1. Inleiding HOOFDSTUK. 1. Stb. 2016, 288. P S S p e c i a l 3 Algemeen bestuursrecht 9

Transcriptie

1 1. Inleiding De uitvoering van de sociale zekerheid wordt, naast natuurlijk de zogenoemde materiewetten zoals de WW, de WIA, de AOW en de Participatiewet, beheerst door het bestuursrecht. Dit bestuursrecht is voortdurend in beweging. De meest ingrijpende wijziging die voor de nabije toekomst op het programma staat, is de inwerkingtreding van de Wet vereenvoudiging en digitalisering procesrecht (KEI-I). 1 Daarmee wordt digitaal procederen de hoofdregel, worden enkele wettelijke termijnen aangepast en wordt de zogenaamde antwoordkaartmethode ingevoerd. Deze PS Special beschrijft de algemeen bestuursrechtelijke aspecten van het socialezekerheidsdomein. Hoofdstuk 2 bespreekt allereerst de wijzigingen die met de Wet vereenvoudiging en digitalisering procesrecht op stapel staan. KEI-I zal naar verwachting per 1 januari 2017 gefaseerd worden ingevoerd. 1 In hoofdstuk 3 en verder komt vervolgens het algemeen bestuursrecht bij de uitvoering van de sociale zekerheid aan de orde. We zullen achtereenvolgens ingaan op: 3. Buiten behandeling stellen van de aanvraag 4. Dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen op aanvraag 5. Verzoek om herziening besluit 6. Bezwaar 7. Dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen op bezwaar 8. Beroep bij de bestuursrechter 9. Voorlopige voorziening 10. Verzoek om herziening uitspraak 11. Hoger beroep bij de bestuursrechter 12. Rechtsbescherming tegen dwangbevel 13. Schadevergoeding bij onrechtmatige besluiten In de bijlage bij deze PS Special staat, voorzien van toelichting, de nieuwe tekst van de belangrijkste Awb-artikelen die door KEI-I inhoudelijk worden gewijzigd. 1. Stb. 2016, 288. P S S p e c i a l 3 Algemeen bestuursrecht 9

2 2. Wetswijzigingen in de Wet vereenvoudiging en digitalisering procesrecht De Wet wijziging van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering en de Algemene wet bestuursrecht in verband met vereenvoudiging en digitalisering van het procesrecht (KEI-I) 1 vereenvoudigt het procesrecht in de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Procedures in het bestuursprocesrecht worden niet alleen versneld, maar ook gedigitaliseerd. De belangrijkste wijzigingen voor de Awb zijn: 1. digitaal procederen als hoofdregel; 2. aanpassing wettelijke termijn; en 3. invoering antwoordkaartmethode. 2 Deze wijzigingen worden hierna besproken. Inwerkingtreding van KEI-I zal naar verwachting gefaseerd plaatsvinden vanaf 1 januari Digitaal procederen als hoofdregel In het bestuursrecht wordt digitaal procederen de hoofdregel voor rechtspersonen en voor particulieren die zich laten vertegenwoordigen door een professionele rechtsbijstandverlener. Burgers die procederen zonder beroepsmatige juridische bijstand mogen dit ook digitaal doen, maar zijn hiertoe niet verplicht. Het elektronisch verkeer met de bestuursrechter wordt geregeld in een nieuwe afdeling 8.1.6A Awb. Artikel 8:36a Awb bepaalt dat beroep digitaal wordt ingesteld en dat ook de uitwisseling van overige stukken in principe digitaal verloopt. Hetzelfde geldt voor verzoeken om (onder andere) voorlopige voorziening, herziening en schadevergoeding. Verzuim om digitaal te procederen kan uitmonden in het buiten beschouwing laten van de op papier ingediende stukken of in niet-ontvankelijkverklaring van het beroep (artikel 8:36a lid 5 Awb). Natuurlijke personen en verenigingen waarvan de statuten niet zijn opgenomen in een notariële akte, zijn niet verplicht om digitaal te procederen, tenzij ze zich laten vertegenwoordigen door een advocaat of een professionele rechtsbijstandverlener (artikel 8:36b lid 1 Awb). Particulieren mógen natuurlijk wel digitaal procederen, en ze mogen ook gedurende de procedure van spoor wisselen, van papier naar digitaal of andersom. Bij algemene maatregel van bestuur kunnen meer groepen worden uitgezonderd van de verplichting tot digitale stukkenwisseling. 1. KEI-I staat voor het programma Kwaliteit en innovatie rechtspraak I. Stb. 2016, 288; dossiernummer: Kamerstukken I 2015/16, , G, p. 2. P S S p e c i a l 3 Algemeen bestuursrecht 11

3 Artikel 8:36c Awb regelt het tijdstip van ontvangst van elektronisch uitgewisselde stukken. Of een document daadwerkelijk is geopend en gelezen is niet relevant, een stuk geldt als ontvangen door de bestuursrechter op het moment dat het het digitale systeem voor gegevensverwerking van de bestuursrechter heeft bereikt. Artikel 8:36a lid 7 Awb bevat een regeling voor verschoonbaarheid van een termijnoverschrijding in geval van, bijvoorbeeld, een storing van het digitale systeem voor gegevensverwerking van de bestuursrechter. Voor berichtenverkeer van de bestuursrechter naar partijen geldt als moment van ontvangst het tijdstip waarop een notificatiebericht wordt verzonden waaruit blijkt dat een bericht klaarstaat. Artikel 8:36d Awb bepaalt dat een beroepschrift of verzoekschrift dat langs elektronische weg is ingediend in het digitale systeem voor gegevensverwerking van de bestuursrechter, geldt als ondertekend. Om op die manier een stuk te kunnen indienen, moet de indiener namelijk gebruikmaken van een authenticatiemiddel zoals DigiD. Burgers die op papier procederen, moeten hun stukken nog steeds ondertekenen met een natte handtekening. Artikel 8:36e Awb regelt dat een beeld- of geluidsopname van een zakelijke samenvatting van verschillende onderdelen van de zitting het proces-verbaal kan vervangen. Artikel 8:37f Awb bevat een delegatiebepaling voor het stellen van nadere regels bij besluit of ministeriële regeling. Daarbij kan worden gedacht aan waarborgen voor de betrouwbare en vertrouwelijke uitwisseling van processtukken, aan regels over de (technische) voorwaarden waaraan het digitale verkeer moet voldoen en aan een nadere regeling voor de verschoonbaarheid van termijnoverschrijdingen na digitale storingen. De verzending van berichten door de griffier gebeurt elektronisch, behalve in geval van partijen die hun procedure nog op papier voeren (artikel 8:36g Awb). Aan hen verstuurt de griffier oproepingen, uitnodigingen en afschriften van de uitspraak en van het proces-verbaal van de mondelinge uitspraak per aangetekende brief. Alle overige berichten voor deze partijen worden bij gewone brief verzonden (artikel 8:37 Awb) Aanpassing wettelijke termijn In gevallen waarin pro-formaberoep is ingesteld, vangt de termijn waarbinnen het bestuursorgaan de op de zaak betrekking hebbende stukken aan de bestuursrechter moet sturen, voortaan pas aan na de dag van verzending van de gronden van het beroepschrift aan het bestuursorgaan. Verder is het bestuursorgaan niet langer verplicht, maar bevoegd een verweerschrift in te dienen. Alleen als de rechter om een verweerschrift heeft verzocht, is het bestuursorgaan nog verplicht er een in te dienen (artikel 8:42 Awb). 12 Algemeen bestuursrecht P S S p e c i a l 3

4 2.3. Invoering antwoordkaartmethode In artikel 8:57 Awb wordt de mogelijkheid opgenomen om partijen een brief te sturen waarin zij worden gewezen op hun recht om te worden gehoord ter zitting, met het verzoek om aan te geven of zij daar prijs op stellen. De rechter kan gebruikmaken van deze antwoordkaartmethode als hij de zaak niet vereenvoudigd wil afdoen (artikel 8:54 Awb), maar toch van oordeel is dat een zitting hoogstwaarschijnlijk weinig zin zal hebben. Hij stelt in dat geval dus alle partijen in de gelegenheid om binnen een redelijke termijn te verklaren dat zij ter zitting willen worden gehoord. Indien een partij niet binnen de gestelde termijn reageert, wordt zij geacht toestemming te hebben gegeven voor het achterwege laten van de zitting Overgangsrecht De Wet vereenvoudiging en digitalisering procesrecht voorziet in overgangsrecht. Het recht dat gold vóór het tijdstip van inwerkingtreding van de verplichting om digitaal te procederen, blijft van toepassing op: beroep tegen een voor dat tijdstip bekendgemaakt besluit (artikel 8:1 Awb); hoger beroep (artikel 8:104 Awb), verzet (artikel 8:55 Awb) of beroep in cassatie tegen een voor dat tijdstip bekendgemaakte uitspraak van de bestuursrechter; een voor dat tijdstip ingesteld beroep wegens niet tijdig beslissen (artikel 7:1 lid 1 onder f Awb); een voor dat tijdstip ingediend verzoek om schadevergoeding wegens een onrechtmatig overheidsbesluit (artikel 8:88 lid 1 Awb); een voor dat tijdstip ingediend verzoek om herziening van een uitspraak van de bestuursrechter (artikel 8:119 Awb). Het bovenstaande is van overeenkomstige toepassing op een verzoek aan de bestuursrechter om voorlopige voorziening of om opheffing of wijziging daarvan (artikel 8:81 e.v. Awb). 2 P S S p e c i a l 3 Algemeen bestuursrecht 13

5 3. Buiten behandeling stellen van de aanvraag 3.1. Inleiding Artikel 4:5 Awb biedt het bestuursorgaan de mogelijkheid een aanvraag in specifieke gevallen niet te behandelen. Wel moet het bestuursorgaan daarbij bepaalde procedurele vereisten volgen, zoals het geven van een aanvultermijn Gevallen waarin een aanvraag buiten behandeling kan worden gesteld Het bestuursorgaan kan op grond van artikel 4:5 lid 1 Awb besluiten een aanvraag niet te behandelen, indien: de aanvrager niet heeft voldaan aan enig wettelijk voorschrift voor het in behandeling nemen van de aanvraag; of de aanvraag geheel of gedeeltelijk is geweigerd op grond van artikel 2:15 Awb; of de verstrekte gegevens en bescheiden onvoldoende zijn voor de beoordeling van de aanvraag of voor de voorbereiding van de beschikking, mits de aanvrager de gelegenheid heeft gehad de aanvraag aan te vullen binnen een door het bestuursorgaan gestelde termijn. Zie over deze aanvultermijn paragraaf 3 van dit hoofdstuk. Artikel 2:15 lid 1 Awb biedt de mogelijkheid een aanvraag in te dienen langs elektronische weg als het bestuursorgaan die weg daarvoor heeft opengesteld. Het bestuursorgaan kan een aanvraag ook buiten behandeling stellen indien de aanvraag of een van de bij de aanvraag behorende gegevens of bescheiden in een vreemde taal is gesteld en een vertaling noodzakelijk is voor de beoordeling van de aanvraag of voor de voorbereiding van de beschikking (artikel 4:5 lid 2 Awb). Als de aanvraag (of een van de daarbij behorende bescheiden) zo omvangrijk of ingewikkeld is dat een samenvatting noodzakelijk is en als deze samenvatting ontbreekt dan kan het bestuursorgaan de aanvraag ook buiten behandeling stellen (artikel 4:5 lid 3 Awb). Het bestuursorgaan moet de aanvrager in beide gevallen een aanvultermijn geven om de aanvraag met een vertaling respectievelijk een samenvatting aan te vullen.het bestuursorgaan mag van een belanghebbende ook verwachten dat hij de voor de beoordeling van zijn aanvraag noodzakelijke informatie op enigszins inzichtelijke wijze aanbiedt. Zo hoefde het college van burgemeester en wethouders geen genoegen te nemen met een plastic tas met daarin de ongeordende, omvangrijke administratie van een bijstandsaanvrager. 1 Artikel 4:5 Awb ziet op gebreken in de aanvraag die naar hun aard herstelbaar zijn. Bij het ontbreken van gegevens gaat het, gelet op artikel 4:2 lid 2 Awb, om gegevens of 3 1. CRvB 11 maart 2008, nr. 07/429 WWB, ECLI:NL:CRVB:2008:BC6344. P S S p e c i a l 3 Algemeen bestuursrecht 15

6 bescheiden die nodig zijn voor de beslissing op de aanvraag en waarover de aanvrager redelijkerwijs de beschikking kan krijgen. 2 Het artikel is bijvoorbeeld niet van toepassing in een geval waarin aan de aanvraag geen gebreken kleven, maar de aanvrager zich niet onderwerpt aan een medisch onderzoek. 3 Ook kan een aanvraag niet buiten behandeling worden gesteld als de aanvraag op zich compleet is, maar het bestuursorgaan de kwaliteit van bepaalde bescheiden als onvoldoende beoordeelt 4 of nog behoefde heeft aan een nadere toelichting. 5 In dergelijke gevallen zal het bestuursorgaan, ondanks het ontbreken van de gevraagde gegevens of medewerking, toch moeten komen tot een inhoudelijk oordeel. Blijkt bij de inhoudelijke beoordeling van de aanvraag dat die niet in aanmerking komt voor inwilliging, dan moet de aanvraag worden afgewezen Aanvultermijn Het bestuursorgaan kan een aanvraag waarin gegevens ontbreken buiten behandeling stellen indien de aanvrager de gelegenheid heeft gehad de aanvraag aan te vullen binnen een door het bestuursorgaan gestelde termijn. Dit wordt de aanvultermijn of hersteltermijn genoemd. Van belang is dat de brief waarbij de hersteltermijn wordt gegeven, duidelijk vermeldt welke informatie vóór welke datum van belanghebbende wordt verwacht. Indien het bestuursorgaan op geen enkele wijze aangeeft of inzichtelijk maakt welke gegevens die voor de beoordeling van de aanvraag van belang zijn, ontbreken, heeft dat tot gevolg dat het bestuursorgaan de aanvraag niet op grond van artikel 4:5 lid 1 Awb buiten behandeling kan laten. 7 De brief waarbij de hersteltermijn is gegeven, moet de belanghebbende wel tijdig hebben bereikt. Is dat niet het geval, dan kan het belanghebbende niet worden tegengeworpen dat hij de gevraagde aanvullende gegevens niet tijdig heeft ingeleverd. Het bestuursorgaan is dan niet bevoegd de aanvraag met toepassing van artikel 4:5 lid 1 Awb buiten behandeling te laten. 8 De hersteltermijn moet zijn afgestemd op aard en omvang van de gevraagde gegevens en bescheiden. De termijn dient zo lang te zijn dat een aanvrager in staat kan worden geacht 2. Vzr. Rechtbank Haarlem 30 juni 2008, nr. AWB 08/4293, ECLI:NL:RBHAA:2008:BF CRvB 3 december 2002, nrs. 00/6408 ZW e.a., ECLI:NL:CRVB:2002:AF1669 en CRvB 14 december 2000, nr. 97/9356 WUV, ECLI:NL:CRVB:2000:ZB CRvB 7 oktober 2014, nr. 13/2430 WWB, ECLI:NL:CRVB:2014: CRvB 13 januari2015, nr. 13/3866 WWB, ECLI:NL:CRVB:2015: CRvB 9 juni 2009, nrs. 08/3761 WWB e.a., ECLI:NL:CRVB:2009:BJ CRvB 31 januari 2006, nrs. 04/5926 NABW e.a., ECLI:NL:CRVB:2006:AV CRvB 10 juli 2012, nr. 10/4415 WWB-T, ECLI:NL:CRVB:2012:BX Algemeen bestuursrecht P S S p e c i a l 3

7 alle gevraagde gegevens en bescheiden vóór de afloop van de hersteltermijn aan het bestuursorgaan aan te leveren. 9 Is belanghebbende redelijkerwijs niet in staat de gevraagde gegevens binnen de gestelde aanvultermijn te verstrekken, dan ligt het op zijn weg om het bestuursorgaan daarvan op de hoogte te stellen. Doet belanghebbende dat niet, dan is het bestuursorgaan bevoegd zijn aanvraag met toepassing van artikel 4:5 lid 1 Awb niet in behandeling te nemen. 10 Gaat het om het invullen van een formulier of het overleggen van gegevens waarover de aanvrager gemakkelijk kan beschikken, dan is in het algemeen een hersteltermijn van tien werkdagen of twee weken voldoende. Gaat het om het overleggen van bankafschriften die belanghebbende moet opvragen bij de bank, dan moet rekening worden gehouden met een termijn van zeven tot tien werkdagen die de bank nodig heeft om de rekeninghouder kopieën van de gevraagde bankafschriften te verstrekken. Als de geboden hersteltermijn te kort is en belanghebbende verzoekt om verlenging ervan, dan is het bestuursorgaan niet bevoegd de aanvraag op grond van artikel 4:5 Awb buiten behandeling te stellen. Het ligt dan in de rede de hersteltermijn te verlengen. 11 Artikel 4:5 Awb belet het bestuursorgaan niet de geboden hersteltermijn te verlengen vóórdat het gebruikmaakt van zijn bevoegdheid de aanvraag niet te behandelen, mits de gegeven verlenging steeds kenbaar is gemaakt binnen vier weken nadat de (laatstelijk) gestelde termijn is verstreken. 12 Volgens de Centrale Raad van Beroep (CRvB) verdient het uit oogpunt van actieve en adequate informatieverstrekking aanbeveling een aanvrager te wijzen op de mogelijkheid om vóór afloop van de hersteltermijn te vragen om verlenging van die termijn ingeval bepaalde gegevens niet (meer) in het bezit van de aanvrager zijn en medewerking van derde personen of instanties nodig is om (kopieën van) gevraagde gegevens en bescheiden te verkrijgen. Indien een vóór de besluitvorming over het wel of niet verder behandelen van de aanvraag ontvangen verzoek om verlenging niet is ingewilligd, de aanvraag buiten behandeling is gesteld en het bezwaar tegen de buitenbehandelingstelling van de aanvraag (mede) ziet op de lengte van de geboden hersteltermijn, dan moet het bestuursorgaan in het kader van een volledige heroverweging bezien of, en zo ja tot welke datum, verlenging van de hersteltermijn was aangewezen. 13 Het geven van een hersteltermijn schort de beslistermijn op (artikel 4:5 Awb in samenhang met artikel 4:15 Awb). (Zie over de beslistermijn hoofdstuk 4 paragraaf 2.2.) De opschorting gaat in op de dag na de dag waarop de hersteltermijn wordt 3 9. CRvB 1 maart 2011, nr. 09/167 WWB, ECLI:NL:CRVB:2011:BP7240 en CRvB 10 januari 2012, nr. 10/6532 WWB, ECLI:NL:CRVB:2012:BV CRvB 10 juli 2012, nr. 10/5425 WWB, ECLI:NL:CRVB:2012:BX CRvB 5 januari 2009, nr. 07/1591 WWB, ECLI:NL:CRVB:2009:BG CRvB 27 november 2007, nr. 06/6047 WWB, ECLI:NL:CRVB:2007:BB CRvB 5 januari 2009, nr. 07/1591 WWB, ECLI:NL:CRVB:2009:BG9809. P S S p e c i a l 3 Algemeen bestuursrecht 17

8 gegeven en duurt tot de dag waarop de gevraagde gegevens zijn overgelegd of de hersteltermijn ongebruikt is verstreken. Vindt een verzoek om aanvulling van een aanvraag plaats nadat de beslistermijn al is verstreken, dan kan geen sprake meer zijn van opschorting van de beslistermijn als bedoeld in artikel 4:15 Awb. In dat geval kan het bestuursorgaan de aanvraag niet (meer) met toepassing van artikel 4:5 Awb buiten behandeling stellen en moet het inhoudelijk beslissen op de aanvraag. 14 Indien het bestuursorgaan de aanvrager pas na het verstrijken van de beslistermijn uitnodigt tot het aanvullen van zijn aanvraag, staat dat niet in de weg aan het intreden van de mogelijkheid beroep in te stellen tegen het niet tijdig nemen van een beslissing op de aanvraag. Het bestuursorgaan is namelijk verplicht binnen de beslistermijn een besluit te nemen, behoudens het geval dat het binnen de beslistermijn verzoekt de aanvraag aan te vullen (artikel 4:13 Awb). Zie verder over beroep tegen het niet tijdig beslissen op aanvraag hoofdstuk 4 paragraaf Besluit tot niet behandelen van een aanvraag Het besluit een aanvraag buiten behandeling te stellen, moet worden genomen binnen vier weken nadat de aanvraag is aangevuld of de daarvoor gestelde termijn ongebruikt is verstreken (artikel 4:5 lid 4 Awb). Een besluit tot het niet behandelen van een aanvraag dat pas na deze termijn van vier weken is genomen, is in strijd met de wet en zal door de rechter om die reden worden vernietigd. 15 Indien het bestuursorgaan de termijn voor het besluiten tot buitenbehandelingstelling van de aanvraag heeft laten verstrijken, moet het de aanvraag inhoudelijk beoordelen. Het is niet mogelijk het besluit een aanvraag niet te behandelen te nemen vóórdat de aanvultermijn is verstreken. Ook wanneer de belanghebbende de resterende aanvultermijn ongebruikt laat verstrijken, kan een te vroeg genomen besluit tot buitenbehandelingstelling niet in stand blijven Na afloop van de aanvultermijn verstrekken van gegevens De aard en inhoud van het primaire besluit dat strekt tot het buiten behandeling stellen van de aanvraag met toepassing van artikel 4:5 Awb, brengt met zich dat in beginsel geen betekenis toekomt aan gegevens of bescheiden die na het primaire besluit alsnog zijn verstrekt CRvB 12 juli 2006, nr. 04/2309 WAZ, ECLI:NL:CRVB:2006:AY CRvB 29 juni 2004, nr. 02/1150 NABW, ECLI:NL:CRVB:2004:AP CRvB 28 september 2004, nr. 03/1452 NABW, ECLI:NL:CRVB:2004:AR CRvB 27 september 2011, nr. 09/5713 WWB, ECLI:NL:CRVB:2011:BT Algemeen bestuursrecht P S S p e c i a l 3

9 Van dat uitgangspunt kan worden afgeweken indien het gegevens of bescheiden betreft waarvan moet worden aangenomen dat de aanvrager redelijkerwijs niet in staat is geweest die binnen de gestelde termijn te verstrekken. 18 Ook indien de aanvrager de gewenste gegevens inlevert na afloop van de aanvultermijn maar vóórdat het bestuursorgaan heeft besloten de aanvraag niet te behandelen, kan worden besloten de aanvraag niet verder te behandelen, omdat de geboden aanvultermijn ongebruikt is verstreken Artikel 4:5 Awb niet in bezwaar Het is niet mogelijk bij het besluit op bezwaar alsnog met toepassing van artikel 4:5 lid 1 Awb te besluiten een aanvraag buiten behandeling te stellen, indien het besluit waartegen het bezwaar is gericht al een inhoudelijke (en dus andere) afwijzingsgrond vermeldt Uiteraard is het wel mogelijk de toepassing van artikel 4:5 lid 1 Awb in een primair besluit te handhaven door het daartegen ingestelde bezwaar ongegrond te verklaren. 18. CRvB 25 september 2007, nr. 06/5922 WWB, ECLI:NL:CRVB:2007:BB5267 en CRvB 1 maart 2011, nr. 09/167 WWB, ECLI:NL:CRVB:2011:BP CRvB 16 januari 2001, nr. 99/612 NABW, ECLI:NL:CRVB:2001:AJ9740. P S S p e c i a l 3 Algemeen bestuursrecht 19

10 4. Dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen op aanvraag 4.1. Inleiding De aanvrager heeft een middel om het bestuursorgaan tot (sneller) beslissen aan te zetten als de beschikking niet binnen de daarvoor gestelde termijn wordt afgegeven. In een dergelijk geval heeft de aanvrager twee mogelijkheden: een dwangsom vragen (zie paragraaf 2 van dit hoofdstuk); beroep instellen (zie paragraaf 3 van dit hoofdstuk) Dwangsom bij niet tijdig beslissen op aanvraag Algemeen De regels over de dwangsom bij niet tijdig beslissen zijn vastgelegd in paragraaf Awb (de artikelen 4:17 t/m 4:20 Awb). Paragraaf Awb doet niets af aan de mogelijkheid schadevergoeding voor het niet tijdig beslissen te verzoeken bij de daarvoor bevoegde rechter. De dwangsomregeling komt immers niet in de plaats van een eventuele schadevergoeding. De dwangsomregeling dient veel meer als middel om het bestuursorgaan aan te zetten tot sneller beslissen. Als door het uitblijven van een beschikking schade ontstaat, kan de rechter op verzoek van de belanghebbende het bestuursorgaan veroordelen tot het vergoeden van die schade (artikel 8:88 Awb). Zie in dit verband ook paragraaf 3 van dit hoofdstuk, artikel 6:20 lid 5 Awb en hoofdstuk 13. De dwangsomregeling is niet van toepassing op besluiten van algemene strekking en op ambtshalve beschikkingen, uiteraard tenzij de betrokken bijzondere wet een bepaling bevat die de regeling van overeenkomstige toepassing verklaart Ingebrekestelling Het bestuursorgaan beslist in beginsel binnen acht weken na ontvangst van de aanvraag (artikel 4:13 e.v. Awb). 2 Het bestuursorgaan is een dwangsom verschuldigd indien niet tijdig wordt beslist op de aanvraag. Wel is daarvoor vereist dat de aanvrager het bestuursorgaan schriftelijk in gebreke stelt. De ingebrekestelling heeft als doel het bestuursorgaan bekend te maken met de overschrijding van de beslistermijn. Aan de ingebrekestelling is slechts de eis verbonden dat deze schriftelijk is (artikel 4:17 lid 3 Awb). Een ingebrekestelling kan ook langs elektronische weg worden verstuurd als het 4 1. Kamerstukken II 2004/05, , nr. 6, p Wanneer een wettelijk voorschrift in bijzondere wetgeving de beslistermijn bepaalt, dan geldt de in dat wettelijk voorschrift genoemde termijn. Voorbeelden van dergelijke wettelijke voorschriften: artikel 127 WW, artikel 95a WAZ, artikel 6:1 WAJONG, artikel 102 WIA, artikel 72c ZW. P S S p e c i a l 3 Algemeen bestuursrecht 21