instalektro CSPE KB Bij dit examen horen bijlagen, uitwerkbijlagen en digitale bestanden.

Transcriptie

1 Examen VMBO-KB 2014 gedurende 910 minuten instalektro CSPE KB Bij dit examen horen bijlagen, uitwerkbijlagen en digitale bestanden. Dit examen bestaat uit 18 opdrachten. Voor dit examen zijn maximaal 124 punten te behalen. Voor elk opdrachtnummer staat hoeveel punten met een goede uitvoering behaald kunnen worden. PK-0696-b-14-1-o

2 Inleiding Het echtpaar Rox laat een vrijstaand huis bouwen aan de Graafse Baan 30 in Gravendam. Het huis wordt aangesloten op de drukriolering met een mini-gemaal. Als leerlingmonteur help je bij de aanleg van de technische installaties. Je maakt drie montageopdrachten: sanitairtechniek: een deel van de installatie in het toilet beneden, met doorvoer door de buitenmuur elektrotechniek: een schakeling voor de driefasemotor van de drukriolering op hetzelfde bord als de opdracht sanitairtechniek verwarmingstechniek: een deel van de verwarmingsinstallatie tegen de muur van de cv-kast en in het toilet Beschrijving mini-gemaal van de drukriolering Bij een woning in het buitengebied staat dikwijls een mini-gemaal van de drukriolering. mini-gemaal drukriolering PK-0696-b-14-1-o 2 / 17 lees verder

3 1028 Bosbergerweg Graafse Baan mini-gemaal drukriolering Schaal 1 : 1000 Gemeente Gravendam Sectie D Nummer 1028 Het mini-gemaal bestaat boven de grond uit een groene of grijze kast met een storingslamp erop. Vlak ervoor is een putdeksel dat toegang geeft tot de afvoerput, die onder de grond zit. Onderhoudspersoneel moet altijd toegang hebben tot het mini-gemaal. Daarom plaatst de gemeente het mini-gemaal aan de rand van een perceel, vlak bij de openbare weg. PK-0696-b-14-1-o 3 / 17 lees verder

4 Het afvalwater van de woning stroomt via vrij verval in de afvoerput van het mini-gemaal. garage 5 16 C WA woonkamer 1 21 C 3 18 C 4 20 C naar afvoerput van mini-gemaal MK cv keuken 2 21 C plattegrond van de begane grond PK-0696-b-14-1-o 4 / 17 lees verder

5 Onderdeel A sanitaire installatie tijdsduur ongeveer 210 minuten 10p 1 Maak de minitoets bij opdracht 1. 3p 2 Tijdens de montageopdrachten sanitaire installatie, elektrische installatie en verwarmingsinstallatie beoordeelt de examinator je ook op de punten: werkvolgorde omgang met materiaal en gereedschap veilig en milieubewust werken 8p 3 Monteer de sanitaire installatie volgens de werktekening op pagina 6. Gebruik de materialen uit onderstaande materiaallijst. Controleer of je de juiste materialen hebt ontvangen door deze te vergelijken met de materiaallijst. Meld eventuele beschadigingen aan de examinator. Monteer alle onderdelen van de installatie op het montagebord. Plaats de beugels voor de installatie volgens de tekening en volgens de voorschriften. De afwijking in de maatvoering mag maximaal 3 mm zijn. Materiaallijst van de sanitaire installatie aantal / meter omschrijving 0,5 m PP-buis 75 mm 0,5 m PP-buis 50 mm 0,5 m pvc-buis 32 mm 1 PP-T-stuk 75 mm 45º 3 x mof 1 PP-T-stuk 50 mm 45º 3 x mof 1 PP-bocht 75 mm 90º 2 x mof 1 PP-bocht 75 mm 45º mof/spie 1 PP-bocht 50 mm 45º 2 x mof 1 PP-bocht 50 mm 45º mof/spie 1 pvc-bocht 32 mm 90º mof/spie * 1 PP-inzetverloop excentrisch 75 x 50 mm 1 PP-inzetverloop excentrisch 50 x 32 mm 1 handwasbak 1 kunststof bekersifon diverse beugel- en bevestigingsmaterialen * eventueel pvc-bocht 32 mm 90º 2 x mof PK-0696-b-14-1-o 5 / 17 lees verder

6 A doorsnede A-A pvc 32 mm A PP75 mm PP75 mm PP50 mm vooraanzicht werktekening sanitaire installatie 1p 4 Maak de lijmverbinding(en) tussen de haakse bocht en de pvc-buis 32 mm. 4p 5 Demonstreer aan de examinator het afschot van de installatie door: de rechterkant van de grondleiding af te doppen met een speciedeksel; een emmer te plaatsen onder de linkerkant van de grondleiding; een stop aan te brengen in de handwasbak; de handwasbak te vullen; de stop uit de handwasbak te verwijderen. Laat de examinator zien dat de installatie waterdicht is. PK-0696-b-14-1-o 6 / 17 lees verder

7 Onderdeel B elektrische installatie tijdsduur ongeveer 350 minuten 10p 6 Maak de minitoets bij opdracht 6. Voor opdracht 7 heb je bijlage 1, uitwerkbijlage 1 en het bestand ie14kb_calculatie.xls nodig. Je gaat de materiaallijst en de kostencalculatie maken van de opbouwlichtinstallatie in de garage en op het terras. Je hebt hiervoor de installatietekening en het bedradingsschema nodig uit bijlage 1. De installatie wordt uitgevoerd met VD-draad in buis Ø 16 mm (H05V-U (VD) in pvc-buis Ø 16 mm). 6p 7 Opdracht werkvoorbereiding Voltooi de materiaallijst voor de opbouw-lichtinstallatie in de garage en op het terras in uitwerkbijlage 1. Voer de materialen en hoeveelheden in op de computer. De lasdoppen en bevestigingsmaterialen hoeven niet ingevoerd te worden op de computer. Aanwijzingen Bereken alle lengtes vanaf lasdoos X1. Bij het berekenen van de lengte van draad meet je vanuit het hart van de onderdelen. Tel bij de totale lengte van elke draad 15% extra lengte op voor de aansluitingen, lassen en/of krullen. Bij het berekenen van de lengte van de buis ga je uit van de hart-op-hartafstand van de onderdelen. De verlichtingsarmaturen E1 en E2 worden op dezelfde hoogte gemonteerd als de horizontale buisleidingen. Noteer de lengtes in meter. Rond de totale lengte van draad en buis af naar boven, op hele meters. Voordat je de gegevens invoert op de computer De examinator vertelt je waar je het bestand kunt vinden. Open het bestand ie14kb_calculatie.xls. Dit is een spreadsheet waarmee je de totale kosten voor een installatie kunt berekenen. Sla het bestand op onder de bestandsnaam: ie14kb_calculatie [jouw naam].xls. PK-0696-b-14-1-o 7 / 17 lees verder

8 Uitvoering van de opdracht Vul je naam en kandidaatnummer in. Voer rechtsboven in het spreadsheet de volgende gegevens in: korting op materiaal : 15% opslag voor materiaalverlies : 10% uurtarief arbeid : 65,00 btw materiaal : 21% btw arbeidsloon : 6% Voer alle materialen voor de lichtinstallatie in op de computer. Kies hiervoor eerst de juiste productgroep en daarna het juiste materiaal. Een enkelpolige schakelaar kun je in de praktijk niet meer bestellen. Kies hiervoor een wisselschakelaar. Typ in de kolom Aantal de juiste hoeveelheden van elk materiaal. De spreadsheet berekent de kosten voor de lichtinstallatie inclusief korting, opslag voor materiaalverlies, arbeidsloon en btw. Als je klaar bent met de opdracht Maak een afdruk van ie14kb_calculatie [jouw naam].xls. Lever de afdruk en uitwerkbijlage 1 in bij de examinator. Voor opdracht 8 heb je bijlage 1 en bestand ie14kbcad.dwg (.dxf) nodig. 6p 8 Voltooi de installatietekening van de lichtinstallatie van de begane grond in een CAD-programma. Voordat je aan de opdracht begint De examinator vertelt je waar je het bestand kunt vinden. Open het bestand ie14kbcad.dwg (of.dxf). Sla het bestand op onder de bestandsnaam: ie14kbcad [jouw naam].dwg (of.dxf). Let op In de tekening worden meerdere lagen gebruikt. Sommige lagen staan op slot, hierin kun je wel tekenen maar niets wijzigen. Kies steeds de juiste laag (symbolen in de laag symbolen). Uitvoering van de opdracht Typ je naam, kandidaatnummer en de datum in de rechteronderhoek van de tekening. Voltooi de installatietekening van de lichtinstallatie. Teken de leidingen horizontaal of verticaal. Kies de juiste symbolen. Zet ze op de juiste plaats en in de juiste stand in de tekening. Als je klaar bent met de opdracht Maak een afdruk van ie14kbcad [jouw naam].dwg (of.dxf). Lever de afdruk in bij de examinator. PK-0696-b-14-1-o 8 / 17 lees verder

9 Beschrijving van de installatie storingslamp apparatuurkast niveausensoren voedingskabel vrij verval drukriolering pomp principetekening mini-gemaal In de afvoerput van het mini-gemaal zit een pomp die het afval vermaalt en in de drukriolering pompt. De pomp werkt op driefasespanning. In de afvoerput zitten ook twee niveausensoren op enige afstand boven elkaar. Als het afvalwaterniveau in de put gelijk is aan (of hoger is dan) de hoogste sensor, dan gaat de pomp draaien. Komt het niveau onder de laagste sensor, dan stopt de pomp. Op het systeem zit een hoofdschakelaar, zodat de spanning afgeschakeld kan worden. Als de installatie thermisch uitvalt, gaat de rode lamp bovenop de kast aan. PK-0696-b-14-1-o 9 / 17 lees verder

10 Voor opdracht 9 heb je bijlagen 2 en 3 nodig. bijlage 2 installatietekening elektrische installatie werktekening montagebord elektrotechniek en sanitair bedradingstekening besturingskast BK1 stroomkringschema stuurstroom stroomkringschema hoofdstroom steeklijst draadboom hoofdstroom besturingskast BK1 steeklijst draadboom stuurstroom besturingskast BK1 steeklijst bedrading buiten besturingskast BK1 ladderdiagram materiaallijst elektrische installatie bijlage 3 bedradingsschema overige informatie De installatie moet voldoen aan de bepalingen van de NEN Alle maten zijn aangegeven in mm. De afwijking in de maatvoering mag maximaal 5 mm zijn. Lees eerst opdracht 2. 16p 9 Monteer de elektrische installatie volgens de installatietekening in bijlage 2. Controleer of je de juiste materialen hebt ontvangen door deze te vergelijken met de materiaallijst. Meld eventuele beschadigingen aan de examinator. Bedraad de kast met behulp van de steeklijst en de bedradingstekening van de besturingskast BK1. Controleer de bedrading van de besturingskast aan de hand van de steeklijsten. Monteer alle onderdelen van de elektrische installatie op het montagebord. Controleer de bedrading buiten de besturingskast aan de hand van de steeklijst. Verbind het stuurrelais met de klemmenstrook X6. PK-0696-b-14-1-o 10 / 17 lees verder

11 Onderdeel C automatisering en controle van de werking tijdsduur ongeveer 100 minuten Voor opdrachten 10 en 11 heb je bijlagen 2 en 3 nodig. 10p 10 Programmeer het stuurrelais en demonstreer de werking. Als de bedrading juist is aangesloten, vraag je de examinator om de spanning van 1N ~ 50 Hz 24 V in te schakelen. Programmeer het stuurrelais. Gebruik het ladderdiagram in bijlage 2. Als je klaar bent, vraag je de examinator om het programma te controleren. Als het programma niet helemaal goed is, mag je één keer proberen de fout te herstellen. Als het programma dan nog niet werkt, zal de examinator je helpen. Je krijgt dan geen punten voor het programmeren van het stuurrelais. Vraag de examinator om de installatie op het montagebord te verbinden met de sensoren en de pomp. Demonstreer de werking van het stuurstroomgedeelte van de installatie. Als het stuurstroomgedeelte niet goed werkt, mag je één keer proberen de fout te herstellen. Als het stuurstroomgedeelte dan nog niet werkt, zal de examinator je helpen. Je krijgt dan geen punten voor dit gedeelte. Als het stuurstroomgedeelte juist werkt, plaats je het deksel op de besturingskast BK1. 4p 11 Demonstreer de werking van de hele elektrische installatie onder toezicht van de examinator. Gebruik hierbij bijlagen 2 en 3. Vraag de examinator om de spanning van 3 ~ 50 Hz 400 V in te schakelen. Demonstreer de werking van het hoofdstroomgedeelte van de installatie. Als bij deze controle de elektrische installatie niet goed werkt, mag je één keer proberen de te fout herstellen. Demonstreer de werking van de elektrische installatie daarna opnieuw. Als de installatie dan wel goed werkt, kun je nog een deel van de punten halen. 10p 12 Maak de minitoets bij opdracht 12. PK-0696-b-14-1-o 11 / 17 lees verder

12 Onderdeel D verwarmingsinstallatie tijdsduur ongeveer 200 minuten werktempo Bij opdracht 13 kun je extra punten verdienen voor je werktempo. De examinator noteert hiervoor je begin- en eindtijd. De waardering is als volgt: uitvoering van de opdracht punten binnen 35 minuten 2 tussen 35 en 45 minuten 1 in meer dan 45 minuten 0 Opdracht 13 is goed te doen in 35 minuten. Ga niet haasten, werk gewoon goed door en laat je niet afleiden. Je komt alleen in aanmerking voor punten voor het werktempo als je de radiator goed gemonteerd hebt. Lees eerst opdracht 2. 4p 13 Monteer de paneelradiator op het montagebord volgens de werktekening op pagina 14. Gebruik hierbij de materialen uit de materiaallijst verwarmingsinstallatie op pagina 15. Controleer of alle materialen en gereedschappen die je nodig hebt aanwezig zijn. Meld tekortkomingen en/of beschadigingen aan de examinator. Als alles goed is vraag je aan de examinator of je mag beginnen. Begin pas nadat de examinator je hiervoor toestemming heeft gegeven. Houd je aan de maatvoering (de afwijking is maximaal 3 mm). Monteer de radiator op het montagebord inclusief: radiatorkraanbochtstuk radiatorafsluiter haakse voetafsluiter radiatoraftapper ontluchtingsstop Als je klaar bent met de opdracht geef je dit door aan de examinator. PK-0696-b-14-1-o 12 / 17 lees verder

13 11p 14 Monteer de rest van de verwarmingsinstallatie volgens de werktekening op pagina 14. Gebruik de materiaallijst op pagina 15. Controleer of je de juiste materialen hebt ontvangen door deze te vergelijken met de materiaallijst. Meld beschadigingen aan de examinator. Monteer alle materialen van de verwarmingsinstallatie op het montagebord. Plaats de beugels volgens tekening en in overeenstemming met de voorschriften. Houd je aan de maatvoering (de afwijking is maximaal 3 mm). 2p 15 Vul de verwarmingsinstallatie en demonstreer de dichtheid onder toezicht van de examinator. Dop de installatie af en vul deze. Demonstreer de dichtheid van de installatie aan de examinator. Bij lekkage mag je één keer proberen de fout te herstellen. Demonstreer de dichtheid van de verwarmingsinstallatie daarna opnieuw onder toezicht van de examinator. Als de installatie dan wel dicht is krijg je één punt. 10p 16 Maak de minitoets bij opdracht 16. PK-0696-b-14-1-o 13 / 17 lees verder

14 bar DETAIL DOORSNEDE A-A A A Alle leidingen zijn dunwandige stalen buizen van 15 mm vooraanzicht werktekening verwarmingsinstallatie PK-0696-b-14-1-o 14 / 17 lees verder

15 Materiaallijst van de verwarmingsinstallatie aantal / meter omschrijving 6,5 m dunwandige stalen buis 15 mm radiator (maximaal 480 x 400 mm inclusief 1 bevestigingsmateriaal) 1 rechte radiatorafsluiter ½ 1 radiatorkraanbochtstuk 90º ½ 1 haakse voetafsluiter ½ 1 radiatoraftapper ½ 1 ontluchter ½ 1 vul- en aftapkraan ½ 1 manometer ½ axiaal 2 T-stuk knel 15 mm 2 T-stuk knel ½ x 15 x 15 mm 2 T-stuk knel 15 mm x ½ x 15 mm 4 eindkap knel 15 mm 2 knelset ½ x 15 mm 2 automatische ontluchter ½ diverse bevestigings- en verpakkingsmateriaal en schroeven PK-0696-b-14-1-o 15 / 17 lees verder

16 Onderdeel E terugkijken tijdsduur ongeveer 30 minuten Voor opdracht 17 heb je uitwerkbijlage 2 nodig. 4p 17 Je hebt drie montageopdrachten gemaakt. Nu ga je terugkijken op je eigen werkzaamheden. Op uitwerkbijlage 2 staan vier beoordelingspunten over de montageopdrachten. Beoordeel jezelf op deze beoordelingspunten en gebruik daarbij één van de volgende cijfers: 1 = niet goed 2 = gedeeltelijk goed 3 = goed Geef bij elke beoordeling een toelichting. Lever uitwerkbijlage 2 in bij de examinator. PK-0696-b-14-1-o 16 / 17 lees verder

17 Onderdeel F oplevering tijdsduur ongeveer 20 minuten Je gaat een opleveringsgesprek voeren met de heer of mevrouw Rox, de opdrachtgevers. Je hebt hen uitgenodigd voor een opleveringsgesprek van tien minuten. Zorg ervoor dat je werkplek opgeruimd en schoongemaakt is. Je krijgt tien minuten om je voor te bereiden op het gesprek. Bij de voorbereiding mag je de informatie in dit examen en de bijlagen gebruiken. Tijdens het gesprek mag je deze documenten niet meer inzien. In het gesprek: geef je uitleg over de installaties en laat je zien hoe ze werken vertel je hem/haar over het onderhoud van de installaties In het gesprek over de sanitaire installatie leg je uit: hoe je een sifon schoonmaakt wat het afschot is, hoe groot het is en wat de richting ervan is dat het rioolwater via vrij verval naar de afvoerput loopt wat het principe is van drukriolering In het gesprek over de elektrische installatie leg je uit: wanneer de pomp werkt en wanneer niet wanneer de rode lamp gaat branden In het gesprek over de verwarmingsinstallatie: wijs je de aanvoer- en de retourleidingen aan leg je de functie van de manometer uit demonstreer je hoe je de installatie vult leg je uit waar en waarom de installatie ontlucht moet worden geef je een onderhoudsadvies 5p 18 Ga naar de heer of mevrouw Rox, vertel waarvoor je komt en voer het opleveringsgesprek. Bronvermelding Een opsomming van de in dit examen gebruikte bronnen, zoals teksten en afbeeldingen, is te vinden in het bij dit examen behorende correctievoorschrift, dat na afloop van het examen wordt gepubliceerd. einde PK-0696-b-14-1-o 17 / 17 lees verder