KOFFER AFVAL VOORKOMEN (KLEUTERS)
|
|
- Melissa Meyer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 KOFFER AFVAL VOORKOMEN (KLEUTERS) Beste kleuterjuf of -meester, Met deze koffer willen we je helpen om op een leuke manier rond afvalpreventie te werken met kleuters. Want afval voorkomen is belangrijk, maar hoe leg je dit aan je kleuters uit? Deze koffer bevat materiaal om op een leuke wijze met kleuters te werken rond dit thema. Dit kan voor een enkel lesuurtje, maar je kan er ook een hele of meerdere weken mee vullen. Het is de ideale eerste kennismaking en de nadruk ligt op (h)erkenning, het wekken van nieuwsgierigheid Wat zit er zoal in deze koffer? We bespreken verschillende thema s, o.a. afvalpreventie, composteren, kippen, afval sorteren via verschillende materialen. Enkele voorbeelden van het gebruikte materiaal zijn boeken, vertelplaten, spelletjes, kleurplaten. Deze handleiding beschrijft kort de verschillende items in de koffer zodat je er makkelijk mee aan de slag kan. Van al het materiaal wordt er ook meegedeeld waar je het zelf kan verkrijgen. We wensen je veel succes met afvalpreventie in de school! Meer info over ons gratis aanbod vind je op
2 Inhoud koffer afval voorkomen kleuters 1. Boek en CD Wiebe wil geen afval Het boek vertelt een spannend afvalverhaal. Het gaat over Wiebe die droomt van een afvalarme wereld. Maar zover is het zeker nog niet! Wiebe probeert al het afval op de juiste plek te krijgen: het compostvat, het containerpark, de kringwinkel Maar de mompelmoezen liggen telkens op de loer. Met acht bijbehorende liedjes over afval voorkomen, kan je ook muzikaal aan de slag met dit verhaal. Er zijn achtergrondteksten in het boek verwerkt die handig kunnen zijn om de inhoud te kaderen. 2. Film Wall-E De wereld is om zeep. Door de aanhoudende vervuiling en het schouderophalende gedrag van de mens is de aarde één grote vuilnisbak geworden, waar leven onmogelijk is geworden. Het enige lichtpuntje in dit donkergrijze bestaan is Wall-E. Het enige opkuisrobotje dat is achtergebleven en na 700 jaar nog steeds plichtsbewust en fluitend de taak uitvoert waarvoor hij ontworpen werd: het vuil van de mens in zijn metalen buikje tot kubussen pressen en opstapelen, ook al heeft de mens al lang de vlucht genomen richting de ruimte. De film is vooral visueel heel sterk. Er wordt minder in gesproken. 3. Bundel met liedjes, gedichten en kleurplaten In deze bundel vind je liedjes en gedichtjes rond composteren en afval voorkomen. Zo kan je op een creatieve manier aan de slag met de kleuters rond het thema. Ook bij het boek Wiebe wil geen afval vind je een cd met acht leuke liedjes. Van het kringlooplied tot de wiebelkriebeldans. Van het sorteerlied tot de mompelmoesrap. Daarnaast vind je in de bundel ook kleurplaten in de bundel van o.a. een compostvat, compostworm, boodschappentas, kippen Je kan op verschillende manieren aan de slag met de kleurplaten. Je kan ze samen met de kinderen inkleuren, schilderen, beplakken, uitprikken, bestempelen Je kan ze ook vergroten tot affiches
3 4. Wormenmobiel Vertrekpunt is een gewone mobiel. Draadjes en stokjes die mekaar in evenwicht houden, je weet wel. In de koffer vind je volgende onderdelen van de wormenmobiel: een handleiding, de stokjes en figuurtjes om op te hangen. Varianten: Wormenmobiel met springstaarten, pissebedden, duizendpoten, mijten en klokhuizen, bananenschillen, slablaadjes Dit is zelf te maken In papier Twee wormpjes of andere figuren uitprikken of knippen en op mekaar kleven met een draadje ertussen. Een stokje met een haakje In hout De tekening leven op een plaat van mdf, triplex Een figuurzaag. Een potje verf 5. Spel Keesje de ringworm Een dobbelspel voor 2 en meer spelers vanaf 4 jaar. Alle spelers moeten samenwerken om 9 compostwormen in de composthoop te verzamelen. Drie tuinmannen hebben een composthoop aangelegd en willen deze nu met nuttige compostwormen bevolken. Maar zon, hongerige mollen, muisjes en merels jagen de wormen terug onder de aarde. Op het spelbord zijn getekend: een composthoop met negen gaatjes voor negen wormen, een tuinpad met plaveisel waar de tuinmannen de wormen ophalen en de aarde waar de wormen zich bij gevaar kunnen verstoppen. 6. Compostpuzzels Dit zijn 3 puzzels daarop figuren die verband houden met composteren, nl. Jerom de compostworm in de compostbak, compost gebruiken bij de planten en pissebedden die in het compostvat leven. Elke puzzel heeft 12 puzzelstukken
4 7. Vertelbord Wij en de natuur Via meer dan 100 uitgesneden figuren kunnen allerhande dingen over de natuur verteld worden door de leerkracht of door de kleuter. De figuren zijn gemaakt van stevig karton en voorzien van een magnetische strip zodat ze op het magnetisch bord blijven hangen. Je kan vertellen over: het leven met en in de natuur: dieren, planten de zorg voor de natuur en de vervuilende elementen de zorg voor de natuur door afvalpreventie Het boekje dat je erbij vindt, geeft heel wat nuttige tips voor het gebruik van dit vertelbord. 8. Poppenkastverhaal In de koffer vind je 2 handpoppen en Jerom de compostworm die samen een leuk afvalpreventieverhaal vertellen voor de kleuters. Dit poppenkastverhaal verduidelijkt ook het thema composteren aan kleuters. Er zitten ook nog 2 vingerpoppen en een appel met worm bij die je vrij kan gebruiken. Handpoppen- en dieren zijn er te koop in alle vormen, kleuren en maten. 9. Loupepotjes Ideaal om kinderen van dichtbij kennis te laten maken met de compostdiertjes. Met deze loupepotjes kan je de compostdiertjes op twee verschillende manieren observeren. Door de kleine lens op te tillen wordt het diertje ongeveer 2 keer (X2) vergroot. Door de kleine lens te laten zakken, vergroot je het vier keer (X4). Er zitten kleine gaatjes in het dekseltje voor de luchttoevoer. Bovendien zorgen de gaatjes ervoor dat het potje niet aandampt als er een beestje inzit. Via het liniaal onderaan het potje kan je inschatten hoe groot het compostdiertje is. Je vindt in de koffer 3 van deze loupepotjes. 10. Reuze compostworm Met deze reuzecompostworm kan je de kleuters door het composteerproces leiden. Zo kan je Jerom de compostworm zelf over zijn leven laten vertellen. Je kan makkelijk zelf een reuzeworm maken. Door een groene rups (bijvoorbeeld tochthond) te kopen of te maken en er twee leuke ogen op te naaien
5 11. Compostkwartet Dit kwartet wil kinderen op een speelse manier kennis laten maken met een aantal compostdiertjes en andere elementen die betrokken zijn bij het composteringsproces. Groenten, fruit, takken, bladeren, planten en de zon zijn elementen die het composteren op gang brengen. De kleuter leert via het kwartet een aantal diertjes kennen die in het vat leven (de compostworm, de duizendpoot, het springstaartje en de miljoenpoot). Spelverloop: Opmerking: indien nodig kan je op voorhand 3 kartonnen staanders maken waarop de kleuters hun kaarten kunnen zetten. Plooi hiervoor een stuk karton op de 2 plooilijnen: Het spel kan met 3 kleuters gespeeld worden, elk ontvangen ze een aantal kaarten. De kaarten die ze krijgen, kunnen ze in een staander zetten, waardoor ze een beter overzicht over hun kaarten houden. Het doel is zoveel mogelijk kwartetten te verzamelen (4 soorten fruit, groenten, beestjes of natuuronderdelen). Om de beurt vragen ze een voorwerp (kaart) aan mekaar dat ze kunnen gebruiken. Heeft de andere het gevraagde niet, dan is het aan de volgende. Heeft de andere het gevraagde voorwerp wel, dan geeft hij die kaart af. Wie vier kaarten uit eenzelfde reeks heeft verzameld, mag deze apart leggen. De winnaar is deze met de meeste kwartetten. 12. Sorteerspelen afvalpreventie Via deze spelen kan je aan kleuters duidelijk maken wat goed en slecht is voor het milieu en de natuur en hoe zij daar als kleuter een rol kunnen in spelen. Zo leren de kleuters herkennen welke voorwerpen vervuilend zijn en welke te composteren of milieuvriendelijk zijn. Je vindt twee verschillende sorteerspelen terug nl. sorteerkubussen en boekentasjes. Je kan kiezen om met de kubussen of de boekentasjes te werken. Het principe is hetzelfde
6 De kubussen Er zijn 2 rode en 2 groene kubussen. Op deze kubussen zijn op een aantal vlakjes velcrostukjes aangebracht. Bij deze kubussen vind je ook een pakket van +/- 20 figuurtjes in stof die eveneens een velcrostukje bevatten. Het is de bedoeling dat alle figuurtjes die milieuvriendelijk zijn, geplakt worden op de groene kubussen. En dat alle negatieve figuurtjes die milieubelastend zijn op de rode kubussen geplakt worden. Je kan de kubussen nadien met de kleuters bespreken. Waarom is een bepaalde figuur goed of slecht? De boekentasjes Dit spel is identiek aan de kubussen alleen ga je ze hier verdelen over een groene en rode boekentas. De goede figuurtjes zijn: de compostworm die heel wat natuurlijk materiaal verteert en in compost omzet, de boodschappenmand is herbruikbaar = geen afval, de glazen fles is herbruikbaar = geen afval, de brooddoos zonder aluminiumfolie is herbruikbaar = geen afval, bloemen: wat uit de natuur komt is goed voor ons (voor onze gezondheid), wanneer zij verwelken zullen ze op een natuurlijke manier vergaan = geen afval, het compostvat: zo kunnen we heel wat natuurlijk materiaal verwerken tot heerlijke compost, wat lekker voedsel geeft voor onze plantjes, de appel: zonder verpakking is hij heerlijk gezond en vergaat het klokhuis in het compostvat = geen afval, de graskar: dit gras hoort niet in de vuilbak, de natuur zal dit verwerken = geen afval De slechte figuurtjes zijn: brik en blik: de natuur kan deze niet verwerken, ze worden gerecycleerd, wat ongezond is, dus hebben we AFVAL, snoep in papiertje: snoep is ongezond en het papiertje er rond is vuil en hoort in de vuilbak = AFVAL, vuilbak en zak: hierin gooien we al ons afval, dit is niet goed voor de natuur, plastiek is slecht = AFVAL, plastiek zakje = AFVAL, is niet herbruikbaar, vrachtwagen: deze spuwt achteraan vuil materiaal uit, wat niet goed is voor de natuur en voor ons = AFVAL, plastiek drankbekertje: dit gebruiken we éénmaal en gooien we weg = AFVAL 13. Spel Gusi Leuk en kleurig bordspel met wormpjes (in het spel Gusi s genaamd), die een weg af te leggen hebben. Deze weg bevat de nodige hindernissen. De Gusi s willen natuurlijk zo snel mogelijk bij de appel raken. Wie eerst aan de appel is, is gewonnen
7 14. Boek Lieske - een verhaal over toverdiertjes Met dit mooie prentenboek kan je de kinderen op een aangename manier laten kennis maken met het concept composteren. De wonderlijke figuren in het boek zijn samengesteld uit organisch materiaal en spreken tot de verbeelding van elk kind. Achteraan in het boek zit een dvd. Hierop staat een filmpje Lieske, een verhaal over toverdiertjes dat het proces van composteren visueel en op een leuke manier voorstelt. De kinderen leren de insecten kennen die de bladeren opruimen in het bos (regenwormen, pissebedden, duizendpoot ). Er wordt ook verder stilgestaan bij de regenworm. Je leert hoe je de regenworm uit de grond kan laten kruipen, hoe je zelf een wormenbak kan maken, wie de vijanden zijn van de worm Het filmpje duurt ongeveer 15 minuten. 15. Boek Op avontuur in de natuur & pop Knoet Spelletjes, liedjes, raadsels, experimenten en activiteiten rond natuur en milieu voor kinderen van 3 tot 8 jaar. Aan de hand van een groene knuffel gaan de kinderen op avontuur door het rijk van bomen en planten en van alles wat groeit en bloeit. De kinderen leren begrijpen hoe belangrijk water is en wat afvalbergen zijn. Steeds worden ze geleid door de groene knuffelpop die niet alleen alles van het milieu afweet, maar ook talrijke spelletjes in petto heeft. 16. Boek Het boek van kip Het boek van kip is ideaal om voor te lezen. Maar als de kleuter graag zelf op ontdekking gaat, kan dit ook. De rechterpagina s zijn woordpagina s die de kleuter zelf kan lezen. Zo lees je om de beurt een stukje en geniet je samen van het verhaal. 17. Boek Tim en zijn kippen Het is een leuk boek over Tim die voor zijn kippen zorgt. Hij ontdekt hoe slim ze zijn en wat ze kunnen. Zijn kippen kunnen niet alleen een ei leggen, ze kunnen ook kunstjes doen! Je kan het gebruiken als voorleesboek om samen met de kleuters de kip te ontdekken
8 18. Boek Help! Ik barst! Dit boekje gaat over het sorteren van huisvuil. Stijn en Sien zijn twee muisjes die een propvolle vuilniszak van zijn buikpijn afhelpen. Ze tonen welke materialen je kan sorteren en op welke manier ze gerecycleerd worden. Je kan dit verhaal voorlezen en hierbij de leuke prenten uit het boek gebruiken. Nadien kan je met verschillende vuilzakken van de gemeente aan de slag gaan. Zo leren de kinderen wat er wel en niet in mag. Je kan ook samen met de kinderen bekijken hoe je afval kan voorkomen. Want afval sorteren is goed, maar afval voorkomen is nog beter. 19. Lespakket Composteren met kinderen Via dit lespakket worden kinderen vertrouwd met thuiscomposteren. Je gaat samen met Jerom de compostworm op pad en ontdekt al spelenderwijs de geheimen en weetjes van het composteren. Een boeiende map waar je zo mee aan de slag kan. 20. Boek Prik het op, Prik Het Boek Prik het op, Prik is een lees-, leer- en doeboekje. Het boek gaat over Prik, een egeltje dat het bos netjes wil houden en samen met zijn vriendjes het afval naar het containerpark brengt. Je leert jonge kinderen aan de hand van een verhaaltje hoe ze de omgeving netjes kunnen houden, niet alleen in het bos, maar ook de straat, de klas, de speelplaats, tram en bus, hun eigen kamer thuis - 8 -
COMPOSTEREN MET KINDEREN WERKBLAD 24. Duizendpoot in bed
COMPOSTEREN MET KINDEREN WERKBLAD 24 Duizendpoot in bed COMPOSTEREN MET KINDEREN WERKBLAD 25 Twaalf groepen dieren COMPOSTEREN MET KINDEREN WERKBLAD 26 Instructieblad Jerom knutselen sok stokje prop papier
Nadere informatieinhoud. COMPOSTEREN MET KINDEREN WERKBLADEN
COMPOSTEREN MET KINDEREN WERKBLADEN inhoud. De ladder van Lansink werkblad 1 De voedselkringloop werkblad 2 Huisvuilzak-taart en Jerom met zakken werkblad 3 Jerom Compostworm werkblad 4 Jerom is blij,
Nadere informatieTuin- en keukenresten composteren? Dàt is kinderspel!
Tuin- en keukenresten composteren? Dàt is kinderspel! Hallo. Ik ben Jerom de compostworm. Ik eet alles wat in de natuur groeit. Ik ben verlekkerd op overschotjes uit de tuin en de keuken. Ik sabbel en
Nadere informatieIk sorteer. Nadat de kleuters het lied volledig kennen, kan je het volgende doen:
Ik sorteer Nadat de kleuters het lied volledig kennen, kan je het volgende doen: In de klas liggen allerlei soorten afval (blikjes, kartonnen doosjes, papier, ) De kleuters krijgen de opdracht om al het
Nadere informatieDocentenhandleiding Onderzoek Leefomgeving
Docentenhandleiding Onderzoek Leefomgeving Doelgroep: Groep 6,7 en 8 Leerstofgebied: Natuur en techniek Werkvorm: Buiten in groepjes van 3 leerlingen Duur: 45 minuten buiten + 30 minuten nabespreken in
Nadere informatieDoe je spreekbeurt over afval en Attero COLA
Doe je spreekbeurt over afval en Attero COLA Kinderen die een spreekbeurt willen geven Wat een goed idee! Je wilt je spreekbeurt houden over afval, afvalscheiding of recycling. Een super interessant onderwerp
Nadere informatieDoe je spreekbeurt over afval en Attero COLA
Doe je spreekbeurt over afval en Attero COLA Kinderen die een spreekbeurt willen geven Waar op de wereld wordt het afval nog verwerkt op de manier van vroeger? Wat een goed idee! Je wilt je spreekbeurt
Nadere informatiekoffie, tandpasta, appels, choco, aardappelen, water, plakband,
AFVALTAAL Zoek de 5 namen van afval Een boom - een klokhuis - spelen - een leeg blik - nooit - koeien - oude kranten - een kapot glas - sorteren - doosje van fruitsap Zoek het juiste woord en vul in :
Nadere informatieNaam activiteit. Werkvorm. Materiaal. Wat is afval?
Technische fiche Naam activiteit Doel Duur Werkvorm Materiaal Wat is afval? De leerlingen kunnen afval omschrijven als zaken die je niet meer kan gebruiken en die je weggooit. Ze kunnen opsommen wat mensen
Nadere informatieLessen- en activiteitenpakket voor de 2de leerjaar LO BLO eindklassen type 1 en BUSO opleidingsvorm 2 eerste fase. Uitwerking van het project
ILvA en AFVAL - PAKKET VOOR DE LEERLING - Lessen- en activiteitenpakket voor de 2de leerjaar LO BLO eindklassen type 1 en BUSO opleidingsvorm 2 eerste fase Uitwerking van het project Iedere Leerling Voorkomt
Nadere informatieVoorbereiding post 5. Mmm... lekker snoepen! Groep
Voorbereiding post 5 Mmm... lekker snoepen! Groep 1-2-3-4 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Mmm... lekker snoepen!, voor groep 1, 2, 3 en 4. Inhoud: Algemeen
Nadere informatieInleiding Doelgroep Relatieschema Opzet van de lescyclus Algemeen doel De doelstellingen...
1 Inhoudsopgave Inleiding...3 1. Doelgroep...4 2. Relatieschema...4 3. Opzet van de lescyclus...5 3.1. Algemeen doel...5 3.2. De doelstellingen...5 4. Relatie met de kerndoelen...6 5. Voorbereidende activiteit
Nadere informatieAanbod educatief materiaal
Aanbod educatief materiaal DIENST MILIEU WEVELGEM Energiemeter Boskoffer Kaboutercaddy Recyclagekoffer Boomgaardkoffer Compostkoffer Landschapskoffer Boeboekstas Mister Jekkes spel Spelbord zwerfvuilrapport
Nadere informatieeen eigen lamp op veel manieren*
let op: al het klooien is op eigen risico! ;) Lekker samen klooien! Klooikoffer voor ouders & kinderen die samen aan de slag willen een eigen lamp op veel manieren* klooikoffer #1: de striptang! * bijvoorbeeld
Nadere informatieVoorbereiding post 4. Ik zie, ik zie wat jij niet ziet Groep 1-2-3
Voorbereiding post 4 Ik zie, ik zie wat jij niet ziet Groep 1-2-3 Welkom bij IVN Valkenswaard Dit is de Powerpointserie als voorbereiding op post 4: Ik zie, ik zie wat jij niet ziet, voor groep 1, 2 en
Nadere informatieLesvoorbereidingsformulier
Lerarenopleiding Thomas More Kempen Campus Turnhout Campus Blairon 800 2300 Turnhout Tel: 014 80 61 01 Fax: 014 80 61 02 Campus Vorselaar Lepelstraat 2 2290 Vorselaar Tel: 014 50 81 60 Fax: 014 50 81 61
Nadere informatieWat weet jij over biologisch en over de bodem?
Met leuke vragen, opdrachten en experimenten voor thuis! Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Biologisch, lekker natuurlijk! Heb je er wel eens over nagedacht dat alles wat je eet, van een plant
Nadere informatieVoorbereiding post 4. Nachtbrakers Groep 1-2-3-4
Voorbereiding post 4 Nachtbrakers Groep 1-2-3-4 Welkom bij IVN Valkenswaard Dit is de Powerpointserie als voorbereiding op post 4: Nachtbrakers, voor groep 1, 2, 3 en 4. Inhoud: Algemeen Verhaal over de
Nadere informatieKlaskrantje van groep 1.
Klaskrantje van groep 1. Week : 6 Thema: kleuren! Maandag 3 oktober. Zakia is kapitein. En de zon is er weer! Leuk, want na de middag mogen we even wat langer buiten. We zullen spelletjes spelen. De kalenders
Nadere informatieDE HERFST: KLEURRIJK SEIZOEN
DE HERFST DE HERFST: KLEURRIJK SEIZOEN vanaf 2de graad lager onderwijs. x vak: muzische vorming x duur: halve dag GRIEZELBOS HET KLEINE VIEZE BEESTJES- ONDERZOEK! verloop: x verdeel de klas in verschillende
Nadere informatieKleine beestjes Tijdstip: Deze activiteit kan in de lente, zomer of herfst en door alle groepen gedaan worden.
KB0 Tijdsinvestering: 60 minuten Kleine beestjes Tijdstip: Deze activiteit kan in de lente, zomer of herfst en door alle groepen gedaan worden. 1. Inleiding Kleine beestjes vinden kun je overal en in elk
Nadere informatieinhoud blz. Inleiding 1. De afvalberg 2. Soorten afval 3. Vier belangrijke stappen 4. Voorkomen 5. Opnieuw gebruiken 6. Afval als bran dstof
Afval inhoud blz. Inleiding 3 1. De afvalberg 4 2. Soorten afval 5 3. Vier belangrijke stappen 7 4. Voorkomen 8 5. Opnieuw gebruiken 9 6. Afval als bran dstof 11 7. Naar de stortplaats 12 8. Filmpjes 14
Nadere informatieTeam 5: Natuur. Onderzoek naar de natuurlijke zonnecel
Zonnepanelen op school Team 5: Natuur Onderzoek naar de natuurlijke zonnecel Jullie gaan onderzoeken of de plant een zonnecel is en wie daar gebruik van maken 1. SAMENWERKEN IN EEN TEAM Jullie gaan samenwerken
Nadere informatieNatuur dagboek. Op ontdekking in je achtertuin
Natuur dagboek Op ontdekking in je achtertuin Hey daar! Dit is jouw eigenste, hoogst persoonlijkste Dit natuurdagboek is van natuurdagboek. Trek de tuin, het park of het bos in. Gebruik je ogen, oren en
Nadere informatieinhoud. COMPOSTEREN MET KINDEREN LESPAKKET KLEUTERS Omgaan met afval Bodemdieren & afbraakorganismen Composteren Gebruik van compost
COMPOSTEREN MET KINDEREN LESPAKKET KLEUTERS Het lespakket behandelt vier thema s: inhoud. Omgaan met afval Bodemdieren & afbraakorganismen Composteren Gebruik van compost Met onderstaande tabel kan je
Nadere informatieLesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel
Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Doelgroep: Groep 4 t/m 8 Leerstofgebied: Wereldoriëntatie Werkvorm: Groepjes Duur: ± 30 minuten Doel van de opdracht: Leerlingen leren wat het favoriete voedsel
Nadere informatieKern 3: doos-poes-koek-ijs
Kern 3: doos-poes-koek-ijs In deze kern leert uw kind: Letters: d - oe - k - ij z Woorden: doos, poes, koek, ijs, zeep Herhaling van de letters van kern 1 en 2 Deze nieuwe woorden en letters worden aangeboden
Nadere informatieHoe maak ik... Naam: Groep:
Hoe maak ik... Naam: Groep: Inleiding Een spreekbeurt houden is niet niets! Je moet daar heel wat voor kunnen. Wat dacht je van: Goed kunnen lezen Goed kunnen begrijpen wat je leest Goed dingen kunnen
Nadere informatieDe aarde viert feest
Landbouw graad 1 Lesvoorbereiding De aarde viert feest Zoek een mooi potje, vul het met (bos)grond en versier het. Print en knip de vriendenkaartjes 1 keer uit. Print de vriendenverhalen 1 keer uit. Print
Nadere informatiemarathon 1 Aangepast spelenset voor bejaarden Caritas West-Vlaanderen vzw Bosdreef 5 8820 Torhout 050 74 56 22 kb@caritaswest.be
marathon 1 Aangepast spelenset voor bejaarden Caritas West-Vlaanderen vzw Bosdreef 5 8820 Torhout 050 74 56 22 kb@caritaswest.be Spelwijzer Marathon 1 De zes spelen uit de marathon kunnen afzonderlijk
Nadere informatieHandleiding Afvalspel groep 3 en 4
Handleiding Afvalspel groep 3 en 4 voor de leerkracht groep 3 en 4 Hoe speel je het spel Verdeel de klas in groepjes van 3 leerlingen. Het spel bestaat uit 5 opdrachten. Elk groepje kan dus, afhankelijk
Nadere informatieLesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel
Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Doelgroep: Groep 6 t/m 8 Leerstofgebied: Wereldoriëntatie Werkvorm: Groepjes Duur: ± 30 minuten Doel van de opdracht: Leerlingen leren wat het favoriete voedsel
Nadere informatieLes 5 Een goede bodem
Pagina 1 Les 5 Een goede bodem 1 Bodemsoorten-/Composthooples Er zijn verschillende soorten grond in Nederland. Elke soort grond is anders. Sommige planten houden van arme, voedingsloze grond en anderen
Nadere informatieVoorbereiding post 5. Mmm... lekker snoepen Groep 1-2
Voorbereiding post 5 Mmm... lekker snoepen Groep 1-2 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de Powerpointserie als voorbereiding op post 5: Mmm... lekker snoepen, voor groep 1 en 2. Inhoud: Algemeen
Nadere informatieLeidraad leerkracht 3 de en 4 de leerjaar
Leidraad leerkracht 3 de en 4 de leerjaar INLEIDING 2 Beste leerkracht U plant een buurtboostactie met de kinderen van uw klas. Deze actie wil: kinderen bewust laten worden van wat er in de buurt speelt
Nadere informatieVoorbereiding post 1. De kringloop van het water Groep 6-7-8
Voorbereiding post 1 De kringloop van het water Groep 6-7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 1: De kringloop van het water, voor groep 6, 7 en 8. Inhoud: Algemeen
Nadere informatieVoorbeeld van een inhoudelijke brug 3ko-1lo : Taal Organisatie
Voorbeeld van een inhoudelijke brug 3ko-1lo : Taal Organisatie - totaal aantal kinderen : 30 leerlingen eerste leerjaar 30 derde kleuter - wordt 3x georganiseerd (telkens 1 namiddag) - juf Sonia neemt10
Nadere informatieVoorbereiding post 4. Ik zie, ik zie wat jij niet ziet Groep 4-5
Voorbereiding post 4 Ik zie, ik zie wat jij niet ziet Groep 4-5 Welkom bij IVN Valkenswaard Dit is de Powerpointserie als voorbereiding op post 4: Ik zie, ik zie wat jij niet ziet, voor groep 4 en 5. Inhoud:
Nadere informatieKENNISMAKEN MET DE KLAS
De foto's in deze handleiding komen uit verschillende landen in het Zuiden. In het kader van het project 'Correspondenten in het Zuiden' zal je in deze stap foto's aanreiken uit hetzelfde land (het land
Nadere informatieDe composthoop Een composthoop bij school
De composthoop Afval in de natuur bestaat eigenlijk niet. Alles wat op de bodem komt, wordt uiteindelijk verteerd door bodemdieren, schimmels en bacteriën. In een composthoop gebeurt precies hetzelfde
Nadere informatieDOCENT. Thema: natuur BOMEN BIJ MIJN SCHOOL. groep 3 en 4. Stadshagen
In groep 1 en 2 hebben de leerlingen binnen dit thema geleerd dat er in de natuur verschillende kleuren, vormen en texturen te vinden zijn. De leerlingen in groep 3 en 4 richten zich in dit thema op bomen.
Nadere informatieACTIVITEIT. Tuinkers in een eierdop
THEMA: BUITEN IN DE NATUUR s Speelbrief APRIL 2016 In PIPPO april zaait aapje Pippo radijsjes in zijn moestuin, kopen Beertje Bruin en Papa Beer een bos bloemen voor Mama Beer, zoekt Muisje Meisje met
Nadere informatieSuperboom. Kinderen onderzoeken op basis van een detail op een afbeelding hoe de volledige
Superboom Natuur, eerste graad Doelstellingen Kinderen onderzoeken op basis van een detail op een afbeelding hoe de volledige situatie eruit kan zien. Kinderen ontdekken dat bomen noodzakelijk zijn voor
Nadere informatieInfobrochure onthaalklas
Infobrochure onthaalklas Juf Kelly Schooljaar 2012-2013 Beste ouders, Met deze brochure wil ik jullie op de hoogte brengen hoe het er allemaal aan toe gaat in onze klas. Jullie krijgen een overzicht van
Nadere informatieVoorbereiding post 4. Ik zie, ik zie wat jij niet ziet Groep 6-7-8
Voorbereiding post 4 Ik zie, ik zie wat jij niet ziet Groep 6-7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard Dit is de Powerpointserie als voorbereiding op post 4: Ik zie, ik zie wat jij niet ziet, voor groep 6, 7 en
Nadere informatieVerwerkingsles biodiversiteit onderbouw
Verwerkingsles biodiversiteit onderbouw Doelen: Kinderen weten dat sommige dieren, zoals kikkers en vlinders, gedaanteverwisselingen doormaken tijdens hun leven Kinderen ontdekken dat rupsen en vlinders
Nadere informatie1. Als vroege vogels
1. Als vroege vogels Dauwwandeling. Waar? Langs bospaden, langs bermen, in weide of akker. Wanneer? In de lente, de zomer of de herfst als er dauw hangt. In de winter is er bevroren dauw (rijp of rijm).
Nadere informatieKlaskrantje van groep 1.
Klaskrantje van groep 1. Week : 5 Thema: fruit Maandag 26 september. Vandaag is Ben kapitein! En Gianny is terug. Hij is ziek geweest, en weer genezen. En, het is open- klas-dag! Iedereen is welkom om
Nadere informatieTips voor activiteiten in de winter, lekker knutselen
Tips voor activiteiten in de winter, lekker knutselen 1) Voor de kleinste kinderen In de winter kunnen vogels wel wat extra s gebruiken. Met kinderen van alle leeftijden kun je hiermee aan de slag. Dennenappels
Nadere informatieZoveel heb ik jou lief
Zoveel heb ik jou lief Jutta Langreuter Stefanie Dahle GEGEVENS BOEK: ISBN 978 90 5924 104 6 13,99 Uitgeverij Bakermat Suggesties: Emy Geyskens Vanaf 3 jaar Ook verschenen: Wij horen bij elkaar! Thema
Nadere informatieOntdek meer over bodemhelden
Ontdek meer over bodemhelden kleuters en 1 ste graad basisonderwijs DEPARTEMENT LEEFMILIEU NATUUR & ENERGIE www.bodemhelden.be ONTDEK MEER OVER BODEMHELDEN: kleuters en 1 ste graad basisonderwijs Extra
Nadere informatieStellingenspel: Het bos door de bomen zien!
VELDWERK BOS Stellingenspel: Het bos door de bomen zien! STELLINGENSPEL - Leg op enige afstand van elkaar de + en de - op de grond of bevestig die ergens. - Vervolgens wordt er één van de volgende stellingen
Nadere informatieDe kip of het ei S=T -N W=K -KN EL=K M=G
De kip of het ei Kippen in jouw tuin? Ideaal om keukenrestjes kwijt te raken, als slakkenverwijderaars in de tuin en als leveranciers van kakelverse eitjes. Maar opgelet! Eitjes uit eigen tuin bevatten
Nadere informatieDoelstellingen. Naam activiteit. Werkvorm Materiaal. Werkboekje afval en de Ladder van Lansink
Naam activiteit Doel Duur Werkvorm Materiaal Werkboekje afval en de Ladder van Lansink De leerlingen kennen de eerste drie treden van de ladder van Lansink. Ze kennen oplossingen om afval te voorkomen,
Nadere informatie-sluipende vossen -Bosgeluiden Volume 1
PictoLadderSpel -sluipende vossen -Bosgeluiden Volume 1 Leerdoelen: De leerlingen weten de betekenis van de verschillende pictogrammen over toegankelijkheid in het bos. De leerlingen maken kennis met de
Nadere informatie- ontdekken dat stilte en rust helpen om een gepaste uitdrukking te vinden voor gevoelens.
Tuin van Heden 2 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieHoi afvalkameraden! Leuk, zo'n afvalladder! Wiiiiiiiiii! Terwijl ik hier hang, kan jij misschien de ontbrekende woorden invullen!
1. Voorko op de afval-ladder Hoi afvalkameraden! Leuk, zo'n afvalladder! Wiiiiiiiiii! Terwijl ik hier hang, kan jij misschien de ontbrekende woorden invullen! Wat moeten we aanvangen met ons afval? Het
Nadere informatieVoorbereiding post 4. Heidespinsels Groep 1-2-3
Voorbereiding post 4 Heidespinsels Groep 1-2-3 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding voor post 4: Heidespinsels, voor groep 1, 2, en 3. Inhoud: Algemeen Verhaal Spel Werkblad
Nadere informatieLEESTIP. Speel- & Leerbrief JUNI 2015 1. Marja Baeten. Pedagogisch kader kindercentra 0-4 jaar BABY S ZIJN OVERAL JUNI 2015.
Pedagogisch werken met plezier s Speel- & Leerbrief JUNI 2015 BABY S ZIJN OVERAL Kinderen die PIPPO lezen, zien vaak baby s om zich heen. Natuurlijk in de kinderopvang maar ook omdat vriendjes of zijzelf
Nadere informatie(omgeving) kleuters Graad 1 Graad 2 Graad 3 kleuters Graad 1 Graad 2 Graad 3 verzamelen + info opzoeken waarneming van bomen
Algemeen Actieplan Thema Afvalpreve entie sept. okt. nov. dec. jan. feb. maart april MOS-ACTIES (schoolniveau) de groene omgeving, een milieubewuste school bijsturing van de tetrabrik, sensibilisering
Nadere informatieAfval scheiden. Yvonn van de Grootevheen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/75826
Auteur Yvonn van de Grootevheen Laatst gewijzigd 25 May 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/75826 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieAlgemene doelen en de link met de vakoverschrijdende eindtermen vind je in de handleiding bij dit lespakket.
Doelstelling(en) Vakgebonden eindtermen - De leerlingen bepalen zelfstandig hoe ze in welbepaalde bewegingssituaties eenvoudige leertaken individueel of in groep aanpakken en oplossen. Algemene doelen
Nadere informatieTuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?
Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieweinig microben vergelijk jouw data
vergelijk jouw data veel microben Microben zijn de allerkleinste levende wezentjes op aarde die je niet zomaar kunt zien. Bacteriën, micro-algen en schimmels zijn bijvoorbeeld zulke micro-organismen. In
Nadere informatieJe onderzoekt de grond in jouw buurt. In de grond zitten miljoenen micro-organismen. Bijvoorbeeld
Hoe schoon is de lucht die je inademt? Is zwemwater hetzelfde als drinkwater? Zitten er veel of weinig microben in de grond? En wat betekent dat? Ontdek hoe gezond jouw buurt is en wat je zelf kan doen
Nadere informatieKlaskrantje van groep 1.
Klaskrantje van groep 1. Week : 4 Thema: Maandag 19 september. Vippie komt naar onze school! De mascotte van het Gemeenschaps Onderwijs. We maken kennis met Vippie! In de praatronde is niet veel tijd v
Nadere informatieLestips bij. Thema s: insect, natuur, versje
Lestips bij Algemene tips Een kriebeldierenspel: de kleuters linken schaduwen van kriebeldieren aan de prenten van de dieren. Speel een schimmenspel voor de kinderen. Neem de diervormen over op zwart papier
Nadere informatieINFORMATIEBUNDEL COMPOSTSCHOLENACTIE
INFORMATIEBUNDEL COMPOSTSCHOLENACTIE 2014-2015 Beste school, directie en compostleerkrachten, Tot vorig jaar gaf IVAREM de opdracht aan IGEMO (Ik leef verstandig) om het aanbod over afval voorkomen en
Nadere informatieAAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN 4-6 jaar
AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN INLEIDING Onderdeel van de website Aan de slag met afval zijn verschillende doe-opdrachten die erop zijn gericht om het thema afval extra tot leven te brengen. Alle
Nadere informatieJuf Sabine en juf Maaike
Je moet daar heel wat voor kunnen: - Je moet goed kunnen lezen - En ook goed begrijpen wat je leest - Je moet goed kunnen opzoeken - En goed kunnen kiezen wat je wel en niet nodig hebt. - Je moet je verhaal
Nadere informatieKinderopvang De Palmboom Professionele kinderopvang in je eigen buurt! Programma
Kinderopvang De Palmboom Professionele kinderopvang in je eigen buurt! Programma Week 15 Datum 7 tot en met 11 April 09.15 uur - Kring: Kern 0 1½ fruit eten. Fruit onder een doek verstoppen. Wat ligt er
Nadere informatieMaak eerst een aantal schetsen van het bord over welk verbod voor welk soort afval. Kies binnen de groep er één uit en werk deze in het groot uit
2 Maak verbods borden Maak ter grote van het karton een soort verkeersbod tegen het dumpen van afval. Aantal regels waar dit aan moet beantwoorden: Groot met signaal kleuren (Rood) Geen tekst Eenvoudige
Nadere informatieAAN DE SLAG MET AFVAL HANDLEIDING EEN UUR AFVALLES
AAN DE SLAG MET AFVAL HANDLEIDING EEN UUR AFVALLES INLEIDING Aandacht voor zwerfafval en recycling in één les Rondslingerend afval is een bron van ergernis voor volwassenen én kinderen. Met dit lesmateriaal
Nadere informatieDinsdag. Tante Netje. draagt zorg voor het water!
Dinsdag Tante Netje draagt zorg voor het water! Activiteit Inleiding met prent van Tante Netje: Tante Netje draagt zorg voor het water Doel - De leerlingen leren dat watervervuiling slecht is voor de dieren
Nadere informatieTuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?
Tuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieAAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN Groep 1-2-3
AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN Groep 1-2-3 INLEIDING Onderdeel van de lesmodule Aan de slag met afval zijn verschillende doe-opdrachten die erop zijn gericht om het thema afval in de klas extra tot
Nadere informatieActieve voedingsdriehoek: Een gezond gedicht
Actieve voedingsdriehoek: Een gezond gedicht Doelgroep: onderbouw - Doelstelling: Kennis maken met de actieve voedingsdriehoek. De verschillende groepen van de actieve voedingsdriehoek leren kennen en
Nadere informatieaan bod bij de verschillende spelletjes en motorische vaardigheden zoals bijv:
Het boek Kleine muis zoekt een huis vormt de leidraad voor ons nieuwe thema op het KDV de komende maand. Er wordt uit voorgelezen en taalspelletjes mee gedaan met het taalkastje. Daarnaast gaan we natuurlijk
Nadere informatie1. Probleemstelling. Hoe kunnen we dit probleem oplossen?
1. Probleemstelling 1. Als we in de zomer buiten in de tuin spelen of een lekkere barbecue organiseren hebben we wel eens last van opdringerige wespen. De wespen worden aangetrokken door zoetigheid zoals
Nadere informatieAVONTURENPAKKET DE UITVINDERS EN DE BEESTENBENDE
LESBRIEVEN LEERKRACHTENBESTAND LESBRIEF 1: MASKERS VOOR DE BEESTENBENDE AVONTURENPAKKET DE UITVINDERS EN DE BEESTENBENDE Copyright De Uitvinders Uitgave 2016 Versie 1.0 LESBRIEVEN LEERKRACHTENBESTAND LESBRIEF
Nadere informatieNME-leerroute Kabouters in het Westerpark
NME-leerroute Kabouters in het Westerpark 1 Groep Tilburg, BS Jeanne d Arc Verhaal voor de kinderen In het Westerpark woont een kaboutervolk. Dat weten niet zoveel mensen, maar voor deze ene keer hebben
Nadere informatieWat is er aan de hand in Viesvuilland? Animatie over afval voor de kleinsten
Wat is er aan de hand in Viesvuilland? Animatie over afval voor de kleinsten Wat is er aan de hand in Viesvuilland? Wat is er aan de hand in Viesvuilland? is een educatieve workshop op maat van de allerkleinsten,
Nadere informatiePak de jas! Werkvorm: Spel. Materiaal: Dobbelsteen Zes gekleurde jasjes. Verloop:
Pak de jas! Spel Dobbelsteen Zes gekleurde jasjes De leerkracht gooit met de dobbelsteen. De leerlingen nemen om ter snelste dezelfde kleur jas als de kleur van de dobbelsteen. De leerlingen verwoorden
Nadere informatieONDERZOEKERS:...(vul je naam in) Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :...
Rode opdracht: bomen Pak de boomzoeker 1, 2 en 3 uit de werkmap Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Als je naar de takken van de boom kijkt,
Nadere informatieKennismaking met Hermeleen
Kennismaking met Hermeleen Deze activiteit kan gebruikt worden als verkenningsactiviteit voor een groep die verblijft in het bosklassencentrum Hermeleen. De deelnemers ontdekken een stukje van het bos
Nadere informatie- ontdekken dat stilte en rust helpen om een gepaste uitdrukking te vinden voor gevoelens.
Tuin van Heden 1 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieVoorbereiding post 3. Vogels op reis Groep 1-3
Voorbereiding post 3 Vogels op reis Groep 1-3 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 3: Vogels op reis voor groep 1, 2 en 3. Inhoud: Algemeen Verhaal Spel Werkvel Opruimen
Nadere informatieKleine school, groot engagement!
Kleine school, groot engagement! 1. De hele dag taal, met het kind centraal: zowel mondelinge als schriftelijke taalvaardigheid, ook als ondersteuning in andere leergebieden We eindigen de dag met een
Nadere informatieKlaskrantje van groep 1.
Klaskrantje van groep 1. Week : 2 Thema: Maandag 5 september. Vandaag beginnen we een nieuwe week. We zien Nellie en Cezar terug en ook onze vriendjes van de klas. Er zijn eventjes traantjes maar het duurt
Nadere informatieB. Lessuggesties bij het lied Daar zat een aapje op een stokje. 1. Kledingstuk maken voor knuffel ...
doet zijn jas aan 1. Kledingstuk maken voor knuffel een kledingstuk (rok of broek) voor een knuffel knutselen De kinderen krijgen verschillende materialen ter beschikking om een rok of broek te ontwerpen
Nadere informatiePaasspeurtocht. Veel plezier!
Paasspeurtocht Vier het paasfeest met deze gezellige speurtocht. De kinderen speuren in groepjes op of rondom de school naar grote, kartonnen paaseieren. Op elk paasei staat een opdracht. De opdracht wordt
Nadere informatieDE TALENTENARCHIPEL. Basisschool Pastoor Dergent /NIX ism CEGO
DE TALENTENARCHIPEL Basisschool Pastoor Dergent /NIX ism CEGO Toelichting voor de ouders bij de verschillende eilanden. Muziekeiland Genieten van muziek en manieren zoeken om zelf muziek te maken, om te
Nadere informatieVoorbereiding post 1. Horen, zien, stappen en happen Groep 1-2
Voorbereiding post 1 Horen, zien, stappen en happen Groep 1-2 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 1: Horen, zien, stappen en happen, voor groep 1 en 2. Inhoud: Algemeen
Nadere informatiegetalkaartjes 20 spelsuggesties voor thuis!
getalkaartjes 20 spelsuggesties voor thuis! Flitsen voor de allerkleintjes. (kind met ouder) de getalkaartjes 1 t/m 10 worden samen uit het doosje gezocht het kind legt de getalkaartjes zelf voor zich
Nadere informatieWist je dat?... Overwintering van vlinders. Vragen. De vlinder. De levenscyclus..
Lesbrief groep 5 6 Inhoudsopgave Wist je dat?... Vlinderwiel Stripverhaal.. Overwintering van vlinders. Vlinder mobiel Het voedsel van rupsen.. Vragen. De vlinder. De levenscyclus.. 1 Wist je dat Allerlei
Nadere informatieSpelenderwijs rijmen. Linda Willemsen. www.klasvanjuflinda.nl. www.klasvanjuflinda.nl
Spelenderwijs rijmen Linda Willemsen www.klasvanjuflinda.nl www.klasvanjuflinda.nl Spelenderwijs rijmen Spelenderwijs rijmen Tekst & vormgeving: Linda Willemsen 2014 www.klasvanjuflinda.nl Linda Willemsen
Nadere informatieINTRODUCTIE VOOR DE LEERLINGEN
INTRODUCTIE VOOR DE LEERLINGEN Waarom minder afval maken? Wisten jullie dat elk van ons gemiddeld 500 kg huishoudelijk afval per jaar produceert? Op school, in de klas en in onze boekentas blijft erg veel
Nadere informatieZoveel heb ik jou lief
Langreuter, Jutta Stefanie Dahle ISBN-13: 9789059241046 NUR 273 D/2014/6186/19 Suggesties: Emy Geyskens Korte inhoud 1 Jij en ik! Victor Haas heeft een fikse ruzie met mama Haas: Hij moet mee opruimen,
Nadere informatieWat gebeurt er met de blaadjes die in de herfst van de bomen vallen? En wat doen onze tuiniers met dode of planten of afgesnoeide takken?
De bodem doorgrond Wat? Voor Leeftijd wie? Duur: Prijs: begeleid actief atelier Basisonderwijs 2 uur 90 per groep van max. 20 lln. Wat gebeurt er met de blaadjes die in de herfst van de bomen vallen? En
Nadere informatie