De kavel waarop de boerderij staat is geheel omringd door sloten. Een vaarsloot leidt naar de Tanthofkade waarover transport mogelijk was.

Transcriptie

1 Abtswoude 62, 266 EE Schipluiden De bescherming betreft de krukhuisboerderij gelegen aan de Abtswoude 62, evenals het gehele erf met alle bijgebouwen, waaronder de karnmolen, de kapberg, twee schuren en het varkenshok. De boerderij is gelegen aan de Abtswoude in de Lage Abtswoudsche Polder. Het gebied bestond rond het begin van de jaartelling uit moeras met kwelders en kreekruggen. In de elfde eeuw werd in opdracht van de Hollandse graaf Floris I begonnen met de ontginning van het gebied. Er ontstond er een wegen- en slotenpatroon. Uit deze periode stamt de ontginningsas Abtswoude, waaraan aan weerszijden boerderijen in lintbebouwing verrezen met daarachter lange, smalle percelen met daartussen sloten. De ontginningsas stond eeuwenlang bekend onder de naam 'Papsouw' en verbond Delft met Ketel. De bebouwing aan de Abtswoude behoorde samen met de nummers 54 en 56 tot het historische buurtschap Vockestaert. Dit buurtschap is aangegeven op de kaart van Kruikius uit Op de kaart van Kruikius uit 1712 is boerderij met een U-vormige plattegrond te zien te midden van een boomgaard. Aan de zuidzijde van het erf staan twee kapbergen. Op de kadastrale minuut uit 1824 is de U-vorm van de boerderij uitgebreid met twee aanbouwen. De kavel was eigendom van Dirk Poot en werd gebruikt als boomgaard, tuin, weiland en (koeien)bocht. Al op de kaart van Kruikius werd gesproken over de Pooten Heul (de brug van Poot) en was de boerderij in bezit van de familie Poot. In 199 veranderde de hoofdopzet van de boerderij door een nieuwe stal en kreeg het een Lvorm. Oudere aanbouwen waren inmiddels gesloopt. De kavel waarop de boerderij staat is geheel omringd door sloten. Een vaarsloot leidt naar de Tanthofkade waarover transport mogelijk was. Beschrijving pand Exterieur De boerderij heeft een L-vormige opzet volgens het krukhuistype. Het heeft een voorhuis met aan beide kanten een tuitgevel als kopgevel. Haaks daarop staat een volume met de rest van het voorhuis en de stal. De sprong in de bouwvolumes is zichtbaar in verschil in goothoogte. Het voorhuis heeft een begane grond, halfverdiepte kelder, opkamer en kapverdieping. Het zadeldak wordt gedekt met grijs gesmoorde tuile-du-nord pannen. Het achterhuis heeft een begane grond en kap, waarvan de achterzijde is afgewolfd en is voorzien van gesmoorde Oudhollandse holle pannen. De voorgevel is asymmetrisch van opzet. Aan de linkerzijde bevinden zich twee zesruits schuifvensters, aan de rechterzijde twee negenruits schuifvensters boven de kelder. Het kozijnhout is m.u.v. de onderdorpels origineel. Onder de vernieuwde houten onderdorpels zijn moderne lekdorpelstenen geplaatst. In de kelder zijn betonnen stalramen geplaatst. De gevel heeft pleisterwerk in blokpatroon met schijnvoegen, wat in de negentiende eeuw veel werd toegepast. De gevel is verder voorzien van meerdere vrij forse, historische muurankers. Plaatselijk zijn nieuwere schotelankers aangebracht. De bakgoot met stalen gootbeugels is van recente datum. De linker kopgevel is opgetrokken in IJsselsteen in kruisverband en is voorzien van twee vensters van recente datum. De beschadiging aan de steen kan duiden op een eerder gepleisterde gevel. De gevel heeft een beëindiging in recente steen. In het lager gelegen gevelvlak van het voorhuis zit een pui van recente datum en een opgeklampte deur als zijentree.

2 Het stalgedeelte is uitgevoerd in machinale vormbaksteen. De stalramen zijn in staal uitgevoerd. Het dakvlak is voorzien van recentelijk aangebrachte dakramen en heeft een dakkapel met hooiluik. De achtergevel is voorzien van twee opgeklampte deuren en een rond stalen raam. De rechterzijgevel heeft in het stalgedeelte een vijftal identieke stalen vensters. Daarnaast twee enkele vensters van recente datum. Deze gevel vertoont veel inboetwerk. De achterzijde van de voorgevel heeft een cementpleister met blokverdeling. Hieronder zijn op enkele plekken onderliggende IJsselsteen met dagstreep zichtbaar. De rechter kopgevel is voorzien van een tweetal betonnen kelderramen. In de top een recentelijk vervangen T-venster. Interieur De kelder in het voorhuis heeft kruisgewelven en bezit een tegelvlak onder een doorgeefluik. Deze tegels zijn afgewisseld blauw en polychroom, gedecoreerd met een bloemvoorstelling en dateren uit de zeventiende eeuw. Het boogveld tussen kelder en voorhuis heeft een dichtgezet vlak waar een vroegere doorgang heeft gezeten. De kelder is plaatselijk 'geblauwseld', d.w.z. voorzien van een lichtblauwe schildering, typerend voor boerderijkelders. De kelder bezit een viertal stenen koelbakken, gedateerd door A. van Schie op De kelder staat in verbinding met de keuken. In de woonkamer in het voorhuis bevindt zich een marmeren schoorsteenmantel uit de jaren dertig van de twintigste eeuw. Daarnaast een kamer met dubbele bedsteden. Beide ruimtes waren verbonden door reeds weggewerkte schuifdeuren. De dubbele bedsteedeuren zijn versierd met bossingen en rozetten op de hoeken in empirestijl. De woonkamer wordt via een trap verbonden met de opkamer. Op de opkamervloer liggen zeventiende eeuwse geel-groen gekleurde plavuizen. De vensters hebben vouwblinden met hang-en-sluitwerk. De ruimte is voorzien van een houten bedsteewand en bergkast. De groen geschilderde balklaag met houten vloerdelen zijn in het zicht. De voorhuiszolder is voorzien van een in ossenbloedkleur geschilderde bedstede. De spantconstructie bestaat uit een schaargebint met kraaldelen als dakbeschot. Het achterhuis wordt betreden via de geprofileerde, opgeklampte zijdeur aan de zuidzijde. Links van de gang bevind zich de brandmuur met groen geschilderde opgeklampte deuren. Rechts van de gang bevindt zich een woonkamer en keuken. De keuken en gang is vroeger vermoedelijk een L-vormig boenhok geweest. Deze ruimte bezit een waterput en heeft een balklaag met delen in het zicht, in de keuken en woonkamer lopen deze door. De keuken heeft een waterfornuis dat in de dertiger jaren van de twintigste eeuw opnieuw is betegeld. De schouwboezem is betegeld met vermoedelijk (hergebruikte) witjes. In de schouw bevindt zich een ijzeren deurtje van een bakoven (de naastgelegen bakoven is reeds verdwenen). De kapconstructie van het achterhuis heeft een afwijkend schaarbalkgebint met gesmede nagels en is ouder dan de kapconstructie van het voorhuis. De stal is in 199 gebouwd als grupstal voor koeien en is opgetrokken uit langsgebinten. In de ruimte bevindt zich een stalen koker voor veevoederaanvoer. De kapconstructie boven de deel heeft een Hollands spant uit 199.

3 Beschrijving bijgebouwen Aan de noordzijde van de boerderij bevindt zich een oude karnmolen met een grenen dekbalkgebint. De verbindingen zijn genageld. De originele vloer is aanwezig. De karnmolen wordt niet weergegeven op historisch kaartmateriaal en bevindt zich te ver vanaf de boerderij. De karnmolen is wellicht verplaatst. De kapberg aan de zuidzijde is vermoedelijk twintigste eeuws. Daarnaast staan er twee schuren op het perceel. Eén daarvan stamt vermoedelijk uit 1940, de andere is vermoedelijk opgetrokken uit overgebleven stenen van de gesloopte stal. Erf/ groenaanleg De boerderij wordt betreden via een kleine brug en laan aan beide zijden beplant met esdoorn. In de boomgaard komen enkele hoogstam fruitbomen voor. Bij de woning staan twee kastanjes. Aan de buitenrand van het erf en de boomgaard komen knotwilgen en knotessen voor. Op het terrein bevind zich een waterput, afgedekt met betonnen rand. De oorspronkelijke kleinschalige indeling van het erf is behouden gebleven. Het erf wordt omringd door sloten. Een vaarsloot leidt van het erf naar de Tanthofkade. Motivatie Het complex aan de Abtswoude 62 is vanuit stedenbouwkundig, architectonisch en cultuurhistorisch oogpunt van lokaal belang: - vanwege de bouwhistorische waarde van de historische gevels van de boerderij, zowel de materiaalkeuze en de materiaalverwerking als het gevelbeeld; - vanwege de waardevolle interieur elementen, met name de zeventiende eeuwse kelder met kruisgewelven (zeldzaam in de regio), de originele, zeventiende eeuwse estrikken vloer in de opkamer, en de gedecoreerde empiredeuren in de bedsteden; - vanwege de karakteristieke kenmerken van een typische Delflandse boerderij met uitgebouwde melkkelder en opkamer; - vanwege de bouwhistorische waarde van en het ensemble met de verschillende bijbouwen, zoals kapberg en karnmolen; - vanwege de waardevolle bomen op het erf, met name de hoogstam fruitbomen en de karakteristieke knotwilgen en -essen, met name de knotessen zijn zeer beeldbepalend; - als herinnering aan en als onderdeel van de geschiedenis van het buurtschap Vockestaert; - als herinnering aan en als onderdeel van de geschiedenis van de agrarische bedrijfsvoering en met name de zuivelbereiding van het gebied Midden-Delfland. Bronnen E. Bult, H. Groenendaal, J. Moerman, P. van Oord en F. van Ooststroom, Historie en landschap van de Kerkpolder, het zuidelijk deel van de Lage Abtswoudsche Polder, het westelijk deel van de Zuidpolder van Delfgauw en de Akkerdijksche Polder, MiddenDelfland (2014) Midden-Delfland is Mensenwerk. F. van Ooststroom, Cultuurhistorische waardestelling van voor- en achterhuis van de voormalige boerderij Abtswoude 62 te Schipluiden (Vlaardingen, 2011) Stad en Streek cultuurhistorie. Jos van de Lindeloof, Inventarisatie bomen (25 maart 2016).

4 Score score max. score min. score weegfactor 1. cultuurhistorische aspecten a. lokaal belang Architectonische aspecten a. bouwstijl b. uniciteit c. verminkingen/verstoringen situering a. ligging b. verminkingen/verstoringen totaal 19 Fragment buurtschap Vockestaert, kaart van het hoogheemraadschap van Delfland, gemeten door landmeter Kruikius, kaartnummer 18, De meest zuidelijke boerderij is de Abtswoude 62. Bron:

5 De kadastrale minuut uit 1824 met rechts op de kaart Abtswoude 62. Bron: Luchtfoto met centraal in het midden Abtswoude 62. Bron: Gemeente Midden-Delfland

6 De GBKN kaart met daarop Abtswoude 62. Bron: Gemeente Midden-Delfland Foto van de voorgevel uit 198. Bron: Gemeentelijke Archiefdienst Delft

7 Recente foto van de voorgevel t.p.v. de kelder en opkamer. Foto: Conserf De linker zijgevel van het voorhuis (kopgevel De voor Midden-Delflandse boerderijen aan de zuidzijde). Foto: Conserf karakteristieke dakkapel met hooiluik boven de stalruimte. Foto: F.W. van Ooststroom

8 De linker zijgevel van het achterhuis en de voormalige stalruimte. Foto: Conserf De rechter zijgevel van het voorhuis met in het pleisterwerk een blokkenpatroon (kopgevel aan de noordzijde). Foto: F.W. van Ooststroom

9 Betonnen stalraam gebruikt als kelderlicht. Foto: F.W. van Ooststroom De gevel van het vroegere boenhok aan de niet-erfzijde (noordzijde). Foto: F.W. van Ooststroom

10 Kelder met kruisgewelven en waterbakken om de melk te koelen. Foto: Conserf Het tegelveld met zeventiende eeuwse tegels onder het doorgeefluik in de kelder. Foto: Conserf

11 Bouwsporen van een voormalige doorgang naar het voorhuis. Boven de voormalige doorgang is het gewelf iets verhoogd. Foto: F.W. van Ooststroom. De bedstedenwand in de voorkamer met gedecoreerde deuren in empirestijl. Foto: F.W. van Ooststroom

12 De tegelvloer in de opkamer (deze vloer is inmiddels herlegt waarbij de tegels bewaard zijn gebleven). De ramen zijn voorzien van authentieke binnenluiken. Foto: Frits van Ooststroom De bedstede in de opkamer (de vloer is op deze foto afgedekt). Foto: F.W. van Ooststroom

13 Bedstee op de huiszolder. Foto: F.W. van Ooststroom Grenen kapspant met dakbeschot van kraaldelen (voorhuis) Foto: F.W. van Ooststroom

14 Het waterfornuis met tegelwerk uit de jaren De werkschouw in de huidige keuken met een 0. De tegels tegen de achterwand zijn ouder deurtje naar van de voormalige bakoven. en bestaan uit witjes. Foto: F.W. van Ooststroom Foto: F.W. van Ooststroom Interieur van de karnmolen. Foto: Conserf

15 De oude waterput op het erf. Foto: Conserf