn in beeld gebracht. Hierop zijn maatregelen genomen om deze risico s te minimaliseren of zelf helemaal weg te nemen. Er zijn diverse werkinstructies geïmplementeerd in het kwaliteitsmanagementsysteem ISO 9001, en milieu en afval zijn belangrijke onderdelen in de algehele bedrijfsvoering en zijn als agendapunt in het werkoverleg opgenomen. Ontwerp: Door in de ontwerpfase en bij materiaalkeuzes rekening te houden met de Ladder van Lansink, voorkomen van afval verkiezen boven hergebruik en recycling, wordt de totale afvalproductie op lange termijn en daarmee de CO2 emissie in de keten het meest beïnvloed. De medewerkers worden hiervan bewust gemaakt tijdens de periodieke overlegstructuren, toolboxen en de gepresenteerde resultaten van de gestelde doelstellingen. Uitvoering: Tijdens de uitvoering ontstaat er veel afval, dit bestaat uit restafval en verpakking van de nieuwe producten maar ook tijdens het slopen installaties. Het is belangrijk om meer inzicht te krijgen in de samenstelling van het afval en of daar meer mogelijkheden zijn voor hergebruik en recycling. Binnen van den Pol hebben we inmiddels 10 afvalstromen om het afval gescheiden af te voeren naar afvalinzamelaars, recyclebedrijven en fabrikanten. Pagina 12 van 13

14 Bijlage 1: Onderbouwing conversiefactoren afval. Papier / karton (verpakkingsmateriaal) Informatie over het Greenhouse Gas Protocol is te vinden op CO2 emissie conversie factor : 1,267 Kg CO2 / Ton Bedrijfsafval (ongesorteerd) Ongesorteerd bedrijfsafval 369 kg CO2/ton bedrijfsafval. Dit volgens Stimular / Shanks CO2 emissie conversie factor : 369 Kg CO2 / Ton Meer informatie is beschikbaar op Een toelichting over de emissiefactoren en de CO2-prestatieladder is te vinden op Een gemiddeld huishouden veroorzaakt 8.4 Ton CO2 uitstoot per jaar door vervoer, gasverbruik en elektriciteit in huis ( Pagina 13 van 13