installatietechniek CSPE KB

Transcriptie

1 Examen VMBO-KB 2011 gedurende 570 minuten installatietechniek CSPE KB Bij dit examen horen bijlagen, uitwerkbijlagen en digitale bestanden. Achter het correctievoorschrift is een erratum opgenomen. Dit examen bestaat uit 18 opdrachten. Voor dit examen zijn maximaal 124 punten te behalen. Voor elk opdrachtnummer staat hoeveel punten met een goede uitvoering behaald kunnen worden. PK-0651-b-11-1-o

2 Overzicht opdrachten Onderdeel A: werkvoorbereiding (ca. 200 minuten) 1 minitoets bij opdracht 1 2 berekeningen aan een vloerverwarming 3 ontwerp van een sanitaire installatie 4 opdracht CAD 5 bestellijst 6 offerte 7 minitoets bij opdracht 7 Onderdeel B: afronden sanitairdeel (ca. 10 minuten) 8 overhandig de volgende documenten aan de examinator: uitwerkbijlage 1 CAD-tekening bestellijst offerte en geef hierbij een mondelinge toelichting. Onderdeel C: verwarmingsinstallatie (ca. 220 minuten) 9 onderdelen op het montagebord monteren 10 de verwarmingsinstallatie monteren 11 minitoets bij opdracht 11 Onderdeel D: afronden verwarmingsdeel (ca. 20 minuten) 12 de verwarmingsinstallatie testen Onderdeel E: automatisering (ca. 90 minuten) 13 metingen aan een thermostatische afsluiter met aanlegvoeler en dompelbuis 14 regelgebieden aangeven 15 de drie regelgebieden met elkaar vergelijken 16 de gemiddelde watertemperatuur berekenen Onderdeel F: terugkijken (ca. 30 minuten) 17 terugkijken 18 opleveringsgesprek PK-0651-b-11-1-o 2 lees verder

3 Villa Ruiterhof LJ Vooraanzicht Villa Ruiterhof In een nieuwbouwwijk in Heukelom wordt een nieuwe villa gebouwd aan de Radiatorlaan 24. De opdrachtgever is de heer P. van Chiffon. De naam van de villa wordt Villa Ruiterhof. Als leerling-monteur help je bij de aanleg van de technische installaties (sanitair en verwarming). De werkvoorbereidingsopdrachten gaan over de twee badkamers die zich op de eerste verdieping bevinden. De montageopdracht van de sanitaire installatie is een deel van de afvoerinstallatie van de bijkeuken. De opdracht verwarmingsinstallatie gaat over de vloerverwarming in de woonkamer. PK-0651-b-11-1-o 3 lees verder

4 Plattegrond van Villa Ruiterhof 0.6 keuken wd wm 0.7 bijkeuken cv st.l bordes toilet werkkamer c 0.5 woonkamer 0.1 entree/hal mk garderobe c Renvooi: c = convector = paneelradiator = vloerverwarming wd = wasdroger wm = wasmachine mk = meterkast hwa = hemelwaterafvoer st. l. = standleiding PK-0651-b-11-1-o 4 lees verder

5 Onderdeel A werkvoorbereiding tijdsduur 200 minuten 16p 1 Maak de minitoets bij opdracht 1. In de woonkamer wordt een vloerverwarming aangelegd als hoofdverwarming. De warmteafgifte per vierkante meter is gelijk aan 97 Watt/m 2 (bij een watertemperatuur van 35 C en bij een ruimtetemperatuur van 20 C). De vloerverwarming is verdeeld in groepen. Eén groep levert maximaal 1000 W. Voor de verwarming wordt buis gebruikt van 16 x 2,0 mm. Deze buis is te koop in rollen van 90 meter en van 120 meter. De buizen worden bevestigd met behulp van draadstaalmatten. De oppervlakte van 1 draadstaalmat is 2,4 m woonkamer p 2 Maak met behulp van bovenstaande gegevens de opgaven op uitwerkbijlage 1. Opmerkingen: Maak de sommen in de gegeven volgorde (eerst A, dan B enz.). Het antwoord van de ene som moet je soms gebruiken in een volgende som. Als je daardoor het antwoord fout hebt, maar de berekening is goed, dan wordt de som goed gerekend. PK-0651-b-11-1-o 5 lees verder

6 9p 3 Op de eerste verdieping van Villa Ruiterhof bevinden zich twee badkamers, met nummers 1.3 en 1.6. Schets de leidingloop van de sanitaire installatie van badkamer 1.6. Gebruik hierbij uitwerkbijlage 1. Sluit de afvoerinstallatie aan op de standleiding. Als je klaar bent lever je uitwerkbijlage 1 nog niet in bij de examinator. Dit doe je pas bij opdracht 8. 8p 4 Maak een CAD-tekening van de sanitaire installatie van badkamer 1.3. Gebruik hierbij het CAD-bestand: it11kbsan.dwg (eventueel it11kbsan.dxf). Voordat je aan de opdracht begint De examinator vertelt je waar je het bestand it11kbsan.dwg kunt vinden. Open het bestand it11kbsan.dwg. Vul je naam en kandidaatnummer in en sla het bestand op onder de bestandsnaam: it11kbsan[jouw eigen naam].dwg. Uitvoering van de opdracht In deze CAD-tekening is badkamer 1.3 getekend met daarin de juiste leidingloop. Onder de plattegrond zie je op het scherm de benodigde hulpstukken. Kopieer een hulpstuk en plaats het op de juiste positie op de getekende lijn. Doe dit met alle hulpstukken, totdat de installatie compleet is. Teken de leidingen tussen de hulpstukken. Geef de juiste materiaalsoort (pvc) en middellijnen aan in de tekening. Als je klaar bent met de opdracht Sla het bestand nogmaals op. Maak een afdruk. Lever de afdruk nog niet in bij de examinator. Dit doe je pas bij opdracht 8. 9p 5 Maak de bestellijst van de hulpstukken voor badkamer 1.3. Gebruik hierbij bijlage 1 en het Excel-bestand: ocit11.xls. Dit bestand is een Excel-bestand dat de internetsite van Ocit nabootst. Ocit is een bedrijf dat materialen levert voor de installatietechniek. Gebruik de werktekening uit bijlage 1. Voordat je aan de opdracht begint De examinator vertelt je waar je het bestand ocit11.xls kunt vinden. Open het bestand ocit11.xls. Sla het bestand op onder de naam ocit11[jouw eigen naam].xls. PK-0651-b-11-1-o 6 lees verder

7 Uitvoering van de opdracht Klik op On-line catalogus. Klik op Samenstellen. Kies Sanitairtechniek. Je ziet nu een overzicht van productgroepen. Lees eerst de tekst onder de knop Help. Geef nu je bestelling op in de witte kolom. Neem als buislengtes: voor buis van 50 mm: 2 m, voor buis van 75 mm: 5 m, voor buis van 110 mm: 2 m. Controleer de bestelling met de knop Bestellijst tonen. Vul je naam en kandidaatnummer in. Je kunt de bestellijst eventueel direct corrigeren door het aantal te veranderen en op de knop Bestellijst verversen te klikken. Als je klaar bent met de opdracht Sla het bestand nogmaals op. Maak een afdruk van de bestellijst met de knop Printen/Versturen. Lever de afdruk nog niet in. Dit doe je pas bij opdracht 8. 5p 6 In deze opdracht ga je een offerte maken. Gebruik hierbij: de afdruk van de bestellijst uit opdracht 5 het Word-bestand it11kbofferte.doc Voordat je aan de opdracht begint Open het bestand it11kbofferte.doc. De examinator vertelt je waar je dit bestand kunt vinden. Vul je naam en kandidaatnummer in. Sla het bestand op onder de naam it11kbofferte[jouw eigen naam].doc. Uitvoering van de opdracht Maak de offerte voor de aanleg van de sanitaire installatie in badkamer 1.6 voor dhr. P. van Chiffon (huidig adres: Oostplein 19, 4512 EN Heukelom). Gebruik als materiaalkosten het totaal uit de afdruk van de bestellijst uit opdracht 5. Ga uit van een uurtarief van 40,- en van 8 uur benodigde werktijd in totaal. Houd rekening met een korting op de materialen van 10% en met een btwpercentage van 19%. De geldigheidsduur van de offerte is 30 dagen. Maak de offerte verder af. Als je klaar bent met de opdracht Maak een afdruk van de offerte. Lever de afdruk op papier nog niet in bij de examinator. Dit doe je pas bij opdracht 8. 12p 7 Maak de minitoets bij opdracht 7. PK-0651-b-11-1-o 7 lees verder

8 Onderdeel B afronding sanitairdeel tijdsduur 10 minuten 1p 8 Overhandig de volgende documenten aan de examinator: uitwerkbijlage 1 CAD-tekening bestellijst offerte en geef hierbij een mondelinge toelichting. Het gaat bij dit onderdeel om de toelichting, niet om de technische juistheid. Vertel bij elk document wat het is, wat je hebt gedaan, hoe je het hebt verkregen en wat daarbij eventueel de moeilijkheden waren. Onderdeel C verwarmingsinstallatie tijdsduur 220 minuten Gebruik voor dit onderdeel de werktekening uit bijlage 2 en 3 en de materiaallijst op de volgende pagina. 8p 9 Monteer op het montagebord de onderdelen uit de materiaallijst bij opdracht 9 (zie volgende pagina) volgens de werktekening op bijlage 2. 18p 10 Monteer de verwarmingsinstallatie volgens de werktekening op bijlage 3. Gebruik de materialen uit de materiaallijst bij opdracht 10 (zie volgende pagina). Controleer de materialen die je hebt ontvangen aan de hand van de materiaallijsten. Monteer de onderdelen van de verwarmingsinstallatie op het montagebord. Plaats de beugels voor de installatie volgens tekening en in overeenstemming met de voorschriften. Je wordt, ook tijdens de uitvoering, beoordeeld op de volgende punten: logische werkvolgorde juiste omgang met materiaal en gereedschap extra uitgifte materiaal veilig en milieubewust op een schone, opgeruimde en overzichtelijke werkplek werken maatvoering: maximale score als alles binnen 3 mm nauwkeurig is gemonteerd 12p 11 Minitoets bij opdracht 11. PK-0651-b-11-1-o 8 lees verder

9 Materiaallijst bij opdracht 9 aantal omschrijving 1 (standaard) montagebeugel inclusief koppelingen 1 onderblokbeugel + onderblok inclusief koppelingen 1 haakse (thermostatische) radiatorafsluiter 1 vloerverwarmingsunit of afgemonteerde dummy 1 expansievatbeugel (exclusief koppelingen) 1 twee-groepsverdeler inclusief koppelingen Materiaallijst bij opdracht 10 aantal stuks of aantal meter omschrijving 1,5 m dunwandige stalen buis 22 mm 2,5 m dunwandige stalen buis 15 mm 2,5 m kunststof verwarmingsbuis 16 mm 2 knie 22 mm knel 2 T-stuk 22 x ½" x 22 mm knel 3 T-stuk 22 x 15 x 22 mm knel 1 vul- en aftapkraan ½" 1 manometer ½" axiaal 1 rechte koppeling ½" bu x 15 mm knel (puntstuk ten behoeve van expansievatbeugel) 1 plug ¾" ten behoeve van expansievatbeugel 1 radiatorontluchter ½" ten behoeve van expansievatbeugel diverse beugelmaterialen Onderdeel D afronding verwarmingsdeel tijdsduur 20 minuten 6p 12 Vul de verwarmingsinstallatie en controleer de dichtheid, onder toezicht van de examinator. Als bij deze test de verwarmingsinstallatie niet aan de eisen voldoet, mag je proberen de fout te herstellen. Controleer de verwarmingsinstallatie daarna opnieuw op dichtheid onder toezicht van de examinator. Voldoet de installatie dan wel aan de eisen, dan krijg je alsnog één punt. PK-0651-b-11-1-o 9 lees verder

10 C Onderdeel E automatisering tijdsduur 90 minuten Werking vloerverwarmingsunit Het warme cv-water komt met een temperatuur van ongeveer C vanaf de cv-ketel. Als de thermostatische afsluiter 1 openstaat, wordt het warme water bij 2 gemengd met het retourwater van de vloerverwarming. Dit water (nu met een temperatuur van ongeveer 30 C) wordt door de circulatiepomp 3 door de vloerverwarming gepompt. Bij 5 wordt het water over de groepen verdeeld. retour cv-ketel aanvoer cv-ketel 1 2 retour vloerverwarming aanvoer vloerverwarming De dompelbuis bij 4 meet de temperatuur van het aanvoerwater van de vloerverwarming. Is de temperatuur lager dan de ingestelde waarde bij de thermostatische afsluiter 1 dan gaat de afsluiter open. Is de temperatuur hoger dan deze waarde, dan sluit thermostatische afsluiter 1. PK-0651-b-11-1-o 10 lees verder

11 4p 13 Je gaat metingen uitvoeren aan een thermostatische afsluiter met aanlegvoeler en dompelbuis. Gebruik bij deze opdracht onderstaande meetopstelling en uitwerkbijlage 2. Jouw meetopstelling kan er wat anders uitzien, afhankelijk van de mogelijkheden van jouw school. drukreduceerventiel 1,5 tot 4 bar thermostatische afsluiter recht 1/2 met aanlegvoeler en dompelbuis vul- en aftapkraan 1/2 schroefbus 1/2 x 15 mm knel puntstuk 1/2 x 15 mm knel schroefbus 1/2 x 15 mm knel In de automatiseringsopdracht voer je metingen uit aan een thermostatische afsluiter met aanlegvoeler en dompelbuis. De dompelbuis hangt in een bak water, de radiatorkraan sluit je aan de ene kant via een drukreduceerventiel en een vul- en aftapkraan aan op een waterkraan en aan de andere kant stroomt het water in de gootsteen of in een bak. Deze opstelling simuleert de thermostatische afsluiter en de dompelbuis met voeler uit de vloerverwarmingsunit. Zet de thermostatische afsluiter op 1. Vul het bakje met koud water. De afsluiter zal open zijn, er zal water in de gootsteen lopen. Verwarm het water in het bakje met een dompelaar, totdat de thermostatische afsluiter sluit. Noteer de watertemperatuur in de tabel op uitwerkbijlage 2. Verwarm het water nog ongeveer 10 graden. Laat het water daarna afkoelen (je kunt dit proces versnellen door er koud water bij te doen). Op een gegeven moment gaat de thermostatische afsluiter weer open. Noteer de temperatuur waarbij dat gebeurt. Zet daarna de afsluiter op 3 en vul het bakje opnieuw met koud water. Herhaal de meting. Doe daarna dezelfde meting nog een keer met de afsluiter op 5. Opmerking: Je doet de metingen aan een thermostatische afsluiter op drie posities. Hier zijn die posities 1, 3 en 5 genoemd. Deze nummering of aanduiding kan anders zijn, afhankelijk van het merk en het type afsluiter. De metingen doe je met de afsluiter op drie posities: laag, midden en hoog. PK-0651-b-11-1-o 11 lees verder

12 2p 14 Zet kruisjes in de grafiek onder de tabel op uitwerkbijlage 2 op de schuine lijn en bij de gevonden temperaturen. Trek vanuit elk kruisje een horizontale lijn. Arceer het gebied tussen deze lijnen en tussen de stijgende en dalende lijn. Dit is het regelgebied. 2p 15 Bereken de gemiddelde watertemperatuur in het vloerverwarmingssysteem die bij elke afsluiterpositie hoort. Dit is het gemiddelde van de temperatuur waarbij de afsluiter opent en die waarbij de afsluiter sluit. Gebruik de formule: gemiddelde watertemperatuur = (hoogste temperatuur + laagste temperatuur) 2 Noteer de berekende waarden op pagina 2 van uitwerkbijlage 2 in de tabel bij opdracht 15. Noteer de berekende waarden ook op pagina 1 van uitwerkbijlage 2 in de tabel bij opdrachten 13 en 14. Geef de berekende waarden aan in de grafiek op pagina 1 van uitwerkbijlage 2 (in de regelgebieden). 2p 16 Vergelijk de drie regelgebieden van afsluiterposities 1, 3 en 5 met elkaar. Schrijf op pagina 2 van uitwerkbijlage 2 de verschillen op die je ziet tussen de resultaten van de drie verschillende metingen. Lever uitwerkbijlage 2 in bij de examinator. Onderdeel F terugkijken tijdsduur 30 minuten 2p 17 In deze opdracht kijk je terug op de montageopdracht verwarming Dit doe je als volgt: Schrijf drie beoordelingspunten op in het schema op uitwerkbijlage 3 die belangrijk zijn bij de montageopdracht verwarming. Maak hiervoor een keuze uit de 7 beoordelingspunten die op uitwerkbijlage 3 zijn genoemd. Beoordeel jezelf met 'goed', 'gedeeltelijk goed' of 'niet goed' door een kruisje te zetten in de betreffende kolom. Geef bij elke beoordeling een toelichting. In het schema op de uitwerkbijlage staat een voorbeeld van een beoordelingspunt, een beoordeling en een toelichting. Schrijf drie andere beoordelingspunten met een beoordeling en een toelichting op. Lever uitwerkbijlage 3 in bij de examinator. PK-0651-b-11-1-o 12 lees verder

13 In deze opdracht houd je een opleveringsgesprek met de opdrachtgever, de heer Van Chiffon. Je hebt de heer Van Chiffon uitgenodigd voor een opleveringsgesprek van 10 minuten. Je geeft uitleg over de installatie en laat zien hoe deze werkt. Ook vertel je de heer Van Chiffon over het onderhoud van de verwarmingsinstallatie. Tijdens het gesprek zorg je voor een klantvriendelijke houding. Let erop dat je in het gesprek: kunt uitleggen hoe de verwarmingsinstallatie werkt, de handelingen kunt voordoen die nodig zijn om de verwarmingsinstallatie vanaf de waterinstallatie te vullen, kunt uitleggen waar en waarom de verwarmingsinstallatie ontlucht moet worden, kunt uitleggen waarom de verwarmingsinstallatie niet tot de maximale druk gevuld mag worden. Voorbereiding Zorg dat je werkplek opgeruimd en schoongemaakt is. Kijk terug naar de werkzaamheden die je hebt verricht en naar de installaties die je gebouwd hebt. Je krijgt tien minuten om je voor te bereiden op het gesprek. Bij de voorbereiding mag je de informatie in dit examenboekje en de bijlagen gebruiken. Tijdens het gesprek mag je deze informatie niet meer raadplegen. 2p 18 Ga naar de heer Van Chiffon, de opdrachtgever, vertel waarvoor je komt en voer het opleveringsgesprek. Bronvermelding Een opsomming van de in dit examen gebruikte bronnen, zoals teksten en afbeeldingen, is te vinden in het bij dit examen behorende correctievoorschrift, dat na afloop van het examen wordt gepubliceerd. PK-0651-b-11-1-o* 13 lees verder einde