OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

Transcriptie

1 OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN AKOESTIEK: ONTWERP EN REALISATIE LENTE 2018 Debby WUYTS Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf Technologische dienstverlening duurzaam bouwen en Duurzame ontwikkeling in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, gesubsidieerd door Innoviris

2 Algemeen schema van de presentatie Normeisen Oude versus nieuwe normeisen Prestatiegrootheden en -eisen voor woongebouwen Cfr. Schoolgebouwen Selectie van gevelelementen Karakterisering in het laboratorium Dimensionering volgens ISO Afgeleide tools Glas, raam, venster Akoestische optimalisatie van de gebouwschil Gevelwanden Dakschilden Ventilatieroosters 2

3 Algemeen schema van de presentatie Normeisen Oude versus nieuwe normeisen Prestatiegrootheden en -eisen voor woongebouwen Cfr. Schoolgebouwen Selectie van gevelelementen Karakterisering in het laboratorium Dimensionering volgens ISO Afgeleide tools Glas, raam, venster Akoestische optimalisatie van de gebouwschil Gevelwanden Dakschilden Ventilatieroosters 3

4 Geluidsisolatie van de gevel: de normeisen oude eisen met betrekking tot gevelisolatie Classificatie eigen aan België (categorieën Va, Vb, ) NBN S :1977 ziekenhuizen, kantoren, rusthuizen, hotels,... Grondige wijzigingen van het akoestisch klimaat ten aanzien van 1977 NBN S :2008 en NBN S :2012 nieuwe eisen met betrekking tot gevelisolatie voor woongebouwen en schoolgebouwen Europese grootheden : D Atr, R Atr Geactualiseerde eisen Toegepast op ieder gevelvlak (woonkamer, keuken, bureau, slaapkamer) Dimensioneringsregels voorhanden (EN ) Realistische controlemetingen in situ 4

5 Gevelgeluidsisolatie : «oude» normeisen NBN S :1977 «Criteria van de akoestische isolatie» - Woongebouwen - Schoolgebouwen - Kantoorgebouwen - Ziekenhuizen - Hotels - Rusthuizen Minimale ( sub ) en aanbevolen ( super ) gevelcategorieën : Va, Vb, Vc en Vd 5

6 NBN S : woongebouwen (2008) 6

7 NBN S : woongebouwen (2008) Gevelgeluidsisolatie: eisen voor het gevelvlak en de gevelelementen D Atr geluidsisolatie van volledige gevelvlak = globaal resultaat, gemeten in situ R Atr Prestaties van afzonderlijke gevelelementen = productkarakteristiek, gemeten in labo 7

8 NBN S : woongebouwen (2008) Doelstelling: maximaal geluidniveau L Aeq in binnenruimten, in functie van : Gewenst comfortniveau (normaal of verhoogd), Nacht/dagperiode, Bestemming van de ruimten. Dagperiode (woonkamer, keuken, bureau, slaapkamer) : Nachtperiode (slaapkamers) : normaal akoestisch comfort: max. 34 verhoogd akoestisch comfort: max. 30 normaal akoestische comfort: max. 29 verhoogd akoestisch comfort: max. 25 Om deze maximale niveaus binnen te garanderen : minimale eisen vastleggen voor de luchtgeluidsisolatie per gevelvlak geluidniveau neemt s nachts minstens 5 af OK 8

9 NBN S : woongebouwen (2008) Begrippen Gevel Gevelvlak Gevelelement 9

10 10 Gestandaardiseerde geluidsisolatie D 2m,nT,w + C tr = D Atr (in situ gemeten)

11 11 Gestandaardiseerde geluidsisolatie D 2m,nT,w + C tr = D Atr (in situ gemeten)

12 Gestandaardiseerde geluidsisolatie D 2m,nT,w + C tr = D Atr (in situ gemeten) D Atr = D 2m,nT,w + C tr = geluidsisolatie van het gevelvlak (bepaling volgens EN ISO 140-5) D 2m,nT = L 1,2m L log(T/T 0 ) L 1,2m : Zendniveau buiten op 2 m van het gevelvlak tgv geluidbron ± 100 onder 45 Meting van het zendniveau op 2 m vóór de gevel L 2 : T : T 0 : Ontvangstniveau binnen [] Nagalmtijd binnen [s] Referentie-nagalmtijd = 0.5 s (V>=30); 0.3 s (V=<20 m³) Herleiden van het ontvangstniveau binnen naar standaard bemeubelde kamer geluidbron = luidspreker onder 45 (roze ruis) 12

13 Gestandaardiseerde geluidsisolatie D 2m,nT,w + C tr = D Atr (in situ gemeten) D Atr = D 2m,nT,w + C tr = geluidsisolatie van het gevelvlak (bepaling volgens EN ISO 140-5) D 2m,nT = L 1,2m L log(T/T 0 ) Waarde per frequentieband (tertsbanden 100 Hz 3150 Hz) L 1,2m : Zendniveau buiten op 2 m van het gevelvlak tgv geluidbron ± 100 onder 45 L 2 : T : T 0 : Ontvangstniveau binnen [] Nagalmtijd binnen [s] Referentie-nagalmtijd = 0.5 s (V>30); 0.3 s (V<20 m³) Berekening ééngetalswaarde ( volgens EN ISO 717-1) D 2m,nT,w (C;C tr ) D 2m,nT,w + C tr = D Atr Bvb. : D 2m,nT,w (C;C tr ) = 39 (-1;-4) D Atr = 39-4 = 35 13

14 Gestandaardiseerde geluidsisolatie D 2m,nT,w + C tr = D Atr (in situ gemeten) Prestatie-eisen voor gevelgeluidsisolatie woningen (NBN S ) geformuleerd in D Atr Isolatiespectrum D 2m,nT herleid naar ééngetalswaarde D 2m,nT,w met twee spectrale aanpassingstermen D 2m,nT,w (C,C tr ) R D [] 2m,nT (Genormaliseerde procedure volgens ISO 717-1: gewogen gestandaardiseerde geluidsisolatie ) Eisen gevelgeluidsisolatie in NBN S D 2m,nT,w + C tr = D Atr = De werkelijk ervaren geluidsisolatie in het gebouw onderworpen aan de eis, en dit voor ieder gevelvlak 14

15 Bepaling van de gevelgeluidsisolatie-eis D Atr (gevelvlak) D Atr -waarde per gevelvlak moet voldoen aan : Met (1) : L A [] : geluidniveau buiten, berekend uit referentie-niveau L Aref volgens bijlage B, m [] : m = 3 in voorkomend geval waar tegelijk : de te beschermen ruimte over een bijkomend gevelvlak beschikt, L A > 60 is voor beide gevelvlakken, de twee gevelvlakken over minstens één element beschikken waarvan R Atr < 48 (bvb. venster) m = 0 in alle andere gevallen 15

16 Bepaling van de gevelgeluidsisolatie-eis D Atr (gevelvlak) D Atr -waarde per gevelvlak moet voldoen aan : Met (2) : Eis (2) voor slaapkamers is enkel van toepassing indien : In de nachtperiode (22u 6u), minstens driemaal per nacht een geluidniveau L Aeq,1s,max,T 70 voorkomt, veroorzaakt door : - Hetzij geluid vanwege luchtverkeer, - Hetzij geluid vanwege spoorwegverkeer. De bekomen waarden leiden in dat geval niet noodzakelijk tot een bevredigend comfortniveau 16

17 Bepaling van de gevelgeluidsisolatie-eis D Atr (gevelvlak) Bepaling van het referentie-geluidniveau L Aref Op basis van metingen op 2 m hoogte en 2 m loodrechte afstand van de meest blootgestelde gevel L Aref = de hoogste van beide waarden - L Aeq,30min tussen 06u00 en 22u00 (overdag)* - L Aeq,30min + 5 tussen 22u00 et 06u00 (avond en nacht)* * Op een moment representatief voor eventueel hinderlijk omgevingslawaai + reflectieterm 3! Meting op onbebouwd terrein L = 70 (A) L Aref = 73 (A) 17

18 Bepaling van de gevelgeluidsisolatie-eis D Atr (gevelvlak) Bepaling van het referentie-geluidniveau L Aref Op basis van type-beschrijvingen uit de norm (minder nauwkeurig maar veiliger) 18

19 Bepaling van de gevelgeluidsisolatie-eis D Atr (gevelvlak) Bepaling van het referentie-geluidniveau L Aref Op basis van type-beschrijvingen uit de norm (minder nauwkeurig maar veiliger) 19

20 Bepaling van de gevelgeluidsisolatie-eis D Atr (gevelvlak) Bepaling van het referentie-geluidniveau L Aref Gegeven: Gebouw gelegen langs de N3 in Korbeek-Lo Living gelegen aan de achterzijde van het gebouw Ofwel uitvoeren van een meting, Ofwel tabellen gebruiken. Nationale weg: L Aref > 77 Voor de gevel vooraan het gebouw. 20

21 Bepaling van de gevelgeluidsisolatie-eis D Atr (gevelvlak) Figuren in bijlage B: bepaling van waarde L A voor ieder gevelvlak op basis van de gemeten waarde L Aref 21

22 Bepaling van de gevelgeluidsisolatie-eis D Atr (gevelvlak) Bepaling van het geluidniveau L A vóór het bestudeerde gevelvlak Nuttige gegevens Gebouw gelegen langs N3 in Korbeek-Lo L Aref > 77 vóór het gebouw Voor het gevelvlak aan de achterzijde van het gebouw :. LA LAref

23 Bepaling van de gevelgeluidsisolatie-eis D Atr (gevelvlak) Bepaling van de minimale geluidsisolatie in situ D Atr Nuttige gegevens L A = 64 voor het gevelvlak achteraan m = 0 (slechts één gevelvlak blootgesteld) Berekening van te respecteren eis voor het gevelvlak achteraan : DAtr LA 34 m

24 Cfr. NBN S : schoolbouwen (2012) Voor lokalen met een geluidgevoeligheid normaal tot zeer hoog Fig 1 L=L L Aref Aref Fig 2 L=L Aref L+a m = 3 indien meerdere zwakke gevelvlakken LL-3 A LA L-13 L L-3 A L+c L+b a b c Berekend buitenlawaai uit L Aref volgens verplichte rekenregels Richtwaarde installatielawaai (gewenst comfortniveau binnen) Naast speelplaatsen gebruikt tijdens lesuren Normale eis Verhoogde eis speelplaatsen D Atr 34 D Atr 38 Overdekte speelplaatsen D Atr 38 D Atr 42 SPIERE HELKIJN 24

25 Algemeen schema van de presentatie Normeisen Oude versus nieuwe normeisen Prestatiegrootheden en -eisen voor woongebouwen Cfr. Schoolgebouwen Selectie van gevelelementen Karakterisering in het laboratorium Dimensionering volgens ISO Afgeleide tools Glas, raam, venster Akoestische optimalisatie van de gebouwschil Gevelwanden Dakschilden Ventilatieroosters 25

26 Geluidisolatie van gevelelementen R Atr (= R w + C tr ) Bepaling van de geluidverzwakkingsindex R van gevelelementen (EN ISO :2010) De verhouding tussen invallend vermogen aan de zendzijde en doorgegeven vermogen aan de ontvangstzijde is zeer groot! VOORBEELD R = 10 log (invallend vermogen/doorgelaten vermogen) Beglazing : W invallend / W doorgaand = R = slechts 30 2 W W 26

27 Meting van geluidsisolatie in labo R Atr (= R w + C tr ) Bepaling van de geluidverzwakkingsindex R van gevelelementen (EN ISO :2010) R = eigenschap van het geteste product Roze ruis 1.50 m Niveau () Ontvangstzijde 20 Zendzijde Fréquence (Hz) 27

28 Meting van geluidsisolatie in labo R Atr (= R w + C tr ) Bepaling van de gewogen geluidverzwakkingsindex R w (EN ISO 717-1) 80.0 sound r educti on i ndex R 1/ 3octave + spectrale aanpassingstermen (C;C tr ) 70.0 Rw = Weerstand tegen typisch laagfrequent lawaai (verkeerslawaai) : R w + C tr = R Atr R [] f [Hz]

29 Meting van geluidsisolatie in labo R Atr (= R w + C tr ) Bepaling van de gewogen geluidverzwakkingsindex R w (EN ISO 717-1) 80.0 sound r educti on i ndex R 1/ 3octave + spectrale aanpassingstermen (C;C tr ) 70.0 Rw = Weerstand tegen typisch laagfrequent lawaai (verkeerslawaai) : R w + C tr = R Atr R [] Massawet!! f [Hz]

30 Meting van geluidsisolatie in labo R Atr (= R w + C tr ) Spectrale aanpassingstermen C en C tr Belang van aard geluidbron waartegen men zich wenst te beschermen snelrijdend verkeer Globaal geluidniveau Spectrale analyse stadsverkeer 30

31 De geluidsisolatie R Atr van gevelelementen Akoestische prestaties voor een aantal typische gevelelementen De constructie R Atr van gevelwanden ligt gevoelig hoger dan deze van beglazingen R w of (C;C vensters tr ) R Atr Volle baksteen 9 cm / niet-geventileerde luchtspouw 5 cm opgevuld met minerale wol/ holle betonblok 19 cm / bepleistering 55 (-1;-5) 50 Beglazing 4/15/4 29 (-1;-4) 25 Beglazing 4/16/6 35 (-2;-5) 30 Beglazing 6/15/44.2A 39 (-2;-6) 33 Enkel opendraaiend PVC-raam met stalen verzwaringen, beglazing 44.2A/20/66.2A 46 (-1;-4) 42 31

32 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Noodzakelijke geluidisolatie van de gevelelementen? D Atr (NBN S , tabel 3) R Atr?? 32

33 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Berekeningsmethode ISO (vereenvoudigde versie) D Atr Samengestelde geluidisolatie R' L 10log Atr fs Vorm van de gevel V 3S Volume lokaal / oppervlakte gevel 33

34 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Berekeningsmethode ISO (vereenvoudigde versie) Samengestelde geluidsisolatie R Atr van gevelvlak R' Atr RAtr, i S i 10 10log 10 Stot 10 S tot 10 D n, e, Atr, j 10 S venster R Atr,venster a b c d D neatr, rooster S venster R Atr,venster «zwakste schakel» is bepalend voor de samengestelde geluidsisolatie! 34

35 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) LABO LABO Berekeningsmethode ISO (vereenvoudigde versie) Samengestelde geluidsisolatie R Atr van gevelvlak R' Atr RAtr, i S i 10 10log 10 Stot 10 S tot 10 D n, e, Atr, j 10 Invoergegevens (laboratoriumwaarden) : R Atr,i = R w +C tr voor gewone gevelementen zoals ramen, deuren, wanden, invulpanelen, D ne,atr,j = D n,e,w + C tr voor kleine gevelelementen (<1m²) zoals ventilatieroosters Aan te raden veiligheidsmarge op de invoergegevens: R Atr - 2 D ne,atr - 3 D ne R + 10! hogere getalwaarde voor equivalente isolatie 35

36 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) REKENVOORBEELD Berekeningsmethode ISO (vereenvoudigde versie) Samengestelde geluidsisolatie R Atr van gevelvlak R' Atr RAtr, i S i 10 10log 10 Stot 10 S tot 10 D n, e, Atr, j 10 Ventilatierooster : D n,e,w (C;C tr )= 37 (0;-1), D ne,atr = 36 Venster : R w (C;C tr )= 40 (-1;-3), R Atr = 37 (S = 6,1 m²) Gevelmuur: R w (C;C tr )= 56 (-1;-5), R Atr = 51 (S = 6,7 m²) Totale oppervlakte gevelvlak: 13 m² R ' 6,1 6, Atr, tot 10log , a b c venster gevelmuur ventilatierooster

37 Keuze van venster gevelelement muur gemiddelde conform NBN-eisen (2008) 50% 50% "logaritmisch " "rekenkundig" Berekeningsmethode ISO (vereenvoudigde versie) Samengestelde geluidsisolatie R Atr van gevelvlak venster muur gemiddelde venster 50% muur 50% "logaritmisch gemiddelde " "rekenkundig" 25 30% 48 70% "logaritmisch 28 " "rekenkundig" venster venster muur muur gemiddelde gemiddelde venster 30% muur 50% 70% 50% "logaritmisch gemiddelde "logaritmisch " "rekenkundig" "rekenkundig" 25 70% % 48 "logaritmisch " "rekenkundig" venster venster muur muur gemiddelde gemiddelde 70% 30% 30% 70% "logaritmisch "logaritmisch " "rekenkundig" "rekenkundig" venster muur gemiddelde 70% 30% "logaritmisch " "rekenkundig" Ter indicatie Zwakste schakels zijn bepalend! a c 5.00 b

38 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Berekeningsmethode ISO (vereenvoudigde versie) Belang van de «zwakste schakel» NPR 5272 EN R Atr [] Surface mass [kg/m²] single glazing single glazing acoustic double glazing double glazing acoustic double glazing 2x acoustic triple glazing triple glazing acoustic triple glazing 2x acoustic Massief enkelvoudig Massief spouwmuur

39 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Berekeningsmethode ISO (vereenvoudigde versie) Correctieterm DL fs D Atr R' L 10log Atr fs V 3S Extra afscherming (>0) of reflecties (<0) door vormgeving van de gevel Vlakke gevel : DL fs = 0 39

40 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Berekeningsmethode ISO (vereenvoudigde versie) Volume-oppervlakte verhouding D Atr R' L 10log Atr fs V 3S De verhouding volume V/ oppervlakte gevelvlak S is bij een balkvormig lokaal = diepte d van het lokaal loodrecht op dat gevelvlak V/S = 3 + d = V/S S Opgepast met ondiepe lokalen (< 3m) 40

41 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Generische tabellen (gebaseerd op prognosemodel ISO ) Enkel voor gevelvlakken zonder ventilatieroosters! 41

42 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Bestudeerd lokaal beschikt over één gevelvlak met vensters 42

43 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Voorbeeld : keuze van de beglazing voor een ééngezinswoning Type-situatie

44 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) STAP 1 : Bepaling van het referentie-geluidniveau L Aref Op basis van type-beschrijvingen uit de norm (minder nauwkeurig maar veiliger). 44

45 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Voorbeeld : het bestudeerde lokaal beschikt over één gevelvlak met vensters zijgevel : L A = 62 (A) voorgevel : L A,ref = 65 (A)

46 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Voorbeeld : het bestudeerde lokaal beschikt over één gevelvlak met vensters Gegevens «slaapkamer 3» : - Lokaal : (LxBxH) 3.4 m x 4.0 m x 2.5 m - Venster: (BxH) 0.8 m x 2.4 m - Geluidniveau buiten: L A = 65 (A) (voorgevel) Welke beglazing is noodzakelijk om de comfortcriteria van de NBN S te respecteren?

47 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Voorbeeld : het bestudeerde lokaal beschikt over één gevelvlak met vensters - Oppervlakte gevelvlak (van binnenuit) : 8.5 m² - Vensteroppervlakte : 1.9 m² = 22% TABEL : R Atr 25 - Diepte van het lokaal : 4 m (bvb beglazing) - Geluidniveau buiten : 65 (A)

48 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Ontwerptool NBN S (gebaseerd op prognosemodel ISO ) VB -: Gebaseerd op berekeningsmethode uit de ISO ( Akoestische Eurocode ) - Designtool, om te voldoen aan de eis voor het gevelvlak D Atr - Deelverantwoordelijkheden, om na te gaan waarom D Atr niet zou voldoen - Voor grote projecten : niet altijd economisch meest interessante optie! 48

49 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) Te volgen stappenplan volgens NBN S (woongebouwen) STAP 1 : Meting (of inschatting) van L Aref vóór meest blootgestelde gevel (bijlage A) STAP 2 : Afleiden van L A voor iedere gevel figuren (bijlage B) STAP 3 : Berekening van eis per gevelvlak D Atr tabel 3 STAP 4: Berekening van de eis per gevelelement R Atr tabel 4 49

50 Keuze van gevelelement conform NBN-eisen (2008) VOORBEELD : het bestudeerde lokaal bezit één gevelvlak met vensters Gegevens «slaapkamer 3» : - Lokaal : (LxBxH) 3.4 m x 4.0 m x 2.5 m - Venster : (BxH) 0.8 m x 2.4 m - Geluidniveau buiten: L A = 65 (A) Welke beglazing is noodzakelijk om te voldoen aan de comfortcriteria van de NBN S ? Methode NBN S : R Atr > 26.3 (cfr. 27 met generische tabellen) Geluidisolatie 50 van gevels 50

51 Algemeen schema van de presentatie Normeisen Oude versus nieuwe normeisen Prestatiegrootheden en -eisen voor woongebouwen Cfr. Schoolgebouwen Selectie van gevelelementen Karakterisering in het laboratorium Dimensionering volgens ISO Afgeleide tools Glas, raam, venster Akoestische optimalisatie van de gebouwschil Gevelwanden Dakschilden Ventilatieroosters 51

52 Geluidisolatie van beglazingen (R Atr ) f g 3200 Hz 1600 Hz 3200 Hz GH 44.2A R Atr A 66.2A A f res 245 Hz 212 Hz 187 Hz 122 Hz 52

53 Geluidisolatie van beglazingen (R Atr ) A 66.2A A R Atr A 66.2A A 53

54 Geluidisolatie van beglazingen (R Atr ) Drievoudige beglazingen Geen significatieve verbetering in vergelijking met dubbele beglazing met dezelfde totale dikte Drievoudige beglazing 54

55 Geluidisolatie van beglazingen (R Atr ) Een aantal typische waarden Enkelvoudig R w (C;C tr ) R Atr niet-gelaagd 4 32(-1;-2) (-1;-2) (-1;-3) (-1;-2) 35 gelaagd (niet akoestisch) (-1;-2) (-1;-3) (-1;-4) 35 akoestisch gelaagd 33.2A 36(0;-3) A 37(0;-2) A 40(-1;-3) 37 Bronnen: A 41(-2;-6) 35 a) Round Robin tests A 45(-1;-4) 41 b) Richtwaarden op basis van recente A 45(-1;-3) 42 labometingen WTCB tweezijdig akoestisch gelaagd c) Technische documentatie glasfabrikanten d) Generische tabel in EN (2000) of in 66.2A A 66.2A A 50(-2;-8) 51(-1;-4) EN (2011) (waarde daarin + 2 ) WTCB Contact /3 WTCB Doss 2011/3.10 Dubbel R w (C;C tr ) R Atr symmetrisch (-1;-4) (-1;-3) (-1;-4) 29 asymmetrisch (-1;-4) (-2;-5) (-1;-4) (-1;-2) 35 eenzijdig gelaagd (-1;-4) (-2;-6) (-1;-5) 37 eenzijdig akoestisch gelaagd A 43(-2;-4) 39 Drievoudig R w (C;C tr ) R Atr niet gelaagd (-2;-5) 27 eenzijdig akoestisch gelaagd A 42(-1;-5) 37 tweezijdig akoestisch gelaagd 44.1A A 47(-2;-6) A A 50(-2;-6) 44 55

56 Geluidisolatie van beglazingen (R Atr ) Invloed van de oppervlakte 56

57 Geluidisolatie van vensters Venster = raam + glas Invloedsfactoren R Atr venster : Dichtheid van de aansluitingen Waarde R Atr van de beglazing Aard van het profiel (densiteit en dikte) verhouding m² raam/m² glas Inklemmingsvoorwaarden (glas in raam) raam : S raam, m raam glas : S glas, R Atr,glas 57

58 Geluidisolatie van vensters Invloed van het raam : extrapolatieregels (glas 36 ) EN (2010) Glas < 32 raam positief effect Glas > 32 raam negatief effect 58

59 R Atr van het venster [] Geluidisolatie van vensters Invloed van het raam : extrapolatieregels (glas 36 ) EN (2010) Gewone vensters: vast, draai(-kip) Schuifvensters positief effect frame negatief effect frame 30 2 voegdichtingen noodzakelijk 25 negatief effect frame R Atr van de beglazing [] Voor R Atr,venster 35 (glas > 36 ), is geen extrapolatie mogelijk, en is een labotest noodzakelijk voor de gegeven glas-raam combinatie 59

60 R Atr van het venster [] Geluidisolatie van vensters Invloed van het raam : metingen in labo (glas > 36 ) gewone vensters: vast, draai(-kip) Spreiding op basis van 150 labo-metingen WTCB R Atr = 43 R Atr = R Atr van de beglazing [] beglazing: 44.2A A (R Atr =42 ) alu hout PVC Niet zozeer het materiaal, wel vormgeving, verzwaringen en dichtingen zijn van belang! 60

61 Geluidisolatie van vensters Dubbelvensters ( Kastenvenster ) Tussenafstand >> 50 mm, doorgedreven ontkoppeling R Atr 50 haalbaar voorbeeld R Atr R Atr = A 50 mm A WTCB Tijdschrift 1998/3 geluidabsorberende spouwafwerking R Atr = 57 61

62 Geluidisolatie van vensters Invloed van het raam : schuiframen EN (2010) extrapolatieregels voor R Atr,glas 32 (lucht)dichtheid Glas < 27 raam geen effect Glas 27 raam negatief effect 62

63 R Atr van het venster [] Geluidisolatie van vensters Schuiframen : metingen in labo (glas > 32 ) schuifvensters Spreiding op basis van labo-metingen WTCB R Atr van de beglazing [] Akoestisch verbeterde schuiframen : dichtingen, verzwaringen, sluitsystemen 63

64 Geluidisolatie van vensters Venster = raam + glas + lekken Ultrasoon detector voor het opsporen van geluidlekken Geluidlekken : voornamelijk HF Voldoende aantal sluitpunten 64

65 Geluidisolatie van vensters Venster = raam + glas + lekken Efficiënte dichtingsprofielen soepelheid lipprofielen lage vereiste aandrukkracht meertrapsdichtingen voldoende aandrukking! perfecte aansluiting in hoeken Voldoende aantal sluitpunten WTCB Tijdschrift 2000/1 65

66 Geluidisolatie van vensters Venster = raam + glas + lekken aansluitingen ruwbouw : indicatieve meetcampagne in laboratorium R Atr venster Standaard labo-montage (geen lekken) (*) zonder/met buitenafdichting Labo-montage met klassiek PU-schuim Labo-montage met akoestisch PU-schuim Labo-montage met rotswol Venster / 36 (*) 36 / 37 (*) 37 / 37 (*) Venster / 39 (*) 38 / 40 (*) 38 / 40 (*) Conclusies : - Belang van de buitendichting (mortel/siliconen), vooral bij hogere geluidisolaties - Met buitenafdichting: belang van aansluiting tussen raamkader en ruwbouw (rotswol, akoestisch PU) Opm : voegbreedte = slechts 1 cm in meetcampagne 66

67 Geluidisolatie van vensters Venster = raam + glas + lekken Akoestische efficiënte afdichting van openingen en spleten = functie van de voegbreedte smalle voegen / verliezen in de hoge frequenties Bron : tot 7 mm >>> silicone tot 1.5 cm >>> zware mastiek, cementering en silicone, zwaar brede voegen en gaten / verliezen over heel het spectrum >>> zo zwaar mogelijke materialen : cementering, gips, MDF Opgelet voor de regel van samengestelde isolatie! Het zwakste element zal de isolatie van het geheel bepalen 67

68 Algemeen schema van de presentatie Normeisen Oude versus nieuwe normeisen Prestatiegrootheden en -eisen voor woongebouwen Cfr. Schoolgebouwen Selectie van gevelelementen Karakterisering in het laboratorium Dimensionering volgens ISO Afgeleide tools Glas, raam, venster Akoestische optimalisatie van de gebouwschil Gevelwanden Dakschilden Ventilatieroosters 68

69 Gevelwanden 69

70 Akoestische optimalisatie van de gebouwschil Stapsgewijze, kostenefficiënte aanpak R Atr R' Belang van de zwakke schakels! Atr RAtr, i S i log Stot Stot Dn, e, Atr, j 10 48

71 Gevelwanden Steenachtige wanden Vanaf R Atr > 48 verwaarloosbaar 60 RAtr, i Steenachtige muren (NPR Si 5272) 10 R' 10log 10 Atr Stot Stot Dn, e, Atr, j RAtr [] spouwmuur enkelvoudig Oppervlaktemassa [kg/m²]

72 Gevelwanden Houtskeletwanden

73 Gevelwanden Houtskeletwanden WTCB-Contact 2015/2 48 Bouwfysisch & brandtechnisch geoptimaliseerd

74 Gevelwanden Impact van buitenisolatie (ETICS) Mogelijke afname van de geluidisolatie! Basiswand: 380 mm geperforeerde bakstenen, éénzijdig bepleisterd isolant J. Nurzinsky (BRI - Poland), The effect of additional thermal lining on the acoustic performance of a wall, Acoustics 08, Paris, 2008

75 Gevelwanden Impact van buitenisolatie (ETICS) Aangepaste detaillering van vensteraansluitingen

76 Dakschilden 76

77 Akoestische optimalisatie van de gebouwschil Dakschilden R Atr 30 R' Atr RAtr, i S i log Stot Stot Dn, e, Atr, j

78 Dakschilden Traditionele dakconstructies R Atr = 30 R Atr = 28 R Atr = 36 Houten planken op houten regels gipskartonplaat op houten regels Bepleistering op draadgaas of kartonplaat Met PU/EPS < 28 R Atr = 46 R Atr = 48 R Atr > 50 gipskartonplaten op metalen frame thermische isolatie met dampscherm doorlopende gipskartonplaten Met PU/EPS < 35 volledig ontkoppeld

79 Dakschilden Sarkingdaken R Atr = 29 R Atr > 42 SARKING 8 cm Polyisocyanaat 2 x 12.5 mm GK SARKING 8 cm Polyisocyanaat 5 cm MW 2 x 12.5 mm GK

80 Dakschilden Openschalige elementen sandwichpanelen Zelfdragende dakpanelen R Atr = 20 R Atr = 28 Dakpaneel 16 cm PU 3 mm WBP Dakpaneel 15 cm MW 16 mm WBP R Atr = 25 R Atr = 38 Dakpaneel 16 cm PU 2 x 10 mm WBP Ontkoppeling! Absorberende spouwvulling! Plaatmassa s! Dakpaneel 20 cm MW 2 x 18 mm OSB

81 Zwakste schakels 81

82 Akoestische optimalisatie van de gebouwschil Zwakste schakels R Atr Zwakste schakels bepalen de geluidisolatie 30 R' Atr RAtr, i S i log Stot Stot Dn, e, Atr, j

83 Geluidisolatie van zwakke gevelelementen Ventilatieroosters D ne,w + C tr = D ne,atr «Klassieke» ventilatieroosters : D ne,atr = +/- 25 tot 30 TF ( open toestand) = D nt,w + C tr source : D ne -waarde R-waarde

84 dikte Geluidisolatie van zwakke gevelelementen Ventilatieroosters : akoestische optimalisatie D ne,w + C tr = D ne,atr Akoestische ventilatieroosters Geen verliezen door directe doorgang Optimalisering van de demping door de dikte van minerale wol 84

85 Geluidisolatie van zwakke gevelelementen 60 Ventilatieroosters : geluiddemping versus debiet 50 Grotere suskasten 40 Dakventilatie D neatr [] Ventilatie & rolluik Ventilatie & zonwering Bescheiden suskasten Mechanische ventilatie 10 Niet akoestische ventilatie Debiet bij P=2 Pa [m³/h/m] 85

86 Geluidisolatie van zwakke gevelelementen Akoestisch gedempte muurrooster Bron : 86

87 Tot slot 87

88 Om te onthouden van de presentatie Belang van laagfrequente bi-bu geluidisolatie (+C tr ) In situ geluidisolatie van het gevelvlak : D Atr Labo-prestatie van gevelelementen : R Atr of D neatr (< 1m²) Noodzakelijke geluidisolatie van vensters en ventilatieroosters te bepalen via ISO rekenmethode Interpolatietabellen of NBN-ontwerptool Zwakste schakels (R Atr ) en oppervlakte-verhoudingen (S) bepalen de samengestelde geluidisolatie Optimalisatie van «zwakke» gevelelementen : massa, ontkoppeling, geluidabsorptie 88

89 Nuttige tools, websites,...: Gids Duurzame Gebouwen Welcom Dossier Het akoestisch comfort verzekeren Voorziening Aakoestiek van een massieve enkele wand Voorziening Akoestiek van een lichte gipskartonwand Voorziening Akoestiek van een massieve dragende vloerplaat Voorziening Contactgeluidisolerende materialen en systemen Overzicht van de voorzieningen Dossier De bijdrage van het gebouw aan de geluidshinder in de wijk beperken 89

90 Referenties & extra informatie: GIDS DUURZAME GEBOUWEN, Fiche: G_WEL01 Het akoestisch comfort verzekeren NBN S : Akoestische criteria voor woongebouwen, NBN, 2008 NBN S : Akoestische criteria voor schoolgebouwen, NBN, 2012 NBN S : Kriteria van de akoestische isolatie, NBN, 1977 NBN EN : Building acoustics - Estimation of acoustic performance of building from the performance of elements - Part 3: Airborne sound insulation against outdoor noise, NBN, 2000 Bouwakoestiek, Hogere Cursus Akoestiek, KVIV, G. Vermeir, 2003 Noise and vibration control, L.L. Beranek, (WTCB-publicaties en Normen) (presentaties, rekenmodules, databanken, ) 90

91 Contact Debby WUYTS, ir. arch. Hoofd Laboratorium Akoestiek, WTCB Coördinaten : : debby.wuyts@bbri.be 91

92 92