Jurisprudentie P en F uitspraken Hoge Raad
|
|
- Christiaan Hermans
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Agenda - Arrest HR en arresten Gerechtshof Amsterdam - Uitleg testament (juridisch kader) - Contracteren door erfgenamen - Rechtsbeginsel partijautonomie - Vaststellingsovereenkomst - Preventie
2 Jurisprudentie P en F uitspraken Hoge Raad
3 Casus Een vrouw - Lies, ongehuwd, geen kinderen bepaalt in haar testament in 1980: Ik benoem mijn broer Bert tot mijn enige erfgenaam Zij treedt in 1993 in het huwelijk (wettelijke gemeenschap van goederen) en overlijdt in Haar weduwnaar stelt zich op het standpunt dat hij enig erfgenaam is en dus niet haar broer Bert.
4 Arrest HR De Hoge Raad oordeelt dat het hof geen blijk heeft gegeven van miskenning van de maatstaf van art. 46 Boek 4 BW, nu het hof tot de conclusie is gekomen dat de vrouw haar broer alleen tot erfgenaam heeft benoemd teneinde haar ouders te onterven en bij gebreke van een alternatief, welk alternatief na het opmaken van het testament alsnog is ontstaan door het huwelijk. De HR meent dat het hof hierbij uitsluitend omstandigheden die ten tijde van het opmaken van het testament aanwezig waren heeft gebruikt en geen toekomstige omstandigheden.
5 Arresten Gerechtshof april 2010 (ECLI:NL:GHAMS:2010:BU3318) oktober 2011 (ECLI:NL:GHAMS:2011:BU1969)
6 Juridisch kader uitleg testament Artikel 46 lid 1 Boek 4 BW: Bij de uitlegging van een uiterste wilsbeschikking dient te worden gelet op de verhoudingen die de uiterste wil kennelijk wenst te regelen, en op de omstandigheden waaronder de uiterste wil is gemaakt.
7 Juridisch kader uitleg testament - Artikelen uit Boek 4, titel 4, afdeling 1 - Verhouding tussen uitleg enerzijds en toepassing redelijkheid en billijkheid anderzijds (vgl. p. 53 Preadvies KNB 2012)
8 Juridisch kader uitleg testament HR 18 februari 2011, LJN BO 9581 Aldus geldt bij de uitleg niet als maatstaf de zuiver grammaticale methode, waarbij uitsluitend wordt nagegaan welke betekenis de in het testament opgenomen bewoordingen op zichzelf genomen hebben, doch dient steeds rekening gehouden te worden met de verhoudingen die de uiterste wil kennelijk wenst te regelen en met de omstandigheden waaronder deze is verleden. Zie ook Perrick (Asser-Perrick) die erop wijst dat ook bij een uiterste wilsbeschikking die op het eerste gezicht duidelijk is, dient te worden gelet op de verhoudingen die de uiterste wilsbeschikking kennelijk wenst te regelen en op de omstandigheden waaronder de uiterste wil is gemaakt, welke verhoudingen en omstandigheden niet uit de uiterste wil behoeven te blijken.
9 Alleen omstandigheden die bestonden ten tijde van het opmaken van het testament mogen worden meegewogen maar de complicatie is dat als er veel tijd zit tussen het opmaken van het testament en de uitleg daarvan door de rechter, het wel erg lastig wordt om onderscheid te maken tussen bestaande en toekomstige omstandigheden, zeker als met getuigen wordt gewerkt.
10 Er ontstaan steeds vaker conflicten over de interpretatie en uitvoering van testamenten met als gevolg lange en dure procedures die de familieverhoudingen ernstig beschadigen. Ook redelijkheid en billijkheid hebben in de rechtspraak hun intrede gedaan in procedures over testamenten. Rechtsonzekerheid is het gevolg. Er is een alternatief: erfgenamen begeleiden bij het contracteren over testamenten (nalatenschapsmediation)
11 Context contracteren door erfgenamen Stelling 1: Het is niet zo dat de focus op de rechter en wat deze zou beslissen moet liggen als er een geschil/conflict is over de uitleg van een testament. Uitgaande van het rechtsbeginsel van de partijautonomie van de erfgenamen is er een veel breder speelveld waar het gaat om de afwikkeling van een nalatenschap en in dat kader - de uitleg van een testament. Hier ligt een kans voor de nalatenschapsmediator. Stelling 2: Het voorop stellen van partijautonomie vereist een andere dan de traditionele begeleiding door de notaris (of de erfrechtadvocaat).
12 Context contracteren door erfgenamen Preadvies KNB 2012 (Van Mourik, p. 42): Het goederenrechtelijke gebeuren ( ) wordt aldus omringd met allerlei afspraken van verbintenisrechtelijke snit. Het gewicht daarvan is van dien aard dat het bepalend kan zijn voor het juridisch beeld van de overeenkomst die wij verdeling noemen. ( ) Het goederenrechtelijke gebeuren is, door zijn overwegend technische aard, ondergeschikt aan het obligatoire gebeuren.
13 Oorzaken van de toename van procedures over de uitleg van een testament en de afwikkeling van nalatenschappen in het algemeen: Eerste lijn: Lossere familiebanden Nieuwe gezinnen (!) Mondiger burgers Grotere erfenissen Gecompliceerdere testamenten Daarnaast speelt steeds frequenter de vraag naar de wilsbekwaamheid van de testateur ttv het opstellen van het testament.
14 Maar zeker ook: Oud zeer dat bovenkomt Balans van de jeugd wordt opgemaakt (Van den Eerenbeemt) Elk kind wordt ongeacht diens gedrag- gelijk behandeld Ontbrekende of gebrekkige communicatie Gezinsleden schieten terug in het gezinspatroon van toen (plaats in het gezin)
15 Tweede lijn: dieper liggende patronen (systeem) Bosormenyi-Nagy (en anderen): Mensen blijven loyaal aan het oorspronkelijke gezin, ook als ze de familiebanden hebben verbroken Dit leidt er toe dat in veel gevallen men tijdens de afwikkeling van een nalatenschap de oorspronkelijke positie in het gezin weer inneemt
16 Onderzoek prof. De Boer (Een gegeven relatie-over broers en zussen): Partners van broers/zusters zijn zeer bepalend voor hun onderlinge relatie; Relatie met nog levende ouder is potentiële bron van spanningen; Gevoelens uit verleden jegens broers/zusters blijven latent aanwezig: als deze wat langer bij elkaar zijn schieten ze gemakkelijk terug in oude patronen; begrafenissen zijn in dit opzicht risicovol (broers/zusters ontmoeten elkaar dan heel intensief); Ouders delen hun kinderen rollen toe waarin ze soms gevangen blijven zitten en die bij de andere broers/zusters leiden tot het zich daartegen afzetten; Aan het zijn van het oudste en het jongste kind in het gezin komt vaak veel betekenis toe.
17 Derde lijn betreft m.i. de gebruikelijke werkwijze van de notaris Vraag: is de afwikkeling van een nalatenschap bij een klassieke notaris in goede handen? In 2005/2006 ging 44% van de tegen notarissen ingediende klachten over de afwikkeling van een nalatenschap Volgens de notariskamer van het Hof Amsterdam was dat beeld in 2011 ongeveer hetzelfde.
18 Assets notaris: Vanzelfsprekende positie tussen partijen (aan tafel) Kennis van de voor de afwikkeling van een nalatenschap relevante rechtsgebieden Notariële akte Alles in één hand Overeenkomstgerichtheid Assets kunnen valkuilen staan en er is spanning tussen rol notaris en autonomie partijen.
19 De drie lijnen staan met elkaar in verband en leiden m.i. tot de gevolgtrekking: 1. Gebruikelijke boedelafwikkeling volstaat vaak niet meer en andere begeleiding door de notaris is dus gewenst: deze moet zich m.i meer gaan richten op het bevorderen van het contracteren door erfgenamen/partijen bij de nalatenschap. 2. Testamenten zouden op een andere wijze tot stand moeten komen (zie hierna). Probleem is hier dat in het notariaat weinig verandering optreedt.
20 Wat kan (nalatenschaps)mediation bieden?
21 Definitie mediation in komende wetgeving: mediation: het in gezamenlijke opdracht van partijen op grond van een mediationovereenkomst door een onafhankelijke neutrale derde begeleide gestructureerd proces, dat als doel heeft partijen in onderling overleg weloverwogen de door hen gedeelde norm te laten vinden of hervinden waar die ontbreekt, terwijl daar bij partijen wel behoefte aan is; NB: deze definitie kan in het regeringswetsvoorstel nog anders worden geformuleerd
22 Definitie nalatenschapsmediation Mediation is een gefaseerde methode van bemiddeling in een conflict of geschil waarbij een neutrale deskundige de professionele mediator met een juridische zorgplicht het conflict of geschil samen met partijen diagnosticeert en vervolgens de onderhandelingen tussen partijen begeleidt, teneinde vanuit hun (werkelijke) belangen tot gezamenlijk her- dan wel gevonden normen te komen en vervolgens tot gezamenlijk gedragen oplossingen die worden vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst als bedoeld in art. 900 e.v. Boek 7 BW.
23 Ellen Waldman in Mediation Ethics Taak mediator kan zijn: Norm generating Norm educating Norm advocating (faciliterende stijl) (evaluatieve stijl) (Amerikaans-evaluatieve stijl)
24 Juridisch kader staat andere wijze van begeleiding het bevorderen van het contracteren door de erfgenamen door de nalatenschapsmediator niet in de weg.
25 Het rechtsbeginsel partijautonomie staat voorop als het gaat om contracteren en is meeromvattend dan contractvrijheid alleen. De (juridische) zorgplicht van de nalatenschapsmediator ingeval van contracteren is daarom fraternalistisch van aard, anders komt de partijautonomie niet uit de verf.
26 Ergo: Een nalatenschapsmediator creëert ingeval van de afwikkeling van een nalatenschap / de uitleg van een testament een klimaat waarin contracteren centraal staat, het gezamenlijk werken aan een oplossing. Dit is een andere context dan wanneer een notaris of advocaat optreedt als (paternalistische) adviseur en de focus wordt gelegd op hoe het zit. De nalatenschapsmediator moet het derhalve mogelijk maken dat partijen hun partijautonomie uitoefenen (en niet belanden in uitzichtsloze juridische procedures).
27 Doel van contracteren door de erfgenamen/partijen bij de nalatenschap is de totstandkoming van een vaststellingsovereenkomst (artikel 900 e.v. Boek 7 BW): Bij een vaststellingsovereenkomst binden partijen, ter beëindiging of ter voorkoming van onzekerheid of geschil omtrent hetgeen tussen hen rechtens geldt, zich jegens elkaar aan een vaststelling daarvan, bestemd om ook te gelden voor zover zij van de tevoren bestaande rechtstoestand mocht afwijken. Een vaststellingsovereenkomst moet in beginsel ook door de fiscus worden geaccepteerd (zie bijdrage Stubbe Erfenisvakdagcahier II).
28 Welke plaats heeft het recht in een nalatenschapsmediation? Deze vraag is heel actueel door de wetsvoorstellen op het terrein van mediation door Van der Steur.
29 Preventie Anders te werk gaan bij opstellen van een testament werkt preventief waar het gaat om het ontstaan van conflicten over de uitleg van een testament. Andere werkwijze houdt in dat een considerans aan een testament wordt toegevoegd waarin de verhoudingen die de testateur wil regelen en zijn bedoelingen duidelijk worden Verwoord Ander aspect: redactie van het testament.
30 Gevolgen: - de testateur heeft de bal, krijgt meer verantwoordelijkheid; - leidt tot kwalitatief (veel) beter testament dat doordacht is en herkenbaar is voor de cliënt; - verkleint sterk de kans dat na het overlijden een conflict ontstaat over de bedoelingen van de erflater (uitleg testament); - maakt de testamentenpraktijk interessanter en lucratiever omdat minder vanuit modellen wordt gewerkt en echt maatwerk tot stand wordt gebracht.
31 Optie is m.i. ook om met name waar het om samengestelde gezinnen gaat de erfgenamen en legatarissen bij het opstellen van een testament te betrekken dmv bijvoorbeeld een ronde tafelgesprek dat voorafgaat aan het daadwerkelijk opstellen van het testament.
32 Voorts: het sluiten van overeenkomst over de wijze van afwikkeling van een nalatenschap is m.i. niet in strijd met artikel 4 Boek 4 Burgerlijk Wetboek en lijkt dus goed mogelijk.
33 Bedankt voor uw aandacht.
VMSN Workshop. Inleiding Nalatenschapsmediation. Fred Schonewille
1 Inleiding Nalatenschapsmediation Fred Schonewille 2 Mijn achtergrond: - Notaris tot 2002 - Kamerlid - Mediator sinds 1997/2002 - Mede-oprichter/eigenaar Hoefnagels Legal Family Mediation - Universitair
Nadere informatieFred Schonewille Schonewille & Schonewille Legal Mediation
1.6 Nalatenschapsmediation: de uitleg van testamenten, het samengestelde gezin en het familiebedrijf Fred Schonewille Schonewille & Schonewille Legal Mediation 2 MFN Congres 27 november 2015 Inleiding
Nadere informatieArrest Gerechtshof s-gravenhage 10 december 2014 en implicaties initiatiefwetsvoorstellen Mediation (Van der Steur)
Arrest Gerechtshof s-gravenhage 10 december 2014 en implicaties initiatiefwetsvoorstellen Mediation (Van der Steur) Academie voor de Rechtspraktijk 11 maart 2015 Fred Schonewille Hof Den Haag 10 december
Nadere informatieDe vaststellingsovereenkomst. Prof. mr dr Edwin van Wechem
De vaststellingsovereenkomst Prof. mr dr Edwin van Wechem Wat is een vaststellingsovereenkomst? Artikel 7:900 BW Bij een vaststellingsovereenkomst binden partijen, ter beëindiging of ter voorkoming van
Nadere informatie15 jaar erfrecht bezien vanuit notariaat, advocatuur en rechterlijke macht. EPN VEAN Congres 20 september 2018 Prof.mr.dr.
15 jaar erfrecht bezien vanuit notariaat, advocatuur en rechterlijke macht EPN VEAN Congres 20 september 2018 Prof.mr.dr. Fons Stollenwerck Rechterlijke macht Civiele rechter Kantonrechter/Rechtbank/Hof/Hoge
Nadere informatieECLI:NL:RBHAA:2010:BO2401
ECLI:NL:RBHAA:2010:BO2401 Instantie Rechtbank Haarlem Datum uitspraak 15-09-2010 Datum publicatie 29-10-2010 Zaaknummer 127472 - HA ZA 06-1116 Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie Civiel
Nadere informatieWebinar Jurisprudentie P en F uitspraken Hoge Raad 27 oktober uur. Mr A.A.M. Ruys-van Essen
Webinar Jurisprudentie P en F uitspraken Hoge Raad 27 oktober 2015 12.30-13.30 uur Mr A.A.M. Ruys-van Essen Gerechtshof s-hertogenbosch, 24 september 2015, ECLI:NL:GHSHE:2015:3736 EERDERE SCHENKINGEN GEEN
Nadere informatieECLI:NL:GHAMS:2016:1333 Gerechtshof Amsterdam Datum uitspraak Datum publicatie
ECLI:NL:GHAMS:2016:1333 Instantie Gerechtshof Amsterdam Datum uitspraak 12-04-2016 Datum publicatie 14-04-2016 Zaaknummer Formele relaties Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie 200.180.180/01
Nadere informatieInhoudsopgave. 1 Inleiding 1
1 Inleiding 1 2 Onderzoeksopzet en verantwoording 5 2.1 Synopsis 5 2.2 Relevantie van het onderzoek 6 2.3 Afbakening en verantwoording van het onderzoek 7 2.4 Probleemstelling 9 2.5 Opbouw van het boek
Nadere informatieDEMENTIE & RECHT. www.levenstestamentmaken.nl
DEMENTIE & RECHT Voordat ik het vergeet, of ik het niet meer kan regelen Gelegenheid maakt de dief PRESENTATIE Erwin Kienhuis App Store: http://bit.ly/1btu9al Play Store: http://bit.ly/1btu6vf HTML5: http://bit.ly/1btu9qs
Nadere informatieStaatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden
Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2002 428 Beschikking van de Minister van Justitie van 16 augustus 2002, houdende plaatsing in het Staatsblad van de vernummerde tekst van de wet van
Nadere informatieVastgoed-nieuws. 21 november 2013. Huur woonruimte naar zijn aard van korte duur
Vastgoed-nieuws 21 november 2013 Huur woonruimte naar zijn aard van korte duur Essentie Verhuurders proberen vaak op creatieve manier onder dwingendrechtelijke huur(prijs)beschermingsbepalingen uit te
Nadere informatieECLI:NL:RBROT:2016:229
ECLI:NL:RBROT:2016:229 Instantie Rechtbank Rotterdam Datum uitspraak 06-01-2016 Datum publicatie 07-01-2016 Zaaknummer C/10/475943 / HA ZA 15-510 Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie Civiel
Nadere informatieECLI:NL:RBALK:2011:BR4675
ECLI:NL:RBALK:2011:BR4675 Instantie Rechtbank Alkmaar Datum uitspraak 20-07-2011 Datum publicatie 10-08-2011 Zaaknummer 119380 - HA ZA 10-390 Rechtsgebieden Civiel recht Bijzondere kenmerken Eerste aanleg
Nadere informatieKunt U als contractenmaker nog exoneratieclausules schrijven die rechtens stand houden? Mr. G.J. Rijken
Kunt U als contractenmaker nog exoneratieclausules schrijven die rechtens stand houden? Mr. G.J. Rijken Ooit hadden we totale contractsvrijheid BW 1838 (regelend recht) Industriële revolutie (in ons land
Nadere informatieGedragsregels voor de MfN-registermediator
Gedragsregels voor de MfN-registermediator Deze gedragsregels zijn een richtlijn voor het gedrag van de MfN-registermediator. Zij dienen tevens als informatievoorziening voor betrokkenen en als maatstaf
Nadere informatiePDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/143223
Nadere informatieKAMER VOOR HET NOTARIAAT. Beslissing van 6 maart 2018 in de klacht met nummer C/13/636609/ NT van:
C/13/636609/ NT 17-69 ECLI:NL:TNORAMS:2018:7 KAMER VOOR HET NOTARIAAT Beslissing in de zaak onder nummer van: C/13/636609/ NT 17-69 KAMER VOOR HET NOTARIAAT IN HET RESSORT AMSTERDAM Beslissing van 6 maart
Nadere informatiestand van zaken en kansen voor de Registermediator
1 De mediationwetgeving: stand van zaken en kansen voor de Registermediator Jaarvergadering NMV F. Schonewille 2 juni Nieuwegein 2 Drie wetsvoorstellen: I II III Wet Registermediator Wet bevordering van
Nadere informatieDoor: Rik Smit FFP RFEA. Alimentatieadvies; een verkenning van reikwijdte en zorgplicht
Door: Rik Smit FFP RFEA Alimentatieadvies; een verkenning van reikwijdte en zorgplicht Stellingen Alimentatie advies is allesomvattend, behalve juridisch van aard Alimentatie advies is allesomvattend,
Nadere informatieGoed geven! Dirk Vercoutter van testament.be 20/09/14
Goed geven! Dirk Vercoutter van testament.be 20/09/14 Testamenten en legaten Een gebaar voor het leven 1 IS ER LEVEN NA DE DOOD? DE DOOD IS EEN DEEL VAN HET LEVEN. MAAR WAT GEBEURT ER MET MIJN BEZIT ALS
Nadere informatieMEDIATION-OVEREENKOMST
MEDIATION-OVEREENKOMST De ondergetekenden: De Mediator: De heer, gevestigd en kantoorhoudende te (3817 DN) Amersfoort, aan de Albert Hahnstraat 8. En De Partijen: A:.... en B:..... nemen in overweging
Nadere informatieErfrechtjournaal. Oktober 2015
Erfrechtjournaal Oktober 2015 Items Proefschrift Boelens De tweetrapsmaking Procederen en executele Ontslag executeur Stiefkinderen en inkortingsvolgorde Proefschrift Boelens Het legaat, de wisselwerking
Nadere informatieTestamenten lezen. Inleiding en onderwerpen. Tot stand komen van een testament 03-09-15. en andere notariële zaken
Testamenten lezen en andere notariële zaken Janien Zomer Carina Hudepohl Inleiding en onderwerpen Het opmaken van een testament Wettelijk erfrecht Verschillende soorten testamenten De executeur Erven De
Nadere informatieEerste Kamer der Staten-Generaal
Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2000 2001 Nr. 297 26 822 Invoering Boek 4 en Titel 3 van Boek 7 van het nieuwe Burgerlijk Wetboek, derde gedeelte (Overgangsrecht) GEWIJZIGD VOORSTEL VAN
Nadere informatieErfrecht. Mr. Caroline de Maat Fikkers notarissen BAS Bergen op Zoom 27 januari 2015
Erfrecht Mr. Caroline de Maat Fikkers notarissen BAS Bergen op Zoom 27 januari 2015 Fikkers notarissen Lange Parkstraat 1 Bergen op Zoom Tel. 0164 242 650 c.de.maat@fikkersnotarissen.nl Erfrecht Bij versterf
Nadere informatieStaatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden
Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2002 229 Wet van 18 april 2002 tot vaststelling van de Invoeringswet Boek 4 en Titel 3 van Boek 7 van het nieuwe Burgerlijk Wetboek, derde gedeelte
Nadere informatieDe Commissie beslist met inachtneming van haar Reglement en op basis van de volgende stukken:
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2016-600 (mr. J.S.W. Holtrop, voorzitter, W.H.G.A. Filott mpf. en mr. J.W.M. Lenting, leden en mr. R.P.W. van de Meerakker, secretaris ) Klacht
Nadere informatieIs er leven na de dood?
Is er leven na de dood? DE DOOD IS EEN DEEL VAN HET LEVEN. MAAR WAT GEBEURT ER MET MIJN BEZIT ALS IK NU PLOTS ZOU OVERLIJDEN? WAT HEB IK EN AAN WIE WIL IK WAT GEVEN? OF LAAT IK ALLES AAN DE STAAT? IS ER
Nadere informatieMediation is een poging van Partijen om hun geschil in der minne op te lossen met behulp van een Mediator
Mediation Mediation is een poging van Partijen om hun geschil in der minne op te lossen met behulp van een Mediator (een hulppersoon/bemiddelaar) Partijen kunnen vooraf de onderstaande mediationovereenkomst
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1999 2000 26 822 Invoering Boek 4 en Titel 3 van Boek 7 van het nieuwe Burgerlijk Wetboek, derde gedeelte (Overgangsrecht) Nr. 1 KONINKLIJKE BOODSCHAP Aan
Nadere informatieNaar aanleiding van uw brief van 8 februari 2012 heb ik de eer het volgende op te merken.
I f^l öobuicq3~o\ Den Haag, 2 O MRT 2012 Kenmerk: DGB 2012-753 TL Motivering van liet beroepsciirir: in cassatie (rolnummer 12/00641) tegen de uitspraak van het Gerechtshof te 's-gravenhage van 21 december
Nadere informatieInhoudsopgave 1. Wat is mediation... 2
Mediation Inhoudsopgave 1. Wat is mediation... 2 2. Wat voor zaken pakken wij aan met mediation?... 2 3. Wanneer biedt mediation de meeste kans op een goede afloop?... 3 4. Spelregels en voorwaarden bij
Nadere informatieKAMER VOOR HET NOTARIAAT. Beslissing in de zaak onder nummer van: C/05/ KL RK KAMER VOOR HET NOTARIAAT IN HET RESSORT ARNHEM-LEEUWARDEN
C/05/327807 KL RK 17-157 ECLI:NL:TNORARL:2018:7 KAMER VOOR HET NOTARIAAT Beslissing in de zaak onder nummer van: C/05/327807 KL RK 17-157 KAMER VOOR HET NOTARIAAT IN HET RESSORT ARNHEM-LEEUWARDEN Kenmerk:
Nadere informatieDe Commissie stelt vast dat partijen haar advies als bindend zullen aanvaarden.
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2018-082 (mr. R.J. Verschoof, voorzitter, mr. B.F. Keulen en drs. W. Dullemond, leden en mr. R.A.F. Coenraad, secretaris) Klacht ontvangen op
Nadere informatieUitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening, nr (mr. A.M.T. Wigger, voorzitter en mr. S.W.A. Kelterman, secretaris)
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening, nr. 2017-088 (mr. A.M.T. Wigger, voorzitter en mr. S.W.A. Kelterman, secretaris) Klacht ontvangen op : 28 mei 2016 Ingediend door : Consument Tegen
Nadere informatiePDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/85190
Nadere informatiea. Vaststelling vorderingen kinderen: successieaangifte niet bepalend - Hof Arnhem-Leeuwarden 2 juni 2015, ECLI 2015:3954
SRA/NEVOA-cursus najaar 2016 prof. mr. M.J.A. van Mourik Actualiteiten Erfrecht Leidraad I. Wettelijke verdeling (art. 4:13 e.v. BW) a. Vaststelling vorderingen kinderen: successieaangifte niet bepalend
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG
1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG en Juridische Zaken Sector privaatrecht Schedeldoekshaven 100 2511
Nadere informatieHebben ongehuwde samenlevers recht op alimentatie?
Hebben ongehuwde samenlevers recht op alimentatie? december 2012 mr D.H.P. Cornelese De auteur heeft grote zorgvuldigheid betracht in het weergeven van delen uit het geldende recht. Evenwel noch de auteur
Nadere informatie- OVEREENKOMST - Schenking onder bewind van effecten ouder aan een meerderjarig kind
- OVEREENKOMST - Schenking onder bewind van effecten ouder aan een meerderjarig kind ONDERGETEKENDEN: De heer/mevrouw, geboren op. 19 te, wonende aan de.., ( ).., hierna ook te noemen "de Schenker", en
Nadere informatieRolnummer 4560. Arrest nr. 21/2009 van 12 februari 2009 A R R E S T
Rolnummer 4560 Arrest nr. 21/2009 van 12 februari 2009 A R R E S T In zake : de prejudiciële vraag over artikel 13 van de wet van 21 april 2007 betreffende de verhaalbaarheid van de erelonen en de kosten
Nadere informatieNMI MEDIATION REGLEMENT 2001
Nederlands Mediation Instituut NMI MEDIATION REGLEMENT 2001 Artikel 1 - Definities In dit reglement wordt verstaan onder: NMI: de Stichting Nederlands Mediation Instituut, gevestigd te Rotterdam. Reglement:
Nadere informatieMr H.M.L. Simons, notaris Notariskantoor Kunderlinde Voerendaal
Erfrecht Mr H.M.L. Simons, notaris Notariskantoor Kunderlinde Voerendaal Erfrecht Algemeen Wettelijke verdeling Legitieme portie Samenwoners 2-Trapsmaking Zuivere aanvaarding, beneficiaire aanvaarding,
Nadere informatieMediation bij en na scheiding
Advanced Therapy Mediation bij en na scheiding Ibtisam Rizkallah Wim Stoop Charlotte Stoop 06-44464540 026-3891964 info@advancedtherapy.nl Inhoudsopgave Wat is mediation?... 3 Wanneer biedt mediation de
Nadere informatieWezep / Oldebroek Erfrecht, eigen baas met testament
Wezep / Oldebroek Erfrecht, eigen baas met testament Notariaat Kremer Wezep, Stationsweg 87a, tel (038) 376 00 80 Oldebroek, Beeklaan 10, (0525) 63 13 35 Wet of testament De meeste zekerheid over verdeling
Nadere informatieDe rechten van grootouders
Mr E.L.M. Louwen advocaat familierecht/mediator Bierman advocaten, Tiel De rechten van grootouders Wet Al jaren vragen grootouders aan de rechter om een omgangsregeling met hun kleinkinderen. Al jaren
Nadere informatieGedragsregels voor de MfN-registermediator
Gedragsregels voor de MfN-registermediator Deze gedragsregels zijn een richtlijn voor het gedrag van de MfN-registermediator. Zij dienen tevens als informatievoorziening voor betrokkenen en als maatstaf
Nadere informatieECLI:NL:RBLIM:2017:1301
ECLI:NL:RBLIM:2017:1301 Instantie Rechtbank Limburg Datum uitspraak 15022017 Datum publicatie 16022017 Zaaknummer 5299499 cv expl 168008 Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie Burgerlijk
Nadere informatieTeam personen- en familierecht www.dehaanlaw.nl
Team personen- en familierecht www.dehaanlaw.nl De Haan team personen- en familierecht Het personen- en familierecht is het onderdeel van het recht dat zich, kortweg, bezighoudt met alle juridische vragen
Nadere informatieArtikel 4:194a BW In het concept wetsvoorstel luidde artikel 4:194a BW als volgt:
Van : Adviescommissie Familie- en Jeugdrecht Datum : 31 augustus 2015 Betreft : 34 224 Wijziging van Boek 4 van het Burgerlijk Wetboek om erfgenamen beter te beschermen tegen schulden van de erflater (Wet
Nadere informatiePDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/53970
Nadere informatieOver ontslagvergoeding: ontbinding of opzegging?
Over ontslagvergoeding: ontbinding of opzegging? september 2009 mr J. Brouwer De auteur heeft grote zorgvuldigheid betracht in het weergeven van delen uit het geldende recht. Evenwel noch de auteur noch
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG
1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Sector privaatrecht Schedeldoekshaven 100 2511 EX Den Haag Postbus
Nadere informatieECLI:NL:RBARN:2010:BN9752
ECLI:NL:RBARN:2010:BN9752 Instantie Rechtbank Arnhem Datum uitspraak 04-10-2010 Datum publicatie 07-10-2010 Zaaknummer 205064 Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie Civiel recht Eerste aanleg
Nadere informatieJPF 2013/115 Rechtbank Den Haag 11 februari 2013, C/09/419508 FA RK 12-3722; ECLI:NL:RBDHA:2013:BZ3284. ( mr. Brakel )
JPF 2013/115 Rechtbank Den Haag 11 februari 2013, C/09/419508 FA RK 12-3722; ECLI:NL:RBDHA:2013:BZ3284. ( mr. Brakel ) [De minderjarige], geboren op [geboortedatum] te [geboorteplaats], Frankrijk, wonende
Nadere informatieECLI:NL:RBZWB:2015:5579
ECLI:NL:RBZWB:2015:5579 Instantie Datum uitspraak 20-08-2015 Datum publicatie 21-08-2015 Rechtbank Zeeland-West-Brabant Zaaknummer C/02/297897 / HA RK 15-74 Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie
Nadere informatieBEWIND -1- M:\brochures\bewind.docx 22/6/2015
BEWIND Zodra een kind meerderjarig is (18 jaar) mag het zelf over zijn of haar eigen vermogen beschikken. Dat is meestal geen probleem, als dat vermogen niet groot is en één van beide ouders of beide ouders
Nadere informatie1 Rechtbank Breda, 13 juli 2012
BEDRIJFSOPVOLGINGSFACILITEIT SUCCESSIEWET OOK VOOR PRIVÉVERMOGEN? Op 13 juli 2012 heeft rechtbank Breda uitspraak gedaan in een zaak over de bedrijfsopvolgingsfaciliteit uit de Successiewet 1956 (LJN:
Nadere informatieDe legataris wordt erfgenaam volgens de wet; wat was de bedoeling van de testateur?
De legataris wordt erfgenaam volgens de wet; wat was de bedoeling van de testateur? Prof. mr. E.A.A. Luijten en prof. mr. W.R. Meijer* 12 1 Inleiding Voor een geldige uiterste wil is een notariële akte
Nadere informatieMediation bij Onderwijsgeschillen
Mediation bij Onderwijsgeschillen In goed overleg tot een oplossing komen Onderwijsgeschillen biedt mediation aan bij alle soorten conflicten in het onderwijs. Alle scholen die bij Onderwijsgeschillen
Nadere informatieOUDERS EN KINDEREN: HET ERFRECHT
OUDERS EN KINDEREN: HET ERFRECHT Sinds 1 januari 2003 is de wetgeving met betrekking tot het erfrecht gewijzigd. Het grootste deel van de wijzigingen in het erfrecht heeft betrekking op gehuwden (of geregistreerde
Nadere informatieDe rol van de bedrijfsarts bij arbeidsconflicten
De rol van de bedrijfsarts bij arbeidsconflicten Toon Vreeland bedrijfsarts Arboned Roelof Heida Stafarts Kwaliteit Arboned Programma Definitie arbeidsconflict Incidentie Conflictaanpak volgens STECR Knelpunten
Nadere informatieEen pleidooi voor aanpassing van het Besluit Huwelijksgoederenregister 1969 1
Een pleidooi voor aanpassing van het Besluit Huwelijksgoederenregister 1969 1 Prof. mr. A.J.M. Nuytinck, hoogleraar privaatrecht, in het bijzonder personen-, familie- en erfrecht, aan de Erasmus Universiteit
Nadere informatieWebinar Personen, familie- en erfrecht, 8 september 2015. Prof. Mr. Tea Mellema-Kranenburg
Webinar Personen, familie- en erfrecht, 8 september 2015. Prof. Mr. Tea Mellema-Kranenburg Te behandelen uitspraken: ECLI:NL:GHSHE:2014:4672 (facultatief verrekenbeding) ECLI:NL:HR:2015:1297 (gemeenschap)
Nadere informatieVereniging voor Estate Planners in het Notariaat, ALV Amersfoort, 8 september Insolventie, verhaal en familievermogen
Vereniging voor Estate Planners in het Notariaat, ALV Amersfoort, 8 september 2016 Insolventie, verhaal en familievermogen Prof.mr. Jan Biemans Hoogleraar Burgerlijk recht, i.h.b. Goederenrecht en Notarieel
Nadere informatiePDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/37810
Nadere informatieErfrecht voor leken. Korte uitleg van het erfrecht in begrijpelijke taal
Erfrecht voor leken Korte uitleg van het erfrecht in begrijpelijke taal Wat is erfrecht? We zullen beginnen met een uitleg van de drie belangrijkste termen die in het erfrecht worden gebruikt: De erflater
Nadere informatieINFOKAART TESTAMENTEN Versie november 2010
INFOKAART TESTAMENTEN Versie november 2010 Informatie over langstlevende testamenten en het " tweetrapstestament " Hieronder heb ik enige voorbeelden en uitwerkingen van diverse testamentvormen weergegeven,
Nadere informatieZeker van uw zaak en zorg voor uw gezin
Zeker van uw zaak en zorg voor uw gezin Thema-avond Op naar een (on)zekere toekomst OVSB, 9 november 2015 mr. Heleen C. Vaarten Notaris te Eindhoven Om te beginnen: enkele misverstanden 1. Door het nieuwe
Nadere informatieTestamenten en erfgenamen met een verstandelijke beperking
Testamenten en erfgenamen met een verstandelijke beperking Mr R.J.W.J. Meyer Notaris & Estateplanner te Naarden RijksBredius Notarissen te Naarden en Bussum. Naarden 2013 Vader Johan gehuwd in de wettelijke
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2006 2007 30 145 Wijziging van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek en het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering in verband met het bevorderen van voortgezet
Nadere informatieWie geeft u het vertrouwen?
Wie geeft u het vertrouwen? Alles over het levenstestament, de volmacht en het testament en in welke situaties dit van belang is. 2 Waarom dit boekje? Wie behartigt uw belangen als u dat zelf niet meer
Nadere informatieWie geeft u het vertrouwen?
Wie geeft u het vertrouwen? Alles over het levenstestament, de volmacht en het testament en in welke situaties dit van belang is. 2 3 Waarom dit boekje? Wie behartigt uw belangen als u dat zelf niet meer
Nadere informatievfas- (SCHEIDINGS)MEDIATIONOVEREENKOMST vfas-lid (advocaat-mediator)
vfas- (SCHEIDINGS)MEDIATIONOVEREENKOMST vfas-lid (advocaat-mediator) De ondergetekenden: Mr. @, in deze optredend als advocaat-mediator, kantoorhoudende te @ aan de @. Mr. @ is lid van de vfas ( www.verenigingfas.nl).
Nadere informatieUitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr (prof. mr. M.L. Hendrikse, voorzitter en mr. D.G. Rosenquist Msc, secretaris)
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2017-631 (prof. mr. M.L. Hendrikse, voorzitter en mr. D.G. Rosenquist Msc, secretaris) Klacht ontvangen op : 16 januari 2017 Ingediend door
Nadere informatieLevering juridische eigendom na economische eigendomsoverdracht en de onherroepelijke volmacht
Levering juridische eigendom na economische eigendomsoverdracht en de onherroepelijke volmacht In deze bijdrage wordt ingegaan op de problematiek van een levering van juridische eigendom van een woning
Nadere informatieJuridische en Ethische Aspecten
Juridische en Ethische Aspecten Start Mediation Mediation start (in juridische zin) wanneer partijen kenbaar maken dat zij mediation wensen Gedragsregels van toepassing in Pre-mediationfase Geheimhouding
Nadere informatieMEDIATIONOVEREENKOMST.
MEDIATIONOVEREENKOMST. De ondergetekenden: Lamers Echtscheidingsbemiddeling en advies, de heer J.P.H. Lamers, hierna te noemen Lamers Scheidingsadvies, kantoorhoudende te 6021MS Budel aan het Zustershof
Nadere informatieGelijkwaardig ouderschap en co-ouderschap; belang van kind doorslaggevend
Regelingen en voorzieningen CODE 7.2.3.38 Gelijkwaardig ouderschap en co-ouderschap; belang van kind doorslaggevend jurisprudentie bronnen EB, Tijdschrift voor scheidingsrecht, afl. 10 - oktober 2010 Gerechtshof
Nadere informatieBEMIDDELINGSOVEREENKOMST. mr. [naam en achternaam], advocaat-scheidingsmediator, kantoorhoudende te [woonplaats], aan de [straat en huisnummer],
BEMIDDELINGSOVEREENKOMST De ondergetekenden: mr. [naam en achternaam], advocaat-scheidingsmediator, kantoorhoudende te [woonplaats], aan de [straat en huisnummer], en de partners: [naam en achternaam],
Nadere informatieDe Commissie beslist met inachtneming van haar Reglement en op basis van de volgende stukken:
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2016-601 (J.S.W. Holtrop, voorzitter, W.H.G.A. Filott mpf. en mr. J.W.M. Lenting, leden en mr. R.P.W. van de Meerakker, secretaris) Klacht ontvangen
Nadere informatieUitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr (prof. mr. drs. M.H. Hendrikse, voorzitter en mr. F.
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2018-381 (prof. mr. drs. M.H. Hendrikse, voorzitter en mr. F. Faes, secretaris) Klacht ontvangen op : 26 juni 2017 Ingediend door : Consument
Nadere informatiePDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/37248
Nadere informatie5. Testamentair erfrecht
Samenvatting Personen- en familierecht Erfrecht Sharon.D 07-12-16 5. Testamentair erfrecht Testament = schriftelijke verklaring waarin je zegt wat er na je dood met je bezittingen moet gebeuren. Doormiddel
Nadere informatieProtocol Gezag en omgang na scheiding. Datum 30 januari 2013
Protocol Gezag en omgang na scheiding Datum 30 januari 2013 Status Definitief Inleiding - 5 1 Doel van het onderzoek - 6 2 Uitgangspunten - 7 3 Werkwijze van de Raad - 8 3.1 Eerste informatieronde - 8
Nadere informatieSAMENLEVINGVORMEN EN SAMENLEVINGSCONTRACT
SAMENLEVINGSVORMEN SAMENLEVINGVORMEN EN SAMENLEVINGSCONTRACT Algemeen De gevolgen van het huwelijk en het geregistreerd partnerschap worden in de wet uitgebreid geregeld. Andere samenwonenden worden door
Nadere informatieMr TH.P.M. Moons, kantoorhoudende te Amersfoort, aan de Piet Mondriaanlaan nr. 75. de partners: mevrouw, wonende te. en de heer, wonende te ;
BEMIDDELINGSOVEREENKOMST De ondergetekenden: Mr TH.P.M. Moons, kantoorhoudende te Amersfoort, aan de Piet Mondriaanlaan nr. 75 en de partners: mevrouw, wonende te en de heer, wonende te ; VERKLAREN HET
Nadere informatieMediation: effectieve conflictoplossing op maat, als alternatief voor een juridische procedure
Mediation: effectieve conflictoplossing op maat, als alternatief voor een juridische procedure Schilderij Het appeltje is speciaal gemaakt voor en eigendom van Randstad Mediation & Coaching Wie recht zoekt
Nadere informatieHEIKEL DILEMMA: RUZIE OM DE ERFENIS
HEIKEL DILEMMA: RUZIE OM DE ERFENIS Marja (53) heeft haar moeder het jaar voor haar dood intensief verzorgd. Dat had ze drie jaar eerder bij haar vader ook al gedaan. Ze vindt het daarom logisch dat zij
Nadere informatieAmsterdam Centre for Insurance Studies (ACIS) De opzetclausule in aansprakelijkheidsverzekeringen
Amsterdam Centre for Insurance Studies (ACIS) De opzetclausule in aansprakelijkheidsverzekeringen Prof. dr. M.L. Hendrikse Inleiding: de aard van de aansprakelijkheidsverzekering (1) Art. 7:952 BW (eigen
Nadere informatieSamenvatting. 1. Procesverloop
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2019-516 (mr. A.W.H. Vink, voorzitter, mr. S.F. van Merwijk, mr. E.C. Ruinaard, leden en mr. J.E.M. Sünnen secretaris) Klacht ontvangen op :
Nadere informatieHET SAMENLEVINGSCONTRACT EN DE TESTAMENTEN DAARBIJ (UITGAVE 2012) HET SAMENLEVINGSCONTRACT. Partnerpensioen
HET SAMENLEVINGSCONTRACT EN DE TESTAMENTEN DAARBIJ (UITGAVE 2012) Tegenwoordig wonen veel mensen ongehuwd samen, maar vergeleken met het huwelijk is voor mensen die ongehuwd (gaan) samenwonen weinig bij
Nadere informatieSamenvatting. 1. Procesverloop. De Commissie beslist met inachtneming van haar Reglement en op basis van de volgende stukken:
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2019-548 (prof. mr. M.L. Hendrikse, voorzitter, mr. B.F. Keulen, mr. J.S.W. Holtrop, leden en mr. C.J.M. Veltmaat, secretaris) Klacht ontvangen
Nadere informatieUw scheiding onze zorg
Uw scheiding onze zorg Uw scheiding onze zorg CARENT is opgericht door Judith van den Nieuwenhuijsen-Duits. Als fiscaal juriste is zij ruim 21 jaar werkzaam geweest bij diverse belastingadvieskantoren
Nadere informatieECLI:NL:OGEAA:2017:172
ECLI:NL:OGEAA:2017:172 Instantie Datum uitspraak 14-03-2017 Datum publicatie 17-03-2017 Gerecht in Eerste Aanleg van Aruba Zaaknummer EJ nr. 1286 van 2017 Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie
Nadere informatieNATIONALE KAMER VAN NOTARISSEN
NATIONALE KAMER VAN NOTARISSEN Deontologische Code inzake notariële bemiddeling Aangenomen door de algemene vergadering op 7 oktober 2003 Gewijzigd door de algemene vergadering op 24 oktober 2006) Art.
Nadere informatieARREST VAN HET HOF (Vijfde kamer) 10 mei 2001 *
ARREST VAN 10. 5. 2001 ZAAK C-144/99 ARREST VAN HET HOF (Vijfde kamer) 10 mei 2001 * In zaak C-144/99, Commissie van de Europese Gemeenschappen, vertegenwoordigd door P. van Nuffel als gemachtigde, bijgestaan
Nadere informatiePDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/92920
Nadere informatieGOEDE REDENEN OM EEN TESTAMENT TE MAKEN
GOEDE REDENEN OM EEN TESTAMENT TE MAKEN Tekst Dorine van Kesteren Wie erft er van u? Wat gebeurt er met uw spullen of huisdieren? Wie zorgt er voor de kinderen als u er niet meer bent? De wet regelt veel
Nadere informatie