Scheepswerf Gebr. Vermeulen te Jutphaas. ( door: Ton A.J. Vermeulen )

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Scheepswerf Gebr. Vermeulen te Jutphaas. ( door: Ton A.J. Vermeulen )"

Thijmen Peeters
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

Scheepswerf Gebr. Vermeulen te Jutphaas. ( door: Ton A.J. Vermeulen ) Welk blad of informatiebron je ook opent over de scheepswerven in Jutphaas en Vreeswijk, iedere keer blijkt dat de Scheepswerf Gebr.

1 Scheepswerf Gebr. Vermeulen te Jutphaas. ( door: Ton A.J. Vermeulen ) Welk blad of informatiebron je ook opent over de scheepswerven in Jutphaas en Vreeswijk, iedere keer blijkt dat de Scheepswerf Gebr. Vermeulen daar niet in voorkomt. Toch heeft deze werf wel degelijk bestaan en wel vanaf 1929 tot Wellicht niet zo gedocumenteerd en op de voorgrond getreden, wil ik daar met dit artikel toch verandering in aanbrengen. Zoals op de foto te zien is werd de werf ingeklemd door de Zand & Grindzifterij aan de linkerkant en de Zand & Kalkmortelcentrale van G. van Leusden aan de rechterkant. Mijn opa Bernardus Vermeulen ( ) werkte bij Scheepswerf Meijer uit Beneden Leeuwen en bezat zelf ook nog een kleine smederij. Toen deze werf door de crisis geconfronteerd werd met een faillissement heeft mijn opa een stuk grond gekocht in Jutphaas. Hier startte hij zijn werkzaamheden samen met 6 werknemers van Scheepswerf Meijer Hij verhuisde daarop in 1929 vanuit Beneden Leeuwen (Gem. Wamel) naar Jutphaas (schiereiland met damverbinding) op de Bongenaar (Plettenburg). Op dat terrein stond ook een houten huis waarin hij met zijn gezin ging wonen. In die tijd werd voornamelijk aan jachtonderhoud en stalling gedaan. Hij beschikte daar ook over een overdekte ruimte waarin de jachten op- en in het water gestald konden worden. Al snel begon hij ook met onderhoud aan houten bootjes. Deze bootjes werden gebruikt om goederen zeilend te vervoeren. Deze bootjes moesten ieder jaar ook op het droge om opnieuw gebreeuwd te worden. Dus was daar brood in te verdienen. Door het aantrekken van steeds meer scheepvaart na WO1 en derhalve ook meer werk, is er op die plek een dwarshelling gerealiseerd van 36 meter met een zestal hellingbanen. Van een grootindustrieel, Witteveen Sigaren, kreeg mijn opa een hypotheek. Er werd een grote houten loods gebouwd met een smederij met daarin een werkdraaibank. De hellingwagens werden toentertijd nog met de hand omhoog gelierd.

2 In die tijd kwamen er ook steeds meer ijzeren schepen die werden voortgetrokken of geduwd door sleepboten. Maar zo rond 1935 werd door de crisis alles op een laag pitje gezet, omdat de schippers minimaal goederen vervoerden. De grote loods werd in de oorlogsjaren gebruikt voor winterberging van jachten. Ook het jacht van Witteveen werd er in de oorlogsjaren gestald. Mijn zuster Grada wist mij zelfs nog te vertellen dat mijn ouders in een ark op de werf woonden. Maar tijdens de winter van 1944 was er zoveel schaarste dat ook brandhout niet meer voorradig was. Mijn vader heeft toen de houten ark afgebroken en het hout opgestookt om warm te blijven. Die winter verbleven mijn ouders met mijn zus in het jacht van de familie Witteveen. Na WO2 ging het weer beter met de scheepvaart en wilden veel schippers af van de sleepbootjes. Mijn opa kreeg in 1947 diverse hersenbloedingen en kwam 10 jaar verlamd op bed te liggen totdat hij in 1957 overleed. Mijn vader Jan en zijn broer Henk Vermeulen hebben vanaf die datum de werf voortgezet. In 1954 werden de hellingwagens elektrisch aangedreven door 6 scheepslieren. In rap tempo werden er door de snelgroeiende en toenemende economie motoren (veel DAF-motoren) ingebouwd. Ook de aandrijvingsassen werden op onze eigen draaibank gedraaid. Veel kleine (ijzeren) scheepjes voldeden niet meer aan de vraag want men had langere schepen nodig. In die periode vanaf 1955 tot 1968 werd er bijna ieder jaar 2 tot 3 schepen met 6 á 7 meter verlengd. Het verlengen van schepen was arbeidsintensief en een precies werkje. Het schip werd plaatsgewijs doormidden gebrand en uit elkaar getrokken. Waterpas gezet d.m.v. stophout. In de scheepshuid en de nieuwe ijzeren platen werden gaten geboord en geponst en daarna aan elkaar geklonken met klinknagels. Veel van die kleine scheepjes waren toentertijd geklonken en daarom werden de nieuwe huidplaten ook vastgeklonken aan het schip. Dat was in die tijd een oorverdovend lawaai vanwege de vele klinknagels die door de scheepshuid geslagen moesten worden. Veelal werden meteen ook de stuurhut en de roef (woongedeelte) vergroot. Tijdens deze hoogtij jaren was het personeelsbestand uitgegroeid naar 18 personen. Mijn oom was de financiële man en ging iedere week 2 á 3 keer naar de schippersbeurzen in Amsterdam en Rotterdam. Dit waren instituten waar vrachtaanbod en vraag aan elkaar werden gekoppeld. Op deze beurzen zorgde mijn oom ervoor dat schippers het onderhoud, reparatie en het verlengen van hun schepen bij ons op de werf lieten uitvoeren. In die tijd kon je wel spreken van een

3 vaste clientèle. Om 2 á 3 jaar zag je weer dezelfde schippers terug op de werf voor onderhoud. Wat ik mezelf nog heel goed kan herinneren zijn de gezellige avonden als een schipper voor onderhoudswerkzaamheden weer naar de werf kwam. s Avonds kwam de fles op tafel en werd er gezellig feest gevierd. De platenspeler maakte dan overuren. Samen met mijn broer Rien zaten wij dan s avonds laat nog boven aan de trap in onze pyjama mee te genieten. Niet alleen schepen kwamen naar de werf maar ook vele arken. Deze kwamen merendeels uit Utrecht. Utrecht dwong ark bewoners in die tijd om iedere 4 jaar onderhoudswerkzaamheden uit te laten voeren. In de 60 er jaren zonken er nogal eens arken. Van de gemeente Utrecht vernamen wij welke ark er voor onderhoudswerkzaamheden naar de werf moest en met een sleepboot haalden wij die op. Begin jaren 70 werd een aanvraag ingediend bij de gemeente Jutphaas om een nieuwe loods te bouwen. Er werd geen vergunning verleend omdat er in de toekomst een weg (Plettenburgerbaan) over de werf zou komen. We konden nog minimaal 10 á 12 jaar vooruit. Toen kwam de oliecrisis en steeds meer schippers konden het niet meer opbrengen en stelden reparatie en onderhoud uit. Geen schippers, geen werk en daarom ook geen geld. Ook mijn oom kwam te overlijden. Hij overleed in 1971 aan een hartaanval. Doordat een schipper mij er op attent maakte dat er iets lag naast de kade ben ik gaan kijken en vond mijn oom. Je kunt wel stellen dat hij in het harnas op de werf is overleden. Na 1973 kwamen er steeds meer jachtjes en jachten op het water. Mijn vader gooide het roer om en ging zich daar meer mee bezighouden. Jammer was wel dat er geen vergunning voor een nieuwe loods werd afgegeven. De bedoeling was om nieuwe jachten te bouwen en zondermeer te zorgen voor winterstalling en onderhoud en reparatie. De oude loods werd zoveel mogelijk tocht en waterdicht gemaakt. Mijn zwager - Jan Heijman - heeft in die loods toch nog een 13,50 m. lange kotter gebouwd.

Die bitumenlaag werd gestort door de teerwagens van Smits & Co. Zo konden zij nog hun laatste restjes kwijt en kon het terrein nog enigszins geëgaliseerd worden.

4 Steeds meer jachten kwamen naar de werf voor onderhoud en werden voor de winterstalling uit het water gehaald en op de werf neergezet. Door de gemeente Nieuwegein werd wel gedoogd dat we gebruik konden maken van het terrein van G. van Leusden dat toen al onteigend was en voorzien werd door een bitumenlaag. Die bitumenlaag werd gestort door de teerwagens van Smits & Co. Zo konden zij nog hun laatste restjes kwijt en kon het terrein nog enigszins geëgaliseerd worden. Zo kon mijn vader tussen de 60 á 80 jachten per jaar op het droge zetten. In die periode kwam mijn tweelingbroer bij mijn vader werken. Onderhoud van vrachtschepen vond nog sporadisch plaats, omdat alles de laatste paar jaar in het teken stond van jacht reparatie, onderhoud en zelfs verlenging van jachtjes. Rijkswaterstaat wist ons ook wel te vinden wanneer er iets verkeerd was gegaan op het Amsterdam-Rijnkanaal. Zo bleek er een houten jacht van 12 m. van achteren aangevaren te zijn door een binnenvaartschip. Het jacht was zinkende. De Rijkswaterstaat heeft het voor elkaar gekregen om - met onderweg leegpompen- het jacht bij ons in het hellinggat af te meren. Binnen 5 minuten lag het jacht voor de helft onder water. De verzekeringsagent kwam erbij en die vertelde dat het jacht total loss werd verklaard. Mijn vader hoefde er maar fl voor te geven.

Mijn moeder hield niet van varen omdat mijn vader alleen maar hele dagen wilde varen.

5 Het jacht is daarna gehellingd en door een scheepstimmerman werd er een nieuwe achterkant (kont) aan gezet. Wij hebben nog 12 prachtige jaren met dat klassieke houten jacht gebouwd in gevaren (als snotneuzen van 22 jaar). Mijn moeder hield niet van varen omdat mijn vader alleen maar hele dagen wilde varen. Heel snel al gingen mijn tweeling broer en ik om de week in de weekenden varen en onze vakanties werden daarop afgestemd. Door het jaarlijks terugkerende intensieve werk aan dit klassieke jacht en doordat we de eigen voordelen misten van het hellingen hebben wij na ontmanteling van de werf de boot helaas in 1981 maar verkocht. Op onderstaande foto (1981) is nog te zien dat de loods al helemaal is afgebroken. Foto s. v.l.n.r. Evert Zwezerijnen, Henk Smink, (ome) Arie van Mourik, (ome) Frans Vermeulen,(ome) Theke Vermeulen, onbekend persoon, mijn, moeder, Arie van Mourik (zoon van), mijn vader Jan Vermeulen, Jan Valk, Rien Vermeulen, Grada Vermeulen, Ton Vermeulen en Bello. Naam van het kleine meisje is onbekend.

6 (tante) Dirkje met Ome Henk Vermeulen, mijn vader en moeder en de 2 eigenaren + zoon van de arken. v.l.n.r. Rien Vermeulen, Henk Smink, Ton Vermeulen, Jantje van Mourik, Dick Vermeulen (in raam) Henk Vermeulen, Jan Vermeulen, Henkie Vermeulen, Jan Valk en Evert Zwezerijnen.

Vergelijkbare documenten

Het geheim van de Kolibriwerf

Het geheim van de Kolibriwerf Vanaf de straatkant verwacht je niet dat achter die kleine huisjes een werf staat. Deze werf is in 1990 door het bedrijf zelf ontworpen en gebouwd. Pim, mister Kolibri, ligt