Vogels van het Wolfsplateau Het belang van het plateau voor doortrek en overwintering

Transcriptie

1 Vogels van het Wolfsplateau Het belang van het plateau voor doortrek en overwintering Patrick Lemmens Stichting Koekeloere Fotografie: Luuk Belgers, Patrick Lemmens e.a.

2 Inhoud Historie Wolfsplateau Gebiedsimpressie en huidige situatie Najaarstrek Wintergasten Voorjaarstrek Uitgelicht, de kraanvogel

3 Historie Wolfsplateau Staatsmijn Beatrix Intensieve Landbouw Van voedselrijk naar voedselarm grasland Kraanvogel als doelsoort (Bron: De Breuklijn 2004)

4 Huidige situatie

5 Najaarstrek over het Wolfsplateau Sinds een aantal jaren toenemende aandacht en frequenter bemand. Jaarlijks ca. 100 soorten (trek + pleisterend) Diverse soorten bereiken relatief hoge aantallen (o.a. Veldleeuwerik (Feldlerche dagmax. 7500), Bruine Kiekendief (Rohrweihe dagmax. 12) In nazomer regelmatig schaarse soorten ter plaatse als Draaihals (Wendehals), Tapuit (Steinschmatzer), Paap (Braunkelchen), Grauwe Klauwier (Neuntoter). Ontwikkelingen te volgen via

6 Steltlopers pleisterend op het Wolfsplateau in (natte) nazomers NL Kievit Groenpootruiter max. 10 Witgat 6 Watersnip 5 Zwarte Ruiter 3 Kemphaan 2 Wulp Regenwulp Morinelplevier Goudplevier Bosruiter Steppekievit Duits Kiebitz Grunschenkel Waldwasserlaufer Bekassine Dunkler Wasserlaufer Kampflaufer Grosser Brachvogel Regenbrachvogel Mornellregenpfeifer Goldregenpfeiffer Bruchwasserlaufer Steppenkiebitz

7 Relatie pleisteraars, terreingebruik en beheer 1) Aanwezigheid van een 4-tal regenwaterafhankelijke plassen in vroege najaar zorgt voor aantrekkelijke omstandigheid voor steltlopers. Bij droge zomers nauwelijks waterpartijen op Wolfspateau ) Plekken met relatief weinig begrazing zorgen voor meer voedsel voor zaadeters. In geval van (deel-)percelen met doorgroeide kruiden (o.a. distel) direct aantrekkingskracht op ( vrij schaarse) pleisterende zaadeters als Putter (tot max. 100 aug. 2014) en Paapje (tot max. 8-10)

8 Wintervogels Wolfsplateau Ganzen Ca. 65 soorten Roofvogels Vinkachtigen Putter (Stieglitz), Vink (Buchfink), Kneu (Hannfling), Groenling (Grunling), Geelgors (Goldammer), Keep (Bergfink) Lijsterachtigen - Kramsvogel (Wacholderdrossel), Koperwiek (Rotdrossel) Kraaiachtigen - Raaf (Kolkraben) Overig

9 Ganzen Kolgans (Blessgans) Toendrarietganzen (Saatgans) Arriveren veelal in de ochtend uit Noordelijke richting (Meerlebroek?) Maken gebruik van graslanden en bietenresten Seizoensmax. Kolgans Toendrarietgans

10 Kolganzen lijken de voorkeur te geven aan de graslanden Toendrarietganzen kiezen met name voor de gewasresten

11 Kolgans en Toendrarietgans in detail Toendrarietgans 1500 Kolgans jan- 11 apr- 11 jul- 11 okt- 11 jan- 12 apr- 12 jul- 12 okt- 12 jan- 13 apr- 13 jul- 13 okt- 13 jan- 14 apr- 14 jul- 14 okt- 14 jan- 15 Plateau pas sinds 2008 in gebruik als overwinterings-locatie voor Kol- / toendrarietganzen. Wellicht relatie met natuurontwikkeling Meerlebroek waarmee uitwisseling lijkt plaats te vinden Ontwikkeling Winterganzen Wolfsplateau Kolgans Toendrarietgans

12 Incidenteel ook andere ganzen

13 Het plateau als pleisterplaats voor Roofvogels in de winter Buizerd (max. 12) Sperwer (3) Havik (1) Torenvalk (2) Slechtvalk (1) Opvallende (vrijwel volledige) afwezigheid van Blauwe kiekendieven die gebied lijken te mijden Geen Velduil aangetroffen

14 Relatie roofvogels met terrein Beperkte aanwezigheid roofvogels duid mogelijk op beperkte hoeveelheid aan muizen / kleine zoogdieren op Wolfsplateau Mogelijke oorzaken: Aanwezigheid grote hoeveelheid Wilde Zwijnen Natte omstandigheden in winterhalfjaar Beperkt voedselaanbod in winterhalfjaar voor kleine zoogdieren Aanwezigheid Buizerd in winterhalfjaar in vrij groot aantal is verklaarbaar door prooikeuze Regenwormen (jagend al lopend door korte gras) Alternatief beheer kan mogelijk voor toename muizenstand zorgen

15 Klapeksters op t plateau NP De Meinweg van belang voor overwinterende Klapeksters (3-5 jaarlijks) Plateau ondergeschikte rol (incidenteel 1) ondanks enkele geschikte plekken (hagen / struwelen) Incidentele overwinteraars kiezen ook juist voor deze plekken Iets kleinschaliger beheer met meerdere hagen / struwelen zou positief kunnen zijn

16 Voorjaarstrek Nog niet uitgebreid / systematisch geteld, wellicht aandachtspunt Incidenteel wel leuke waarnemingen Steltkluut (1) 2015 Beflijster (max. 20!) 2014 Goudplevier (max. 120 tp. 2011)

17 Kraanvogels Bron: Ardea 1957

18 Kraanvogels Plateau van oudsher bekende pleisterplaats voor Kraanvogels in Limburg Laatste jaren zeer frequent vogels aan de grond (Voorjaar) (bij sterk toenemende Europese populatie) Veelal arriverend in schemering en vertrekkend bij eerste licht * Slechts incidenteel langer verblijvende vogels Recent ook enkele overwinteraars Najaarspiek: 2e decade van november Voorjaarspiek: Decade 1 en 2 van maart Maand Pleisterend Max. Overvliegend Pleisteraars houden zich voornamelijk op in extensief beheerd gebied met grasland, enkele waterpartijen en verspreid staande bomen Maart 2013 (4-5) November Maart November 2014 (9) 7, Maart 2015 (13-14)

19 Kraanvogel; Pleisteraars in voor- en najaar 3000 Najaar Voorjaar Daar waar tot 2000 met name gedurende het najaar gepleisterd werd is dit tegenwoordig vaker in het voorjaar Achtergrond hiervan is onbekend

20

21 Samenvatting Gebied lijkt (nog steeds) grote aantrekkingskracht te hebben op kort pleisterende Kraanvogels. Momenteel met name in het voorjaar. Behoud / versterking hiervan lijkt gewenst vanuit historisch belang Combinatie van dit doel met spectrum aan overige ingrepen zou verkend kunnen worden: Gedeeltelijke kleinschalige landbouw / akker met blijvende voedselbronnen zou tot toename kunnen leiden van zaadeters, muizenstand en dientengevolge aanwezigheid van roofvogels Meer aandacht voor kleinschalige struwelen kan Klapekster in de kaart spelen (en tevens gunstig uitwerken op Grauwe Klauwier als broedvogel)

22 Casarca s

23 Pijlstaart

24 Dank voor uw aandacht!