De Overlevingsstrategie van het militair regime in Birma/Myanmar

Transcriptie

1 Promotor: Prof. Dr. Vlassenroot Commissarissen: Prof. Dr. Doom Dr. Zemni Scriptie ingediend tot het behalen van de graad van licentiaat in de politieke wetenschappen, optie internationale betrekkingen De Overlevingsstrategie van het militair regime in Birma/Myanmar Inge Brees academiejaar

2 DANKWOORD Ik zou eerst en vooral graag mijn promotor bedanken, Prof. Dr. Vlassenroot, voor z n enthousiasme en vertrouwen, voor de goede tips die hij me heeft gegeven het hele jaar dooor en om me steeds weer nieuwe moed te geven na elk geëvalueerd stukje. Vervolgens wil ik graag Mr. Peter Ras van Burma Centrum Nederland bedanken, voor z n hartelijke ontvangst in Amsterdam, en voor de vele antwoorden op al mijn mogelijke en onmogelijke vragen. Ook de bibliotheek van BCN bleek een enorme hulp bij het zoeken naar een antwoord op mijn onderzoeksvraag. Dan zou ik tevens Mr. Min Zaw Oo willen bedanken van de Free Burma Coalition, omwille van z n snelle en gevatte antwoorden op allerlei moeilijke kwesties. Ook m n contactpersoon van UNODC in Birma bleek van onschatbare waarde bij het vinden van nieuwe bronnen, en het krijgen van inside- information. En last but not least, mijn ouders en kotgenoten, die er altijd wel waren voor mij als er iets mis was met de computer, of als ik eventjes de moed kwijt was. Bedankt allemaal! 2

3 INHOUDSTAFEL DANKWOORD... 2 INHOUDSTAFEL... 3 KAART BIRMA... 5 INLEIDING... 6 A.GESCHIEDENIS ) VOOR DE KOLONISATIE ) KOLONISATIE ( ) ) ONAFHANKELIJKHEID EN DE AFPFL PERIODE ( ) ) NE WIN s COUP EN DE BSPP-PERIODE ( ) ) STATE LAW AND ORDER RESTORATION COUNCIL ( ) ) STATE PEACE AND DEVELOPMENT COUNCIL ( nu) B. ONDERZOEKSVRAAG & METHODOLOGIE C. INTERNE LEGITIMITEIT ) THEORIE ) STERKTES EN ZWAKTES VAN HET REGIME STERKTES ZWAKTES ) DE PRO-DEMOCRATIEBEWEGING ) DE ETNISCHE BEWEGING ONTSTAAN VAN DE STRIJD WAPENSTILSTAND PROBLEMEN CONCLUSIE ) MENSENRECHTEN D. EXTERNE LEGITIMITEIT ) DE VISIE VAN HET MILITAIR REGIME OP DE WERELD ONTSTAAN VAN WANTROUWEN KENMERKEN BUITENLANDS BELEID ) CHINA BELEIDSEVOLUTIE BELEIDSANALYSE CONCLUSIE ) INDIA ) THAILAND BELEIDSEVOLUTIE PROBLEMEN CONCLUSIE ) ASSOCIATION OF SOUTH-EAST ASIAN NATIONS (ASEAN) BELEIDSEVOLUTIE BELEIDSANALYSE EVALUATIE RELATIE CONCLUSIE ) DE VERENIGDE STATEN

4 6.1 BELEIDSEVOLUTIE DILEMMA S ALTERNATIEVEN EVALUATIE VAN SANCTIES CONCLUSIE ) DE EUROPESE UNIE BELEIDSEVOLUTIE EVALUATIE SANCTIES CONCLUSIE ) ANDERE E. ECONOMISCH OVERLEVEN ) ANALYSE ECONOMISCH BELEID ) BRONNEN VAN INKOMSTEN LANDBOUW HOUTSECTOR MIJNEN ENERGIE, OLIE & GAS TOERISME HANDEL & BUITENLANDSE INVESTERINGEN DRUGSHANDEL CONCLUSIE ) CASUS: YADANA-PROJECT BESCHRIJVING PROJECT ANALYSE PROJECT RECHTSZAKEN CONCLUSIE CONCLUSIE BIBLIOGRAFIE BIJLAGE A: FEITEN Bijlage B: AFKORTINGEN BIJLAGE C: SAMENSTELLING SPDC BIJLAGE D: IDEOLOGIE BIJLAGE E: VERKIEZINGSRESULTATEN BIJLAGE F: WAPENSTILSTANDEN

5 KAART BIRMA 5

6 INLEIDING In deze thesis wil ik onderzoeken hoe een militair regime zichzelf reeds sinds 1962 in stand kan houden in Birma 1, een land met om en bij de 50 miljoen inwoners. Ondanks het feit dat de verkiezingen in 1990 met een overtuigende meerderheid werden gewonnen door de National League for Democracy, geleid door Daw Aung San Suu Kyi, weigert het regime de macht af te staan. De reacties van de internationale gemeenschap variëren van sancties, vooral door de Verenigde Staten en in mindere mate de Europese Unie, over humanitaire hulp van Japan, tot het opnemen van Birma in ASEAN en grootschalige hulp van China, zowel op economisch als op militair vlak. Bovendien is ook de rol van de oliemaatschappijen ter plaatse, waaronder Total Fina, Premier Oil en Unocal, niet te onderschatten. Met de hulp van deze petrodollars, buitenlandse financiële en andere steun en het op akkoordjes gooien met de rebellen, slaagt het regime erin te overleven. Ze doen dit, gelijkaardig met de voormalige Sovjet-Unie, door een volledige infiltratie van de partij in de samenleving, door controle van de pers en door ronduit fysieke intimidatie met massale mensenrechtenschendingen als gevolg. Om er maar enkele te noemen: dwangarbeid, gedwongen verhuizingen, censuur, seksuele slavernij, gebruik van kindsoldaten, wreedheden t.o.v. de etnische minderheden, opdringen van boeddhisme,... 2 Om dit te onderzoeken zond de VN een speciale rapporteur voor mensenrechten, Pinheiro, naar Birma om te onderhandelen met de topgeneraals, Suu Kyi en de etnische minderheden. In maart 2003 verliet deze echter woedend het land na het ontdekken van afluisterapparatuur in de kamer waar hij praatte met politieke gevangenen. Ook een gezant van Kofi Annan, Razali Ismaïl, werd gestuurd om een dialoog op te starten tussen het regime en de NLD en om een pleidooi te houden voor het vrijlaten van alle politieke gevangenen, maar deze poging stuitte aanvankelijk tegen een totale onwil van de generaals. 1 De reden waarom ik Birma gebruik als naam voor het land en niet de officiële naam Myanmar, ligt in het feit dat deze tweede naam gekozen werd door de Slorc in 1989, buiten de wil van de bevolking om, als onderdeel van de campagne om het land te birmaniseren. Bovendien draagt deze naam een etnische lading met zich mee, daar Myanmar de nadruk legt op het eigen gevoel van collectieve identiteit van de meerderheidsgroep, de Burman. Deze naam wordt niet gebruikt door de bevolking en werd ook door vele staten, waaronder de VS en Australië, niet erkend, dus ik zal deze enkel gebruiken als het gaat om namen van instellingen, overheidsdocumenten,... Om dezelfde reden zal ik ook de naam Rangoon blijven gebruiken om de hoofdstad te benoemen en niet de nieuwe term Yangon. 2 Human Rights Watch, World Report 2003, raadpleging: 2/2/

7 De vraag is dan ook hoe deze situatie in de toekomst verder zal evolueren, nu de grote man achter de schermen, Generaal Ne Win, is gestorven in december Academici zijn het er niet over eens. Over de mogelijkheid van nieuwe protesten zoals in 88 antwoordt één van hen: Suicide is not a normal act 3. Het leger is immers veel te sterk geworden. Meer waarschijnlijk lijkt, onder de huidige omstandigheden, onderhandelingen die uitmonden in een Aziatische democratie, waarbij het leger nog steeds een sterke rol speelt. Maar nu loop ik op de zaken vooruit. Laten we eerst beginnen met het schetsen van de gebeurtenissen, die tot de huidige toestand hebben geleid. 3 International Crisis Group, How strong is the military regime? Bangkok/Brussels, ICG Asia Report n 11, 21/12/2000, p.20, raadpleging: 15/9/

8 A.GESCHIEDENIS Gezien deze mix van problemen, geraakte ik uitermate geïntrigeerd door Birma. Ik verbaasde mij over het feit hoe een militair regime, gehaat en gevreesd door het overgrote deel van de bevolking, geliefd door een kleine groep topmensen die er de voordelen van genieten, bevochten door een gamma aan etnische rebellenlegers en differentieel behandeld door de buitenlandse gemeenschap, reeds sinds 1962 de touwtjes in handen heeft en kan houden. En dat terwijl de vooruitzichten in 1947, na meer dan een eeuw als kolonie van het Verenigd Koninkrijk te fungeren, er behoorlijk positief uitzagen. Een kort geschiedenisoverzicht. 1) VOOR DE KOLONISATIE Voor de kolonisatie bestaat Birma uit verschillende koninkrijken, die onderling oorlog voeren en gevangenen dwangarbeid laten uitvoeren, met veel gemengde relaties als gevolg. Verschillende etnische groepen wonen er dicht bij elkaar. De grootste bevolkingsgroepen zijn de Burman, Karen, Mon en Arakanese 4. De toonaangevende religie is het Boeddhisme en het overgrote deel van de bevolking is werkzaam in de primaire sector, als boer of visser. De verschillende koninkrijken berusten op een patroon-client-systeem, waarbij in ruil voor veiligheid, goederen en diensten geleverd moeten worden. Er is een enorm grote sociale mobiliteit zowel naar boven als naar beneden, daar de absolute vorst iedereen op elk moment kan degraderen. De koningen slagen erin zichzelf te legitimeren door beroep te doen op het boeddhisme. Hun macht zouden ze verkregen hebben door goede daden uit het verleden en daarom zorgen zij ook voor spirituele benodigdheden zoals boeddhistische pagodes. 5 In 1044 komt koning Anurudha op de troon terecht in Pagan, wat het begin is van de gouden eeuw van de Birmese geschiedenis. Pagan wordt een bekende stad met enorme welvaart. In deze periode wordt ook het boeddhisme geïnstalleerd als staatsgodsdienst. 4 Als ik het dus over "Burman" of Birmanen heb, gaat het over de etnische groep, terwijl "Burmese" of "Birmezen" de term is om de hele bevolking van Birma te omschrijven. 5 International Crisis Group, How strong is the military regime?, p.20. 8

9 Het eerste incident dat Birma op de wereldkaart plaatst, gebeurt in Op dat moment vallen de Birmezen Siam binnen en veroveren de hoofdstad Ayuthaya, waardoor de Thai hun hoofdstad moeten verhuizen naar Bangkok. Toch blijven er schermutselingen ontstaan in Birma en aan z n grenzen, die ook het aangrenzende Brits India besmetten. Dus Groot-Brittannië besluit in te grijpen. 6 Er komen 3 Anglo-Birmese oorlogen tussen 1824 en In 1885 valt Mandalay en wordt de laatste koning, koning Thibaw, verbannen naar India. Daarop volgt het tijdperk van kolonisatie door Groot-Brittannië. 7 2) KOLONISATIE ( ) Groot-Brittannië wil natuurlijk z n Indisch Rijk beschermen en tegelijk een tegengewicht vormen voor de Fransen. Ook de aanlokkelijke voorraad grondstoffen in Birma oefenen een enorme invloed uit op Groot-Brittannië, niet in het minst omdat ze door het aanwezige teak hun vloot kunnen uitbreiden en spoorwegen doorheen heel hun Rijk kunnen aanleggen. De Britten willen echter een staat met grenzen en annexeren ook gebieden in de bergen, die nooit onder een koning hebben gestaan. Koningen worden verbannen en al gauw wordt een Verdeel-en-Heers strategie opgezet. Er wordt een duaal systeem op punt gesteld, waarbij het gebied wordt onderverdeeld in twee afgescheiden delen nl. Ministerial Burma, in de centrale vruchtbare gebieden, gedomineerd door Burman, en Frontier Areas, waar vooral etnische minderheden wonen. De Britten willen er kost wat kost zorgen voor regionale veiligheid en handel, en stimuleren voor dit doel massale migratie van Chinezen en Indiërs, zeer tot ongenoegen van de Burman. Deze inwijkelingen krijgen immers meer privileges dan de autochtone bevolking. Tegen 1920 wordt "Ministerial Burma" s werelds grootste exporteur van rijst, met een zeer sterke economie. De grensgebieden daarentegen worden enkel gebruikt als leveranciers van grondstoffen en ontvangen nauwelijks investeringen. Naast al deze differentiaties in het gebied, doen ook de missies nog eens hun duit in het zakje. Zij gaan immers in de grensgebieden het Christendom gaan promoten, waarbij ze vooral de Karen, Kachin en Chin helpen om hun taal ook neer te schrijven. Daardoor ontstaat een sterker gevoel van etnische identiteit, al gauw gevolgd door de vorming van culturele en politieke organisaties, 6 Christie, Kenneth, Roy, Denny, The politics of human rights in East Asia. London, Pluto Press, 2001, pp Deze historie wordt prachtig beschreven in het boek van Amitav Ghosh: Ghosh, Amitav, Het glazen paleis. Amsterdam, Bakker, 2001, 460p. 9

10 zoals de "Karen National Union" in Bij sommige Karen heerst dan ook de idee dat de Britten hen hadden verlost van de historische onderdrukking door Birmaanse koningen. Een verdere uitbreiding van de Verdeel-en-Heers - strategie, bestaat erin dat vooral etnische minderheden worden opgenomen in het koloniaal leger om de Birmaanse rebellie mee te onderdrukken. Gaandeweg neemt de antipathie tussen beide groepen dus alleen maar toe. Vanaf 1923 laten de Britten een beperkte representatieve regering toe, waarbij verkozen Birmezen mogen deelnemen aan het beleid. Toch is dit voor velen niet voldoende. Antikoloniale gevoelens onder de Burman leiden in de jaren 30 tot de vorming van de Dobama ( We Burmans ) en tot studentenbewegingen, waar ook Aung San deel van uitmaakt. Eind de jaren 30 geniet deze laatste samen met een aantal anderen ( de 30 kameraden ) van een militaire training in Japan. Deze groep is dus klaar voor een gewapende strijd tegen de bezetters, en daarenboven zorgen zij ook voor een continue benadrukking van de Burman-identiteit: There was nowhere near the Anglicisation of society seen in India. On the contrary, a strong movement ( We Burman, red.) to reassert Burman racial and cultural identity began within a decade of the annexation and soon developed into a concerted drive for independence. The British faced deeper and more consistent opposition in Burma than perhaps in any other of their colonies 8. Het vervolg is niet moeilijk te raden. Met het uitbreken van WO II gaan deze, gesteund door de hele Burman-groep, met de Japanners meevechten tegen de Britten, die op hun beurt worden gesteund door vele etnische minderheden. Na de terugtrekking van de Britten worden dan ook duizenden Karen en leden van andere etnische groepen vermoord of gemarteld als collaborateurs. Japan gedraagt zich echter t.o.v. Birma alsof het een overwonnen gebied betreft, waarna allen zich opnieuw tegen Japan keren en zich achter de geallieerden scharen. Birmezen met verschillende politieke achtergrond vormen daarop de Anti-Fascistische Volksvrijheid Liga (AFPFL). 9 8 International Crisis Group, Myanmar: the military regime s view of the world. Bangkok/Brussels, ICG Asia Report n 28, 7/12/2001, p.3, raadpleging: 15/9/ Fink, Christina, Living Silence, Burma under military rule. London, Zed books, 2001, pp Steinberg, David, Burma, The State of Myanmar. Washington D.C., Georgetown University Press, 2001, pp Steinberg volgt de gebeurtenissen in Birma op sinds 1956 en is op heden directeur van Office of Philippines, Thailand and Burma Affairs in The Agency for International Development en is tevens directeur van Asian Studies in Georgetown University. 10

11 3) ONAFHANKELIJKHEID EN DE AFPFL PERIODE ( ) Na de nederlaag van Japan tegen Groot-Brittannië, worden er discussies gehouden over de toekomst van Birma. Een herstel van het koloniaal regime kan Groot-Brittannië immers niet waar maken daar zij noch over het nodige geld meer beschikken, noch over voldoende motivatie om het Birmese verzet onder controle te houden. Generaal Aung San - de vader van Aung San Suu Kyi- neemt in 1947 het voortouw en gaat in op de eis van de Britten om de rechten van de minderheden te beschermen. Aung San verklaart dan ook voorstander te zijn van een federale staat: Now when we build our new Burma, shall we build it as a Union or as a Unitary State? In my opinion, it will not be feasible to set up a Unitary State. We must set up a Union with properly regulated provisions to safeguard the rights of the National minorities. But we must take care that United we stand and not United we fall. 10 Het akkoord komt er op de Panlong Conferentie in februari Er wordt een federale staat opgericht, waarbij de Kachin, Karen, Karenni en Shan een ruime autonomie krijgen en alles wordt in een grondwet gegoten. Deze grondwet moet de duale doelen van enerzijds federalisme en anderzijds een samenhangende identiteit voor de hele bevolking creëren. Een (te) moeilijke opdracht, vooral daar heel wat etnische groepen genegeerd worden en ook de grenzen van de verschillende deelstaten betwist worden. Maar nog voor de officiële onafhankelijkheidsdag van 4 jan.1948 wordt Generaal Aung San vermoord door U Saw, een politieke tegenstrever. Een zwaar verlies voor de prille democratie, daar deze man de verschillende geledingen van de maatschappij bij elkaar hield: This was arguably the single most damaging blow to the new nation which lost the only man who enjoyed wide respect and trust among the diverse political and ethnic forces that made up the Union of Burma 11. De droom van U Saw om premier te worden, is dus nooit uitgekomen, integendeel: hij wordt geëxecuteerd. U Nu, lid van de AFPFL, wordt daarop eerste minister. Deze wil zich meteen onafhankelijk opstellen in het geostrategisch spel tussen de grootmachten - in zijn geval was vooral de strijd tussen China en India van belang - en hij neemt deel aan Movement of Non Aligned States, met o.a. Tito en Nehru. 10 Steinberg, David, Burma, The State of Myanmar, p International Crisis Group, Myanmar: the military regime s view of the world, p.3. 11

12 Op binnenlands vlak zijn er echter heel wat problemen. Eerst en vooral staat het land op de rand van de afgrond, daar Groot-Brittannië en Japan hun oorlog op Birmees grondgebied hebben uitgevochten. Daardoor zijn er nog steeds overal wapens beschikbaar, er is banditisme, de economie ligt plat,... Het communistisch deel van de AFPFL splitst zich daarenboven af en gaat ondergronds, waarbij een tak hiervan, de Rode Vlag, de wapens opneemt om de macht in handen te krijgen. Al gauw worden ze gevolgd door een heleboel anderen. In 49 starten de Karen hun gewapende strijd tegen de regering, die eerst heel erg in hun voordeel uitdraait, maar tegen 1952 zijn ze opnieuw teruggedrongen tot binnen de grenzen van Karen State. In dezelfde periode komt U Nu ook met China in conflict. Mao is daar aan de macht gekomen, waarop de Kwomintang vluchten naar Noord-Birma, met steun van de VS, zonder de toestemming van Birma zelf. Grenzen of geen grenzen, Mao achtervolgt de troepen tot op Birmees grondgebied, in de deelstaat Shan. Rangoon zoekt daarop naar een diplomatieke oplossing, maar stuurt intussen toch wel troepen ter ondersteuning van de Kwomintang, waardoor de Shan zich plots langs alle kanten onderdrukt weten, en ook weigeren de regering nog te steunen. Mix al deze gewapende conflicten nog eens met alle intimidatiepogingen t.o.v. politieke tegenstrevers, private legers van politici, machtsmisbruik en zo meer, en het wordt meteen duidelijk waarom de pogingen van vele programma s om welvaart te stimuleren, mislukken. Begin de jaren 50 beginnen de Tatmadaw, het Birmees leger, zichzelf te ontplooien tot een professionele organisatie, met eigen financiering door middel van import en export. Het economisch succes dat hieruit volgt, heeft als gevolg dat de Tatmadaw zichzelf nog meer dan voorheen, zien als een cruciale actor in de binnenlandse zaken. Dit wordt nog ondersteund door het respect dat ze genoten vanwege de bevolking, wegens hun rol in het verkrijgen en behouden van de onafhankelijkheid. In april 58 wordt de chaos compleet door de splitsing van de AFPFL in "Clean" en "Stable" AFPFL. Daarop pleegt Ne Win, generaal van het leger en lid van Stable AFPFL, een staatsgreep samen met 2 andere officieren. Samen vormen ze de Bogyoke, de toezichthoudende overheid. Aanvankelijk komt er weinig tegenstand van de bevolking, die een heel sterke nood hebben aan orde in al die chaos. Ne Win stelt orde op zaken door duidelijke grenzen te bepalen met China, door Karenni en Shan ervan te overtuigen hun strijd te staken en door te zorgen voor lage voedselprijzen. Op vlak van behandeling van illegalen en persvrijheid is het plaatje echter minder mooi, waardoor de druk tot verkiezingen stijgt. 12

13 In 1960 worden dan ook verkiezingen georganiseerd. U Nu s partijfactie, Clean AFPFL, wint beslissend de verkiezingen maar hij begint het leger in toenemende mate te ergeren door z n tolerante houding t.o.v. separatisme en door het boeddhisme als staatsgodsdienst in te stellen. Ook de etnische minderheden zijn niet tevreden, daar zij zich reeds in de jaren 50 tekort gedaan voelden door U Nu. Daarop belooft U Nu onafhankelijkheid te verlenen aan de Mon en de Arakanese, maar niet aan de Shan en Karenni. Het bijna logische gevolg is dan ook dat de Shan en de Kachin (radicale groep binnen de Karenni) rebellenlegers gaan oprichten en opnieuw de strijd aanknopen met de centrale regering. 12 4) NE WIN s COUP EN DE BSPP-PERIODE ( ) De conclusie van het leger laat niet lang op zich wachten: Democratie heeft gefaald. Een militaire regime kan de landszaken veel beter managen. In 1962 besluit het leger dan ook komaf te maken met U Nu en pleegt een militaire coup, geleid door Generaal Ne Win, waarbij het federaal systeem overboord wordt gegooid en de Birmaanse weg naar het socialisme wordt opgezet. Net zoals in de voormalige Sovjet-Unie, wordt de economie genationaliseerd - en zo kan men tegelijk Indiërs en Chinezen buiten krijgen -, de enige toegelaten partij is de Burma Socialist Programme Party en onafhankelijke kranten worden opgedoekt. Overal worden slogans op de muren geschilderd in de zin van: A true civilian must be prepared to sacrifice his blood en Only when there is discipline, there will be progress of Oppose those trying to jeopardize the stability of the State and progress of the Nation 13. Scheiding van de machten is ver te zoeken en het leger groeit explosief. Toch is er in die eerste periode nauwelijks weerstand van de bevolking, die Stable AFPFL en Ne Win nu wel eens een kans willen geven, al was het maar omdat Ne Win één van de 30 kameraden was. Enkel de Clean AFPFL en studenten zijn tegen de coup. Om deze protesten in bedwang te houden worden strikte regels opgelegd aan universiteiten, waarna de studenten op straat komen op 7 juli De reactie van het leger is gewelddadig en hard. Deze dag gaat de geschiedenis in als de Seven July- Killings. Daarop gaat er bij de bevolking een belletje rinkelen, maar ondertussen was er al heel wat veranderd. De administratie was volledig bezet door militair personeel, er waren lokale militaire raden geïnstalleerd en de autonomie van de deelstaten werd ogenblikkelijk opgedoekt. Boeren 12 International Crisis Group, Myanmar: the military regime s view of the world, p.3. Fink, Christina, Living Silence, pp Amnesty International, mensenrechtendag Vooruit Gent, 7/12/

14 moesten hun rijst verkopen aan zeer lage prijzen aan de staat, waardoor er een grote zwarte markt ontstond, en er algauw lege staatswinkels te vinden waren. De regering kreeg dan ook slechts weinig inkomsten uit z n grootste economische sector, de landbouw, waardoor ze algauw de import niet meer konden betalen. Buitenlanders werden gedwongen het land te verlaten, het werk van onafhankelijke organisaties werd de facto onmogelijk gemaakt, kortom: dit betekende het einde van de civil society in Birma. Om de woede van de bevolking te kanaliseren weg van het regime, zorgt Ne Win voor een zondebok: de Chinezen die de zwarte markt controleren. In 1969 sticht U Nu de Parliamentary Democracy Party, die met morele steun van de Thaise regering opereert. Financiële problemen en onenigheid met de Karen strooien echter roet in het eten. 14 In 1972 stappen Ne Win en 19 andere officieren uit het leger en ze nemen burgerlijke titels aan ter hervorming van de administratie. Deze elite stelt een nieuwe grondwet op, die via een referendum met een verrassende meerderheid van 90 %, wordt goedgekeurd. In 1974 gaat deze grondwet in werking, waarbij de macht wordt overgedragen van de tatmadaw (het leger) naar een Volksparlement o.l.v. Ne Win en andere voormalige militaire leiders. Na de economische en politieke macht, komt ook de rechterlijke macht in handen van de tatmadaw, waardoor de wantoestanden zich opstapelen. Niet-leden van de BSPP krijgen het hard te verduren, niemand durft beslissingen nemen uit vrees voor de consequenties, waardoor elke minieme beslissing naar boven wordt gestuurd en het hele systeem totaal inefficiënt blijkt, de geheime politie breidt zich explosief uit, Ne Win begint te beseffen dat hij z n macht zou moeten legitimeren, des te meer omdat het verzet van de minderheden langzamerhand vorm aan het krijgen is. Her en der ontstaan immers rebellenlegers die een guerrillaoorlog tegen het regime aanvangen. Al eind de jaren 60 grijpt Ne Win ter legitimatie dan ook terug naar de wijdst verspreide religie, het boeddhisme, en gaat zichzelf speciale krachten toe-eigenen. Ook claimt hij te regeren zoals Aung San had gewild; een naam die nog steeds met veel ontzag door de bevolking werd uitgesproken. De hele jaren 70 door zijn er protestacties, vooral door studenten, monniken en stadswerkers. Zo is er in 1974 een grote protestactie van de studenten, daar zij een grootse begrafenis willen voor U Thant, een succesvolle diplomaat, die de afgunst van Ne Win had opgewekt. De bijeenkomst wordt bestormd. Balans: een kleine 100 doden, zo n 3000 arrestaties. En deze voorvallen stapelen zich op. Toch wordt de positie van het leger nooit echt gevaarlijk bedreigd door de 14 Fink, Christina, Living Silence, pp International Crisis Group, How strong is the military regime?, p.8. 14

15 goede werking van de geheime politie - opgeleid in China, Singapore en waarschijnlijk Israël 15 -, die elke eventuele leider die de verdeeldheid onder de oppositie zou kunnen verminderen, gevangen nemen. De grootste ideologische tegenstand komt van de Communist Party of Burma (CPB), die aanvankelijk steun krijgt van de Chinese regering. De naam dekt echter niet echt de lading, daar vele leden vooraf niets afwisten van communisme, maar gewoon iets wilden ondernemen tegen de tatmadaw. De grootste etnische legers zijn echter anticommunistisch, met name: de Karen National Union (KNU), Kachin Independence Organization (KIO), the New Mon State Party (NMSP), Shan State Army (SSA), Deze houden zichzelf in stand door tolmuren te bouwen, zwarte markt te installeren, mijnen te exploiteren, Ze krijgen het echter in toenemende mate hard te verduren door de strategie die het leger opstelt midden de jaren 60: The Four Cuts. Deze politiek had als doel om alle hulp aan de verzetsgroepen door te snijden, op vlak van voedsel, financiën, mankracht en communicatie. Dit impliceert het confisceren van voedsel, het vernietigen van oogsten, het gedwongen verhuizen van mensen, Martin Smith 16 maakt duidelijk dat het een harde situatie wordt voor de bewoners: For the tatmadaw in the Four Cuts Campaign, there is no such thing as an innocent or neutral villager. Every communist must fight, flee or join the tatmadaw 17. Toch blijft de strijd voortduren met als gevolg dat eind de jaren 70, zo n 20 à 30% van het land werd gecontroleerd door één of andere gewapende groep. Als reactie daarop sloten de autoriteiten het land af voor buitenlandse handel, en zelfs voor contact met het buitenland tout court Fink, Christina, Living Silence, p Martin Smith is journalist en is dé toonaangevende auteur i.v.m. etnische minderheden in Birma. Zie onder meer: Smith, Martin, Burma: insurgency and the politics of ethnicity. London, Zed Books, 1993, 492p. 17 Fink, Christina, Living Silence, p Fink, Christina, Living Silence, pp Sherman, Jake, Burma: lessons from the cease-fires, pp In: The political economy of armed conflict, Beyond greed and grievance. Colorado, Lynne Rienner Publishers Inc., 2003, 317 p. 15

16 5) STATE LAW AND ORDER RESTORATION COUNCIL ( ) Als in 1987 een muntdevaluatie wordt doorgevoerd - bankbriefjes onder 15 kyat, zo n 2.5 dollar, worden plots illegaal verklaard, zonder compensatie -, breken er over het hele land rellen uit (andere kanalen om het ongenoegen te uiten waren er immers niet). Ook deze rellen worden bloedig onderdrukt. De demonstraties beginnen in Rangoon, maar breiden zich algauw uit tot Centraal Burma. Het is de eerste keer dat niet enkel de grensgebieden het regime openlijk in vraag stellen. Om het volk wat te paaien, doet Ne Win op 23 juli 88 (officieel) afstand van de macht. Z n opvolger Sein Lwin kan het volk echter helemaal niet bekoren, wat wel te verwachten was, daar deze persoon niet alleen nauwelijks onderwijs had genoten, maar bovendien ook nog eens de leider was geweest van de massaslachtingen. In de zomer van 88 ( Rangoon Spring ) stromen er duizenden mensen de straat op nadat de voornaamste oppositiespreker, Aung Gyi, is opgepakt. In Rangoon alleen al betekende dit het trieste resultaat van zo n 3000 doden, waardoor Birma hier z n eigen Tianmen-drama creëert. 19 Om de toestand onder controle te houden wordt Sein Lwin vervangen door Dr Maung Maung en wordt het leger teruggetrokken. Hierdoor wordt echter de vrees in hoofde van de bevolking nog kleiner en nog meer mensen komen op straat. Grote groepen nemen ontslag uit de BSPP en er wordt opgeroepen tot staking. Daarop gooit de regering de gevangenissen open, waardoor er alom vrees ontstaat voor anarchie en voedseltekorten. Om dit te vermijden, gaat in de meeste steden een kleine groep van onderwijzers, monniken en intellectuelen de organisatie in handen nemen. Het toeval wil dat de dochter van Aung San, Daw Aung San Suu Kyi 20, op het moment van de rellen in het land was, hoewel ze was opgegroeid in India en gestudeerd had in Engeland. Op vraag van anderen houdt zij een pleidooi voor multi-partijen-verkiezingen. Bewonderd omwille van haar welsprekendheid en pleidooi voor vredevol verzet, wordt zij plots een sleutelfiguur, hoewel zij met geen enkele groep banden had. De NLD wordt opgericht, met Suu Kyi als Secretaris-Generaal en twee oude Ne Win -officieren, Aung Gyi en Tin Oo (niet te verwarren met de Tin Oo die topgeneraal van de SPDC was tot aan z n dood in 2001!) als Voorzitter en Vice-voorzitter Toch was de invloed van het leger en de politie heel erg verschillend naargelang de plaats. Zij waren immers in sterke mate aanwezig in Rangoon en Mandalay, maar veel minder in de rest van het land. 20 Het voorvoegsel Daw duidt in het Birmees op een aanspreking. Het betekent zoiets als tante. 21 Fink, Christina, Living Silence, pp Steinberg, David, Burma, The State of Myanmar, pp

17 In september 88 houden de verschillende dissidente groeperingen een meeting om een interimregering te vormen, maar er wordt geen akkoord bereikt. Enkele dagen later grijpt het leger opnieuw de macht. Beslissingen worden nu officieel genomen door the State Law and Order Restoration Council (SLORC) o.l.v. Saw Maung. Vele studenten trekken daarop naar de grensgebieden om daar het gewapend verzet voor te bereiden. Ondanks de vele wantoestanden, reageert de internationale gemeenschap nauwelijks. Slorc wordt erkend en het niet-ingrijpen in de eerste weken van de revolutie wordt gerechtvaardigd door te stellen dat er anders een ongeoefende regering aan de macht zou komen waardoor het land in toestand van anarchie zou kunnen verzeilen. Blijkbaar gaat de internationale gemeenschap er op dat moment van uit dat het regime legitimiteit heeft, louter en alleen omdat het leger fysiek alle structuren bezet en de macht uitoefent. Een argument dat het status-quo ondersteunt. Er zijn ook interne redenen waarom er, ondanks het massale protest, geen nieuw regime aan de macht kwam. De belangrijkste redenen zijn het gebrek aan coördinatie op nationaal vlak tussen de verschillende verzetshaarden en de weigering van de etnische legers om deel te nemen aan een strijd die zij niet als de hunne zagen, maar als een strijd tussen de Burman. Toch was de toestand veranderd: de bevolking hoopt vanaf dan echt op een einde van het autoritarisme. Het regime wordt nu echt gehaat. 22 De Slorc kampt bovendien niet alleen met een populariteitsgebrek, ook aan de slabakkende economie - Birma kreeg ondertussen de weinig flatterende status opgespeld van minst ontwikkelde natie - moet dringend iets worden gedaan. Daartoe creëert de Slorc in 1988 een opening naar de private sector en laat buitenlandse investeringen toe in de oliesector. Ook besluit de Slorc het land te birmaniseren, waarbij Birma de naam Myanmar (volle naam: Myanmar Naingedow, vertaald: Royal Country of Myanmar 23 ) krijgt en Rangoon, Yangon wordt, een naamsverandering waar het volk niets aan te zeggen heeft. Toch wordt de naam erkend door de VN, maar niet door de VS, Australië, enkele Europese landen en de oppositie. Na deze birmanisering gaat ook de Slorc opnieuw sterk het boeddhisme gaan gebruiken als legitimering, terwijl christenen en moslims worden onderdrukt en gebruikt worden als zondebok. Het regime verspreidt immers voortdurend geruchten over een mogelijke moslimcoup, om 22 Alagappa, Muthiah, Political Legitimacy in Southeast Asia, The Quest for moral authority. Stanford, Stanford University Press, 1995, pp Deze vertaling is afkomstig van David Steinberg, maar wordt tegengesproken door o.a. Muthiah Alagappa. Deze laatste stelt dat de naam Myanmar eigenlijk een adjectief is, en zou moeten gevolgd worden door -pry (vertaald: land ), waarna hij de beschuldiging uit dat de internationale gemeenschap en de VN zeer onnadenkend deze nieuwe naam hebben erkend. 17

18 nationalistische sentimenten aan te wakkeren. Een strategie die zij ook nu weer aanwenden in het licht van de wereldwijde concentratie op de strijd tegen het terrorisme. De toestand wordt onhoudbaar, en Slorc kan niet anders dan toegeven aan de gestelde eisen: er zullen in 1990 verkiezingen worden georganiseerd. Tegelijk willen ze met deze zet het Westen gunstig stemmen, zodat deze opnieuw ontwikkelingshulp zouden leveren, zoals voor Rangoon Spring het geval was. Enorm veel partijen starten een campagne. De 2 grootste zijn de National League For Democracy (NLD) van Suu Kyi, en de National Unity Party (NUP) van o.m. de militairen, BSPP-loyalisten, Daarnaast zijn er nog zo n geschatte 200 mededingende partijen, waardoor de hoop van het leger wordt bevestigd dat het volk heel erg verdeeld is. Bovendien verwacht de NUP wel degelijk veel stemmen te halen door hun campagne, waarbij ze grote steden opwaarderen, parken aanleggen en zo meer, terwijl de oppositie niet enkel heel erg verdeeld was, maar ook nog eens nauwelijks georganiseerd was, geïntimeerd werd door het leger, en over weinig fondsen beschikte. De NLD is echter de partij die er het best in slaagt heterogene groepen te verenigen, onder meer door de snel groeiende populariteit van Suu Kyi. Voor het eerst in jaren kwam er een reëel alternatief voor het leger, en dan nog wel in hoofde van de dochter van dé nationale volksheld, die populair was bij alle lagen van de bevolking. De Slorc wordt dan ook terecht bang voor haar en op 20 juli 87 worden Suu Kyi en U Tin Oo gearresteerd zonder beschuldiging. De weken daarop volgend worden vele leden van de NLD gearresteerd en worden er restricties opgelegd aan de NLD-campagne. De verkiezingsdag zelf echter verloopt relatief vrij. 72.5% van de bevolking komt stemmen en de uitslag is een glansrijke overwinning voor de NLD (392 van de 485 zetels t.o.v. 10 voor de NUP). De resultaten worden echter nooit erkend door het woedende leger. Er was immers nooit afgesproken hoe de macht zou worden overgedragen, waardoor de generaals vertragingstactieken in het leven kunnen roepen. De noodtoestand wordt afgekondigd en de grondwet afgeschaft. Suu Kyi krijgt huisarrest in een wanhopige poging om de macht van de NLD in te perken, maar tot groot ongenoegen van de Slorc, krijgt ze in 1991 de Nobelprijs voor de Vrede. De legitimiteit van de NLD stijgt dus zowel intern als extern, waardoor deze blijven hameren op het erkennen van de verkiezingsresultaten. Dit laatste houdt in dat ook de verkozenen van de etnische groepen hun mandaat moeten kunnen opnemen. Er mag immers niet uit het oog worden verloren dat de NLD wel degelijk een partij van de Burman is, die de verzuchtingen van de etnische groepen dus niet vertolkt. Ondertussen komt er een officiële verklaring van Generaal Saw Maung dat er een Nationale Conventie zou gecreëerd worden, die de krijtlijnen van een nieuwe Grondwet zou vastleggen, 18

19 waarna de verkozenen de echte Grondwet zouden schrijven. Ondertussen zou hij voorlopig blijven regeren. 24 Na 1990 stellen de generaals 4 doelen voorop: een groter leger (van zo n soldaten in 88, naar in 2000), poging tot het doorbreken van de NLD-structuur, een staakt-hetvuren afsluiten met de rebellen en de economie doen heropleven door buitenlandse handel en investeringen toe te laten. Langzamerhand krijgt het regime zo de overmacht. Ze kunnen immers, bij gebrek aan een grondwet, alle wetten uitvaardigen die ze maar willen en ook de economie verbetert dankzij investeringen in o.a. olie en teak en het promoten van toerisme. Tegen 1992 beseft de junta dat ze iets moeten doen aan paria-imago. Saw Maung wordt vervangen door Than Shwe en een Nationale Conventie wordt in het leven geroepen om een grondwet op te stellen. Van de 702 leden zijn er echter slechts 99 verkozenen en alle teksten waarover de werkgroepen een compromis vinden, worden eerst herschreven door de generaals. Protestbrieven van de NLD en de "Shan Nationalities League for Democracy" worden weggelachen, dus deze weten waar ze staan. Nergens Daarop verlaat de NLD deze schijnvergadering, waarover men vandaag de dag opnieuw praat. Deze actie van de NLD wordt hen zeer kwalijk genomen en er komt zelfs een wet, The Law Protecting the Peaceful and Systematic Transfer of State Responsibility and the Succesful Performance of the Functions of the National Convention against Disturbances and Oppositions, die een gevangenisstraf voorschrijft voor elkeen die deze Nationale Conventie bekritiseert. 25 Onder internationale druk wordt Aung San Suu Kyi in 1995 weer vrijgelaten (er staan wel nog steeds restricties op haar vrijheid). Deze plotse actie van de junta, kan waarschijnlijk worden verklaard door de nood aan ontwikkelingshulp, die Rangoon na deze actie hoopte te verkrijgen van Japan. Toch hebben zij de kracht van de Dame om de beweging nieuw leven in te blazen onderschat. Van het moment van haar vrijlating houdt Suu Kyi elke zondag speeches voor haar huis, die alsmaar talrijker worden bijgewoond, ondanks het feit dat de Slorc er geheime agenten laat infiltreren. Het regime onderneemt vele verwoede pogingen om het succes te breken, zoals het barricaderen van haar straat, of aanvallen op haar auto door groepjes uit de USDA. The Union Solidarity and Development Association (USDA) werd in 1993 opgericht om de "civil society" te beïnvloeden en controleren. Enkele jaren later kent deze organisatie reeds Fink, Christina, Living Silence, pp Alagappa, Muthiah, Political Legitimacy in Southeast Asia, pp Fink, Christina, Living Silence, pp

20 miljoen leden. De redenen liggen voor de hand: als je ietwat een normaal leven wilt leiden zonder te worden lastig gevallen, heb je geen andere keus dan lid te worden. 26 6) STATE PEACE AND DEVELOPMENT COUNCIL ( nu) Het keerpunt in de internationale relaties van Birma komt er in Ondanks de oproep van de internationale gemeenschap om het regime te isoleren, wordt Birma toegelaten tot ASEAN. Opnieuw hervormt het regime zichzelf, ditmaal in State Peace and Development Council (SPDC). In het beleid verandert er echter nauwelijks iets. Toch werden door de transformatie een aantal corrupte Slorc-leden toegestaan om ontslag te nemen en op pensioen te gaan. De nieuwe SPDC-leden zijn zo n 40 à 50 jaar oud: By this means, the regime has sought to accomodate the process of sub-elite replacement, a necessary condition for long institutional tenure 27. Bovendien wilde het centrale leiderschap met deze shift, de andere machtsbasissen in toom houden, en dan vooral die regionale legerleiders die reeds sinds 88 genoten van de opbrengsten van winstgevende illegale handeltjes. Nog een vernieuwing in die periode, op economisch vlak, is het Yadana-project dat wordt afgesloten met TotalFinaElf, Unocal en Thailand (waarover later meer). Overal worden wegen aangelegd, vaak met dwangarbeid, om het transport te verbeteren. Zijeffecten daarvan zijn natuurlijk dat, enerzijds het regime betere en snellere toegang krijgt tot de vijandige grensgebieden, maar anderzijds dat het regime zich ook niet meer kan verdedigen tegen internationale kritiek op de drugsvloedgolf die uit het land komt, door te zeggen dat zij deze gebieden niet kunnen controleren door hun slechte bereikbaarheid. In de daaropvolgende jaren laat de SPDC af en toe enkele politieke gevangenen vrij, meestal vlak voor de publicatie van een mensenrechtenrapport. Toch blijven ze de NLD kortwieken, door de eventuele leidersfiguren huisarrest te geven of ronduit in de gevangenis te werpen, waar velen ziek worden of sterven door de slechte omstandigheden. Bovendien mag de NLD ook geen literatuur produceren, waardoor het quasi onmogelijk is om te communiceren tussen de verschillende partijkantoren, Ook andere intellectuelen wordt het leven zuur gemaakt, door absurde wetten, zoals een gevangenisstraf voor het bezitten van een faxmachine Dat Suu Kyi echt tot het uiterste wil gaan om haar land te hervormen in democratische zin bewijst ze in 1999, als ze weigert om haar man, Michael Arris, bij te staan in de laatste weken voor zijn dood, omdat afreizen naar Groot-Brittannië, zou betekenen dat ze nooit meer Birma 26 Ibidem, pp Guyot, James, Burma in 1997: From Empire to ASEAN. In: Asian Survey, xxxviii, vol.2, 1998, p

21 zou binnengeraken. In 2000 krijgt ze opnieuw huisarrest, dat in mei 2002 wordt opgeheven. In mei 2003, op Black Friday, komt het dan alweer tot een gewelddadige confrontatie met de USDA. Juntawoordvoerder Than Tun, spreekt van vier doden en vijftig gewonden nadat supporters van Suu Kyi ruzie hadden gezocht. De tegenversie van dezelfde gebeurtenis, spreekt van 70 doden doordat Suu Kyi en haar gezelschap door 5000 leden van de USDA werden geblokkeerd en bekogeld. Daarop werd Suu Kyi op 31/5/2003 opnieuw onder de bescherming van de autoriteiten geplaatst. Een daad die door heel wat landen, waaronder de VS en zelfs ASEAN, onmiddellijk werd veroordeeld. Waarnemers verwachten dat zij nu, in mei 2004, elk moment kan worden vrijgelaten. 28 Op 5 dec.2002 sterft Ne Win, de man die heel lang - eerst officieel, later achter de schermen - de touwtjes in handen had. Enkel de laatste maanden voor z n dood was z n invloed getaand. Hij werd toen samen met z n dochter Sandar Win onder huisarrest geplaatst, nadat zijn schoonzoon en drie kleinzoons werden gearresteerd op verdenking van het beramen van een staatsgreep tegen het huidige militaire bewind. Deze zijn intussen alle vier ter dood veroordeeld, maar hebben beroep aangetekend tegen hun vonnis. 29 Om de invloed van Ne Win, the Old Man, te typeren, gebruik ik dit passend citaat van David Steinberg: He was mercurial as a person, controversial as a leader, and an officer who exuded charisma and generated loyalty towards him, but his influence over the lives of all citizens in Burmese society must be considered detrimental. His legacy will be controversial, but his passing may bring even more profound changes 30. Woorden van een toonaangevende Birma-kenner, één jaar voor de dood van Ne Win, waar de overgrote meerderheid van de analisten toen mee akkoord gingen. Zowat iedereen was er immers van overtuigd dat Ne Win z n dood wel eens een scheuring zou kunnen teweeg brengen tussen de twee vleugels van de SPDC, die onder leiding staan van respectievelijk Khin Nyunt en Maung Aye. De strijd blijkt anno 2004 echter binnenskamers te zijn uitgevochten in het voordeel van Khin Nyunt. Hoewel de tatmadawtroepen vooral opkijken naar hun sterke leider Maung Aye, lijkt het er toch niet op dat deze versterkte positie van Khin Nyunt ook maar enige vermindering heeft teweeggebracht in de loyaliteit van de troepen. De hoop van velen dat het 28 Fink, Christina, Living Silence, pp BBC: Timeline Burma, a chronology of key events, news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/ stm, 11/3/2003, raadpleging: 28/3/2003. Weissink, Alexander, Bang voor de Dame. In: Knack, 11/6/2003, pp Oud-dictator Birma overleden, Ne Win bracht Birma aan bedelstaf. In: De Standaard, 6/12/2003. BBC: Timeline Burma, a chronology of key events. 30 Steinberg, David, Burma, The State of Myanmar, p

22 regime, na de dood van Ne Win, misschien zichzelf ten gronde zou richten, is daarmee in de kiem gesmoord. Het regime heeft nog steeds stevig de touwtjes in handen. Met deze nogal pessimistische boodschap sluit ik dit stukje geschiedenis af. Ik achtte het noodzakelijk deze geschiedenis te behandelen, daar juist in dat verleden de wortels liggen van heel wat van de huidige problemen. Om te beginnen het kolonialisme met de Verdeel-en-Heersstrategie en de annexatie van enkele gebieden die voorheen nooit onder de Burman-koningen hadden geresulteerd. De chaos na de onafhankelijkheid, wat de vrees opwekte van het leger dat het land uit elkaar zou vallen, waarop zij besloten zelf orde op zaken te stellen. Zoals vaak het geval is, bleek het proeven van deze staatsmacht echter verslavend en enkele jaren later kon het leger zich in verschillende stappen steeds dieper inwerken in de verschillende staatsstructuren. En met dit punt kom ik dan terug op de doelstelling van deze thesis: onderzoeken hoe het regime dit heeft gedaan, en waar de openingen liggen voor een democratischer regime. 22

23 B. ONDERZOEKSVRAAG & METHODOLOGIE Dé grote onderzoeksvraag van deze thesis vermeldde ik reeds in de inleiding en ook de titel spreekt voor zich. Ik wil te weten komen welke strategie het regime in Birma/Myanmar aanwendt om aan de macht te blijven. De wijze waarop ik dit zal onderzoeken, de methodologie, is door middel van literatuuronderzoek. Veldonderzoek werd overwogen, maar uiteindelijk toch niet opportuun geacht. Ten eerste wordt heel wat van het drugsgeld witgewassen via hotels, restaurants en transportfirma s. En ten tweede steunen toeristen onrechtstreeks het regime omdat van elke dollar of kyat die zij daar uitgeven ook een deel naar de SPDC gaat en omdat een visum moet worden aangeschaft, waarvoor uiteraard ook moet worden betaald. Hoewel de plaatselijke bevolking liever wel toeristen ziet die teveel geld betalen en hun zo in leven kunnen houden, veroordeelt Suu Kyi deze praktijk van onrechtstreekse steun aan het regime. Dit bracht mij reeds aan het twijfelen. En toen ook de idee van deelname aan een missie van Amnesty International ter plaatse negatief werd beantwoord - enkel researchers van hun hoofdkantoor in Londen mogen mee, daar A.I. zelf nog maar onderzoek mag verrichten in het land sinds februari heb ik dan ook het besluit genomen me te beperken tot literatuuronderzoek. Toch moet ik hierbij vermelden dat ook dit geen evidentie is als het over Birma gaat. De info is immers beperkt, daar er geen persvrijheid is en buitenlandse journalisten het land wel binnenmogen voor maximum één maand, maar slechts in bepaalde (witte 31 ) gebieden. En zelfs dan hebben zij slechts gedeeltelijk toegang tot bronnen, daar de geheime dienst zó ruim verspreid is, dat mensen heel erg terughoudend zijn om de politieke situatie te bespreken. De info die er wel is, komt dan ook vaak uit tweede hand, van mensen die zijn gevlucht naar het buitenland. Ook exacte cijfers zijn er niet voorhanden, omdat de cijfers van de junta zelf volslagen onbetrouwbaar zijn, dus de cijfers die ik gebruik, zijn de schattingen van internationale organisaties. 31 Witte gebieden zijn deze die volledig onder controle van de tatmadaw staan, bruine zijn dat slechts gedeeltelijk en zwarte zijn de rebellengebieden, ook wel free-fire-zones genoemd. (Earth Rights International, Southeast Asian Information Network, Total Denial, p.14 ) 23

24 Een regime dat zo lang in het zadel blijft, moet er op één of andere manier in slagen z n macht te legitimeren. Ik zal aantonen dat de SPDC nauwelijks kan steunen op interne legitimiteit, maar wel gedeeltelijk op externe legitimiteit. Dit is mijn basishypothese. Intern wordt de junta bekampt door grote delen van z n bevolking, zowel gewapend als ongewapend. De reactie van het regime hierop is pure repressie, met massale mensenrechtenschendingen als gevolg, wat z n legitimiteit in de ogen van de bevolking ondermijnt. In het hoofdstuk over interne legitimiteit zal ik dan ook de drie sleutelspelers in het land, en de tactieken die zij aanwenden om hun doel te bereiken, nader belichten. Deze drie sleutelspelers zijn: de junta zelf, de pro-democratiebeweging en de etnische beweging. Extern wordt het militaire regime echter gesteund door een heleboel Aziatische landen, met name: China, India en de leden van ASEAN, wat de legitimiteit van het regime dan weer doet stijgen. Het model van Suharto in Indonesië leverde de Birmese junta een theorie voor legitimering van hun beleid op. Vele van deze landen steunen Birma echter nog maar sinds de laatste tien jaar. Ik zal aantonen dat enerzijds China een zeer grote rol speelt in deze veranderde houding in de regio, en anderzijds de economische belangen van de verschillende landen zelf. Toch zeg ik slechts gedeeltelijk steun van de internationale gemeenschap, omdat de VS en de EU allebei jaar na jaar de sancties tegen het land verstrengen, opdat de verhoopte democratische veranderingen er zouden komen. Een tactiek die weinig zoden aan de dijk heeft gebracht, zal blijken uit mijn analyse van deze sancties, juist door de steun die Birma krijgt in Azië zelf. Verder moet om het even welk regime voldoende financiële middelen hebben om een land onder controle te houden, en dat is zeker zo in Birma, waar rebellenlegers de centrale regering uitdagen. Deze financiële middelen haalt de junta uit verscheidene bronnen. In de eerste plaats uit olie, z n grootste bron van deviezen. En verder ook teak, edelstenen, toerisme en drugs. Deze cruciale inkomsten zal ik bespreken in het hoofdstuk i.v.m. economisch overleven. Deze redenering wordt ondersteund door de theorie van Jalal Alamgir 32. Ook hij stelt zich de vraag hoe een regime zichzelf kan legitimeren als het niet eens de economische performantie heeft, waarop andere non-democratieën, zoals China, steunen. Ik gebruik zijn theorie omdat deze een zeer bruikbaar kader aanreikt voor de analyse van autoritaire regimes, en dan specifiek hoe 32 Alamgir, Jalal, Against the Current: The Survival of Authoritarianism in Burma. In: Pacific Affairs, vol 70, n 3, 1997, pp Alamgir is assistant-editor van het tijdschrift International Studies Review, dat publiceert voor the International Studies Association (zie: een associatie onder de hoede van de universiteit van Arizona. Alamgir schrijft ook regelmatig stukken voor Brown University, dat deze bijdrage in Pacific Affairs publiceerde. 24