Geologische verkenning van de Kempen. Michiel Dusar Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Belgische Geologische Dienst

Transcriptie

1 Geologische verkenning van de Kempen Michiel Dusar Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Belgische Geologische Dienst

2

3 Geologische verkenning van de Kempen De Kempen? mens en landschap, hun geologische basis geologische problemen en potenties

4 Kempen Campine = campagne, platteland cf. Champagne, Campania

5 Kempens of Kempisch? Het Kempisch Legioen

6 geografische streken als basis voor landschapsontwikkeling : «landschappen van de lage en middelhoge zandgronden» H3O De Kempen van BeNeLux

7 fysisch-geografische landschapstypes NL H3O De Kempen zuidelijk zandgebied

8 De Belgische Kempen = noordelijke zandgebied Atlas van België - Bodemkaart

9 Airborne spectrometry U-Th-K synthesis Geoterrex / CGG for Geological Survey of Belgium 1994

10 Kempen Archeologische landschappenkaart Nederland van Kempisch zandgebied naar Roerdalslenk

11 De Kempen is een bosachtig natuurgebied, overblijfsel van de uitgestrekte heidevelden in het grensgebied Wikipedia: De Kempen (natuurgebied)

12 Cartierheide (natuurgebied De Kempen) op Kempische Dekzandrug Wikipedia: De Kempen (natuurgebied)

13 De Kempen is een aardrijkskundige, meer bepaald diluviale zandstreek in het noordoosten van België en het zuidoosten van de Nederlandse provincie Noord-Brabant, ten zuiden van de lijn Eindhoven-Tilburg Wikipedia

14 Kampina natuurreservaat, gemeente Boxtel

15 Kampina natuurreservaat, gemeente Boxtel

16 ook niet in de Kempen

17 t Zand, Alphen-Chaam

18 Campinastrand Dessel

19 Heidevelden omgezet in cultuurgrond, Ravels (BE)

20 Heidevelden omgezet in cultuurgrond, Alphen (NL)

21 Aardappelen uit H3O grensgebied in National Geographic Magazine

22 73: Kempen 72: Baronie Breda 74: Meierij s Hertogenbosch Nederlandse landschappen Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed Panorama Landschap, 2017

23

24 de Kempen, gevoelsmatig Zuiderkempen Kempisch Plateau

25 Baarle Nassau / Hertog

26 Kempische baksteengotiek Alphen Weelde

27 Kempische langgevelhoeve

28 Kempens schaap het Kempisch Hoen

29 Kempenaar Rustica Oud Kempisch Beerse

30 tastbare getuigenissen van de geologische evolutie Residueel Maasgrind De Liereman natuurreservaat, Oud-Turnhout

31 Maas zwerfstenen abdij Postel

32 Alphen ijzeroer

33 Wit zand van Mol, in Lommel Wapke Feenstra

34 Witzand van Mol, ontginning in Lommel Wapke Feenstra

35 Groenzand van Diest, in bouwput Rotselaar

36 Klei van de Kempen (Waalre Fm) kleiput Boensberg-Oost (Merksplas-Beerse) J. Van der Biest, Wienerberger

37 Kleiput De Toekomst, Beerse Roland Paepe, 1970

38 Boomse Klei in kleiput Terhagen P. Laga

39 diepte- en diktekaart van de Boomse Klei afgesneden aan de grens Mol

40 Studiecentrum voor Kernenergie, Mol BR2 reactor

41 Surroundings Disposal system Engineered barriers (incl. conditioned waste) Natural geological barriers Disposal facility Aquifers and biosphere schachtdelving in Boomse Klei kleilagen als opslagmedium voor radio-actieve afval Mol ondergronds laboratorium 200 m diep NIRAS

42 De Kempen topografisch: onvermoede diversiteit complexe geologische opbouw 3D model was zware bevalling Kempisch Plateau

43 Modelgebied, tektonisch

44 aanvangssituatie: geen grensoverschrijdende geologische kaart Gulinck, 1962

45 aanvangssituatie: grensoverschrijdende gesteentelagen Kasse, 1988

46 aanvangssituatie: een harde geologische grens

47 West Oost profiel langs BE/NL grens, Kasse, 1990 aanvangssituatie: van complexiteit op het terrein naar stratigrafisch model

48 doorlatend zand diepte ondoorlatende klei voorbeeld boorgatmeting gesteentekenmerken stratigrafische interpretatie hydrologische eigenschappen gamma-ray resistiviteit ondiepe geologische kartering vooral op basis van boorgatmetingen

49 Diepe geologische kartering op basis van seismiek

50 de moeizame overeenkomst tussen oppervlakkige en diepe geofysische metingen

51 zee rivier kust

52 ?? a confluence area top Kiezelooliet Fm Waalre interval?? Stramproy Fm Schinveld interval top Stramproy Fm Westerhoff et al., 2008

53 model Wong et al. model Häger et al. Complex van Laat-Oligocene tot Midden-Miocene Zanden 2 verschillende tectono-sedimentaire modellen: Dynamisch volgens zand klei verdeling Statisch volgens tektonische pulsen

54 + verschillen tussen rand en centrum van sedimentatiebekken Gevolg: groepering in Complex van Laat-Oligocene tot Midden-Miocene Zanden

55 NL FR Noord-Zuid profiel door België N. Vandenberghe, 1996 Wat heeft de diepere ondergrond van de Kempen nog zoal te bieden?

56 Olie- en gasvelden in zuidelijk Nederland Northern Petroleum Inc. Google maps

57 Petroleumsystemen in NL De Jager & Geluk Geology of the Netherlands KNAW, 2007 Waalwijk

58 Gasopslag site Heibaart (gem. Loenhout)

59 gasopslag Loenhout model koepel van Heibaart gas - water contact in Dinantiaan zoutwater aquifer inplanting boringen en exploitatieplatforms ( 1 ste fase ) volume werkingsgas kussengas druk

60 Steenkoolontginning in de Belgisch Limburgse Kempen

61

62 TNO

63 Onder-Carboon Kolenkalk boorkernen verkenningsboring Poederlee 30W0371

64 Beerse Merksplas 1 productieput, 1983 TD 1761 m

65 VITO geothermieboring 3610 m diep 137 C in Kolenkalk Balmatt site, Mol 2016

66 Wat volgt? grensoverschrijdend Aspiring Geopark Schelde delta (met Brabantse Wal)

67 Wim Westerhoff