Memo. De WACC, investeringsruimte en tarieven. Vivienne Frankot. Datum: 28 juni 2018

Transcriptie

1 Memo Onderwerp De WACC, investeringsruimte en tarieven Van: Vivienne Frankot Datum: 28 juni 2018 Aanleiding Bij de behandeling van het financieel plan 2018 in de AvA van 13 november 2017 en bij de behandeling van de jaarrekening 2017 in de AvA van 11 juni 2018 zijn meerdere vragen gesteld over de verplichtingen vanuit de Drinkwaterwet, de voet, en de effecten daarvan op de tarieven en de investeringsruimte. Financieel plan Het jaar 2017 was binnen de WMD organisatie een jaar met veel veranderingen. Een nieuwe bestuurder en een nieuwe RvC. Tevens zijn in 2017 de jaarrekeningen voor de boekjaren 2014, 2015 en 2016 opgesteld, gecontroleerd en goedgekeurd. Kort hierna is het Financieel Plan 2018 opgesteld en goedgekeurd en heeft de AvA de tarieven voor 2018 vastgesteld. Bij de behandeling van het FP werd het effect van een overschrijding van de WACC met 0,7 miljoen zichtbaar. De Drinkwaterwet vereist dat binnen een periode van twee jaar de overschrijding van de WACC wordt gecompenseerd. Het achterliggende argument in de Drinkwaterwet is dat is immers dat winsten boven deze marge moeten worden teruggesluisd naar de klant. Dit betekende dat de tarieven per m3 neerwaarts bijgesteld moesten worden wat een negatief effect heeft op de cash flow en op de investeringsruimte. De algemene vergadering van aandeelhouders heeft in de vergadering van 13 november 2017 de directie van de WMD opdracht gegeven om deze overschrijdingen (overwinst ten opzichte van de WACC) en ongewenste schommelingen in het tarief en beperking van de investeringsruimte te voorkomen. Herzien financieel plan Na de goedkeuring van het financieel plan 2018 en de daarbij behorende investeringen is de directie van de WMD met eerder genoemde opdracht aan de slag gegaan. Opvallend is dat het afschrijvingsniveau niet in verhouding staat tot de jaarlijkse investeringsopgave. Idealiter is het niveau van afschrijvingen van een groep van activa per jaar gelijk aan het aanschaf/ investeringsniveau van dezelfde groep van activa. De analyse van de cijfers van WMD laten bij een afschrijvingstermijn van 50 jaar een afschrijvingspost van ca 2,5 miljoen per jaar zien, waar de jaarlijkse investeringen in de leidingen 7 tot 9 miljoen bedragen. Daarbij dient te worden bedacht dat bij drinkwaterbedrijven wettelijk verplicht afgeschreven wordt op basis van historische kostprijs in plaats van vervangingswaarde, wat op zichzelf al leidt tot een verschil tussen grondslag en werkelijkheid. De afschrijvingstermijn van 50 jaar van leidingen sluit derhalve niet langer meer aan bij de economische levensduur van de leidingen. Dit beeld is terug te vinden in een inventarisatie van de afschrijvingstermijnen die de andere drinkwaterbedrijven in Nederland hanteren. De termijnen voor afschrijving van leidingen liggen in de sector gemiddeld op ca 35 jaar. De Drinkwaterwet is vanaf 2011 van kracht waarin de WACC is opgenomen, in de periode van 2011 tot 2017 is de WACC successievelijk lager gesteld door het Rijk. Dit is van directe invloed op de samenhang tussen bedrijfsresultaat en tarieven. Het uit de pas lopen van de afschrijvingstermijnen met de werkelijke investeringen dient eerst te worden hersteld. Vervolgens is er ruimte voor een proces waarbij een 1

2 evenwicht moet worden gevonden tussen een toekomstbestendig investeringsprogramma en maatschappelijk aanvaardbare tarieven. Voor de jaarrekening 2017 en volgende jaren is de aanpassing van de afschrijvingstermijn voor de leidingen aangepast van 50 jaar naar 35 jaar waarmee het afschrijvingsniveau beter in lijn komt met het huidige investeringsniveau. Op basis van bedrijfseconomische gronden en de grenzen die de drinkwaterwet (WACC) stelt heeft de directie besloten om de afschrijvingstermijn van de leidingen op 35 jaar te bepalen. Dit is een (schatting) wijziging in de waarderingsgrondslagen. Om de effecten van de afschrijvingstermijnen in relatie tot de tarieven en investeringsruimte inzichtelijk te maken zijn drie varianten uitgewerkt. De eerste variant is afschrijving leidingen op basis van 50 jaar, tweede variant is afschrijving op basis van 35 jaar met gebruik maken van de ontstane WACC ruimte voor investeringen middels tariefaanpassing. En een derde variant op basis van 35 jaar zonder tariefsaanpassing. De laatste twee varianten geven inzicht in de investeringsruimte van WMD in relatie tot de tariefontwikkeling. Variant 1 In onderstaande tabel worden de effecten zichtbaar als de afschrijvingstermijnen niet worden aangepast. De 730k overschrijding van de WACC ontstaan door overwinst wordt in 2018 gecorrigeerd. De overschrijding van 2017 met 1.215k zou in 2019 gecorrigeerd moeten worden wat wederom zou resulteren in een verlaging van het tarief. VARIANT 1: geen wijziging afschrijvingstermijn leidingen (blijft 50 jaar) Consequentie: tarieven moeten in 2019/2020 neerwaarts worden bijgesteld om binnen WACC te blijven. Wacc Basis waarde activa , , , , , ,5 Toegestane 6.528, , , , , ,9 Correcties -730, ,3-266,8 Toegestane na correctie 6.528, , , , , ,9 Gerealiseerde 6.326, , , , , ,0 202, ,3-266,8 226, , ,9 Financieringsbehoefte Investeringsruimte In de onderste tabel is zichtbaar dat de investeringsruimte vanaf 2018 kleiner is dat het investeringsplan zoals blijkt uit het FP Het investeringsplan is bij het FP 2018 neerwaarts bijgesteld. Enerzijds door het verminderde eigen vermogen van de WMD door de verliezen die in de voorgaande jaren zijn genomen. Hierdoor is de solvabiliteit van WMD in de buurt gekomen van de minimumeisen die door de banken worden gesteld. Anderzijds doordat de overwinst van 2016 moest worden verrekend in een verlaging van de tarieven. Door het niet kunnen verhogen van de tarieven kan minder cash flow worden gegenereerd en dus minder geïnvesteerd. Bij het financieel plan 2018 zijn de gewenste investeringen over een langere periode gespreid dan eigenlijk wenselijk is.

3 Variant 2 Dit is de variant zoals deze is verwerkt in de door de directie opgestelde jaarrekening Om geen overwinst te creëren en geen toekomstige teruggave hiervan in het tarief te bewerkstelligen en de benodigde investeringsruimte te behouden is deze variant hier verder uitgewerkt. VARIANT 2: wijziging afschrijvingstermijn leidingen naar 35 jaar + maximale benutting WACC Consequentie: tarieven worden infp2019 bovenwaarts bijgesteld om WACC optimaal te benutten en investeringsruimte te vergroten. Wacc Basis waarde activa , , , , , ,5 Toegestane 6.528, , , , , ,7 Correcties -730,0 Toegestane na correctie 6.528, , , , , ,7 Gerealiseerde 6.326, , , , , ,0 202, , ,8 220,3 332,2 350,7 Financieringsbehoefte Investeringsruimte Door het in lijn brengen van de bedrijfseconomische levensduur van het leidingennet wordt de ruimte voor investeringen in vervanging van het leidingennet gewaarborgd. De aanvullende investeringsruimte, die nodig is ter realisering van de initiële opgaven zoals opgenomen in het goedgekeurde FP 2018, zal uit een tariefsaanpassing moeten komen. De mogelijkheid voor deze tariefsaanpassing is nu bewerkstelligd. Variant 3 Het aanpassen van de afschrijvingstermijn hoeft noodzakelijkerwijs niet te resulteren in een tariefsaanpassing. Volgens de rekenmodellen die binnen de drinkwatersector worden gehanteerd is het gebruikelijk om de vaste kosten te verrekenen in het vastrecht. Doordat de afschrijvingen vaste kosten zijn kan een aanpassing in de afschrijvingen resulteren in een verhoging van het vastrecht zoals in de vorige variant is gedaan. VARIANT 3: wijziging afschrijvingstermijn leidingen naar 35 jaar + handhaven huidige tariefstelling Consequentie: tarieven bijven in FP2019 conform eerdere financiele plannen.

4 Wacc Basis waarde activa , , , , , ,0 Toegestane 6.528, , , , , ,7 Correcties -730,0 Toegestane na correctie 6.528, , , , , ,7 Gerealiseerde 6.326, , , , , ,0 202, , , , , ,7 Financieringsbehoefte Investeringsruimte Blijven de tarieven gehandhaafd op het huidige niveau verhoogd met indexering dan loopt de investeringsruimte terug. Ten opzichte van het getemporiseerde investeringsplan 2018 zou dit betekenen dat het niveau van benodigde investeringen verder moet worden uitgesteld. In het investeringsplan 2018 is voor de vervanging van asbestcement leidingen 4 miljoen euro gereserveerd. De realisatie is hoger doordat bij verplaatsingen (wijzingen) of schade van asbestcement deze direct aanvullend worden vervangen, ook als deze buiten de vervangingsplannen van deze 4 miljoen euro vallen. Resume Om aan de door de AvA gestelde vragen te kunnen voldoen, maar even belangrijk om een bedrijfseconomische gezond waterbedrijf te continueren, is het van belang om de afschrijvingstermijn van 50 jaar terug te brengen naar 35 jaar. Aanvullende financiering aanvragen bij externe banken om investeringen te doen is niet mogelijk gezien de financiële voorwaarden, solvabiliteit en cash flow.

5 De meest recente benchmark (over het jaar 2018, op basis van conceptcijfers van mei 2018) t.a.v. de totale kosten geeft het volgende beeld: WMD neemt in deze ranking een derde plaats in, hetgeen een indicatie is voor de mate van kostenefficiëntie