Roesmiddelen en agressie: hoe gaan we hiermee om?

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Roesmiddelen en agressie: hoe gaan we hiermee om?"

Fanny Lotte Willems
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Roesmiddelen en agressie: hoe gaan we hiermee om? Koen Titeca 26 oktober 2018 GENT

2 Bijna 9 op de 10 verpleegkundigen geven aan al verbale of fysieke agressie te hebben ervaren. Maar agressief gedrag zegt evenveel over de verpleegkundige als over de patiënt. De samenleving wordt harder en de mensen agressiever, dat is te simpel als conclusie. Waarom zorg zo vaak op agressie botst De Standaard, 15 februari 2018

3 Nieuw onderzoek: alcohol wakkert agressie aan, cannabis vermindert ze De Morgen, 2016

4 agressie is elke daad die feitelĳke dan wel gepoogde fysieke-letseltoebrenging met zich meebrengt TYPOLOGIE - vijandige agressie hot agression - geplande agressie cold agression - acute agressie - chronische agressie - overte agressie - coverte agressie

5 ZUIVER KLINISCH ERVARING DESKUNDIGE ONGESTRUCT INTUÏTIEF RISICO - TAXATIE ACTUARIEEL INSTRUMENTEN FORMULE GE- STRUCTUREERD KLINISCH KLINISCH OBV HAND- LEIDING ALGORITME

6 Wat zĳn de (meest) effectieve manieren om door alcohol en/of drugs xveroorzaakte overlast, agressie en geweld te voorkomen, in te dammen en te beëindigen?

7 Praktĳkervaring Sterke groepscultuur Veel testosteron Onervaren stappers Toeristen Controlemomenten Uniformen Aard van het evenement Onduidelijkheid over de regels Ongeduld Opwindingsdelier Trimbosinstituut, 2012

8 1. KENNIS OVER HET MIDDEL 2. OMGAAN MET MENSEN DIE ONDER INVLOED ZĲN 3. AGRESSIETECHNIEKEN RELEVANTE FACTOREN 1. HERKENNEN 2. GOEDE KEUZES MAKEN

9 Aanpak 1. Opwindingsdelier 2. Aanknopingspunten vanuit het middel, de persoon en de omgeving 3. Aanknopingspunten obv inzichten beheersing van agressie en geweld

11 - kenmerken van het middel - invloed op de hersenfuncties

12 - geslacht - persoonlijkheidskenmerken - leeftijd - ziektebeelden - de motieven voor gebruik - de motieven voor agressie - de verwachtingen over effect - voorgeschiedenis van geweld - het huidig toestandsbeeld

13 - de verwachtingen van de groep - doel van gebruik - situationele omstandigheden - machocultuur - sociale controle - omgevingsvariabelen - houding zorgverleners

14 INDELING STIMULEREND VERDOVEND - energieker - alerter - verhogen ademhaling, hartslag, bloeddruk en spierspanning - slaperige roes - kalmerend/ontspannend - verlagen ademhaling, hartslag, bloeddruk en spierspanning cocaïne amfetamine nicotine cafeïne opiaten GHB alcohol benzodiazepines BEWUSTZIJNS- VERANDEREND - anders zien en beleven van de wereld LSD marihuana paddo s

15 Middelen - hersenen - gedrag Wahlund, 2009

17 Evidentie voor relatie tussen alcoholgebruik en geweld (Bushman, 1990 ; Hoaken, 2003 ; Van Hest, 2009) Bij welke promillage neemt de kans op agressieve incidenten toe? Dosis en individu

18 Dosis in glazen Promillage BAC Effect Ontspanning Relativering Ontremming Afname: oordeelsvermogen reactietijd zelfkritiek visus coördinatie overdreven affecten luidruchtig agressie mincoördinatie braken black-outs bewustzijnsdaling tot overlijden De Haan, kg

19 BLACK-OUT VERSTOORDE MOTORIEK IMPULSIEF AFNAME ANGST HIPPOCAMPUS CEREBELLUM PREFRONTALE CORTEX AMYGDALA

20 alcoholgerelateerde agressie Ontbreken sociale controle Sociale druk Provocatie Te verwachten effecten Motieven voor gebruik Persoonskenmerken Geslacht Omgevingsvariabelen

21 alcoholmyopie 1.waarnemen van minder signalen 2. gebrekkig vermogen om na te denken 3. slecht gebruik gemaakt van bestaande inzichten

22 Amfetamine & cocaïne Acute stress response (Noradrenaline) Verhoogd risico op opwindingsdelier Afname: slaapbehoefte, vermoeidheid Toename: zelfvertrouwen, alertheid, RR en pols Beloning (Dopamine) Verslavende, belonende en bekrachtigende Toename angst en paranoia (geweld) Boles, 2003 ; Hoaken, 2003

23 Combigebruik Serieel of simultaan gebruik Alcohol en marihuana +/- Alcohol en XTC? Alcohol en cocaïne + Alcohol en amfetamine?

24 MIDDEL HERSENDEEL EFFECTEN ALCOHOL AMFETAMINE & COCAÏNE amygdala prefrontale cortex amygdala hypothalamus - verlaagde impulscontrole - moeite met juist inschatten situaties - minder denken aan gevolgen - overmoed en minder angst - fight or flight respons - overmoed (grootheidswaan) - angstig / paranoïa CANNABIS - - GHB Niet in literatuur - agitatie bij ontwaken uit GHBcoma XTC - - COMBIGEBRUIK ALCOHOL EN COCAÏNE hypothalamus amygdala prefrontale cortex - fight or flight - impulsiviteit Trimbos, 2012

25 ONTREKKING INTOXICATIE dysforie somberheid slapeloosheid prikkelbaarheid angst concentratiestoornissen rusteloosheid bradycardie verhoogde eetlust misselijkheid speekselvloed buikpijn diarre hoofdpijn duizeligheid

26 ONTREKKING INTOXICATIE tachycardie transpireren tremor slapeloosheid misselijkheid braken angst epileptisch insult delirium dysarthrie coördinatiestoornissen onzekere gang nystagmus ongepast gedrag hypotenaciteit van de aandacht stupor coma

delirium dysarthrie coördinatiestoornissen onzekere gang

27 ONTREKKING INTOXICATIE tachycardie transpireren tremor slapeloosheid misselijkheid braken angst epileptisch insult delirium dysarthrie coördinatiestoornissen onzekere gang nystagmus ongepast gedrag hypotenaciteit van de aandacht stupor coma

28 ONTREKKING INTOXICATIE misselijkheid malaise hoofdpijn conjunctivale roodheid verhoogde eetlust droge mond tachycardie verhoogde perceptie psychose angst dissociatie

29 ONTREKKING somberheid INTOXICATIE tachycardie grote pupillen tandenknarsen droge mond meer praten helder en alert minder snel moe psychose

30 ONTREKKING INTOXICATIE dysforie angst vermoeidheid levendige onaangename dromen prikkelbaarheid slapeloosheid tachycardie pijn op de borst hypertensie hyperthermie wijde pupillen euforie verhoogd zelfgevoel angst achterdocht agressie

ONTREKKING INTOXICATIE prikkelbaarheid dysforie koorts misselijkheid braken spierpijn tranenvloed loopneus kippenvel wijde pupillen onduidelijke spraak

31 ONTREKKING INTOXICATIE prikkelbaarheid dysforie koorts misselijkheid braken spierpijn tranenvloed loopneus kippenvel wijde pupillen onduidelijke spraak bradycardie nauwe pupillen verhoging pijndrempel slaperigheid aandachtsproblemen sufheid ademhalingsdepressie coma diarree geeuwen slapeloosheid tachycardie

32 UITERLIJKE KENMERKEN DIE KUNNEN DUIDEN OP MIDDELENGEBRUIK KENMERK MOGELIJK GEBRUIKT MIDDEL Angst / paniek Agressie Desoriëntatie Hallucinaties/verwardheid Beven/trillen Verwijde pupillen Rusteloosheid Sufheid Malende kaken, strakke kaakspieren Lef, durf en overmoed Alle middelen Cocaïne, amfetaminen, alcohol, GHB Cannabis, alcohol, GHB Cannabis, alcohol, cocaïne, XTC, amfetaminen, GHB Cocaïne, XTC, amfetaminen Alcohol, XTC, amfetaminen, cocaïne Cocaïne, alcohol, amfetaminen, XTC, cannabis Alcohol, cannabis, GHB XTC, amfetaminen Cocaïne, amfetamine, alcohol Bolier, 2008

33 Groepen Omstaanders bieden zelden hulp maar keren zich juist tegen autoriteiten Drinkgedrag wordt aangepast aan de groep Gezamenlijk middelen gebruiken versterkt groepsidentiteit

35 Patiënt is extreem agressief of gewelddadig OPWINDINGSDELIER EXCITED DELIRIUM SYNDROME KENMERKEN Vermoeden van intoxicatie met stimulerende middelen De patiënt is ongevoelig voor pijn De patiënt haalt versneld adem De patiënt transpireert sterk De patiënt is erg onrustig (druk, gejaagd, geprikkeld, opgewonden) De huid voelt warm aan De patiënt volgt aanwijzingen van de politie niet op De patiënt is naakt, of te dun gekleed De patiënt is buitengewoon sterk ( bovenmenselijke krachten ) De patiënt wordt niet moe ondanks sterke inspanning De patiënt vernielt glas De patiënt wordt aangetrokken door fel licht en/of hard geluid De patiënt kermt (onverstaanbare, dierlijke geluiden)

36 OPWINDINGSDELIER DO S & DON TS DO DON T Identificeer Fysiek geweld, strijd Controleer Belemmering en druk op mond, neus en borst Sedeer Transporteer

Bewust zijn van eigen temperament en omgaan met eigen gevoelens van woede en agressie 4.

37 Safer Bars (Graham, Jelly & Purcell, 2005) 1. Het vergroten van kennis over hoe agressie escaleert 2. Het leren inschatten van een situatie en vertalen in gecoördineerde aanpak met meerdere leden van het barpersoneel 3. Bewust zijn van eigen temperament en omgaan met eigen gevoelens van woede en agressie 4. Bewust zijn van eigen lichaamstaal door open, kalm en respectvol over te komen zonder andermans grenzen over te gaan 5. Omgaan met probleemsituaties door iemand heldere opties te geven en diegene de mogelijkheid bieden geen gezichtsverlies te leiden 6. Bewust zijn van de wetgeving rond drank en horeca

38 LATEN GAAN BEÏNVLOEDEN STRATEGIE INGRIJPEN

39 AGRESSIEMANAGEMENT BASALE VAARDIGHEDEN NEUTRALE HOUDING sta ontspannen hou de handen in het zicht van de patiënt NON-VERBALE VAARDIGHEDEN geef ruimte sta op een open en ontspannen wijze BEGRENZEN spreek niet bestraffend, bedreigend of beschuldigend geef patiënt verantwoordelijkheden haal rustig adem vermijd indringend oogcontact wees eerlijk hou een gepaste afstand pas op met lichamelijke aanraking wijs gedrag af, niet de persoon

40 BELANGRIJKE HULPVERLENERSFACTOREN negatieve agressie-ervaringen controleverlies over gedachten en acties niet getraind in agressiehantering niet bekend met de patiënt slecht nieuws moeten brengen interventie waar men niet achter staat negatieve tegenoverdrachtgevoelens

41 BELANGRIJKE DE-ESCALATIESTRATEGIEËN erken de gevoelens geef ruimte onderhandel waar mogelijk motivatietechnieken geen beloftes, geen garanties compromis begrens ontoelaatbaar gedrag, bekrachtig acceptabel gedrag zeg niet wat de patiënt niet moet doen, maar zeg wat er verwacht wordt

42 -Heldere communicatie -Voorkomen van provocatie -Aandacht voor groepsprocessen -Handelen vanuit wederzijds respect

43 - geen concrete aanbevelingen (uitz! opwindingsdelier) - kennis van drug, set en setting - motivaties en intenties kennen - groepen: heldere communicatie, respect en begrip - individu: eigen invloed kennen

Vergelijkbare documenten

Robbert Groenewegen SEH-arts

Robbert Groenewegen SEH-arts Man 26 jaar, bekende GHB gebruiker Op straat aangetroffen roepend op straat, verward en agressief Onder politiebewaking geboeid door RAV naar SEH gebracht. Heeft midazolam