Afdeling Melk en Zuivelprodokten Datum:

Transcriptie

1 Afd. Melk en Zuivelprodukten Verslag: Pr.nr.: Onderwerp: Vergelijkend eiwitonderzoek in kwark volgens NEN 3198 (rood 1160 A) i.v.m. vaststellen van eventuele niveauverschillen tussen l aboratoria t.b.v.: \olet. Cie H.G. K~~arkanalyse. Verzendlijst: direkteur, direktie VKA, sektorhoofd (3x), afdeling Normalisatie (Humme), Projektbeheer, Boelsma, De Ruig, Van Polanen, Bureau Technometrie, leden \olerkgroep Kwarkanalyse van Hetenschappelijke Commissie. 8282

2

3 Afdeling Melk en Zuivelprodokten Datum: VERSLAG Pt.nr Projekt: Normalisatie/harruonisate onderzoekmethoden voor melk- en zuivelprodukten. Onderwerp: Vergelijkend eho~itonderzoek in k1.,rark volgens NEN 3198 (rood 1160 A) i.v.m. vaststellen van e ventuele niveauverschillen tussen laboratoria ten behoeve van: \-Ie tenschappelijke commissie Herkgroep K1.,rarkanalyse. Voorgaande verslagen: Hetenschappelijke Commissie Blauw 783, RIKILTverslag rood 1169, RIKILT-verslag Doel: Va ststellen van eventuele niveauverschillen tussen laboratoria in de eiwitbepaling in kwark volgens Kjeldahl. Nagaan invloed van het vetgehalte van het monster en de inge1.,rogen hoeveelheid. Samenvatting: Van twee k1.,rarkmonsters resp. een magere k1o~ark en een k1.,rark met een vetgehalte van ca. 50% in de drogestof, is door 5 l aboratoria het eiwitgehalte bepaald. Tevens is het stikstofgehalte bepaald van D-L-Alanine, als referentiestandaard. Conclusie: Er zijn niveauverschillen tussen de laboratoria. Alleen bij laboratorium D geeft de D-L-Alanine correctie een verbetering. Het aantal monsters is te gering om een uitspraak te kunnen doen over niveau en spreiding van de analyse indien men van 2 gram ingewogen hoeveelheid overgaat naar 1 gram. Verantwoordelijk: ir ~ \ H. Oort\.,ri~\.) Samenstellers : A. v. Polanen, mw G.A. Werdmuller (statistiek) Hedewerkers: A. v. Polanen, r;o~al Projektleider: ir a. oort\.,riutv b_ )jv/,,)l,

4 1. Voor onderzoekmethoden, deelnemers, verzending van de monsters, werkwijze en voorbehandeling zie bijlage 1 (Blauw 880). De analyseresulta ten staan vermeld in de tabellen la e n lb. 2. Niveau 2.1 Ingewogen hoeveelheid In tabel l a staan per laboratorium de analyseresultaten van de 2 monsters kt<lark en de verschillen in analyseresultaat tussen beide inweeghoeveelheden (1 g - 2 g) vermeld. In onderstaande tabel staan de verschillen nogmaals maar nu per laboratorium en per monster vermeld. Eiwitgehalteverschillen tussen 1 en 2 gram inweeg Honster 1 (10,5%) 2 (7,6%) Gemiddelde Lab % % A -0,03 +0,045 +0,008 c -0,015 +0,055 +0,020 D -0,015 0,00-0,008 E -0,03-0,09-0,060 F -0,04-0,025-0,032 alle 10 verschillen gemiddelde -0,026** -0,003-0,0145-0,0145 s(verschil) 0,011 0,059 0,032 0,042 s(gem.verschil) 0,0048 0,026 0,0143 0,013 t -5,36-0,11-1,01-1,10 ** significant van nul afwijkend a < 0,01 Uit de tabel blijkt dat voor het magere kt<larkmonster met een inweeg van 1 gram minder eiwit wordt gevonden dan met een inweeg van 2 gram en voor het volle kwarkmonster niet. Bovendien spreiden de verschillen bij het eerste monster veel minder dan bij he t tweede monster. Is dit toeval of ligt dan aan de soort kwark? Van elk gemiddeld verschil is het 95% betrouwbaarheidsinterval berekend

5 - 2 - Gemiddeld verschil tussen beide inwegingen (1 g - 2 g) in % n V 95% betrouwbaarheidsinterval monster 1 5 (labs) -0,026-0,013 tot -0,039 monster 2 5 (labs) -0,003-0,o 75 tot +0,069 alle verschillen 10 (5 labs, -0,o 145-0,04l tot +0,015 2 monsters) De betrouwbaarheidsintervallen overlappen elkaar. Conclusie Het aantal monsters is te gering om een gefundeerde conclusie te geven. Mocht er eeltter met het inwegen van 1 gram iets minder eiwit gevonden worden dan zal dat waarschijnlijk chemisch te verwaarlozen zijn nl. minder dan 0,04% absoluut. 2.2 Laboratoria In de tabellen 2 en 3 staan per hoeveelheid ingewogen kwark alle analyseresultaten, de afwijkingen van de laboratoria van het monstergemiddelde en de variantie-analyses vermeld. Er zijn niveauverschillen tussen de laboratoria (a < 0,05). Deze verschillen zijn ongeveer even groot als in RIKILT-verslag De in tabel lb vermelde stikstofgehalten in D-L-Alanine geven theoretisch de correcties aan \>/aarmee de eiwitgehalten in k\.,ark gecorrigeerd zouden moeten worden. Alleen voor lab D gaat de correctie op. Laboratorium F vindt afhankelijk van het D-L-Alaninemonster twee geheel verschillende correcties. 3. Herhaalbaarheid en reproduceerbaarheld Per monster en per inweeg zijn s(herhaalbaarheid) en s ( reproduceerbaarhe.id) berekend en vermeld in tabel 4. Alle relatieve spreidingen staan vermeld in tabel 5. Uit tabel 4 volgt: Imo1eeg Herhaalbaarheid Reproduceerbaarbeid 1 gram o, 10 0,37 2 gram 0,08 0,3' % eiwit % eiwit

6 - 3 - Bovenstaande spreidingen zijn niet significant verschillend. Het aantal monsters en laboratoria is te gering om kleine verschillen in de spreidingen aan te kunnen tonen. Uit de variantie-analyses van de tabellen 2 en 3 blijkt dat er niveauverschillen tussen de laboratoria zijn. Zonder niveauverschillen heeft men de spreiding in een laboratorium van moment tot moment, deze is te berekenen uit s(herhaling + lab x monster) van de variantie-analyses. In"1eeg s(reproducee rbaarheid in lab) reproduceerbaarbeid 1 gram 0,068 0,19 2 gram 0,046 0,13 Conclusie Het aantal monsters is te gering de mogelijk iets grotere spreiding in de analyse ten gevolge van 1 gram inweeg te kunnen aantonen

7 - 4 - Tabel la. Eiwit in kwark in % volgens NEN 3198 Lab Hanster K~o~ark me t 1 g imo~eeg K\o~ark me t 2 g inweeg Vers chil A 1 10,36-10,42 = 10,39 2 7,61-7,56 7,58 c 1 10,46-10,56 = 10,51 2 7,75-7,71 7,73 D 1 10,78-10,76 = 10,77 2 7,80-7,79 7,80 E 1 10,4' - 10,49 10,47 2 7,53-7,51 7,52 F 1 10,55-10,52 10, 5l 2 7,56-7,63 = 7,60 10,43-10,41 10,4 2 7,58-7,50 7,54 10,50-10,55 10,52 7,65-7,70 7,68 10,80-10,77 10,78 7,80-7,79 = 7,80 10,51-10,48 = 10,50 7,60-7,62 = 7,61 10,58-10,57 = 10,58 7,60-7,64 = 7,62-0,03 +0,045-0,015 +0,055-0,015 0,000-0,03-0,09-0,04-0,025 Tabel lb. N-gehalte D-L-Alanine Bepaald Theore tisch Verschil A 15,49 15,72 c 15,3' * 15,72 D 15,91 15,72 E 15,87 15,72 F 15,34* 15,72 15,71** 15,72-0, 23-0,38 +0,19 +0,15-0,38-0,01 * niet genoeg voor duplo ** D-L-Alanine RIKILT

8 - 5 - Tabel 2. Ehlit in k1o1ark inweeg 1 grarn NEN 3198 in % Lab. A c D E F Gem. t-1onste r 1 10,36 10,46 10,78 10,44 10,55 10,53 10,42 10,56 10,76 10,49 10,52 2 7,61 7, 75 7,80 7,53 7,56 7,65 7,56 7, 71 7,79 7,51 7,63 Gem. 8,99 9,12 9,28 8,99 9,07 9,09 Afwijkingen van het monste rgemiddelde Lab. A c D E F Monster 1 -o, 14-0,02 0,24-0,07 0,00 2-0,06 0,09 o, 15-0,13-0,05 Gem. -o, 10 0,03 0,19 -o, 10-0,02 s( v) 0,059 0,077 0,061 O,OLIO 0,036 Variantie-analyse Variatiebron K1o1adratensom Q Gem. k1o1adraten F Monsters 41, , ,31* Laboratoria 0,23! , ,96* Lab x monster 0, , residu 0, , Totaal 42, s(herhaling) = 0,037 V = 0, LIO% s(lab x monster) = 0,058 V = 0,64% s( laboratoria) = o, 112 V = 1,24% s(herh. + lab x monster) = 0,068 V 0, 75% s(herh./2 + lab x monster) = 0,063 V = 0,70% s(herh. + lab x monster + lab) o, 132 V 1,45% * a < 0,05 d.w.z. gem. kwadraten groter dan op grond van toeval verlolacht kan 1wrden, variatie bron is aanwezi g

9 - 6 - Tabel 3. Ehlit in k1o~ark imo~eeg 2 gram NEN 3198 in % Lab. A c D E F Gem. Monster 1 10,43 10,50 10,80 10,51 10,58 10,56 10,41 10,55 10,77 10,48 10,57 2 7,58 7,65 7,80 7,60 7,60 7,65 7,50 7,70 7,79 7,62 7,64 Gem. 8,98 9,10 9,29 9,os 9,10 9,10 Afwijkingen van het monstergemiddelde Lab. A c D E F Monster 1-0,14-0,04 0,23 -o,o7 0,02 2-0,11 0,03 0,-15-0,04-0,03 Gem. -o, 12-0,00 o, 19-0,05-0,01 s( v) 0,023 0,044 0,055 0,019 0,030 Variantie-analyse Variatiebron K1o~ad ra tensom Q Gem. k1o~adraten F Nonsters 42, , Laboratoria 0, ' 0, ,58* Lab x monster 0, , ,28* residu 0, , Totaal 42, s(herhaling) 0,028 V = 0,31% s (lab x monster) = 0,036 V 0,40% s( laboratoria) = 0,111 V 1, 22% s(herh. + lab x monster) 0,046 V = 0,50% s(herh./2 + lab x monster) = 0,041 V = 0,45% s(herh. + lab x monster + lab) - 0,120 V = 1,32% * a < 0,05 d.w.z. gem. kwadraten groter dan op grond van toeval verlolacht kan 1wrden, variatiebro!1 is aanwezig

10 - 7 - Tabel 4. Herhaalbaarheid en reproduceerbaarbeid van de eiwitbepaling volgens Kjeldahl in hmrk in % NEN Eiwit a( herhaalbaarheid) s(reproduceerbaarheid) gehalte 1 gram 2 gram gepoold 1 gram 2 gram gepoold 10,55 0,042 0,022 0,034 o, 146 0,139 0,143 7,65 0,031 0,033 0,032 o, 115 0,098 o, 107 gepoold 0,037 0,028 0,033 o, 132 0,120 0,126 Herhaal baarl1eid Reproduceerbaarheld 1 gram inweeg 2,83 x 0,037 0,105% 2,83 x 0,132 0,37% 2 gram inweeg 2,83 x 0,028 = 0,079% 2,83 x 0,120 0,34% magere k1o1ark 2,83 x 0,034 0,096% 2,83 x 0,143 0,40% vette k1o1ark 2,83 x 0,032 = 0,091% 2,83 x 0,107 0,30%

11 - 8 - Tabel 5. Relatieve herhaalbaarheid en reproduceerbaarbeid van de eiwitbepaling volgens Kjeldahl in% NEN Ei\.1it V( herhaalbaarheid) V(reproduceerbaarheid) gehalte 1 gram 2 gram gepoold 1 gram 2 gram gepoold 10,55 0,40 0,21 0,32 1,39 1, 31 1,35 7,65 0,40 0,43 0,42 1,51 1,28 1,40 gepoold 0,40 0,34 0,37 1,45 1,30 1,38 Relatieve herhaalbaarheid Relatieve reproduceerbaarbeid 1 gram inweeg 2,83 x 0,40 1,13% 2,83 x 1,45 = 4,10% 2 gram im-1eeg 2,83 x 0,34 0,96% 2,83 x 1,30 = 3,68% magere k\-1ark 2,83 x 0,32 0,91% 2,83 x 1,35 3,82% vette k\-1ark 2,83 x 0,42 1,22% 2,83 x 1,40 = 3,96% \~e/yl

12 WETENSCHAPPELIJKE COMMISSIE ' INZAKE HET VASTSTELLEN VAN METHODEN VAN I ONDERZOEK VOO~ MELK EN ZUIVELPRODUKTEN I Secretariaat: p/a RIKILT 1 Bornsesteeg PD WAGENINGEN Postadres Postbus AE WAGENINGEN Telefoon r!j&~ Jó'o WERKGROEP KWARKANALYSE. {t Deventër, 28 juni 1982 Betr~ft: Onderzoek eiwit.!. l I..!. '. I,. I. 1. Doel :. 2. Vaststellen van eventuele niveauverschillen tussen laboratoria in de eiwitbepaling in kwark volgens Kjeldahl. Nagaan invloed J van het vetgehalte van het monster ;r de ingewogen hoeveelheid.' '. '!f'. i. Methode NEN 3198, rood ll~oa (methode voor melk, evap en melkpoeder), u toegezonden in december : 3. Deelnemers A * Coberco Research Laboratorium, Deventer; -- *Keuringsdienst van Waren, Enschedes, C * Keuringsdienst van Waren, Leeuwarden; 0 * Kaascontrolestation "Friesland", Leeuwarden; E * Zuivelcontrolestation, Leusden;.. F * RIKILT, Wag~ningen. :. 4. Werkwijze, i. '.. I 4.1 Bereiding en verzending van de monsters is geschied door het Coberco Research Laboratorium. ~ Samenstelling van de mon s t ers: J. magere kwark, drogestofgehalte ca. 16%; 2. kwark,' vetgehalte ca. 50% in de drogestof; v.v.d. s.- gehalte ca. 12, 5%; ' 3. D- L-Alanine, standaardmonster (BDH, cat.no ), ~-gehalte 15,72%... ~ 0 -, i~ JUN :. = ; ',::."'I. ',. Analyse. Voorbehandeling volgens normontwerp rood 1150 (goede menging is zeer belangrijk) De monsters worden in duplo ~oor dezelfde analist geanalyseerd volgens,nen 3198 (rood 1160A). Inweeg monster 1 en 2 zowel 1 als 2 g., Voor monster 2 dient men met 25 ml zwavelzuur (zie 8. 2, opmerking) te destrueren. Van monster 3 wege men 0,15 g.in en voegt ca. 0,1 g saccharose en 5 ml water toe, ~naloog aan de procedure. vlgs. 8.9 van de norm.. ' I-., ~. r ,.. - '