PROEFSTATION VOOR DE TUINBOUW ONDER GLAS TE NAALDWIJK. Bevruchtingsmoment bij aubergines. W. van Ravestijn. Naaldwijk, Intern verslag no.

Transcriptie

1 PREFSTATIN VR DE TUINBUW NDER GLAS TE NAALDWIJK Bevruhtingsmoment bij aubergines. W. van Ravestijn Naaldwijk, Intern verslag no. 19 n o n I 1 I

2 -1- Bevruhtingsmoment bij aubergines. Projet : C-l Tijd : Zomer 1981 Plaats : Tuin Proefstation Uitvoering: Philomeen de Vreede, José lsthoorn en Leonard van Dijk. 1. Inleiding In deze proef is bij aubergines nagegaan of met de UV-mirosoop bepaald kunnen worden, de stuifmeelkieming, de snelheid van kiembuisgroei en het moment, waarop de kiembuizen de zaadknoppen binnendringen. Zo dit laatste het geval is, moet er een verband bestaan tussen het aantal "bevruhte" zaadknoppen en het aantal zaden, dat later in de vruhten wordt gevonden. m dit vast te stellen zijn op diverse tijdstippen bloemen gefixeerd voor waarnemingen onder de UV-mirosoop en zijn tevens op hetzelfde moment stijlen van bloemen afgesneden om na te gaan, of in de hieruit gegroeide vruhten zaden zitten en zo ja, hoeveel. m de kieming van het stuifmeel, de buisgroei en het moment van bevruhting onder de UV-mirosoop vast te stellen, is gebruik gemaakt van bloemen, die aan de planten bleven (in vivo) en bloemen, die op een voedingsbodem werden gezet (in vitro). 2. Proefopzet De bloemen zijn één dag voor de bestuiving, geastreerd. De kiemingsgegevens zijn bepaald aan bloemen in vivo en in vitro (zie 1, inleiding), die alle in de kas stonden. De samenstelling van de voedingsbodem voor de bloemen in vitro geeft bijlage 1. Per behandeling zijn 10 bloemen gebruikt. De volgende behandelingen zijn vergeleken. Tabel I. Behandelingsnummers Tijd = moment van fixeren of stijl verwijderen 5 u. 1 dag 2 dgn. 3 dgn. 6 dgn. In vivo ) fixeren In vitro) Aan de plant laten voor vruhtvorming beh. 15. Geen stijl verwijderen, bestoven bloemen, uit laten groeien tot vruht. beh. 16. Geen stijl verwijderen, onbestoven bloemen, uit laten groeien tot vruht..

3 -2- Alle bloemen in deze proef zijn geastreerd en uit dat oogpunt goed met elkaar te vergelijken. De vergelijking met onbehandelde gave bloemen heeft in deze proef niet plaats gevonden. 3. Uitvoering De gegevens bij het inzetten verzameld, geeft bijlage 1. De werkwijze voor de UV-mirosoop geeft bijlage 2. De uitkomsten van de mirosopishe bepalingen geeft bijlage 3, de oogstgegevens zijn in bijlage 4 opgenomen. Het gefixeerde materiaal is (helaas) niet direkt verwerkt in verband met de grote hoeveelheid werk, die deze verwerking vergt. Hierdoor is behandeling 2 verloren gegaan (door uitdroging van de fixeervloeistof). Deze gegevens ontbreken dus volledig. Zoals reeds beshreven, stonden de bloemen gedeeltelijk op een voedingsbodem in de kas. Deze bloemen zijn niet ontsmet en zijn dus ook niet steriel geplant. Evenmin stonden deze bloemen in afgesloten "ontainers" om het vergelijk met de bloemen in vivo zo eerlijk mogelijk te doen zijn. De onsequentie hiervan was, dat veel verontreinigingen zih op de bodem ontwikkelden. Hierdoor is behandeling 11 onvolledig (7 in plaats van 10 bloemen) in aantal waarnemingen. Aangezien dit voorspelbaar was, is ook niet getraht in vitro de bevruhting 6 dagen na de bestuiving te bepalen. 4. Resultaten 4.1 Mirosopishe bepalingen Stuifmeelkieming, stuifmeelbezetting. De stuifmeelkieming is alleen bepaald bij bloemen op een bodem (bloemen in vitro), omdat de stijlen van de overeenkomstige groep bloemen aan de plant, verdroogd waren. Dus ook de invloed van het planten van de bloemen op een bodem t.o.v. het aan de plant laten, kon niet worden nagegaan bij de stuifmeelkieming. De kieming 5 uren na de bestuiving bedroeg gemiddeld 22,5% met een spreiding van 17 tot 40%. Het gemiddelde aantal korrels op de stempel was 94, met een minimum van 3 tot maximaal 329 korrels Lengte stuifmeelkiembuizen, lengte stijl en perentage doorgroeiing van de stijl. De stijllengte was gemiddeld en 4098 y, voor respetievelijk fixeren na 5 uur, en 6 dagen. De stijlen shijnen dus niet verder te strekken en de gemiddelde lengte ligt omstreeks 4 mm. De vershillen in lengten tussen de stijlen aan de plant en in vitro lijkt door het toeval bepaald (respetievelijk in vitro + 1,5%, + 7,4% en - 3,1% t.o.v. in vivo). De gemiddelde kiembuislengte is y respetievelijk voor 5 uren en 1 dag na de bestuiving. Bij latere metingen is de kiembuislengte gelijk aan de stijllengte. De buisgroei komt in beide gevallen overeen met a. 120 y per uur (120 en 127 y). Het vergelijk tussen bloemen in vivo en in vitro kan alleen bij de fixatie van 24 uur nà de bestuiving worden getrokken.

4 -3- Hierbij geeft in vivo 2401 y en in vitro 3717 y gemiddeld. Dit geeft een vershil van ruim 50% ten gunste van de in vitro bloemen. Dit is tegen de verwahting in, omdat het afsnijden van de plant een flinke snij wond geeft. Mogelijk is de snellere buisgroei veroorzaakt door de andere stand van de bloemen (geotropie) en welliht kan ook de ethyleen versnellend hebben gewerkt en/of de stoffen in het medium. In ieder geval kan de methode van bloemen op een medium plaatsen een goede indruk van de buisgroei en buisgroeisnelheid geven Bevruhting De bevruhting of beter gezegd het naar binnen groeien van de kiembuis in de zaadknop, is bepaald 2 en 3 dagen na het bestuiven bij bloemen in vivo en in vitro en 6 dagen na de bestuiving alleen bij bloemen in vivo. Bij de bepaling in vitro 3 dagen na de bestuiving zijn veel bloemen verrot, zodat deze bepaling slehts bij 4 bloemen is uitgevoerd in plaats van bij 10 bloemen. Na 2 dagen zijn gemiddeld 483 zaadknoppen bevruht. Dit is gemiddeld 18,4% van het totaal aantal zaadknoppen. Het vershil tussen de in vitro en in vivo bloemen is ook nu weer groot. Bij de in vivo bloemen is slehts 6,8% van de zaadknoppen bevruht, bij de in vitro bloemen 30,0%, dus ruim 4x zoveel in verhouding tot het totaal aantal zaadknoppen. Aangezien het gemiddeld aantal zaadknoppen bij beide groepen sterk vershilde (3383 bij de in vivo bloemen en 2561 bij de in vitro bloemen), is het vershil in aantal bevruhte knoppen per bloem iets minder groot {221 en 745), maar toh wordt ook hierbij ruim 3x zoveel bevruhte zaadknoppen gevonden bij de bloemen gegroeid in vitro t.o.v. de in vivo bloemen. Het overeenkomstige aantal bevruhte zaadknoppen dat tot zaden zal uitgroeien, zal bij de vruhten van beh. 9 dus omstreeks 200 moeten liggen, als er een verband is tussen de gegevens onder de UV-mirosoop verkregen en de realiteit. Na 3 dagen zijn gemiddeld 527 zaadknoppen per vruht bevruht. Bij de bloemen in vivo is dit gemiddeld 356 zaadknoppen per vruht, bij de bloemen in vitro 953 zaadknoppen, dus ruim 2,7 maal zoveel, ondanks het feit dat de bloemen in vitro in minder goede onditie waren. Het bevruhtingsperentage was gemiddeld 23,1%, 12,4% voor de bloemen in vivo en 33,7% voor de bloemen in vitro. Het bevruhtingsperentage bij in vitro bloemen was dus l,5x zo groot als in vivo. Het totaal aantal zaadknoppen vershilde bij deze bepalingen gemiddeld niet zoveel en bedroeg resp voor de bloemen in vivo en 2850 voor de bloemen in vitro. Wil de UVbepaling bruikbaar zijn, dan zal in de vruht omstreeks 356 zaden per vruht bij behandeling 12 moeten worden gevonden. Na 6 dagen fixeren zijn alleen bloemen in vivo gebruikt. Het aantal bevruhte zaadknoppen per bloem is 707 gemiddeld. Het bevruhtingsperentage is 23,9%. mstreeks 700 zaden per vruht met een spreiding van 123 tot 1193 zaden kan dus verwaht worden, als er een verband is, tussen de UV-waarnemingen en de realiteit aan de plant. Door rot zijn in vitro bloemen minder geshikt om tot dag 3 te gebruiken.

5 Waarnemingen aan de vruhten Bloemverdroging en zetting Na het inzetten van de proef is regelmatig nagegaan of de bloemen verdroogden (gehele bloem, dus kelk plus vruhtbeginsel en niet alleen de kroon). De datum van de verdroging is genoteerd. Zodoende is het mogelijk het verdrogingsperentage te berekenen en de gemiddelde dag, waarop de bloemen verdroogden per behandeling plus de spreiding. De zetting is het perentage bloemen dat tot vruhten is uitgegroeid. Dit is dus 100% minus het perentage verdroogde bloemen. Helaas is niet uitgesloten, dat verdroogde bloemen over het hoofd zijn gezien (niet waarshijnlijk door het etiketteren) en anderzijds is het wel zeker, dat door de tuin halfwas en volwassen vruhten zijn geoogst. Daarom zal voor de zetting vier perentages worden gegeven, te weten: % - het verdrogingsperentage 2. het perentage geoogste vruhten, waarbij uitgegaan wordt dat de ontbrekende gegevens veroorzaakt zijn door bloemverdroging (dus 100% is 10 bloemen/vruhten) 3. het perentage geoogste vruhten, waarbij wordt uitgegaan, dat de ontbrekende gegevens veroorzaakt zijn door "oogsten" van de tuin (dus 100% is het aantal verdroogde en het aantal geoogste bloemen/vruhten) 4. het gemiddelde van 1 t/m 3. Tabel II. Perentage verdroogde bloemen, gemiddeld moment van verdroging met de spreiding en perentages gemiddelde zetting (zie hierboven punt 1 t/m 4) Stijl verwij- Verdroging aantal dagen Zettingsperentage deren na % 1 gem. min. max uren dag dagen dagen dagen niet ( bestoven) niet (onbestoven) Niet bestuiven en de stijlen verwijderen tot 3 dagen na de bestuiving geeft 70% bloemval (alleen 5u. wijkt hiervan af). Bestuiven en geen stijlen verwijderen en het verwijderen van de stijlen 6 dagen na de bestuiving geeft 40%bloemrui. De invloed van het moment van verwijderen, komt niet tot uiting in het moment van afvallen van de bloemen. Hoewel de zetting moeilijk te bepalen is, komt toh ook hier globaal genomen de invloed van de bestuiving wel tot uiting. Zonder bestuiving of het verwijderen van de stijl van 5 uren tot 3 dagen na de bestuiving, geeft een zetting tussen 17,5 tot 30%.

6 -5- Hoewel de gegevens van na 5 uren verwijderen storend werken, lijkt globaal genomen de zetting iets beter te worden als deze pas na 2 of 3 dagen wordt verwijderd (resp. 25 en 30%). Niet verwijderen of pas na 6 dagen de stijl verwijderen geeft een ongeveer gelijke zetting (tussen 55 en 60%) Aantal zaden in de vruhten Van de geoogste vruhten is het aantal zaden geteld. Deze bepaling biedt weinig moeilijkheden maar vraagt wel veel tijd. Tabel III. Gemiddeld aantal zaden per vruht en spreiding van het aantal zaden Stijl verwijderen gem. spreiding % afw na min. zaden 5 uren dag dagen dagen dagen niet ( bestoven) niet (onbestoven) Uit deze gegevens blijkt, dat bevruhting plaats vindt na meer dan 24 uur. Vermoedelijk vindt geen verdere toename van de bevruhting plaats na 3 dagen, hoewel het aantal waarnemingen te gering is om dit met zekerheid te stellen Gemiddeld vruhtgewiht Het gemiddeld vruhtgewiht is in onderstaande tabel weergegeven. Tabel IV. Gemiddeld vruhtgewiht en spreiding van de vruhtgewihten Stijl verwijderen g/vr. spreiding min. max. 5 uren dag dagen dagen dagen niet ( bestoven) niet (onbestoven)

7 -6- Uit deze gegevens blijkt, dat bevruhting geen voorwaarde is om zwaardere vruhten te krijgen. Alleen bij het verwijderen na 5 uren na de bestuiving blijven de vruhten gemiddeld laag in gewiht. Maar ook hierbij speelt het geringe aantal waarnemingen een rol en blijkt uit het maximum vruhtgewiht dat zonder bestuiving/bevruhten ook zware vruhten gevormd kunnen worden (zie max. vruhtgewiht na 5 uren en na 6 dagen de stijl verwijderen) "Produktie" Een prognose van de produktie kan gemaakt worden door de zetting gegevens (gemiddeld aantal vruhten per behandeling) te vermenigvuldigen met het gemiddeld vruhtgewiht. In feite komt dit neer op de produktie per 100 bloemen. De produktie per 10 bloemen is bepaald, maar door het ontbreken van gegevens (verdroogde afgevallen bloemen en door de tuin geoogste vruhten), moet de toevluht worden genomen tot een benadering van de opbrengst via de vermoedelijke zetting (zie punt , berekening 4 op blz. 4). In tabel V wordt dit verkort weergegeven. Tabel V. Geshatte opbrengst in grammen per 100 bloeiende bloemen (zettingsperentage x gemiddeld vruhtgewiht in grammen) Moment van stijl verwijderen "oogst" in grammen per 100 bloemen 5 uren dag dagen dagen dagen niet ( bestoven) niet (onbestoven) 6790 Uit deze globale gegevens blijkt, dat bestuiving geen voorwaarde is om een produktie te krijgen, maar vermoedelijk wel produktie verhogend werkt, gezien de uitkomsten bij de bloemen, waarbij de stijl pas na 6 dagen of in het geheel niet wordt verwijderd na de bestuiving Gemiddelde vruhtlengte, vruhtbreedte en de verhouding vruhtlengte : breedte Deze ijfers zijn allen in tabel VI verkort weergegeven.

8 -7- Tabel VI. Gemiddelde vruhtlengte en vruhtbreedte in m plus de verhouding lengte/breedte moment van stijl verwijderen lengte m breedte verhouding 5 uren dag dagen dagen dagen niet ( bestoven) niet (onbestoven) Globaal genomen zijn de vruhten 3x langer dan breed. Hierop zijn twee uitzonderingen, te weten onbestoven en bestoven waarbij na 5 uren de stijl werd verwijderd. Toh kan dit niet alleen aan het onbevruht zijn worden toegeshreven, omdat ook na 1 dag de stijl verwijderen geen zaden geeft. Mogelijk zijn dan ehter wel stoffen vanuit de stijl in het vruhtbeginsel gedi ffundeerd. 5. Correlaties 5.1. Verband aantal bevruhte zaadknoppen en aantal zaden In grafiek 1 is het verband weergegeven van het aantal getelde zaadknoppen, waarin de pollenbuis doorgedrongen was, hetgeen met de UV-mirosoop is bepaald en het aantal zaden, dat in de volgroeide vruhten is geteld. pvallend is, dat tot 24 uren na de bestuiving (is 1 dag na de bestuiving) geen bevruhte zaadknoppen onder de UV-mirosoop werden waargenomen en in dezelfde periode ook de vruhten geen zaden te zien gaven. Bij de, gedurende deze proef heersende omstandigheden, heeft dus geen bevruhting plaatsgevonden. Twee dagen na de bestuiving geven zowel de in vivo als in vitro bloemen zaadknoppen met binnengroeiende kiembuizen te zien en ook de bloemen, waarbij op die dag de stijl werd verwijderd, geven later vruhten met zaden. Ehter, het aantal getelde bevruhte zaadknoppen onder de UV-mirosoop en het aantal zaden, komt gemiddeld wel overeen, maar de ijfers in vivo en in vitro verkregen, vershillen heel sterk en hetzelfde geldt voor de bevruhtingsijfers na 3 dagen bepaald. Toh lijkt enig verband wel aanwezig te zijn (zie tellingen na 3 en 6 dagen). Bovendien komt het totaal aantal zaden bij de vruhten, gegroeid uit bloemen waarbij na de bestuiving geen stijlen werden verwijderd, ongeveer overeen met het maximum in vitro bepaald op dag 3 met de UV-mirosoop. Samenvattend kan worden gesteld, dat er een duidelijk verband aanwezig is ten aanzien van het moment, waarop de bevruhting begint plaats te vinden.

9 -8- ok is er wel enig verband met het aantal zaden in het aantal getelde "bevruhte" zaadknoppen, maar dit verband is minder duidelijk en ligt steeds te laag bij de bepalingen waarbij de bloemen aan de plant bleven voordat voor de UV-mirosoop werd gefixeerd, terwijl juist deze bloemen het best te vergelijken zijn met de bloemen, die moesten uitgroeien. Tot slot een opmerking van praktishe aard. p een bodem blijven de bloemen slehts tot de 2 e dag na de bestuiving goed. Bovendien kost het tellen van zaden minder arbeidstijd, dan het uitprepareren en tellen onder mirosoop. Als men ongeveer 1 à lk maand de tijd heeft, krijgt men exatere ijfers, die minder arbeidsuren vragen dan bij de bepalingen met behulp van de UV-mirosoop. Wel is hierbij de kans groot, dat vruhten verdwijnen door het oogsten van de tuin Verband aantal zaden en gemiddeld vruhtgewiht en produktie Hoewel de produktie niet goed te bepalen viel door het missen van vruhten (zie punt ) is toh getraht hiervan een beeld te krijgen. De gemiddelde produktie van tabel V in beshreven, is aangehouden. Het verband tussen deze drie grootheden is in grafiek 2 in beeld gebraht. Een verband tussen aantal zaden en het gemiddeld vruhtgewiht is niet aanwezig. Mogelijk is er wel enig verband tussen het aantal zaden en de produktie, de gegevens van "5 uur" uitgezonderd. Deze ijfers komen steeds hoger uit (gunstiger uit) dan verwaht moht worden. 6. Disussie Bij de bepalingen aan de bloemen in vitro en in vivo voor de UV-mirosoop, geven de uitkomsten bij de bloemen in vitro bepaald gunstiger beelden dan bij de bloemen in vivo. De vermoedelijke oorzaak kan de stand van de bloemen zijn. Bij de bloemen aan de plant hangen de stijlen naar beneden, waardoor het stuifmeel gemakkelijker afvalt, omdat het stuifmeel aan de stijl moet blijven hangen en bij de bloemen in vitro op de stijl blijft liggen. Bekend is, dat hogere stuifmeelonentraties de kieming kunnen bevorderen. Hierdoor zal ook de buisgroei verbeterd kunnen worden. Tenslotte kan ook geotropie hierbij een rol spelen, naast de hemotropie vanuit de zaadknoppen. De bloemen in vitro kunnen, vooral bij hogere temperaturen hoogstens gedurende 4 dagen op de voedingsbodem blijven staan, daarna gaan de bloemen ten gronde door shimmel en baterie-groei. Meestal zal a. één dag voor de bloei worden geastreerd, op de dag van de bloei worden bestoven, zodat maximaal twee dagen na de bestuiving van dergelijke bloemen gegevens kunnen worden verzameld (die globaal genomen een iets te optimistish beeld geven). De gegevens, die dan met de UV-mirosoop worden bepaald, zijn de stuifmeelkieming, stuifmeelbezetting, snelheid van kiembuisgroei, bevruhtingsmoment en bevruhtingsperentage. Van deze bepalingen lijken de stuifmeelkiembuisgroei en de bezetting met gekiemde korrels het meest betrouwbaar, omdat ingekiemde korrels gemakkelijk door de bewerkingen van de stempel worden gespoeld. Het aantal gekiemde korrels geeft de maximaal te soren bevruhting aan. Het binnendringen van de kiembuis in de zaadknoppen is wel te bepalen. Ehter, deze werkwijze vergt enorm veel tijd door het noodzakelijke uitprepareren van de zaadknoppen onder een binoulair, zodat per werkdag hoogstens twee bloemen kunnen worden bewerkt.

10 -9- Daarom lijkt het meer verantwoord de bevruhting vast te leggen, door gebruik te maken van bloemen, die aan de plant tot vruhten kunnen uitgroeien. Behalve een beeld van de zetting, krijgt men dan ook meer praktishe informatie, zoals de tijdsduur van bloei tot oogst, het gewiht en de vorm van de vruhten enz. Het nadeel van deze bepaling is, dat ongeveer 35 à 45 dagen gewaht moet worden en gegevens verloren kunnen gaan door foutieve oogsten van de tuin. Tenslotte blijkt uit deze proef, dat bevruhting bij aubergines geen voorwaarde is voor vruhtgroei. Dus, parthenoarpe vruhtgroei is mogelijk. Aangezien over het algemeen gewassen met parthenoarpe vruhtgroei een relatief hoog auxine-gehalte in de vruhtbeginsels hebben, is het goed voorstelbaar, dat exogeen toegediend auxine het aanwezige sink-effet versterken. Daarom wordt in dit verslag in het kort beshreven, in hoeverre groeistof de zaadvorming beïnvloedt. 7. Invloed groeistof op de zaadvorming Uit een kas, waarin bij eenzelfde ras wel en geen groeistof werd gespoten, zijn op een bepaalde oogstdatum monsters genomen. In totaal zijn 10 vruhten onderzoht. De volledige gegevens geeft bijlage 5. In onderstaande tabel zijn de voornaamste gegevens samengevat. Tabel VII. Perentage vruhten met zaad, aantal zaden per vruht en vruhtgewiht bij wel en niet bespoten bloemen % vruhten Gemiddeld Aantal zaden Vruhtgewiht in g. met zaden aantal zaden spreiding spreiding per vruht min. max. gem. min. max. geen groeistof 10 0, groeistof 20 0, Globaal genomen zijn de vershillen marginaal, uitgezonderd het vruhtgewiht. Door beweging van de bloemen zou eventueel verklaard kunnen worden de wat hogere kans op vruhten met zaad bij de bespoten bloemen. Duidelijk is, dat althans bij deze monstername, de vruhten voornamelijk parthenoarp zijn gevormd.

11 Samenvatting 8.1 Werkwijze 1. De UV-mirosoop is vooral geshikt voor het bepalen van de kiembuisgroei en het aantal gekiemde stuifmeelkorrels op de stempel. Iets minder eenvoudig zijn te bepalen het kiemingsperentage van het stuifmeel, het moment van de "bevruhting" en het perentage (en aantal) "bevruhte" zaadknoppen. Deze laatste bepaling vergt erg veel arbeid. 2. In vitro bloemen zijn tot hoogstens twee dagen na de bestuiving bruikbaar (astreren één dag vóór de bloei, bestuiven op de dag van eerste bloei). 3. In vitro bloemen geven "optimistisher" uitkomsten dan bloemen in vivo. 4. Voor het bepalen van het aantal bevruhte zaadknoppen is de uitgroeimethode minder arbeidsintensief dan het tellen van bevruhte zaadknoppen onder de UV-mirosoop. Bovendien kan na uitgroei bepaald worden de tijd, die verloopt tussen bloei en oogst, het vruhtgewiht en de vruhtvorm (lengte-breedte). Nadelen zijn, dat er geen perentage berekend kan worden (bevruhte zaadknoppen t.o.v. totaal aantal zaadknoppen), en dat in de periode tot oogst 35 à 45 dagen verlopen, met kans op oogst door derden. 8.2 Uitkomsten van de bepalingen 1. Vijf uren na de bestuiving was a. 22,5% van het stuifmeel gekiemd, met een stuifmeelbezetting (gekiemd plus ongekiemd) tussen 3 tot 329 korrels per stempel met een gemiddelde van 94 korrels per stempel. 2. De lengte van de stijl was gemiddeld a. 4 mm. De kiembuislengte is 5 uren na de bestuiving ongeveer 600 y en na 24 uren ongeveer 3 mm, dus na 5 en 24 uren is de stijl resp. voor 15 en 75% doorgroeid met pollenbuizen. De gemiddelde groeisnelheid van de kiembuizen ligt in de buurt van 120 p per uur. 3. De kiembuizen bereiken tussen 24 en 48 uur na de bestuiving de eerste zaadknoppen. Het aantal bevruhte zaadknoppen neemt dan nog toe tot zeker de 3 e en mogelijk zelfs tot de 6 e dag na de bestuiving. 4. Er is enig verband tussen het aantal "bevruhte" zaadknoppen onder de UV-mirosoop geteld en het aantal zaden in de uitgegroeide vruhten. 5. Een groter aantal zaden in de vruht versnelt niet de rijping en zaad is geen voorwaarde voor vruhtuitgroei. Wel neemt, als geen groeistof wordt gebruikt, de produktie toe als bevruhting heeft plaatsgevonden. 6. Uit een monstername bleek, dat (zonder extra bestuiving) groeistof de zaadvorming in de vruhten nauwelijks beïnvloedt. Wel wordt de kans op zwaardere vruhten groter, als met groeistof wordt gespoten. WvR/MV/8 4/C

12 Bij lage 1 Samenstelling voedingsbodem: 1,88 g M + S volledig van Flow + 12 g pyrexwater. saharose + 3,2 g agar ml Geastreerd is op 11 mei, bestoven op 12 mei Bijlage 2 Werkwij ze UV-mirosoop Fixeren in F.A.A. 70% min. 24 u. Maereren in 1 n NaH 5-5% u. 7x uitwassen in demi-water. Per "wasbeurt" min. 1 uur. Kleuren* in 0,1% anilineblauw in 0,1 n K3P4 gedurende 1 naht, daarna in koelkast bewaren tot verdere verwerking. Insluiten in glyerine. Preparaten bewaren in koelkast. * Kleurstof bestond uit: 1,0 g aniline blauw + 8,9 g K 3P0 4.3H 20 Bekijken bij ombinatie II van de UV-mirosoop.

13 Bijlage 3 biz 1 Behandeling 2. In vi tro bloemen, fixeren 5 y na de bestuiving Bloem stui fmeel % lengte in y % door + - totaal + sti j 1 kiem bui s groei laten vervallen Tot Gem Û Gegevens behandeling 3 ontbreken.

14 lengte p % stijl kiem door p buis groei Behandeling 4 - In vivo - 1 dag na bestuiving , , , , , , , , Tot Gem ,2 52,3 Behandeling 5 In vivo 1 dag na bestuiving , , , , , , Tot ,5 Gem ,2 79,6 Behandeling 4+5 tezamen (gemiddeld) Tot Gem ,0

15 ra ra CM CM ra LA fa G N N N G N CM C CD N LA NÛ C <Y CD N CD <r LA UA <î NÛ o NC CM <r LA PA LA CM CM CM <r CM CM CM CM CM CM PA CM fa CM NC n 5 t- w G. N o o <r s»»h LA o a LA >0 LA r-» CM LA LA fa «"H CM R- CM «H «* CM CM H LA la CM fa CA LA 3- CM o r- CM <ï CM o N CM sc C fa LA <r LA N r- CM r-* SÛ C LA»-H o CM 3- sô o sû -H «( ra CM ra CM CM N _ PA H PA 3" r-» fa C LA la "3" <r r- fa S CM CM o s r- <r <T LA CM <f C s \C R*> N CD CM o LA LA a CM CM fa CM FA CM CM ra PA PA ra fa CM ra CM CM CM CC RA CM C CM N o PA P-* -H C KS -H NC LA LA "3" N LA fa fa CM CM ra S CM CM CD S C s0 CM a CM s N CM o G ra LA S0 N sû CM r» 0) NC Œ -H LA H CM CM «Ç- N s o> 1 1 a; ra LA 3 p- r-» r». "H s LA PA * r- s JC a N œ ra s r» PA >0 fa C SÛ LA r- CD r- CM C LA o r CM CM RA CM TA CM CM «3- PA fa PA PA fa eu JC Qi CD C H N LA» H N u C CM \0 la ra N LA ra r- a; CM <î LA ra S CVJ CM C <D LA C so C fa N a R^ r-» C N PA CC T3 r- CM o S r». o o S C CC S> tn CP LA NC CM LA ra N K\ D C fn CM N C LT\ \0 S a o o o ia CM S LA FA M CM ra CM CM la QJ CC LA D CE N <ƒ CM CM ra ra ( fa 0) CT 1 ^ 3 * -J q. N CD IT* 0) E CD Œ NC <R o s C NI A» CM o C N C -C LA LA A) CM N0 CD N o N J"N N Œ <R D_! N N PA ra LA PA <T ra PA NC <3- r-. C fa CD R>- fa + R A C -C 0) CD u-\ so r-* o N o < 4_) 0) * a; *D C C E IL) E ra <Î LA N0 R- D N 0 Q; M 0 0) \ > * CJ

16 CM \ß la PA PA PA CM CM PA CM PA CM la CM C 11 -J CJ CI CM CM CM CM CD PA (A CM PA CD CM \0 CD PA p»-s CM CM CM CM PA CM Q\ \D \C PA CM CM ua CM CM ia CM CD C C CTN LA PA! \0 CM PA -H CM C C CM \0 -i \0 lt\ SÛ CM la PA C U"\ LA CC CM CM CM CM fa CM <s0 CM 0s PA \^ \C C \0 CM PA o C I la CM la PA C Œ QN PA fa PA CM CD C \ > S CM 0) CT -- ~ K CM P^ la ra la SC CD S N v sû I I PA ta MPA<jiA<or-œos 0) -o C 0> *D C CD JZ 0) CS

17 s CM la s.-h C ra S N la la LA C 31 ao fa s fa C K\ CS CM CM r- C r- KS <r CM H KS fa KS K\ CM CM ra Ks KS CD M S N VC ^ C\ L/"S LT> Q\ LA (> IF. C R-* LT\ KS KS CM IA KS S CD N N N œ so «M (Si CM CS»! o ;z + IA N N. K\ QD V \ S CP H 3> 4-> D D ka H 1 ^ K\ -Q "C 0) S ).3 a: < + r. CD o XI s 3 3> 4-1 t CT"? > r» Vû 0) _ 1 > C CM VÛ la < fa a» 0) -o (0 JZ ffl 0) H N \0 lts (N so CD»A IA KS KS N a o o IA vû ao so v a s PA so C œ N -J U CJ

18 Bijlage 3 biz 6 stuifmeel % gek. aant. aant. tot. stij 1- lengte y % doorg. lengte kiembuis y Na 5 u. 22,5 21,5 94, , u min. in vivo , in vitro , gem , lengte stijl y zaadknoppen tot. afw. aan t aant. norm. aant. bevr. aant. % bur. zaadknoppen tot. afw. norm. 48 uur (= 2 dagen) in vivo ,76 4,39 6,79 in vitro ,98 5,31 30,27 gem ,6 4,62 18,78 3 dagen in vivo ,4 5,6 12,5 in vitro ,7 12,0 33,9 gem ,4 6,7 18,5 6 dagen in vivo ,9 2,0 24,1

19 Bijlage 4 biz 1 Behandeling 3. Stijl verwijderen 5 u. na de bestuiving. bloem verdroogd oogst gewiht m. lengte/ aant. zaden dat. dagen dat. dagen g. lengte breedte breedte-norm. afw. tot / / / / / / / Tot. 82/4 34/4 49/3 106/ /3 54.8/3 21.6/ Gem. 205/ / min max Behandeling 6. Stijl verwijderen 1 dag na de bestuiving / / / / / / / /5 9 Tot. 163/7 79/7 12/1 31/ /1 23.7/1 7.8/ Gem. 23.3/ / min max ,

20 Bijlage 4 biz 2 Behandeling 9. Stijl verwijderen 2 dagen na < de bestuiving. bloem verdroogd oogst gewiht m lengte/ aant. zaden dat. dagen dat. dagen 9- lengte breedte breedte norm. afw. tot / / / / / / / / / Tot. 192/7 108/7 27/2 65/ /2 48.4/2 16.3/2 1127/ /2 Gem. 27.4/ / min max Behandeling 12. Stijl verwijderen 3 dagen na de bestuiving / / / / / / / / / /5 10 Tot. 158/7 74/7 47/3 104/ /3 62.5/3 20.2/3 1403/31 10/3 1413, Gem. 22.6/ / min max

21 Bijlage 4 biz 3 Behandeling 14. Stijl verwijderen 6 dagen na de bestuiving. bloem verdroogd oogst dat. dagen dat. dagen gewiht m. lengte/ aant. zaden g. lengte breedte breedte norm. afw. tot / / / / veel geaborteerde 12/6 zaden / / / /5 7 Tot. 84/4 36/4 71/5 166/ / /5 38.5/5 3588/5 23/5 361! Gem. 21/ / min max Behandeling 15. Bestuiven, geen stijl verwijderen / / / / / / / / / /5 Tot. 85/4 37/4 85/6 198/ / /6 45.5/6 5448/6 41/6 5489/6 Gem. 21.3/ / min max

22 Bijlage 4 biz 4 Behandeling 16. Niet bestuiven, geen stijl verwijderen. bloem verdroogd oogst gewiht m. lengte/ aant.zaden dat. dagen dat. dagen g. lengte breedte breedte norm. afw. tot. 25/ / / / / / / / Tot. 191/7 107/7 17/1 36/ /1 20.7/1 7.9/1 C-em. 27.3/ / min max In vitro en in vxvo gegevens. Stuifmeel: gem. 21.2, spreiding 1 Aantal bevruhte zaadknoppen 2 dagen in vivo 221, spreiding in vitro 745, spreiding gem. 457, spreiding (bepaald na 5 u.; Aantal zaden 2 dagen gem. 564, spreiding dagen in vivo 356, spreiding in vitro 953, spreiding gem. 527, spreiding dagen in vivo 707, spreiding dagen gem. 471, spreiding dagen gem. 722, spreiding bestuiven 915, spreiding niet best u dag 0 0-0

23 Bijlage 5 Praktijkwaarnemingen vruhten gegroeid uit gave bloemen. Invloed groeistof op het aantal zaden in de vruht Vak nbehandeld Vak Groeistof No. aant. zaden gew. No. aant. zaden gew Tot. 5/ /10 Tot. 4/ /10 Gem min ) max ; 192 gram ) % vruhten met zaad: 10 % vruhten met zaad: 20

24 m -r< U-f (0 u U? u 3 3 dl 0 a 0 ü 2. BJ 0 u V <-H -4 0> Jj rh 1. r-i > > 0-1-4»h D 3 4J > u to 0) > D u 0J *w u TJ a 0) w u ü 0) o% 3 0 CN 3 0 i-i m CT» 1 U 0J ro SJ u> Cu 4J o H rh 3.»H 3 rh u rh û) ki (N <U ' 0 <-H 4J *ü A3 rh H T3 > <0 JJ JZ in Ç rh (3 <U o o 03 CD > o 3 J 4J -H *w Ü) TJ V* 0 e= S-l 5 0> JÛ -o H 'J3 w 3 H ) JJ 3 > GJ VI a 6 0) 0 rh -Û u 0) Û4 > H e > <u s 0 o H JD rh -Q u 0) <y U a Q) 0 0, w. 0 -ü M 0 4J > > H H > > H C H w C C a a> 0«a a Û4 a a J JS -* Ü T5 TJ TJ 3 <0 *0 f0 U m 03 <0 > N N N u <D «U 4J 4J -U JZ JS Ä a. 0 Ü Ü ) u U U rh > > > «H 0) 0 0 J3 -û J XI rh rh rh rh m <0 «3 «3 4J -U 4J C C Ç f0 A3 «3 m <0 «3 A3 T! TJ a TJ rh H rh rh a T3 TJ TJ T3 T3 TJ TJ T5 *H H -H S P e S S <D a> er» a> a» en * rh C 0> n u o 4J TJ C f-» **H C 5 0) i-i U> > Cr» <0 V TJ 05 r> f TJ C CT» «3 TJ o> m TJ M 3 tn p- o if) in CN

25 n s-i w C' 4J - m -ri W C 5 ^ r> > tz C CU Cn C T> 0 H JJ JX 0 w a x- «X 4J * V. J* 0 C E fh H i- H5 n -u CJ u CU CL CT» X 6 V 0 02 C 0 3 JX W r { w m Q > t 4-> m - 0 r; f 1 0 * S ' w er» X a 4J 04 fh T3 a; 03 ü 0) N s > JJ r > je J= 0 fö 4J s *0 H 0 a <Ö Q) u o a» CU N T5 C «1.Û w 1 0 >» 1 0) E d> I JÉ 3 r 1 o H 01 U -l-> -* J= 4J u 3 5 h l «> Di Di? Ç H TJ flj RJ IQ ÄJ 4J N / / y t r" 1 r 1» r «rsi o V «3» CN CD vo CS <N CN»! f-{ r! f in m in m m m fn ) o V0 in *5* m CS f < / C * 1 A3 CT C3 ki 5 in o J-> J-> o a H J