Hoe moet worden gestart met het innemen van Lamuna? Geen eerder gebruik van een hormonaal anticonceptivum (in de voorgaande maand)

Transcriptie

1 SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Lamuna 20 0,020 mg/0,15 mg filmomhulde tabletten Lamuna 30 0,030 mg/0,15 mg filmomhulde tabletten 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Elke filmomhulde tablet bevat 0,15 mg desogestrel en 0,02 mg ethinylestradiol Elke filmomhulde tablet bevat 0,15 mg desogestrel en 0,030 mg ethinylestradiol Hulpstof(fen) met bekend effect: Elke filmomhulde tablet bevat 66,3 mg lactosemonohydraat Voor de volledige lijst van hulpstoffen, zie rubriek FARMACEUTISCHE VORM Filmomhulde tablet Lamuna 20 0,020 mg/0,15 mg filmomhulde tabletten Witte, ronde, biconvexe, filmomhulde tabletten, gemarkeerd met 'L' aan de ene zijde en '1' aan de andere zijde. Lamuna 30 0,030 mg/0,15 mg filmomhulde tabletten Wit gekleurde, ronde, biconvexe, filmomhulde tabletten, gemarkeerd met 'DT' aan de ene zijde en 'EE2' aan de andere zijde. 4. KLINISCHE GEGEVENS 4.1 Therapeutische indicaties Orale anticonceptie. Bij de beslissing om Lamuna voor te schrijven, moet bij elke vrouw afzonderlijk rekening worden gehouden met haar huidige risicofactoren, in het bijzonder de risicofactoren voor veneuze trombo-embolie (VTE), en met wat het risico van VTE met Lamuna is in vergelijking met andere gecombineerde hormonale anticonceptiva (combined hormonal contraceptive, CHC) (zie rubrieken 4.3 en 4.4). 4.2 Dosering en wijze van toediening Dosering Hoe wordt Lamuna ingenomen? De tabletten moeten elke dag op ongeveer hetzelfde tijdstip worden ingenomen, indien nodig met wat vloeistof, in de volgorde die op de strip staat aangegeven. Op 21 achtereenvolgende dagen moet elke dag één tablet worden ingenomen. Er wordt pas met de volgende verpakking gestart na een tabletvrij interval van 7 dagen, waarin gewoonlijk sprake is van een onttrekkingsbloeding. Deze begint doorgaans op dag 2 3 na de laatste tablet en is mogelijk nog niet afgelopen voordat met de nieuwe strip wordt gestart. Hoe moet worden gestart met het innemen van Lamuna? Geen eerder gebruik van een hormonaal anticonceptivum (in de voorgaande maand)

2 De inname van de tabletten moet worden gestart op dag 1 van de natuurlijke cyclus van de vrouw (d.w.z. de eerste dag van de menstruatiebloeding). Het is ook toegestaan om te starten op dag 2 5, maar dan is het raadzaam tijdens de eerste cyclus voor de eerste 7 dagen van tabletinname tegelijk een barrièremethode toe te passen. Overstap van een CHC (gecombineerd hormonaal anticonceptivum [combined oral contraceptive, COC], vaginale ring of transdermale pleister) De vrouw moet bij voorkeur starten met Lamuna op de dag na de laatste werkzame tablet (de laatste tablet die de werkzame bestanddelen bevat) van haar vorige gecombineerde orale anticonceptivum, maar uiterlijk op de dag na het gebruikelijke tabletvrije interval of het interval met de placebotabletten van haar vorige gecombineerde orale anticonceptivum. Als een vaginale ring of een transdermale pleister werd gebruikt, moet de vrouw bij voorkeur met Lamuna starten op de dag van verwijdering, maar uiterlijk wanneer de volgende ring of pleister zou worden geplaatst. Overstap van een methode op basis van alleen progestogeen (pil, injectie of implantaat met alleen progestogeen) of van een spiraaltje (IUD) met progestogeenafgifte De vrouw kan op elke willekeurige dag overstappen van de tablet met alleen progestogeen (van een implantaat of een spiraaltje op de dag van verwijdering, van een injecteerbaar geneesmiddel wanneer de volgende injectie zou worden gegeven), maar moet in al die gevallen worden geadviseerd om gedurende de eerste 7 dagen van de tabletinname tegelijkertijd een barrièremethode te gebruiken. Na een abortus in het eerste trimester De vrouw kan onmiddellijk beginnen. Het is dan niet nodig een aanvullende anticonceptiemethode toe te passen. Na een bevalling of abortus in het tweede trimester Vrouwen moeten worden geïnstrueerd te starten op dag 21 tot 28 na de bevalling of abortus in het tweede trimester. Wanneer de vrouw later start, moet ze worden geadviseerd de eerste 7 dagen ook een barrièremethode te gebruiken. Als er echter al geslachtsgemeenschap heeft plaatsgevonden, moet een eventuele zwangerschap worden uitgesloten voor de vrouw begint met het gecombineerde orale anticonceptivum of moet worden gewacht tot de eerste menstruatie. Voor vrouwen die borstvoeding geven, zie rubriek 4.6. Wat te doen als er tabletten zijn overgeslagen? Als de vrouw minder dan 12 uur te laat is met de inname van een tablet, is de anticonceptieve werking niet verminderd. Ze moet de tablet innemen zodra ze eraan denkt en de volgende tabletten op het gebruikelijke tijdstip innemen. Als de vrouw meer dan 12 uur te laat is met de inname van een tablet, kan de anticonceptieve werking wel verminderd zijn. Bij overgeslagen tabletten gelden de volgende twee basisregels: 1.- De inname van tabletten mag nooit langer dan 7 dagen worden onderbroken. 2.- Om een adequate onderdrukking van de hypothalamus-hypofyse-ovarium-as te bereiken, zijn minimaal 7 dagen nodig van inname van tabletten, zonder onderbreking. In de dagelijkse praktijk kan dus het volgende advies worden gegeven: Week 1 De gebruiker moet de laatste overgeslagen tablet innemen zodra ze eraan denkt, zelfs als dit betekent dat ze twee tabletten tegelijk moet innemen. Vervolgens gaat ze verder met de inname van de tabletten op het gebruikelijke tijdstip. Daarnaast moet de eerstvolgende 7 dagen een barrièremethode (bijvoorbeeld een condoom) worden gebruikt. Als er geslachtsgemeenschap heeft plaatsgevonden in de voorgaande 7 dagen, moet rekening worden gehouden met de mogelijkheid van zwangerschap. Hoe meer tabletten er zijn overgeslagen en hoe dichter bij het tabletvrije interval, hoe hoger het risico van zwangerschap is. Week 2 De vrouw moet de laatste overgeslagen tablet innemen zodra ze eraan denkt, zelfs als dit betekent dat ze twee tabletten tegelijk moet innemen. Vervolgens gaat ze verder met de inname van de tabletten op het gebruikelijke tijdstip. Mits de vrouw tijdens de 7 dagen voorafgaand aan de eerste overgeslagen tablet haar

3 tabletten correct heeft ingenomen, is de toepassing van extra anticonceptie niet nodig. Als ze echter meer dan 1 tablet heeft overgeslagen, moet haar worden geadviseerd om gedurende 7 dagen extra voorzorgsmaatregelen te nemen. Week 3 Het risico van verminderde betrouwbaarheid is reëel vanwege het naderende tabletvrije interval van 7 dagen. Door aanpassing het innameschema kan een verminderde anticonceptieve werking echter nog steeds worden voorkomen. Door een van de volgende twee opties op te volgen, is het niet nodig extra anticonceptie toe te passen op voorwaarde dat de vrouw op de 7 dagen voorafgaand aan de eerste gemiste tablet alle tabletten correct heeft ingenomen. Als dat niet het geval is, dan moet ze de eerste van de deze twee opties kiezen en moet daarnaast tijdens de eerstvolgende 7 dagen extra voorzorgsmaatregelen worden genomen De vrouw moet de laatste overgeslagen tablet innemen zodra ze eraan denkt, zelfs als dit betekent dat ze twee tabletten tegelijk moet innemen. Vervolgens gaat ze verder met de inname van de tabletten op het gebruikelijke tijdstip. Er moet met de volgende strip worden gestart zodra de huidige strip leeg is, d.w.z. er mag niet worden gewacht tussen de strips. Er zal waarschijnlijk pas weer een onttrekkingsbloeding optreden zodra de tweede strip leeg is, maar op de dagen van tabletinname kan er tussentijds spotting of een doorbraakbloeding optreden De vrouw kan ook worden geadviseerd de inname van de tabletten van de huidige strip te staken en meteen een tabletvrij interval te laten ingaan van maximaal 7 dagen, inclusief de dagen waarop ze inname van de tabletten was vergeten. Daarna gaat de vrouw verder met de volgende strip. Als de vrouw tabletten heeft overgeslagen en geen onttrekkingsbloeding heeft gekregen tijdens het eerste normale tabletvrije interval, moet rekening worden gehouden met de mogelijkheid van een zwangerschap. Wat te doen in geval van gastro-intestinale stoornissen? In geval van ernstige gastro-intestinale stoornissen (bijv. braken of diarree) is de absorptie mogelijk niet volledig en moet aanvullende anticonceptie worden toegepast. Als er binnen 3 4 uur na inname van de tablet braken optreedt, moet zo snel mogelijk een nieuwe (vervangende) tablet worden ingenomen. De nieuwe tablet moet zo mogelijk binnen 12 uur na het gebruikelijke tijdstip van de tabletinname worden ingenomen. Als er meer dan 12 uur zijn verstreken, is het advies bij overgeslagen tabletten van toepassing dat wordt gegeven in rubriek 4.2: Wat te doen als er tabletten zijn overgeslagen?. Als de vrouw haar normale innameschema niet wil veranderen, moet ze de extra tablet(ten) uit een andere strip gebruiken. Het uitstellen van een onttrekkingsbloeding Om een menstruatie uit te stellen, moet de vrouw zonder tabletvrij interval met een andere strip van Lamuna verdergaan. De innameperiode kan zolang worden verlengd als gewenst tot de tweede strip op is. Tijdens de verlenging van de innameperiode kan er een doorbraakbloeding of spotting optreden. De regelmatige inname van Lamuna wordt vervolgens hervat na het gebruikelijke tabletvrije interval van 7 dagen. Om de menstruatie te verschuiven naar een andere dag van de week dan met het huidige innameschema, kan worden geadviseerd het eerstkomende tabletvrije interval met het gewenste aantal dagen in te korten. Hoe korter het interval, hoe groter de kans dat er geen doorbraakbloeding zal plaatsvinden en dat de vrouw tijdens gebruik van de volgende strip een doorbraakbloeding en spotting krijgt (net zoals bij het uitstellen van een menstruatie). Pediatrische patiënten De veiligheid en werkzaamheid van desogestrel bij adolescenten jonger dan 18 jaar zijn nog niet vastgesteld. Er zijn geen gegevens beschikbaar. Wijze van toediening Oraal gebruik 4.3 Contra-indicaties

4 CHC's mogen niet worden gebruikt in de volgende situaties. Mocht een van deze situaties zich voor het eerst voordoen tijdens het gebruik van een CHC, moet de inname van het geneesmiddel onmiddellijk worden gestaakt. Overgevoeligheid voor de werkzame stoffen of voor gelijk welke van de in rubriek 6.1 vermelde hulpstoffen. Aanwezigheid of risico van veneuze trombo-embolie (VTE) o o Veneuze trombo-embolie bestaande VTE (bij gebruik van anticoagulantia) of een voorgeschiedenis van VTE (bijv. diepe veneuze trombose [DVT] of longembolie [LE]) Bekende erfelijke of verworven predispositie voor veneuze trombo-embolie, zoals APCresistentie (inclusief factor V Leiden), antitrombine III-deficiëntie, proteïne C-deficiëntie, proteïne S-deficiëntie o Zware operatieve ingreep met langdurige immobilisatie (zie rubriek 4.4) o Een hoog risico van veneuze trombo-embolie door de aanwezigheid van meerdere risicofactoren (zie rubriek 4.4) Aanwezigheid of risico van arteriële trombo-embolie (ATE) o o o o o Arteriële trombo-embolie bestaande arteriële trombo-embolie, voorgeschiedenis van arteriële trombo-embolie (bijv. myocardinfarct) of prodromale aandoening (bijv. angina pectoris) Cerebrovasculaire ziekte bestaande beroerte, voorgeschiedenis van beroerte of prodromale aandoening (bijv. transiënte ischemische aanval, TIA) Bekende erfelijke of verworven predispositie voor arteriële trombo-embolie, zoals hyperhomocysteïnemie en antifosfolipide-antistoffen (anticardiolipine-antistoffen, lupus anticoagulans). Voorgeschiedenis van migraine met focale neurologische verschijnselen. Een hoog risico van arteriële trombo-embolie als gevolg van meerdere risicofactoren (zie rubriek 4.4) of van de aanwezigheid van één ernstige risicofactor, bijv. diabetes mellitus met vasculaire verschijnselen ernstige hypertensie ernstige dyslipoproteïnemie Pancreatitis of een voorgeschiedenis ervan indien in verband gebracht met ernstige hypertriglyceridemie Aanwezigheid of voorgeschiedenis van ernstige leverziekte zolang de leverfunctiewaarden niet zijn genormaliseerd Aanwezigheid of voorgeschiedenis van levertumoren (goedaardig of kwaadaardig) Bekende of vermoede, door geslachtshormonen beïnvloede maligniteiten (bijv. van de geslachtsorganen of de borsten) Endometriumhyperplasie Niet-gediagnosticeerd vaginaal bloedverlies Bekende of vermoede zwangerschap De aanwezigheid van één ernstige risicofactor of meerdere risicofactoren voor veneuze of arteriële ziekte kan eveneens een contra-indicatie vormen (zie rubriek 4.4). Lamuna is gecontra-indiceerd voor gelijktijdig gebruik met geneesmiddelen die ombitasvir/paritaprevir/ritonavir en dasabuvir bevatten (zie rubrieken 4.4 en 4.5). 4.4 Bijzondere waarschuwingen en voorzorgen bij gebruik Waarschuwingen Als de vrouw een van de onderstaande aandoeningen of risicofactoren vertoont, moet de geschiktheid van Lamuna met de vrouw worden besproken.

5 In geval van eerste optreden of verergering van een van die aandoeningen of risicofactoren, moet de vrouw de raad krijgen om contact op te nemen met haar arts om na te gaan of het gebruik van Lamuna moet worden stopgezet. 1. Circulatiestoornissen In geval van antistollingsbehandeling (coumarinen) moet een adequate alternatieve anticonceptie worden ingesteld vanwege de teratogeniciteit van deze antistollingsbehandeling. Risico van veneuze trombo-embolie (VTE) Het gebruik van ieder CHC verhoogt het risico op veneuze trombo-embolie (VTE) vergeleken met nietgebruik. Geneesmiddelen die levonorgestrel, norgestimaat of norethisteron bevatten, worden in verband gebracht met het laagste risico op VTE. Andere geneesmiddelen, zoals Lamuna, kunnen een wel tweemaal zo hoog risico hebben als deze middelen. De beslissing om een ander middel te gebruiken dan een middel met het laagste VTE-risico mag uitsluitend worden genomen nadat dit met de vrouw is besproken om zeker te zijn dat ze begrijpt wat het risico op VTE met Lamuna is, hoe haar huidige risicofactoren dit risico beïnvloeden en dat haar risico op VTE in het allereerste jaar van het gebruik het hoogst is. Er zijn daarnaast aanwijzingen dat het risico verhoogd is wanneer na een onderbreking van 4 weken of langer opnieuw wordt gestart met een CHC. Ongeveer 2 van de vrouwen die geen CHC gebruiken en niet zwanger zijn, zullen over een periode van één jaar VTE ontwikkelen. Bij gelijk welke afzonderlijke vrouw kan het risico echter veel hoger zijn, afhankelijk van haar onderliggende risicofactoren (zie hieronder). Geschat 1 wordt dat van de vrouwen die een CHC met desogestrel gebruiken er 9 tot 12 vrouwen over een periode van één jaar een VTE ontwikkelen tegenover ongeveer 6 2 vrouwen die een CHC met levonorgestrel gebruiken. In beide gevallen is het aantal VTE's per jaar lager dan het verwachte aantal bij vrouwen tijdens de zwangerschap of de postpartumperiode. VTE kan in 1 2% van de gevallen een dodelijke afloop hebben. Aantal VTEvoorvallen Aantal VTE-gebeurtenissen per vrouwen in één jaar Geen CHC* (2 voorvallen) CHC met levonorgestrel (5 CHC met desogestrel ( Deze incidenties werden geschat op basis van het geheel van epidemiologische onderzoeksgegevens, met gebruikmaking van relatieve risico's voor de verschillende geneesmiddelen vergeleken met CHC's die levonorgestrel bevatten. 2 Middelste punt van het bereik van 5 7 per vrouwen per jaar, op basis van een relatief risico van levonorgestrelbevattende CHC's versus niet-gebruik van ongeveer 2,3 tot 3,6

6 7 voorvallen) voorvallen) In zeer zeldzame gevallen is bij gebruiksters van een CHC trombose in andere bloedvaten gemeld, bijv. in hepatische, mesenteriale, renale of retinale venen en arteriën. Risicofactoren voor VTE Het risico van veneuze trombo-embolische complicaties bij gebruiksters van een CHC kan substantieel verhoogd zijn bij een vrouw met bijkomende risicofactoren, vooral als er sprake is van meerdere risicofactoren (zie tabel). Lamuna is gecontra-indiceerd als een vrouw meerdere risicofactoren heeft waardoor ze een hoog risico op veneuze trombose heeft (zie rubriek 4.3). Als een vrouw meer dan één risicofactor heeft, is het mogelijk dat de stijging van het risico sterker is dan de som van de afzonderlijke factoren in dit geval dient rekening te worden gehouden met haar totale risico op VTE. Als de balans van voordelen en risico s als negatief wordt beschouwd, mag er geen CHC worden voorgeschreven (zie rubriek 4.3). Tabel: Risicofactoren voor VTE Risicofactor Obesitas (body mass index hoger dan 30 kg/m²) Langdurige immobilisatie, een zware operatieve ingreep, elke operatie aan de benen of het bekken, neurochirurgie of ernstig trauma Opmerking Het risico stijgt substantieel naarmate de BMI toeneemt. Het is vooral belangrijk om te kijken of er ook andere risicofactoren aanwezig zijn. In deze situaties is het aan te raden te stoppen met het gebruik van de pleister/pil/ring (in het geval van electieve chirurgie minimaal vier weken van tevoren) en om het gebruik pas twee weken na volledige hermobilisatie weer te hervatten. Een andere methode van anticonceptie moet worden gebruikt om onbedoelde zwangerschap te vermijden. Antitrombotische behandeling moet worden overwogen als Lamuna niet van tevoren is gestaakt. Opmerking: tijdelijke immobilisatie, waaronder > 4 uur reizen per vliegtuig, kan ook een risicofactor voor VTE zijn, vooral bij vrouwen met andere risicofactoren. Een positieve familieanamnese (veneuze trombo-embolie bij een broer/zus of ouder, met name op relatief jonge leeftijd, bijv. jonger dan 50). Andere medische aandoeningen die zijn geassocieerd met VTE Stijgende leeftijd Als een erfelijke predispositie wordt vermoed, moet de vrouw voor advies worden verwezen naar een specialist voordat wordt besloten over eventueel CHC-gebruik. Kanker, systemische lupus erythematosus, hemolytisch uremisch syndroom, chronische ontstekingsziekte van de darm (ziekte van Crohn of colitis ulcerosa) en sikkelcelziekte Met name boven de 35 jaar

7 Er is geen consensus over de mogelijke rol van spataders en oppervlakkige tromboflebitis bij het ontstaan of de progressie van veneuze trombose. Rekening moet worden gehouden met het verhoogde risico op trombo-embolie in de zwangerschap en met name in de 6 weken durende periode van het puerperium (zie voor informatie over Zwangerschap en borstvoeding rubriek 4.6). Symptomen van VTE (diep-veneuze trombose en pulmonale embolie) Als symptomen optreden, moeten vrouwen worden geadviseerd om onmiddellijk medische hulp in te roepen en de behandelaar te informeren dat zij een CHC gebruikt. Symptomen van diepveneuze trombose (DVT) omvatten onder andere: unilaterale zwelling van het been en/of de voet of naast een vene in het been; pijnlijk of gevoelig been, vaak alleen als men staat of loopt; toename van de warmte in het getroffen been; roze of verkleurde huid op het been. Symptomen van pulmonale embolie (PE) omvatten onder andere: plotseling ontstaan van onverklaarde kortademigheid of snelle ademhaling; plotseling hoesten dat kan zijn geassocieerd met hemoptyse; scherpe pijn op de borst; ernstig licht gevoel in het hoofd of duizeligheid; snelle of onregelmatige hartslag. Sommige van deze symptomen (bijv. kortademigheid, hoesten ) zijn niet-specifiek en zouden verkeerd kunnen worden uitgelegd als vaker voorkomende of minder ernstige voorvallen (bijv. luchtweginfecties). Andere tekenen van vasculaire occlusie omvatten onder andere: plotselinge pijn, zwelling en lichte blauwe verkleuring van een extremiteit. Als de occlusie in het oog optreedt, kunnen de symptomen variëren van pijnloze vertroebeling van het zicht tot verlies van het zicht. Soms kan verlies van het zicht vrijwel onmiddellijk optreden. Risico op arteriële trombo-embolie (ATE) Epidemiologisch onderzoek heeft verband gelegd tussen het gebruik van CHC's en een verhoogd risico op arteriële trombo-embolie (myocardinfarct) of op een cerebrovasculair accident (bijv. transiënte ischemische aanval, beroerte). Arteriële trombo-embolische voorvallen kunnen fataal zijn. Risicofactoren voor ATE Het risico op arteriële trombo-embolische complicaties of op een cerebrovasculair accident bij CHCgebruikers neemt toe bij vrouwen met risicofactoren (zie tabel). Lamuna is gecontra-indiceerd als een vrouw één of meer ernstige risicofactoren heeft voor ATE waardoor zij een hoog risico loopt op arteriële trombose (zie rubriek 4.3). Als een vrouw meer dan één risicofactor heeft, is het mogelijk dat de stijging van het risico groter is dan de som van de individuele factoren - in dat geval moet worden gekeken naar haar totale risico. Als het evenwicht van voordelen en risico's als negatief wordt beschouwd, mag geen CHC worden voorgeschreven (zie rubriek 4.3). Tabel: Risicofactoren voor ATE Risicofactor Stijgende leeftijd Roken Opmerking Met name boven de 35 jaar Vrouwen moet worden geadviseerd om niet te roken als

8 zij een CHC willen gebruiken. Vrouwen boven de 35 die blijven roken, moet met klem worden aangeraden om een andere anticonceptiemethode te gebruiken. Hypertensie Obesitas (body mass index boven de 30 kg/m 2 ) Positieve familieanamnese (ooit arteriële trombo-embolie bij een broer/zus of ouder, met name op relatief jonge leeftijd, bijv. beneden de 50). Migraine Andere medische aandoeningen die zijn geassocieerd met vasculaire bijwerkingen Het risico stijgt aanzienlijk naarmate de BMI stijgt. Met name van belang bij vrouwen met aanvullende risicofactoren Als een erfelijke predispositie wordt vermoed, moet de vrouw voor advies worden verwezen naar een specialist voordat wordt besloten over eventueel CHC-gebruik. Een toename in de frequentie of ernst van migraine bij gebruik van CHC (die prodromaal kan zijn van een cerebrovasculair voorval) kan een reden zijn voor onmiddellijke staking Diabetes mellitus, hyperhomocysteïnemie, valvulaire hartziekte en atriumfibrillatie, dyslipoproteïemie en systemische lupus erythematosus. Symptomen van ATE Als symptomen optreden, moeten vrouwen worden geadviseerd om onmiddellijk medische hulp in te roepen en de behandelaar te informeren dat zij een CHC gebruikt. Symptomen van een cerebrovasculair accident omvatten onder andere: plotseling doof of zwak gevoel in gelaat, arm of been, met name aan één zijde van het lichaam; plotselinge problemen met lopen, duizeligheid, verlies van evenwicht of coördinatie; plotselinge verwardheid, spraakproblemen of begripsproblemen; plotselinge problemen met het zicht in één of beide ogen; plotselinge, ernstige of langdurige hoofdpijn zonder bekende oorzaak; verlies van bewustzijn of flauwvallen met of zonder insult (grand mal). Tijdelijke symptomen suggereren dat het voorval een transiënte ischemische aanval (TIA) is. Symptomen van myocardinfarct (MI) omvatten onder andere: pijn, ongemak, druk, zwaar gevoel, gevoel van knijpen of een vol gevoel in de borst, in de arm of onder het borstbeen; ongemak uitstralend naar de rug, kaak, keel, arm, maag; vol gevoel, gevoel van indigestie of gevoel dat men zal stikken; transpiratie, misselijkheid, braken of duizeligheid; extreme zwakte, angst of kortademigheid; snelle of onregelmatige hartslag. 2. Tumoren Epidemiologisch onderzoek geeft aan dat langdurig gebruik van orale anticonceptiemiddelen een risicofactor oplevert voor de ontwikkeling van baarmoederhalskanker bij vrouwen die zijn geïnfecteerd met

9 het humaan papilomavirus (HPV). Er is echter nog onzekerheid over de mate waarin deze bevinding wordt beïnvloed door verwarrende effecten (bijv. verschillen in aantal sekspartners of in gebruik van barrièreanticonceptiemiddelen). Een meta-analyse uit 54 epidemiologische onderzoeken meldde dat er een iets verhoogd risico bestaat (RR = 1,24) op de diagnose borstkanker bij vrouwen die momenteel COC's gebruiken. Het extra risico verdwijnt geleidelijk in de loop van de 10 jaar na het staken van het gebruik van COC's. Omdat borstkanker zelden voorkomt bij vrouwen onder de 40 jaar is het extra aantal borstkankerdiagnoses bij huidige en recente COCgebruiksters klein vergeleken met het totale risico op borstkanker. Deze onderzoeken bieden geen bewijs voor een causaal verband. Het waargenomen patroon van verhoogd risico kan het gevolg zijn van een eerdere diagnose borstkanker bij COC-gebruiksters, de biologische effecten van COC's of een combinatie van beide. De gevallen van borstkanker die zijn gediagnosticeerd bij vrouwen die ooit COC's hebben gebruikt, zijn vaak minder voortgeschreden dan de gevallen van kanker die worden gediagnosticeerd bij vrouwen die nooit COC's hebben gebruikt. In zeldzame gevallen zijn benigne levertumoren en in nog zeldzamere gevallen maligne levertumoren gemeld bij gebruiksters van COC's. In geïsoleerde gevallen hebben deze tumoren geleid tot levensbedreigende intra-abdominale bloedingen. Een levertumor moet worden overwogen in de differentiaaldiagnose als ernstige pijn in de bovenbuik, leververgroting of tekenen van intra-abdominale bloeding optreden bij vrouwen die COC's gebruiken. Met het gebruik van de hogergedoseerde COC's (50 µg ethinylestradiol) wordt het risico op endometrium- en eierstokkanker verlaagd. Of dit ook van toepassing is op lager gedoseerde COC's moet nog worden bevestigd. Bij het gebruik van de hoger gedoseerde COC s (50 µg ethinylestradiol) is het risico op endometrium- en ovariumkanker verminderd. Of dit ook geldt voor de lager gedoseerde COC s moet nog bewezen worden. 3. Andere voorwaarden Vrouwen met hypertriglyceridemie of een familieanamnese daarvan kunnen een verhoogd risico hebben op pancreatitis als zij COC's gebruiken. Hoewel kleine stijgingen van de bloeddruk zijn gemeld bij veel vrouwen die COC's gebruiken, komen klinisch relevante stijgingen zelden voor. Slechts in deze zeldzame gevallen is onmiddellijk stoppen met het gebruik van COC vereist. Als tijdens het gebruik van een COC bij reeds bestaande hypertensie constant verhoogde bloeddrukwaarden of een aanzienlijke stijging van de bloeddruk niet adequaat reageren op behandeling met antihypertensiva, moet de COC worden teruggetrokken. Waar dat als passend wordt beschouwd, kan het gebruik van COC worden hervat als normotensieve waarden kunnen worden bereikt met antihypertensieve behandeling. Het optreden of verslechteren van de volgende aandoeningen is gemeld bij zowel zwangerschap als COCgebruik, maar het bewijs van een verband met COC-gebruik is niet sluitend: geelzucht en/of aan cholestase gerelateerde pruritus; galstenen; porfyrie; systemische lupus erythematosus; hemolytisch uremisch syndroom; chorea van Sydenham; herpes gestationis; otosclerosegerelateerd gehoorverlies, (erfelijk) angiooedeem. Acute of chronische stoornissen van de leverfunctie kunnen het noodzakelijk maken om te stoppen met het gebruik van COC tot de markers van de leverfunctie weer normaal worden. Terugkeer van cholestatische geelzucht en/of cholestasegerelateerde pruritus die eerder optrad tijdens de zwangerschap of tijdens eerder gebruik van sekssteroïden maakt het staken van COC's noodzakelijk. Hoewel COC's een effect kunnen hebben op de perifere insulineresistentie en de glucosetolerantie is er geen bewijs voor een noodzaak tot verandering van het therapeutisch regime bij diabetici die COC's gebruiken. Vrouwen met diabetes moeten echter nauwgezet worden geobserveerd, met name in de vroege fase van COC-gebruik. Verslechtering van endogene depressie, van epilepsie, van ziekte van Crohn en van colitis ulcerosa is gemeld tijdens gebruik van COC.

10 Chloasma kan soms optreden, met name bij vrouwen met een voorgeschiedenis van chloasma gravidarum. Vrouwen met een neiging tot chloasma moeten in de periode waarin zij COC's gebruiken blootstelling aan de zon en aan ultraviolette straling vermijden. Dit geneesmiddel bevat lactosemonohydraat. Patiënten met zeldzame erfelijke problemen van galactoseintolerantie, de Lapp lactasedeficiëntie of glucose-galactosemalabsorptie mogen dit geneesmiddel niet gebruiken. Medisch onderzoek/consult Voorafgaand aan de start of de hernieuwde start van het gebruik van Lamuna moet een volledige anamnese (inclusief familie-anamnese) worden afgenomen en moet zwangerschap worden uitgesloten. De bloeddruk moet worden gemeten en een lichamelijk onderzoek moet worden verricht, op geleide van de contraindicaties (zie rubriek 4.3) en waarschuwingen (zie rubriek 4.4). Het is belangrijk om de aandacht van een vrouw te vestigen op de informatie over veneuze en arteriële trombose, inclusief het risico van Lamuna vergeleken met andere CHC's, de symptomen van VTE en ATE, de bekende risicofactoren en wat er moet worden gedaan in het geval van een vermoede trombose. De vrouw moet ook worden geïnstrueerd om nauwgezet de bijsluiter te lezen en zich te houden aan het gegeven advies. De frequentie en aard van onderzoeken moet zijn gebaseerd op vastgestelde praktijkrichtlijnen en moeten worden aangepast aan de individuele vrouw. Vrouwen moet worden verteld dat hormonale anticonceptiemiddelen geen bescherming bieden tegen hivinfecties (aids) en andere seksueel overgedragen ziekten. Verhoogde ALAT-waarden Tijdens klinische onderzoeken waarin patiënten met een infectie met het hepatitis-c-virus (HCV) werden behandeld met geneesmiddelen met ombitasvir/paritaprevir/ritonavir en dasabuvir met of zonder ribavirine, kwam een transaminase (ALAT)-verhoging van meer dan 5 keer de bovengrens van de normaalwaarde (ULN) significant vaker voor bij vrouwen die ethinylestradiolbevattende geneesmiddelen gebruikten, zoals gecombineerde hormonale anticonceptiva (CHC s) (zie rubrieken 4.3 en 4.5). Verminderde werkzaamheid De werkzaamheid van COC's kan verminderd zijn in het geval van bijvoorbeeld het niet innemen van tabletten (zie rubriek 4.2), maagdarmstoornissen (zie rubriek 4.2) of gelijktijdige geneesmiddelen (zie rubriek 4.5). Het kruidenpreparaat sint-janskruid (Hypericum perforatum) mag niet gelijktijdig worden gebruikt met dit geneesmiddel, omdat het risico bestaat op verminderde plasmaconcentraties, met verminderd klinisch effect van Lamuna als gevolg (zie rubriek 4.5). Verminderde cycluscontrole Bij alle COC's kan onregelmatige bloeding (spotting of doorbraakbloeding) optreden, met name tijdens de eerste maanden van gebruik. Daarom is de beoordeling van onregelmatige bloeding alleen van belang na een gewenningsperiode van ongeveer drie cycli. Als de bloedingsonregelmatigheden aanhouden of optreden na eerdere regelmatige cycli, moeten niethormonale oorzaken worden overwogen en worden adequate diagnostische metingen om maligniteit of zwangerschap uit te sluiten aanbevolen. Hiertoe kan curettage behoren. Bij sommige vrouwen is het mogelijk dat geen onttrekkingsbloeding optreedt tijdens de tabletvrije tussenperiode. Als de COC is ingenomen volgens de in rubriek 4.2 beschreven aanwijzingen is het onwaarschijnlijk dat de vrouw zwanger is. Als de COC echter niet volgens deze aanwijzingen is ingenomen voorafgaand aan de eerste gemiste onttrekkingsbloeding of als twee onttrekkingsbloedingen worden gemist, moet zwangerschap worden uitgesloten voordat met het COC-gebruik wordt doorgegaan. 4.5 Interactie met andere geneesmiddelen en andere vormen van interactie NB: De voorschrijfinformatie van gelijktijdige medicaties moet worden geraadpleegd om mogelijke interacties te bepalen.

11 Effecten van andere geneesmiddelen op Lamuna Interacties kunnen optreden met geneesmiddelen die de microsomale enzymen induceren, wat kan resulteren in een verhoogde klaring van geslachtshormonen en wat kan leiden tot doorbraakbloeding en/of mislukken van anticonceptie. Behandeling Enzyminductie kan al worden geobserveerd na een paar dagen van de behandeling. De maximale enzyminductie wordt in het algemeen binnen een paar weken gezien. Na het stoppen van de geneesmiddelentherapie kan de enzyminductie nog wel 4 weken aanhouden. Kortdurende behandeling Vrouwen onder behandeling met deze enzyminducerende geneesmiddelen moeten naast de COC tijdelijk een barrièremiddel gebruiken of een andere anticonceptiemethode kiezen. Het barrièremiddel moet tijdens de volledige duur van de gelijktijdige geneesmiddelenbehandeling en nog 28 dagen na het stoppen van de behandeling gebruikt worden. Als het gebruik van de geneesmiddelentherapie wordt voortgezet na het eind van de tabletten in de COCblisterverpakking, moet met het volgende pak COC worden begonnen zonder het gebruikelijke tabletvrije interval. Langdurige behandeling Bij vrouwen die een langdurige behandeling met enzyminducerende werkzame stoffen ondergaan, wordt een andere betrouwbare, niet-hormonale anticonceptiemethode aangeraden. In de literatuur zijn de volgende interacties gemeld. Stoffen die de klaring van COC s verhogen (verminderde werkzaamheid van COC s door enzyminductie), bijvoorbeeld: Barbituraten, bosentan, carbamazepine, fenytoïne, primidon, rifampicine, en hiv-medicatie ritonavir, nevirapine en efavirenz en mogelijk ook felbamaat, griseofulvine, oxcarbazepine, topiramaat en producten die het kruidenmiddel sint-janskruid (Hypericum perforatum) bevatten. Stoffen met variabele effecten op de klaring van COC s: Veel combinaties van hiv-proteaseremmers en niet-nucleoside reverse transcriptaseremmers, inclusief combinaties met HCV-remmers, kunnen, wanneer gelijktijdig toegediend met COC s, de plasmaconcentraties van oestrogeen of progestagenen verhogen of verlagen. In sommige gevallen kan het netto-effect van deze veranderingen klinisch relevant zijn. Daarom moet de voorschrijfinformatie van hiv/hcv-geneesmiddelen die gelijktijdig worden toegediend, worden geraadpleegd om mogelijke interacties vast te stellen en alle daarmee samenhangende aanbevelingen. In geval van twijfel dient een extra barrièrevormende anticonceptiemethode te worden gebruikt door vrouwen die een behandeling ondergaan met een proteaseremmer of niet-nucleoside reverse transcriptaseremmers. Stoffen die de klaring van desogestrel/ethinylestradiol verlagen (enzymremmers) De klinische relevantie van mogelijke interacties met enzymremmers blijft onbekend. Gelijktijdige toediening van sterke (bv. ketoconazol, itraconazol, claritromycine) of matige (bv. fluconazol, diltiazem, erytromycine) CYP3A4-remmers, kan de plasmaconcentraties van oestrogenen of progestagenen, waaronder etonogestrel, verhogen. Etoricoxibdoseringen van 60 tot 120 mg/dag lieten respectievelijk een 1,4- tot 1,6-voudige verhoging van de plasmaconcentratie ethinylestradiol zien, wanneer gelijktijdig ingenomen met een gecombineerd hormonaal contraceptief dat 0,035 mg ethinylestradiol bevatte. Effecten van Lamuna op andere geneesmiddelen

12 Orale anticonceptiemiddelen kunnen invloed hebben op het metabolisme van bepaalde andere actieve stoffen. Daardoor kunnen plasma- en weefselconcentraties hetzij toenemen (bijv. ciclosporine) of afnemen (bijv. lamotrigine). Farmacodynamische interacties Bij gelijktijdig gebruik met geneesmiddelen die ombitasvir/paritaprevir/ritonavir en dasabuvir met of zonder ribavirine bevatten, kan het risico op verhoogde ALAT-waarden toenemen (zie rubrieken 4.3 en 4.4). Daarom moeten Lamuna-gebruiksters op een alternatieve vorm van anticonceptie overschakelen (bv. anticonceptiva met alleen progestageen of niet-hormonale methoden) voordat de behandeling met dit combinatiemiddel wordt gestart. Lamuna kan 2 weken na afloop van de behandeling met het combinatiemiddel worden hervat. Laboratoriumtests Het gebruik van anticonceptiesteroïden kan invloed hebben op bepaalde laboratoriumtests, waaronder biochemische parameters van lever-, schildklier-, bijnier- en nierfunctie, plasmaspiegels van (carrier-) eiwitten, bijv. corticosteroïdenbindende globuline- en lipide-/lipoproteïnefracties, parameters van waterstofmetabolisme en parameters van coagulatie en fibrinolyse. Veranderingen blijven in het algemeen binnen het normale laboratoriumbereik. 4.6 Vruchtbaarheid, zwangerschap en borstvoeding Zwangerschap Lamuna is niet geïndiceerd tijdens de zwangerschap. Als zwangerschap optreedt tijdens het gebruik van Lamuna, moet verdere inname worden gestopt. Uit de meeste epidemiologische onderzoeken is echter geen verhoogd risico op geboortedefecten gebleken bij kinderen van vrouwen die voorafgaand aan de zwangerschap COC's gebruikten, noch een teratogeen effect bij onbedoeld gebruik van COC's vroeg in de zwangerschap. Het verhoogde risico op VTE tijdens de postpartumperiode moet bij het opnieuw starten van Lamuna in overweging worden genomen (zie rubrieken 4.2 en 4.4). Borstvoeding Het geven van borstvoeding kan worden beïnvloed door COC's omdat deze de kwantiteit kan verminderen en de samenstelling van moedermelk kan veranderen. Daarom moet het gebruik van COC's in het algemeen niet worden aanbevolen tot de borstvoeding gevende moeder het kind compleet van de borstvoeding heeft afgewend. Kleine hoeveelheden van de anticonceptiesteroïden en/of hun metabolieten kunnen worden uitgescheiden met de melk maar er is geen bewijs dat dit een negatieve invloed heeft op de gezondheid van de zuigeling. 4.7 Beïnvloeding van de rijvaardigheid en het vermogen om machines te bedienen Lamuna heeft geen of een te verwaarlozen invloed op de rijvaardigheid of het vermogen om machines te bedienen. 4.8 Bijwerkingen Net als geldt voor alle COC's, kunnen veranderingen in vaginale bloedingspatronen optreden, met name tijdens de eerste maanden van gebruik. Hiertoe behoren mogelijk veranderingen in bloedingsfrequentie (afwezig, minder, vaker of continu), -intensiteit (verminderd of toegenomen) of -duur. De volgende bijwerkingen zijn gemeld door gebruiksters van desogestrel/ethinylestradiol of andere gecombineerde orale anticonceptiemiddelen en worden genoemd in de onderstaande tabel 1. Systeemorgaanklasse Vaak (> 1/100) Soms (> 1/1.000 tot < 1/100) Infecties en parasitaire aandoeningen Immuunsysteemaandoeningen Zelden (< 1/1.000) Vaginale candidiase Overgevoeligheid

13 Voedings- en stofwisselingsstoornissen Vochtretentie Psychische stoornissen Depressieve stemming, stemmingsveranderinge n Verminderd libido Verhoogd libido Zenuwstelselaandoeningen Hoofdpijn Duizeligheid, nervositeit, migraine Oogaandoeningen Intolerantie voor contactlenzen Evenwichtsorgaan- en Otosclerose ooraandoeningen Bloedvataandoeningen Hypertensie Trombo-embolie (VTE/ATE) Maagdarmstelselaandoeningen Misselijkheid, buikpijn Braken, diarree Huid- en onderhuidaandoeningen Voortplantingsstelsel- en borstaandoeningen Gevoelige borsten, pijnlijke borsten, onregelmatige bloeding Uitslag, urticaria, acne Borstvergroting, amenorroe, metorrhagie Erythema nodosum, erythema multiforme, pruritus, alopecia Vaginale afscheiding, afscheiding uit de borst Onderzoeken Gewichtstoename Gewichtsafname 1 De meest geschikte MedDRA-term (versie 8.0) voor het beschrijven van een bepaalde bijwerking wordt genoemd. Synoniemen of gerelateerde aandoeningen worden niet genoemd, maar hiermee moet wel rekening worden gehouden. Beschrijving van geselecteerde bijwerkingen Een verhoogd risico op arteriële en veneuze trombotische en trombo-embolische voorvallen, waaronder myocardinfarct, beroerte, transiënte ischemische aanvallen, veneuze trombose en pulmonale embolie is waargenomen bij vrouwen die CHC's gebruiken. Deze worden uitgebreider beschreven in rubriek 4.4. Een aantal bijwerkingen is gemeld bij vrouwen die gecombineerde orale anticonceptiemiddelen gebruiken. Deze worden uitgebreider beschreven in rubriek 4.4. Deze omvatten: Hypertensie; Hormoonafhankelijke tumoren (bijv. levertumoren, borstkanker); Optreden of verslechtering van aandoeningen waarvoor een associatie met gebruik van orale anticonceptie niet is aangetoond: Ziekte van Crohn, colitis ulcerosa, epilepsie, migraine, endometriose, uterusmyoom, porfyrie, systemische lupus erythematosus, herpes gestationis, chorea van Sydenham, hemolytisch uremisch syndroom, cholestatische geelzucht; Chloasma; Acute of chronische stoornissen van de leverfunctie kunnen het noodzakelijk maken om te stoppen met het gebruik van COC tot de markers van de leverfunctie weer normaal worden. Bij vrouwen met erfelijk angio-oedeem kunnen exogene oestrogenen symptomen van angio-oedeem induceren of verergeren. De frequentie van de diagnose borstkanker is licht verhoogd onder gebruiksters van orale anticonceptie. Omdat borstkanker zelden voorkomt bij vrouwen onder de 40 jaar is het extra aantal borstkankerdiagnoses

14 klein vergeleken met het totale risico op borstkanker. Causaal verband met COC is onbekend. Zie voor meer informatie rubrieken 4.3 en 4.4. Interacties Doorbraakbloedingen en/of mislukken van anticonceptie kunnen ontstaan door interactie van andere geneesmiddelen (enzyminducerende middelen) met orale anticonceptiva (zie rubriek 4.5). Melding van vermoedelijke bijwerkingen Het is belangrijk om na toelating van het geneesmiddel vermoedelijke bijwerkingen te melden. Op deze wijze kan de verhouding tussen voordelen en risico s van het geneesmiddel voortdurend worden gevolgd. Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg wordt verzocht alle vermoedelijke bijwerkingen te melden via Voor België Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten Afdeling Vigilantie EUROSTATION II Victor Hortaplein, 40/ 40 B-1060 Brussel Website: adversedrugreactions@fagg-afmps.be Voor Luxemburg Direction de la Santé Centre Régional de Pharmacovigilance de Lorraine Nancy (F) Overdosering Er is nog geen ervaring met overdosering met Lamuna. Op basis van algemene ervaring met gecombineerde orale anticonceptiemiddelen zijn symptomen die in dit geval mogelijk kunnen optreden: misselijkheid, braken en, bij jonge meisjes, lichte vaginale bloeding. Er zijn geen tegenmiddelen en verdere behandeling moet symptomatisch zijn. 5. FARMACOLOGISCHE EIGENSCHAPPEN 5.1 Farmacodynamische eigenschappen Farmacotherapeutische groep: Progestogenen en estrogenen, vaste combinaties ATC-code: G 03 AA 09 De anticonceptieve werking van COC's is gebaseerd op interactie van verschillende factoren waarvan de remming van de ovulatie en veranderingen in de cervicale secretie het belangrijkst zijn. Behalve bescherming tegen zwangerschap hebben COC's verscheidene positieve eigenschappen die, naast de negatieve eigenschappen (zie Waarschuwingen, Bijwerkingen), nuttig kunnen zijn bij het nemen van een beslissing over de methode van geboorteregeling. De cyclus is regelmatiger, de menstruatie is vaak minder pijnlijk en de bloeding is lichter. Het laatste kan leiden tot een daling van het optreden van ijzerdeficiëntie. In het grootste multicenteronderzoek (n= cycli), wordt de ongecorrigeerde Pearl-index geschat op 0,1 (95% betrouwbaarheidsinterval 0,0-0,3). Bovendien meldde na 6 behandelingscycli 4,5% van de vrouwen afwezigheid van onttrekkingsbloeding en 9,2% meldde het optreden van onregelmatige bloeding. Lamuna is een COC met ethinylestradiol en het progestogeen desogestrel. Ethinylestradiol is een bekend synthetisch estrogeen. Desogestrel is een synthetisch progestogeen. Na orale toediening heeft het een krachtige ovulatie-remmende activiteit. Met het gebruik van de hogergedoseerde COC's (50 µg ethinylestradiol) wordt het risico op endometrium- en eierstokkanker verlaagd. Of dit ook van toepassing is op lager gedoseerde COC's moet nog worden bevestigd. Pediatrische patiënten

15 Er zijn geen klinische gegevens bekend over de werkzaamheid en veiligheid bij adolescenten jonger dan 18 jaar. 5.2 Farmacokinetische eigenschappen Desogestrel Absorptie Na orale toediening van Lamuna wordt desogestrel snel geabsorbeerd en omgezet in 3-keto-desogestrel. Piekplasmaspiegels worden na 1,5 uur bereikt. De absolute biobeschikbaarheid van 3-keto-desogestrel is 62-81%. Distributie 3-keto-desogestrel is voor 95,5-99% gebonden aan de plasma-eiwitten, voornamelijk albumine en SHBG. De door ethinylestradiol geïnduceerde stijging in SHBG beïnvloedt zowel de hoeveelheid bindingen als de distributie van 3-keto-desogestrel in de plasma-eiwitten. Als gevolg daarvan stijgt de concentratie van 3- keto-desogestrel tijdens de behandeling langzaam, tot binnen 3-13 dagen de steady-state is bereikt. Biotransformatie Het fase-i-metabolisme van desogestrel bestaat uit cytochroom P-450 gekatalyseerde hydroxylatie en daaropvolgende dehydrogenatie bij C3. De actieve metaboliet van 3-keto-desogestrel wordt verder verminderd, de afbraakproducten worden geconjugeerd tot sulfaat en glucuroniden. Dieronderzoek geeft aan dat de enterohepatische circulatie niet relevant is voor de gestagene activiteit van desogestrel. Eliminatie 3-keto-desogestrel wordt geëlimineerd met een gemiddelde halfwaardetijd van ca. 31 uur (24-38 uur), de plasmaklaring varieert van 5,0-9,5 l/uur. Desogestrel en zijn metabolieten worden geëlimineerd via de urine en feces, als vrije steroïden of als conjugaten. De ratio voor eliminatie in urine of feces is 1,5:1. Steady-state condities In steady-state condities is de serumspiegel van 3-keto-desogestrel vertwee- of verdrievoudigd. Ethinylestradiol Absorptie Ethinylestradiol wordt snel geabsorbeerd en na 1,5 uur worden piekplasmaspiegels bereikt. Als gevolg van presystemische conjugatie en first-pass-metabolisme is de absolute biobeschikbaarheid 60%. Het gebied onder de curve en de Cmax kunnen naar verwachting in de loop van de tijd iets stijgen. Distributie Ethinylestradiol wordt voor 98,8% gebonden aan de plasma-eiwitten, bijna uitsluitend aan albumine. Biotransformatie Ethinylestradiol ondergaat presystemische conjugatie, zowel in de mucosa van de dunne darm als in de lever. Hydrolyse van de directe conjugaten van ethinylestradiol met hulp van de darmflora geeft ethinylestradiol, dat opnieuw kan worden geabsorbeerd, en hierbij is een enterohepatische circulatie opgezet. De primaire baan van het ethinylestradiolmetabolisme is cytochroom P-450-gemedieerde hydroxylatie, waarbij de primaire metabolieten 2-OH-EE en 2-methoxy-EE zijn. 2-OH-EE wordt verder gemetaboliseerd tot chemisch reactieve metabolieten. Eliminatie Ethinylestradiol verdwijnt uit het plasma met een halfwaardetijd van ca. 29 uur (26-33 uur), de plasmaklaring varieert van l/uur. De excretie van conjugaten van ethinylestradiol en zijn metabolieten vindt plaats via urine en feces (ratio 1:1). Steady-state condities Steady-state condities worden verkregen na 3 tot 4 dagen, als de geneesmiddelspiegel in het serum ongeveer 30 tot 40% hoger is dan na de toediening van een enkele dosis. 5.3 Gegevens uit het preklinisch veiligheidsonderzoek

16 Uit niet-klinische gegevens blijkt geen speciaal gevaar voor de mens op basis van conventionele onderzoeken van herhaalde dosistoxiciteit, genotoxiciteit, carcinogeen potentieel en toxiciteit tot reproductie. Het moet echter in gedachten worden gehouden dat sekssteroïden het risico op groei van bepaalde hormoonafhankelijke weefsels en tumoren kan verhogen. 6. FARMACEUTISCHE GEGEVENS 6.1 Lijst van hulpstoffen Tabletkern: Lactosemonohydraat all-rac-alfa-tocoferol (E307) Povidon K30 Colloïdaal silicium, watervrij Talk (E553b) Maïszetmeel Stearinezuur Magnesiumstearaat (E470b). Filmomhulling: Hypromellose (E464) Titaniumdioxide (E171) Macrogol/PEG Gevallen van onverenigbaarheid Niet van toepassing 6.3 Houdbaarheid 2 jaar 6.4 Speciale voorzorgsmaatregelen bij bewaren Bewaren beneden 25 C. 6.5 Aard en inhoud van de verpakking Lamuna 20 0,020 mg/0,15 mg filmomhulde tabletten PVC/Al blisterverpakking van helder transparant PVC en onbedrukte kleurloze Al afsluitfolie, verpakt in een aluminium zakje PVC/Al blisterverpakking van helder transparant PVC en aan beide zijden bedrukte Al afsluitfolie, verpakt in een aluminium zakje Lamuna 30 0,030 mg/0,15 mg filmomhulde tabletten PVC blisterverpakking van helder transparant PVC en onbedrukte Al afsluitfolie, verpakt in een aluminium zakje PVC/Aclar blisterverpakking van helder PVC/Aclar en onbedrukte Al afsluitfolie, verpakt in een aluminium zakje PVC blisterverpakking van helder transparant PVC en aan beide zijden bedrukt, verpakt in een aluminium zakje PVC/Aclar blisterverpakking van helder PVC/Aclar en aan beide zijden bedrukt, verpakt in een aluminium zakje

17 Verpakkingsgrootten 1x21, 3x21, 6x21 13x21 filmomhulde tabletten. Mogelijk worden niet alle genoemde verpakkingsgrootten in de handel gebracht. 6.6 Speciale voorzorgsmaatregelen voor het verwijderen Al het ongebruikte geneesmiddel of afvalmateriaal dient te worden vernietigd overeenkomstig lokale voorschriften. 7. HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN Sandoz nv/sa Telecom Gardens Medialaan 40 B-1800 Vilvoorde 8. NUMMER(S) VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN Lamuna 20: BE BE Lamuna 30: BE BE BE BE DATUM VAN EERSTE VERGUNNINGVERLENING/VERLENGING Datum van eerste verlening van de vergunning: 29/07/2014 Datum van laatste hernieuwing: 27/12/ DATUM VAN HERZIENING VAN DE TEKST 12/2018