Broek in Waterland, 14 december Betr.: zienswijze Ontwerp Omgevingsvisie Waterland Geachte raadsleden,

Transcriptie

1 Gemeenteraad van Waterland Postbus BA Monnickendam Stichting Behoud Waterland Overlekergouw CX Broek in Waterland Broek in Waterland, 14 december 2016 Betr.: zienswijze Ontwerp Omgevingsvisie Waterland 2030 Geachte raadsleden, Allereerst willen wij u bedanken voor de prettige wijze waarop bewoners en belanghebbenden in de beginfase zijn betrokken bij het maken van de omgevingsvisie. Wij hebben het ontwerp met belangstelling gelezen. Wij onderschrijven de keuze voor de kernprincipes en hopen dat deze daadwerkelijk als uitgangspunt worden genomen bij de uitwerking en beoordeling van (bestemmings)plannen. Hieronder vindt u enkele opmerkingen en suggesties ten aanzien van het ontwerp. Deze zienswijze wordt mede ingediend door Stichting Bescherm Zuiderwoude, Stichting De Kwade Zwaan, Stichting Dorpsraad Broek in Waterland, Stichting Dorpsraad Uitdam en Stichting Polderraad Katwoude. Tuin van de stad Waterland is de tuin van de stad, schrijft u voor het eerst op pagina 9. Dat begrip tuin van de stad komt in de rest van de tekst regelmatig terug. Wij hebben aarzelingen bij deze omschrijving. Op deze wijze definieert u het grondgebied van de gemeente Waterland als afgeleide van de stad, als een gebied dat zijn waarde ontleent aan het belang voor een ander gebied. Dat lijkt ons niet juist en niet wenselijk. Het is belangrijk om de gemeente Waterland op zichzelf te definiëren. Het heeft een eigen, unieke identiteit. Het is niet alleen het recreatiegebied van de stad, maar het is ook een natuur- en agrarisch productiegebied en het groene woon- en werkgebied van inwoners en bedrijven. Wij onderkennen het belang van wat u met de omschrijving ook wilt uitdrukken, namelijk de wederzijdse verbondenheid en afhankelijkheid van stad en land. Dat is een een feit waarvan we ons bewust moeten zijn. Het verdient dan ook aanbeveling die relatie in twee richtingen te beschrijven. Niet alleen schrijven over het belang van het groene Waterland voor de stad (zoals het concept nu doet), maar ook het belang van de stad voor de gemeente Waterland als plek waar gewerkt, gebruik kan worden gemaakt van voorzieningen en waar gewoond kan worden. Hieronder nog een paar opmerkingen die voortvloeien uit ons commentaar op het begrip tuin van de stad : - Op pagina 12 wordt droogmakerij De Purmer beschreven als verworven boerenland in contrast met de stad. Waarom in contrast met de stad en niet in contrast met het water of met het veen? Is de daarvoor beschreven categorie, de veenweiden, niet eveneens verworven boerenland? 1

2 - Agrarische ondernemers worden beschreven als hoveniers voor de tuin van de stad op pagina 46. Daarmee worden boeren gereduceerd tot beheerders van het stedelijke recreatiepark en wordt hun rol als producent van primaire agrarische producten ten onrechte gebagatelliseerd. - Productiegebonden bedrijvigheid past minder bij het karakter van Waterland als rustige en ruimtelijke tuin van de stad, volgens pagina 49. Is dat de enige overweging om die productiegerichte bedrijvigheid niet te stimuleren in de gemeente? Overwegingen van het eigenstandige, kleinschalige en groene karakter van Waterland en de leefbaarheid voor de bewoners zijn toch ook argumenten! Waterland in de regio en in Nederland Als de ontwerp-omgevingsvisie over de stad schrijft, wordt meestal niet nader aangeduid wat met de stad bedoeld wordt, of het gaat om Amsterdam, Purmerend, Hoorn en/of Monnickendam. We hebben de indruk dat de focus van de conceptvisie op Amsterdam ligt. Terecht dat aandacht wordt besteed aan de relatie met de metropool Amsterdam, onterecht dat de regio Waterland er zo bekaaid afkomt. In de visie ontbreekt een beschrijving van de plek van de gemeente Waterland in de regio Waterland. Welke functie heeft zij in het geheel van andere Waterlandse gemeenten? Ook ontbreekt een beschrijving van de gemeente Waterland in Nederland. Voor de SBW is de gemeente Waterland én de regio Waterland een iconisch gebied voor Nederland. Het is een uniek waterrijk gebied van veenweiden en droogmakerijen, dat identiteitsbepalend is voor héél Nederland. Proceswijzer In de proceswijzer op blz 7 wordt omschreven hoe een plan kan worden voorbereid. Daarbij worden vragen gesteld en adviezen gegeven. De omgeving lijkt te zijn beperkt tot de grens van de gemeente Waterland. Bij de beoordeling van plannen moet soms over de gemeentegrens worden gekeken. Wij stellen voor dit in de vragen en adviezen mee te nemen. Waarden buitengebied (blz 12-13) Wij hebben nog de volgende suggesties: toevoeging aan waarden van veenweiden: Middeleeuwse verkavelingspatronen, stolpboerderijen, kleinschaligheid en aeën, dieën en sloten waarde van het waterlandschap: (jacht-)haventjes in plaats van (jacht-)havens vanwege de kleinschaligheid daarvan toevoeging aan waarden van de droogmakerij: stolpboerderijen toevoeging aan waarden van Marken: weidevogels toevoeging aan belangrijk bij een ontwikkeling in het buitengebied: versterk de landschappelijke waarden (naast versterk ecologische waarden). Kernen Waterlandse dorpen zijn verweven met het landschap. Wij stellen daarom voor het volgende toe te voegen aan de belangrijkste punten voor ontwikkelingen in de kernen op blz 18: behoud en versterking van de verwevenheid met het landschap organische groei in geval van in- en uitbreiding van kernen 2

3 Kenschets en kader Op blz 21 staat De ambitie van de gemeente is om een goed woon-, werken recreatiegebied te zijn, met respect voor de in grote mate aanwezige kwaliteiten en waarden. De landelijke kwaliteiten zijn de grootste betekenis van Waterland in de regio. Deze kwaliteiten zijn vertaald in de vijf kernprincipes. Daarvan uitgaande biedt deze formulering te veel ruimte voor ontwikkelingen. Het kan zo worden uitgelegd dat ontwikkelingen mogelijk zijn, waarbij zo veel mogelijk rekening wordt gehouden met de aanwezige waarden. Daarom stellen wij voor de ambitie als volgt te herschrijven: De ambitie van de gemeente is om een top natuur- en landschappelijk gebied te zijn, waarin men goed kan wonen, werken en recreëren. Deze formulering doet meer recht aan de betekenis van Waterland in de regio en de kernprincipes. Kaders Bufferzone: In de kaders op bladzijde 22 missen wij de Bufferzone, Stiltegebieden en beschermde natuurmonumenten. Immers, Waterland maakt deel uit van de door de provincie NH begrensde bufferzone (kaart 5b van de PRV). In de bufferzone geldt in principe een verbod op verdere verstedelijking buiten bestaand bebouwd gebied (artikel 24 PRV). Stiltegebieden Verder zijn grote delen van Waterland in de provinciale Milieuverordening aangewezen als Stiltegebied, zie: wers/stiltegebieden/virtualdirectory/resources/config/default. In stiltegebieden is het verboden activiteiten te ondernemen die veel geluid produceren en daarmee de natuurlijke rust verstoren. Beschermde Natuurmonumenten Waterland heeft naast beschermde stads- en dorpsgezichten en monumenten ook nog twee Beschermde Natuurmonumenten, namelijk het Beschermde Natuurmonument Waterland Aeën en Dieën ( nbwet&groep=8&id=sn172 ) en 'Waterland Varkensland' ( nbwet&groep=8&id=sn173). Het tweede natuurmonument is deels vervallen als gevolg van de aanwijzing als Natura 2000-gebied onder de Natuurbeschermingswet Volgens laatstgenoemde wet geldt in of rondom Beschermde natuurmonumenten een verbod op handelingen, die schadelijk kunnen zijn voor het natuurschoon, voor de natuurwetenschappelijke betekenis of voor dieren en planten in dat gebied, of die het Beschermde natuurmonument ontsieren, tenzij de minister van EZ of de provincie een vergunning heeft verleend. De bescherming van Beschermde Natuurmonumenten komt te vervallen in de nieuwe Wet Natuurbescherming, die op 1 januari 2017 in werking zal treden. De bescherming kan worden gehandhaafd als Beschermde Natuurmonumenten door de provincie worden aangewezen als bijzonder provinciaal natuurgebied of landschap. Het kan door de provincie ook worden toegevoegd aan het NNN (voor zover dat niet reeds het geval is). Wij gaan er van 3

4 uit dat de gemeente zorgt voor voortzetting van dezelfde bescherming van deze monumenten. De kaarten met begrenzing van genoemde natuurmonumenten zijn op bovengenoemde websites te vinden. Bevolking en woningbehoefte Op blz 25 staat dat zowel het aantal inwoners als huishoudens zal stijgen. Is die stijging volledig toe te schrijven aan de natuurlijke aanwas en gezinsverdunning? Landbouw De gemeente erkent het belang van de landbouw. Het is helaas een feit dat de intensivering en schaalvergroting in de landbouw de natuur en het landschap kunnen schaden. Daarom adviseren wij het stukje onder het hoofdje landbouw op blz 29 voor de volledigheid aan te vullen met: Echter, de intensivering en schaalvergroting in de landbouw kunnen nadelig zijn. Toeristische visie Onder speerpunten op blz 31 staat stimuleren van verblijfsaccommodaties die voldoen aan de behoeften van Waterland. Wat wordt verstaan onder de behoeften van Waterland? Wij stellen voor dit speerpunt meer richtinggevend te formuleren: stimuleren van kleinschalige verblijfsaccommodaties die voldoen aan de waarden en kernprincipes van Waterland. Minder regels waar het kan Wij begrijpen de nieuwbouw in Broek in Waterland niet als voorbeeld van deregulering op blz 34. Voorgesteld wordt dat planinitiatieven eenvoudiger kunnen worden getoetst. Dat geldt niet voor plannen in het buitengebied, beschermde dorps- en stadsgezichten en vooroorlogse gedeelten van de kernen. Maar aan het einde van de weg op de foto van het voorbeeld ligt het buitengebied. Wordt dat geacht een minder kwetsbaar gebied te zijn? Wij vragen ons af of plannen eenvoudiger moeten worden getoetst. Meestal is er een reden dat het niet snel gaat, zoals ligging in het buitengebied of sanering. Zijn er voorbeelden van gevallen die niet snel lopen vanwege de regels en welke regels betreffen het dan? Waarom zijn die regels overbodig? Of weet men niet hoe de regels moeten worden toegepast, of is men vergeten de regels vanaf het begin toe te passen? Kortom, heeft de vertraging meer te maken met de wijze van toepassing van regels? Kernopgaven In de ontwerpvisie worden tien Kernopgaven beschreven, die allen moeten voldoen aan de vijf Kernprincipes. Opmerkelijk is dat de Kernprincipes zelf niet direct zijn vertaald in Kernopgaven. De SBW stelt voor dat wèl te doen. Dat zou op de volgende manier kunnen: 1) Kernprincipe vertrek vanuit historie, landschap en natuur vertalen in Kernopgave: formuleer een gemeentelijk programma om de cultuurhistorie, de natuur en het landschap in de gemeente te bewaren en te versterken, en voer dat programma uit. 2) Kernprincipe wees groot in kleinschaligheid vertalen in Kernopgave: formuleer een gemeentelijk programma om de kleinschaligheid te waarborgen en voer dat programma uit. 3) Kernprincipe houd de stad op afstand maar versterk de verbindingen vertalen in Kernopgave: formuleer het programma voor houd de stad op afstand (bijv eerst transformatie) en ontwikkel en versterk verbindingen tussen de gemeente 4

5 Waterland en de grote stedelijke gebieden in de omgeving, o.a. op het gebied van toerisme/recreatie, regionalisering van de economie (streekproducten) en educatie (musea en podia in de stad, natuur en landbouw op het platteland). 4) Kernprincipe ga voor duurzaam is vertaald in kernopgave 9. Daarin wordt verwezen naar de duurzaamheidagenda, waarin staat wat de gemeente doet en wil bereiken of stimuleren. Daarom stellen we voor onder Wat we gaan doen op blz 51 als eerste punt op te nemen het uitvoeren van de duurzaamheidsagenda. 5) Kernprincipe beleef en respecteer het water vertalen in Kernopgave: o.a. werk aan de verhoging van de kwaliteit van het oppervlaktewater. Kernopgave 2: voorzie in woonruimte voor starters, jongeren en senioren Onder punt 2 op blz 40 wordt voorgesteld woningbouwmogelijkheden in de kleine kernen Uitdam, Watergang en Zuiderwoude alleen te starten indien er voldoende draagvlak is in het dorp. Dus niet in andere kernen en buurtschappen, zoals Katwoude? Wat is voldoende draagvlak? Hoe en door welke organisatie wordt dat gepeild? In hoeverre worden stemmen van belanghebbenden en/of grondeigenaren meegewogen? Het kan leiden tot polarisatie in het dorp. Dat zal de sfeer aantasten. Te denken valt aan het woningbouwplan van drie woningen aan de Aandammergouw te Zuiderwoude. De ene partij verzamelde 46 stemmen uit 17 huishoudens, de partij tegen dit plan (en bouwen in de open ruimte) verzamelde 105 stemmen uit 53 huishoudens. Gezien de verwevenheid van de kleine dorpen met het landschap, de in de toekomst vrijkomende boerenerven en de ligging in de bufferzone, stellen wij voor duidelijk te zijn en te stellen dat er geen woningbouwmogelijkheden zijn buiten bestaand bebouwd gebied. Reeds de bouw van één of enkele huizen kan het landschap aantasten, terwijl het nauwelijks bijdraagt aan vermindering van de woningbehoefte. Het is algemeen bekend dat, anders dan belanghebbenden en projectontwikkelaars veelal stellen, woningbouw lang niet altijd bijdraagt aan verbetering van de leefbaarheid van (kleine) dorpen. Met leefbaarheid in dorpen wordt veelal bedoeld dat voorzieningen (zoals, winkels en markten) in stand kunnen worden gehouden. In de allerkleinste dorpen zijn die al weg en komen nooit meer terug; beter is het om woningbouw te concentreren in grotere kernen waar die voorzieningen nog bestaan en dan wellicht in stand gehouden kunnen worden. Zoals gezegd komen in de toekomst boerenerven vrij. Wij gaan er van uit dat karakteristieke stolpen zoveel mogelijk worden behouden. Indien sanering van een boerenerf wenselijk is dan zou gekozen kunnen worden voor de sloop van alle bouwwerken en realisatie van compensatiewoningen op een geschiktere plek. Het voormalige boerenerf wordt dan weer volledig weiland. Dit kan wenselijk zijn in bijvoorbeeld weidevogelleefgebieden. Er zijn gevallen bekend waarbij het verplaatsen van bebouwingsrechten naar een geschiktere locatie succesvol is verlopen. Onder punt 6 is opgenomen dat de gemeente haar ambitie om te bouwen voor de natuurlijke aanwas met de provincie wil bespreken. Wij vragen ons af wat daarmee wordt bedoeld. Denkt de gemeente dat (ook) in de weilanden moet worden gebouwd om in de woningbehoefte te kunnen voorzien? In combinatie met punt 7 concluderen wij dat transformering van gebieden binnen bestaand bebouwd gebied geen prioriteit heeft. Wij betreuren dat de transformering niet voortvarend wordt opgepakt. Het is te makkelijk om te zeggen dat het op korte termijn niet te realiseren is. Dat horen wij al 5

6 zeker zeven jaar. Door onvermogen (van de gemeente), onwil van eigenaren, landelijke regelgeving etc? Dus, dan maar bouwen in weilanden? Dat is niet zuinig omgaan met onze groene ruimte, de belangrijkste kwaliteit van Waterland in de regio! Het belang van deze kwaliteit wordt alleen maar groter gezien de enorme woningbouwplannen in de metropoolregio. Waarom niet duidelijk gesteld dat sowieso niet in weilanden zal worden gebouwd, zolang de binnenstad van Monnickendam, het Galgeriet en de Hellingweg niet zijn getransformeerd. Kaart op blz 38 Schrappen van zoekgebied woningvoorraad bij Zuiderwoude en Uitdam. Wij verwijzen hiervoor naar het bovenstaande. Overzicht lopende projecten Op de laatste bladzijde missen wij de lopende projecten in Katwoude, namelijk de uitbreiding van de jachthaven en het gemaal N247. Het bedrijfserf Katwoude heeft al jaren de bestemming bedrijventerrein, maar moet nog (deels) worden ontwikkeld. Bovengenoemde stichtingen zijn graag bereid het bovenstaande verder met u te bespreken. Met vriendelijke groet, Stichting Behoud Waterland, mede namens Stichting Bescherm Zuiderwoude, Stichting De Kwade Zwaan, Stichting Dorpsraad Broek in Waterland, Stichting Dorpsraad Uitdam en Stichting Polderraad Katwoude Rineke Neppelenbroek 6