TECHNISCHE FICHES GEWESTELIJKE STENDENBOUWKUNDIGE VERORDENING TITEL IV TOEGANKELIJKHEID VAN GEBOUWEN VOOR PERSONEN MET BEPERKTE MOBILITEIT (G.S.V.

Transcriptie

1 TECHNISCHE FICHES GEWESTELIJKE STENDENBOUWKUNDIGE VERORDENING TITEL IV TOEGANKELIJKHEID VAN GEBOUWEN VOOR PERSONEN MET BEPERKTE MOBILITEIT (G.S.V. van B.S ) Plain-Pied asbl janvier

2 PERSONEN MET BEPERKTE MOBILITEIT PBM is een ruim begrip. We zouden het met de volgende definitie kunnen omschrijven: «iedere persoon die gehinderd wordt in zijn bewegingsvrijheid door zijn gestalte, gesteldheid, leeftijd, blijvende of tijdelijke handicap, of door de toestellen of hulpmiddelen die hij nodig heeft om zich te verplaatsen. Tal van factoren kunnen hem bij zijn verplaatsing hinderen: blindheid, doofheid, zwangerschap, een letsel als gevolg van een ongeval, taalproblemen of gewoon het feit dat ze meer plaats nodig hebben door het gebruik van een boodschappenwagen, kinderwagen, pakjes, bagage enz.» De toegankelijkheidsstudie baseert zich op 6 typegebruikers, die opgedeeld worden in twee groepen: Personen met een motorische handicap: - De rolstoelgebruiker ; - De begeleide rolstoelgebruiker ; - Personen met krukken. Personen met een zintuiglijke handicap: - De blinde of slechtziende ; - De dove of slechthorende ; - Kwetsbare personen (met een mentale handicap of een verminderd begripsvermogen). De toegankelijkheid van een openbaar gebouw kan vanuit 4 verschillende uitgangspunten benaderd worden: BEGAANBAARHEID of BERIJDBAARHEID VEILIGHEID INFORMATIE GEBRUIKSVRIENDELIJKHEID De bedoeling is dat zowel het algemeen project als het onderzoek op het vlak van vorm, esthetiek, techniek en technologie tegemoet komen aan deze 4 hoofdprincipes, die de toegankelijkheid voor iedereen beogen. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 2 of 69

3 Plain-Pied asbl januari 2008 Page 3 of 69 bedvervoer Rolstoelgebruiker met begeleiding Rolstoelgebruiker zonder begeleiding Rolstoelgebruiker met stijf been Gemotoriseerde rolstoelgebruiker Bejaarde met begeleiding Verpleegster met rolwagentje Personen met krukken Beladen personen blinde Persoon met stok Zwangere vrouw Persoon met looprek Persoon met kinderwagen Bijzonder grote of Kleine persoon Persoon met gipsverband doven slechtziende Beladen personen Welke personen zijn PBM?

4 Hoe een deur openen? Plain-Pied asbl januari 2008 Page 4 of 69

5 Hoe een deur openen? Plain-Pied asbl januari 2008 Page 5 of 69

6 Hoe een transfer uitvoeren? Plain-Pied asbl januari 2008 Page 6 of 69

7 PARKING Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening van 21 november 2006 : TITEL IV - Hoofdstuk III artikel 7 : Aantal : - minstens 2 voorbehouden parkeerplaatsen ; - minstens één bijkomende gelijkaardige parkeerplaats per schijf van 50 parkeerplaatsen. Afmetingen : - minstens 330 cm breed ; - wanneer de parkeerplaatsen zodanig georganiseerd zijn dat de voertuigen achter elkaar staan, zijn de voorbehouden plaatsen minstens 600 cm lang. De breedte kan beperkt worden tot 250 cm als er geen zijdelingse obstakels zijn. Grondbedekking : - oppervlakte van de voorbehouden parkeerplaatsen moet vast zijn en bevinden zich op een horizontaal oppervlak. Situering : - vlakbij toegangswegen. Signalisatie : - zowel in horizontale richting als in verticale richting gemarkeerd met behulp van het internationaal symbool voor toegankelijkheid. Bewaakte parkings: - de personen zich kunnen aanmelden bij de ingang op mondelinge en visuele wijze (videoparlofonie). Plain-Pied asbl januari 2008 Page 7 of 69

8 PARKING Verticale signalisatie : Bord E 9A, aangevuld met een extra bord voorzien van het internationale pictogram voor personen met een handicap. Wit logo Verticale signalisatie Witte rand Blauwe kleur Bord E9A Extra bord met logo signalisatiebord GRONDMARKERING als er geen zijdelingse 250 si pas obstakels d'obstacle zijn latéral Plain-Pied asbl januari 2008 Page 8 of 69

9 PARKING Onze adviezen : Plaats : - de voorbehouden plaatsen kunnen extra opvallend gemaakt worden door ze volledig blauw in te kleuren ; - om misbruik van deze plaatsen op privé-eigendom te voorkomen, kan het pictogram voor de verwijdering van fout geparkeerde voertuigen nog eens benadrukken dat alleen personen met een handicap op deze plaats mogen parkeren. Doorgangsweg : - Het is zeer belangrijk om de zwakke weggebruikers op veilige wijze van de parking naar de ingang van het gebouw te laten gaan. Het oppervlak moet vlak zijn, zonder oneffenheden of putten. Met straatstenen in een contrasterende kleur kan een duidelijk onderscheid gemaakt worden tussen voetgangerszone en autozone. Deze zones kunnen ook afgebakend worden met vrijstaande paaltjes. - Als zich op het traject oversteekplaatsen bevinden, moeten deze beveiligd worden (tactiele tegels en verlaging van de trottoirband); - Overdekte parkeerplaatsen en overdekte doorgangen naar het gebouw zijn een pluspunt voor rolstoelpatiënten, die zich zo kunnen beschermen tegen slecht weer. AANGERADEN : AFGERADEN : Duidelijk aangegeven voorbehouden - parking met grind, zonder grondmarkering; plaats. - verheven watergoot ; - onderbroken trottoirband. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 9 of 69

10 TOEGANGSWEGEN Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening van 21 november 2006 : TITEL IV - Hoofdstuk II artikel 4 : - de voor het publiek toegankelijke gebouwen beschikken over ten minste één toegangsweg van 120 cm breed. - Deze bevindt zich zo dicht mogelijk bij de hoofdingang en voldoet aan één van de volgende twee voorwaarden : 1 gelijkliggen met het straatniveau of, zoniet, een opstap van maximum 2 cm hebben, schuin afgewerkt met een helling van maximum 30 ; geen enkele trede is toegestaan. 2 voorzien zijn van een toegangshelling die voldoet aan de voorwaarden zoals bedoeld in artikel 5 (zie technische fiche «hellingen») - Het traject moet voorzien zijn van een schiftelijke markering, aangevuld met pictogrammen en/of gekleurde geleidelijnen, opdat personen met beperkte mobiliteit zich gemakkelijk zouden kunnen oriënteren. - Het oppervlak van de toegangsweg is hard en slipvrij, zonder hindernissen voor voeten of wielen. Het zorgt ook voor een goede oriëntatie van de slechtzienden en blinden. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 10 of 69

11 TOEGANGSWEGEN Doorgangsweg tot de deur volledig vlak doorgangsweg van minstens 120 cm breed Onze adviezen : Doorgangsweg : - Als zich op het traject oversteekplaatsen bevinden, moeten deze beveiligd worden (tactiele tegels en verlaging van de trottoirband). - Overdekte parkeerplaatsen en overdekte doorgangen naar het gewouw zijn een pluspunt voor rolstoelpatiënten, die zich zo kunnen beschermen tegen slecht weer. Voor de veiligheid van de voetgangers kan men paaltjes plaatsen die de voetgangerszone afbakenen. Deze paaltjes mogen niet met elkaar verbonden zijn. Via natuurlijke gidslijnen of kunstmatige geleidelijnen kunnen slechtzienden begeleid worden tot aan de ingangsdeur. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 11 of 69

12 TOEGANGSWEGEN Oversteekplaatsen : Een logische voortzetting van de doorgangsweg, loodrecht op de rijbaan ; Markeertegels ; Verlaging van het voetpad, oversteekplaats voor voetgangers op gelijk niveau. Geleidetegels (met groeven) Waarschuwingstekens (met noppen) trottoirband rioolkolk Oversteekplaats op zelfde niveau als het voetpad. AANGERADEN : Slipvaste materialen zoals vlakke straatstenen (bijv. : blokkerend) met voegen op gelijke hogte zijn aan te bevelen. Door middel van kleurcontrasten kunnen de parkeerzones afgebakend worden. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 12 of 69

13 HELLINGEN Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening van 21 november 2006 : TITEL IV - Hoofdstuk II artikel 5 : kenmerken van de toegangshelling : 1. Deze helling heeft een maximaal hellingspercentage van 5% over een maximumlengte van 10 m. Als het technisch onmogelijk is om aan de in het 1 e lid vermelde voorwaarden te voldoen, bedraagt het hellinspercentage van de toegangshelling : - ten hoogste 7% over een doorlopende maximumlengte van 5 m.; - ten hoogste 8% over een doorlopende maximumlengte van 2 m.; - ten hoogste 12% over een doorlopende maximumlengte van 50 cm. Aan beide uiteinden van de helling moet een overloop of een rustplaats van minstens 150 cm lang aangelegd zijn. 2. Langs de vrije zijkanten van de helling, de overlopen en de rustplaatsen wordt een kantsteen van minstens 5 cm hoog voorzien. De helling, de overlopen en de rustplaatsen zijn aan weerszijden uitgerust met een doorlopende leaning met twee stangen op respectievelijk 75 cm en 100 cm hoogte boven de grond. De vrije breedte tussen de twee leuningen aan weerszijden bedraagt minstens 120 cm. 3. Het hellingspercentage van de zijkant van de helling mag niet meer dan 2 % bedragen. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 13 of 69

14 HELLINGEN Pente Helling van de 5% max. max. 5% over sur max. 10m max. m Pente Helling de van 7% max. 7% sur over 5m max. max. 5m. Helling Pente van de max. 8% 8% max. over sur max. 2m 2m max. Pente Helling de van 12% max. max. 12% sur over 50cm max. 50 max. cm Schaal : 1/50 Alleen hellingen van 5% kunnen volledig zelfstandig door een persoon in een rolstoel genomen worden. Daarom worden hellingen van meer dan 5% afgeraden. Kantsteen langs open zijde helling Bordes aan ieder uiteinde Helling < 5% over max. 10 m bordes Plain-Pied asbl januari 2008 Page 14 of 69

15 HELLINGEN AIRES DE ROTATION Verplichte OBLIGATOIRES draairuimten HORS buiten DEBATTEMENT deurdraaivlak DE PORTE RAMPE helling min 120 cm 50 Libre-passage Vrije doorgang van de minimum minstens 85 85cm Ø150 Dubbele Double main-courante handleuning aan weerszijden chaque coté van de la helling rampe De opsluitband fungeert als herkenningspunt voor de geleidestok van een slechtziende. Hij houdt ook het kleine wieltje van een rolstoel, de voet of de geleidestok tegen. Dubbele handleuning gemakkelijk met de hand omvatbaar (ideaal is een diameter van 4 cm), op respectievelijk 75 cm en 100 cm hoogte boven de grond. De tweede handleuning helpt kinderen, kleine personen, enz. bij hun verplaatsing. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 15 of 69

16 HELLINGEN AANGERADEN : AFGERADEN Een toegangshelling kan best gecombineerd worden met een trap zodat men de vrije keuze heeft. Voorzieningen voor andersvaliden zijn ook geschikt voor de andere gebruikers. Het hoogteverschil wordt opgevangen door een gevaarlijke helling : - te smal ; - schuine zijkanten. Zwaartpunt Verplaatsing zwaartepunt Plain-Pied asbl januari 2008 Page 16 of 69

17 DEUREN Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening van 21 november 2006 : TITEL IV - Hoofdstuk II artikel 6 : Toegangsdeur 1. - Minstens één toegangsdeur verzekert een vrije doorgang van 95 cm. Deze is een klap-, zwaai- of schuifdeur. - Het eventuele mechanisme voor de manuele opening bevindt zich op 80 cm boven de grond. - Bij dubbele deuren moet één enkele open vleugel de vrije doorgang mogelijk maken. - De uitstek van de eventuele deurdorpel mag niet meer dan 2 cm bedragen. Deze is afgeschuind met een helling van maximum De automatisch sluitende deur is uitgerust met een vertragingsmechanisme met een vergrendelingstijd van minstens 6 seconden ; de openingsweerstand bedraagt maximaal 3 kilo (30 N). - De glazen delen van de deur bestaan uit veiligheidsglas en zijn voorzien van een contrasterende markering. - Voor de nooduitgangen gelden dezelfde voorwaarden als voor de toegangsdeur De overloop voor de openingszone van de deur is minstens 150 cm lang en minstens 150 cm breed buiten het bereik van de opengaande beweging van de deuren. TITEL IV - Hoofdstuk IV artikel 10 : Binnendeuren Bij nieuwbouw : - Voldoen alle binnendeuren aan dezelfde voorwaarden als die van artikel 6, zij het meet een vrije doorgang van minstens 85 cm. - Langs de kant van de handgreep is de muur in het verlengde van de gesloten deur minstents 50 cm lang. - Bij dubbele deuren moet één enkele open vleugel de vrije doorgang mogelijk maken. - Deurdrangers moeten in de mate van het mogelijke verboden worden, zoniet, dienen zij voorzien te worden van een vertragingsmechanisme met een vergrendelingstijd van minstens 6 seconden ; de openingsweerstand bedraagt maximaal 3 kilo (30 N). Bij brandwerende deuren kiest men best voor een sluitingssysteem met magnetisch slot. Bij werken aan een bestaand bouwwerk die niet bedoeld zijn in artikel 1 4, voldoen de binnendeuren aan dezelfde voorwaarden, behalve die van de niet voor het publiek toegankelijke dienstlokalen. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 17 of 69

18 TOEGANGSDEUR Toegangsdeur : ingang Vrije doorgang van minstens 95 cm Veiligheidsglas en contrasterende Verre de sécurité et marquage contrasté markering couleur Contrasterende contrastée kleur Mechanisme voor de manuele opening : mécanisme 80 cm boven commandant de grond l'ouverture à 0.80 m Entrée Drempelvrij de plain-pied ingang of uitsteeksel ou ressaut de van max max. 2 cm2 cm Glasdeur met contrasterende markering Onze adviezen voor toegangsdeuren : - Ideaal : automatische deur met timer ; - Indien met beglazing : een visueel element op ooghoogte van een rechtstaande persoon en op ooghoogte van een zittende persoon of een kind. Tussen 1,40 en 1,60 m Tussen 0,8 en 1m Hoogte voorschreven door het «label bâtiment public» van CAWAB. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 18 of 69

19 TOEGANGSDEUR - Iedere belknop, parlofoon of toegangsinrichting moet zich op een hoogte tussen 80 cm en 110 cm 1 bevinden - Een controlelicht bevestigt de oproep en wordt ondersteund door een gesproken bericht. - De deurmat is ingewerkt in de vloer of is voorzien van een rubberen rugzijde. Ingewerkte vloermat : idealiter stemt de lengte hiervan overeen met de ontwikkelde diameter van een rolstoel (+ 180 cm) - Voor de waterafvoer voorziet men afvoergoten of een lichte helling. Afvoergoot : De roosteropeningen moeten smaller zijn dan 1 cm - Voor personen met beperkte mobiliteit is een luifel boven de ingangsdeur aanbevolen. AFGERADEN : Dit model van vloermat is ongeschikt voor personen die gebruik moeten maken van hulpmiddelen (blindenstok, krukken, ) 1 Zoals voorgeschreven door het toegankelijkheidslabel «label logement» van CAWAB (Collectief Toegankelijkheid Wallonië Brussel). Plain-Pied asbl januari 2008 Page 19 of 69

20 BINNENDEUREN Binnendeuren : De binnendeur moet een vrije doorgang van minstens 85 cm hebben. Voor manuele deuren dient langs de kant van de handgreep een vrije muurruimte van minstens 50 cm gelaten te worden om tot bij de handgreep te kunnen en deze te kunnen bedienen. Deurblad van 93 cm voor een vrije doorgangsbreede van 85 cm. Deurdrangers : vertragingsmechanisme met een vergrendelingstijd van minstens 6 seconden ; de openingsweerstand bedraagt maximaal 3 kilo (30 N). Onze opmerkingen voor schuifdeuren : plaatswinst in het vertrek ; wel dient men nog 10 cm extra te tellen voor de handgreep. Geen vloerrails. handgreep vrije doorgang van 85 cm Plain-Pied asbl januari 2008 Page 20 of 69

21 BINNENDEUREN AANGERADEN : AFGERADEN : Gemakkelijk vast te nemen J-vormige klink, Handgreep type «boot» ook hanteerbaar met gesloten hand ; De klink is in een kleur die contrasteert met die van het deurblad; Hoogte van de handgrepen : tussen 70 cm en 90 cm. Kleurcode voor de deuren. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 21 of 69

22 GANGEN Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening van 21 november 2006 : TITEL IV -Hoofdstuk IV artikel 9 : De gangen zijn minstens 150 cm breed.. In de gedeelten waar kruisen of draaien onmogelijk is, mag die minimumbreedte van de gangen beperkt worden tot 120 cm. Deze gedeelten mogen echter maximaal 15 m lang zijn en moeten een goed uitzicht bieden over de volledige lengte. Een vrije doorgang van 90 cm breed wordt plaatselijk getolereerd ter hoogte van een obstakel als de lengte hiervan niet groter is dan 50 cm en als er zich geen ander obstakel bevindt op minder dan 150 cm afstand. In dit geval worden deze uitspringende voorwerpen van het type brandhaspel, brievenbus, radiator, vensterdorpel enz. Die meer dan 20 cm uitsteken ten opzichte van de muur of de draagstuctuur waarop zij bevestigd zijn, langs de zijkant voorzien van een stevige voorziening tot op de grond, waardoor de slecthziende personen hun aanwezigheid kujjen opmerken. De hellingen in de gangen voldoen aan de voorwaarden bepaald in artikel 5. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 22 of 69

23 GANGEN Algemene gangbreedte Breedte waarbij kruisen of draaien onmogelijk is : over een afstand van maximaal 15 m lang. De lengte van de versmalling mag niet groter zijn dan 50 cm en er mag zich geen ander obstakel op minder dan 150 cm afstand bevinden. Als een obstakel meer dan 20 cm uitsteekt, dient het tot aan de grond te reiken. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 23 of 69

24 GANGEN Ideale situatie : de brandvoorziening is geïntegreerd in de muur en bevindt zich buiten de loopzone. VERBODEN : de brandkast kan niet gedetecteerd worden met blindenstok. De kast had tot aan de grond moeten reiken. Onze adviezen : Handleuning : - Een handleuning kan nuttig zijn voor personen die zich moeilijk kunnen verplaatsen. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 24 of 69

25 MARKERING Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening van 21 november 2006 : TITEL IV - Hoofdstuk IV artikel 8 : Het traject bestemd voor PBM wordt voorzien van een markering opdat zij zich gemakkelikj in het gebouw zouden kunnen oriënteren. Indien nodig wordt de schriftelijke signalisatie aangevuld met pictogrammen en/of gekleurde geleidelijnen. De geluidssignalen worden aangevuld met lichtsignalen. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 25 of 69

26 MARKERING Onze adviezen : - Lettertype : - Het lettertype moet eenvoudig,regelmatig en eenkleurig zijn (zoals : Verdana, Arial ) - Lettertypes met veel ruimte tussen de karakters zijn gemakkelijker leesbaar. - De grootte en de dikte van de letters moeten in een juiste verhouding tot elkaar staan - Gebruik hoofdletters. - Gebruik voor grote letteringen de «bold» functie. - De grootte van het lettertype : We onderscheiden vier situaties : 1. «scherm» : De grootte van het lettertype is 10mm of 8mm, afhankelijk van de teksthiërarchie. 2. «deur» : Het lettertype is 2cm groot. 3. «op een afstand van 3 m» : Het lettertype is 4cm groot (bijv. : oriëntering in het gebouw). 4. «grote afstand» : De grootte van het lettertype wordt berekend op basis van de verhouding: 1/200 (bijv : informatie voor voetgangers). - Kleur : contrasten en materialen : - Kies verschillende kleuren : de kleur van het karakter moet contrasteren met de kleur van de achtergrond - De kleur van het bord moet contrasteren met de kleur van muur waarop het bevestigd is of moet randen in een contrasterende kleur hebben. - Gebruik mat materiaal dat geen licht weerkaatst. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 26 of 69

27 MARKERING - De informatie is : - Dubbel door gebruik van standaardpictogrammen - Hiërarchisch, met het gevaar dat de persoon «verdrinkt» in de informatie. Daarom geeft men alleen de relevante informatie. - Gelijkvormig in het volledige gebouw : plaats, vorm, symbool, lettering enz.. - De ideale informatie is : - In reliëf, met een uitsprong van minstens 1 mm voor slechtzienden. - Geluidsinformatie, wat de toegankelijkheid voor personen met een gezichtsprobleem vergroot. Plaatselijke signalisatie, zoals die van de liften, trappen, nooduitgangen, sanitaire ruimten en cafetaria moet boven ieder van deze functies aanwezig zijn en minstens één keer per centrale gang. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 27 of 69

28 MARKERING AANGERADEN : AFGERADEN : Over het algemeen worden de lokalen die verboden zijn voor het publiek duidelijk aangegeven. Het beste middel om hen kenbaar te maken blijft natuurlijk het gebruik van het internationale opschrift «verboden toegang». Een kleurcode voor de deuren vergemakkelijkt de informatie voor personen met oriëntatieproblemen of een slecht geheugen. De deur contrasteert te weinig met de muur en de vloer, zodat zij moeilijk waar te nemen is voor slechtzienden. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 28 of 69

29 LIFTEN Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening van 21 november 2006 : TITEL IV Hoofdstuk IV - artikel 11 : 1. De niveaus van de voor het publiek toegankelijke lokalen die men niet kan bereiken via hellende vlakken zijn bereikbaar met minstens één lift voor PBM of een hijsplatform. De plaats ervan wordt aangeduid met een speciale signalisatie. 2. De liften voor personen met beperkte mobiliteit voldoen aan de volgende voorwaarden : 1. de liftkooi is minstens 140 cm diep en 110 cm breed ; 2. het mechanisme van de lift maakt aanpassingen van het niveau met 0,5 cm mogelijk ; de lege ruimte tussen de vloer van de verdieping en de vloer van de cabine moet kleiner zijn dan 2 cm ; 3. de oproepknoppen, zowel binnen als buiten de cabine, de alarmknoppen, de verdiepingskeuzeknoppen en de telefoon bevinden zich ope en hoogte tussen 80 cm en 90 cm, zodat men er bij kan. Iedere knop bevindt zich op minstens 50 cm van een inspringende hoek. De knoppen zijn in reliëf ten opzichte van de cabinewand of de muur, in een contrasterende kleur en met een diameter of zijkanten van minstens 3 cm. De onderbreking van de leuning geeft de plaats van de bedieningsknoppen aan. Alle geschreven informatie is vertaald in brailleschift. Het communicatiesysteem moet visueel zijn en aangevuld zijn met spraaksynthese; 4 de overloop heeft een draairuimte van minstens 150 cm diameter ; 5 de vloer is slipvrij en vrij van enig obstakel voor voeten of wielen ; 6 de drie wanden zijn voorzien van een handleuning die op 90 cm hoogte en op 3,5 cm van de wand is geplaats. 7 als de wand tegenover de deur niet van beglazing voorzien is, wordt deze uitgerust met een spiegel om de manœuvres van een persoon in een rolstoel te vergemakkelijken. 8 een opklapbaar zitje wordt ter beschikking gesteld in de liftcabines die langs meer dan 10 verdiepingen moeten. De schachtdeuren van de liften voor PBM voldoen aan de volgende voorwaarden : 1 een vrije doorgang van minstens 90 cm breed hebben ; 2 automatische schuifdeuren hebben met vetraagde openings- en sluitingstijd van minimum 6 seconden ; 3 een contactgevoelige rand hebben. 3. Het gebruik van verticale hijsplatforms is toegelaten om zich over een hoogte van maximaal 180 cm buiten een gesloten koker te verplaatsen. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 29 of 69

30 LIFTEN Liftkooi : Vertaling in braille Bedieningsknop op normale hoogte spraaksysteem Bedieningsknop op verlaagde hoogte Tussen 80 en 90 cm Knoppen in reliëf, contrasterende kleur, ø 3 cm Opklapbaar zitje wordt ter beschikking gesteld in de liftcabines die langs meer dan 10 verdiepingen moeten. Automatische schuifdeur de 3 wanden zijn voorzien van een handleuning op 3,5 cm van de wand. Spiegel om de manoeuvres te vergemakkelijken. Draaizone tegenover de oproepknop Plain-Pied asbl januari 2008 Page 30 of 69

31 LIFTEN - Binnenafmetingen : o De diepte van 140 cm moet steeds de afmeting tegenover de deur zijn. Bijvoorbeeld : 2 deuren met een opening van 90 : binnenafmetingen : 140 cm x 140 cm. Automatische schuifdeur Draaizone tegenover de oproepknop - Bedieningsknoppen : o De bedieningsknoppen moeten een diameter van minstens 3 cm hebben en uitgerust zijn met zowel visuele als tactiele symbolen en karakters (cijfers in reliëf, inscripties in braille, controlelampjes); Bedieningsknoppen met opschriften in braille en controlelampje. Knoppen met een diameter van 3 cm Plain-Pied asbl januari 2008 Page 31 of 69

32 LIFTEN Onze adviezen : - Plaats : o De liften moeten gemakkelijk gevonden kunnen worden vanaf de hoofdingang. Het traject naar de liften moet met een duidelijke signalisatie aangegeven worden. o Om de liften gemakkelijk te kunnen lokaliseren, moet de liftomgeving op iedere verdieping op dezelfde wijze ingericht worden. Gemakkelijke ligging : richting aangegeven door de vloermarkering, verlichting en omlijsting in kleur rond de liftdeur. - Verlichting : o De verlichting van de bordeszones moet even sterk zijn als die van de circulatiezone. o De oproepknoppen en de signalisatie dienen verlicht te zijn zodat deze gemakkelijk te vinden zijn. o De binnenverlichting van de cabine is gelijkmatig en zo gericht dat verblinding voorkomen wordt. Verlichting van de informatie. Eenvoudige, duidelijke en uniforme signalisatie. - Signalisatie : o De signalisatie moet op ieder bordes tegenover de liftdeur aangebracht worden en geeft het verdiepingnummer en richtingsinformatie. - Deur : o Zij zijn bij voorkeur in een kleur die contrasteert met die van de omliggende muren. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 32 of 69

33 LIFTEN - Veiligheid : o Een geluidssignaal geeft de aankomst van de lift weer, zowel binnen als buiten de liftkooi ; o Een belgeluid om de richting van de lift weer te geven (één beltoon om te stijgen en twee beltonen om te dalen) ; o Auditief en lichtsignaal als men voorbij een verdieping komt (nog beter is de vervanging van het geluidssignaal door spraaksynthese (computerstem) die de verdiepingen verbaal aankondigt). - Oproepknoppen : o De knoppen zijn uitgerust met een controlelampje dat aangaat van zodra de oproep geregistreerd werd; o Op de knoppen staat in reliëf een pijl die wijst in de richting waarin de lift zal gaan; o De plaats van deze knoppen is op iedere verdieping hetzelfde zodat men deze kan voorspellen. Oproepknoppen met verklikkerlichtjes en pijlen in reliëf. - Afwerking : o Op de vloer ligt slipvaste vloerbedekking met een matte afwerking. o De kleur van de vloer moet contrasteren met die van de wanden. AFGERADEN : Deur : Bedieningsknoppen : Trekdeur en oproepknop op een moeilijk bereikbare plaats. Digitale toetsen. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 33 of 69

34 TRAPPEN Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening van 21 november 2006 : TITEL IV - Hoofdstuk IV artikel 12 : - De traptreden zijn slipvrij en hebben een optrede van maximaal 18 cm. - Iedere trap is aan weerszijden uitgerust met een doorlopende, dubbele handleuning, ook langs de overlopen, waarvan de stangen zich bevinden ope en hoogte van 65 cm en 90 cm ten opzichte van de trapneuzen en een hoogte van 75 cm en 100 cm ten opzichte van de overlopen. Langs de kant van de muur steekt deze dubbele handleuning 40 cm uit ten opzichte van het begin en het uiteinde van de trap. - Bovenaan iedere traparm, op 50 cm van de eerste trede, wordt 60 cm vloerbedekking aangebracht met een licht reliëf om slechtziende personen te waarschuwen. - Door een contrasterend kleurverschil kunnen de eerste en laatste trede gemakkelijk worden onderscheiden, net als het begin van de overlopen. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 34 of 69

35 TRAPPEN Scheel Afgeschuinde of afgeronde neus Waarschuwingstegels Bordes in contrasterende kleur Slipvaste treden 40 Scheel Een contrasterende kleur gebruiken voor de eerste en de laatste trede. - In het groen : onze adviezen Plain-Pied asbl januari 2008 Page 35 of 69

36 TRAPPEN Dubbele handleuning langs iedere kant van de trap en waarschuwingstegels. Bordes : een contrasterende kleur gebruiken voor een gemakkelijke herkenning van de eerste en laatste trede Onze adviezen : AANGERADEN : - Treden en optreden : o Voorzie volle optreden met een helling van 75 graden ; o Afgeronde of afgeschuinde tredeneuzen, zonder uitstek ; o Matte en slipvaste bekleding ; o Slipvaste tredeneuzen in contrasterende kleur met voorkeur voor geel ; o Stapmodulus : 1G (aantrede) + 2H (optreden) = 60 cm en 63 cm. De naleving van deze modulus biedt de gebruiker een maximale veiligheid en het grootste comfort. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 36 of 69

37 TRAPPEN Bij lange trappen kan men best op de neus van de eerste trede en van de laatste trede geel gebruiken als contrasterende kleur. Op de overige tredeneuzen wordt een andere contrasterende kleur aangebracht. Bij korte trappen (2 of 3 treden), best een gele kleur aanbrengen op iedere tredeneus. Schuine optrede. - Traparmen : o Geef de voorkeur aan rechte trappen. Vermijd verdreven treden en wenteltrappen ; o Ontwerp de trap zo dat de deuren open gaan in de richting van de opgaande treden in plaats van in de richting van de afdalende treden; - Handleuning : o Voorzie een doorlopende handleuning met een diameter van 4 cm tot 5 cm en een ruimte van 4 cm tot 6 cm tussen de muur en de handleuning; o De bestigingen vormen geen hinder voor de hand ; o Kies een kleur die contrasteert met die van de muur; Doorlopende handleuningen. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 37 of 69

38 TRAPPEN Ideale handleuningen o Duid de verdiepingen aan met een markering in brailleschrift op de handleuning; o Plaats steeds een uitstekende handleuning, ook op korte trappen (2 of 3 treden) ; o Plaats bij een brede trap (breder dan 220 cm) een extra handleuning in het midden. - Open ruimte onder een trap : o Een te lage vrije hoogte onder een trap is gevaarlijk. De toegang tot iedere ruimte die lager is dan 200 cm moet langs alle kanten geblokkeerd worden door vaste elementen die met de blindengeleidstok gedetecteerd kunnen worden. Opmerking : een borstwering voorkomt dat personen van de trap vallen. Hoogte, vorm en mechanische sterkte ervanmoeten voldoen aan de geldende normen. - Verlichting : Voorzie een regelmatige algemene basisverlichting, die schaduwzones voorkomt. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 38 of 69

39 TRAPPEN - Signalisatie : o Het trappenhuis moet gemakkelijk herkenbaar zijn ; o Goed zichtbare nummering van de bordessen ter hoogte van iedere verdieping. AFGERADEN : - Treden en optreden : Een te sterk uitstekende trapneus is gevaarlijk : de voet kan er achter blijven haken bij het opgaan van de trap of de hiel kan tegen de optrede stoten bij het afdalen van de trap. Vermijd trappen zonder optreden omdat ze een verkeerd dieptezicht geven. - Traparmen : Ontwerp de trap zo dat de deuren open gaan in de richting van de opgaande treden in plaats van in de richting van de afdalende treden. - Handleuning : Zeer gevaarlijke situaties De bevestiging van de handleuning hindert de doorgang van de hand. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 39 of 69

40 TOILETTEN Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening van 21 november 2006 : TITEL IV - Hoofdstuk V artikel 13 : Aantal: Waar toiletten ter beschikking zijn gesteld van het publiek, is één ervan aangepast voor PBM en is verder minstens één bijkomend toilet van dat type voorzien per schijf van 20 toiletten. Afmetingen : - Vloeroppervlakte van minstens 150 cm x 150 cm ; - Een draairuimte van 150 cm moet mogelijk zijn ; - Vrije ruimte zonder enig obstakel van minstens 110 cm breed voorzien langs één kant van de as van de wc-pot, op de as van de deur ; - De wc-zitting bevindt zich ope en hoogte van 50 cm boven de vloer ; - Deze zitting is van het hangtype zodat een draairuimte van 150 cm mogelijk blijft als het lokaal een minimumoppervlak heeft van 150 cm x 150 cm. Handgrepen : - Opklapbare steunstangen onafhankelijk van elkaar ; - Voorzien op 35 cm van de as van de wc-pot ; - Deze handgrepen bevinden zich op 80 cm boven de vloer ; - En zijn minstens 80 cm lang. Deur : - Naar buiten toe opendraaien ; - Een vrije doorgang van minstens 85 cm bieden ; - Aan de buitenkant een handgreep hebben die geplaatst iso p een hoogte tussen 80 cm en 85 cm; - Aan de binnenkant, over de volledige breedte, voorzien zijn van een leuning ope en hoogte tussen de 80 cm en 85 cm ; - Zonodig van buitenaf kunnen worden geopend. Lavabo : Waar wastafels ter beschikking zijn gesteld van het publiek, is minstens één ervan aangebracht op een hoogte van maximaal 80 cm; : - met een vrije ruimte eronder van 60 cm diep zodat ze aan de voorkant bereikbaar is; - de spiegel is minstens 90 cm hoog en de onderkant bevindt zich op 90 cm van de vloer. - de kranen kunnen makkelijk in werking worden gesteld via een handel of een sensor. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 40 of 69

41 TOILETTEN Hoe een transfer uitvoeren : Toilet zonder wasttafel : Vrijedoorgangsbreedte van minstens 85 cm Geen buitenslot Plain-Pied asbl januari 2008 Page 41 of 69

42 TOILETTEN Toilet met wastafel : Ingebouwd spoelreservoir Plaats afvalbak Opklapbare stang Haak : Max. hoogte : 130 cm transferzone handwasbekken tussen 80 en 85 cm Naar achteren geplaatste sifon AANGERADEN : AFGERADEN : Ons advies : Er dient absoluut een hoek van 90 behouden te worden tussen het deksel en de bril van het toilet voor iedereen die niet zonder steun kan blijven zitten. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 42 of 69

43 TOILETTEN Kraanwerk : Een lange hendel is gemakkelijker vast te nemen Opmerking : Dit type kraan is niet ideaal omdat zij moeilijk in gebruik is voor blinden of slechtzienden. Sifon : Ons advies : De sifon is naar achteren geplaatst zodat personen in een rolstoel zich recht voor de lavabo kunnen opstellen en om verbranding van de knieën te voorkomen. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 43 of 69

44 TOILETTEN Steunstangen : Dubbele stang Horizontale handregel tussen 80 en 85 cm AANGERADEN : AFGERADEN : Plain-Pied asbl januari 2008 Page 44 of 69

45 TOILETTEN Toebehoren : Gemakkelijk te openen afvalbakje : Ons advies : hoogte van de haken : tussen 100 cm et 120 cm. Toiletrolhouder met voorraadruimte Er bestaan opklapbare steunstangen met een draagsteun voor toiletpapier. Noodoproepsysteem Er bestaan ook noodoproepsystemen voor op een opklapbare steunstang. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 45 of 69

46 TOILETTEN Deur : beschermplaat Horizontale handregel : Een horizontale handregel op een hoogte tussen 80 cm tot 85 cm zodat de rolstoelgebruiker de deur kan sluiten. AANGERADEN : AFGERADEN : Volledig omgrijpbare vergrendelingsknop Moeilijk vast te grijpen vergrendelingsknop. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 46 of 69

47 BADKAMER EN DOUCHE Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening van 21 november 2006 : TITEL IV - Hoofdstuk V artikel 14, 1 en 3: Aantal : Voor badkamers en douche : - minstens één ervan aangepast voor PBM - en minstens één bijkomende van dat type voorzien per bijkomende schijf van 20. BADKAMER : Afmetingen : Buiten het bereik van de opengaande deur is binnenin een draairuimte met een diameter van 150 cm voorzien; Er wordt een toegangsruimte van 90 cm breed langs de badkuip voorzien; De bovenrand van de badkuip bevindt zich op 50 cm van de vloer; Onder de badkuip wordt een vrije ruimte van 14 cm hoog en 110 cm breed voorzien om het eventuele gebruik van een personenheftoestel mogelijk te maken. Toebehoren : Aan het uiteinde van de badkuip is een overzettablet van minstens 50 cm lang voorzien, op dezelfde hoogte en over de hele breedte. Een horizontale stang van minstens 80 cm lang wordt aangebracht op de muur langs de badkuip, op 70 cm hoogte van de vloer, in de nabijheid van het overzettablet. DOUCHE : Afmetingen : Er wordt binnenin het douchelokaal een draairuimte met een diameter van 150 cm voorzien, buitien het bereik van de opengaande deur; De vloer heeft een zachte helling van maximaal 2% en maakt de afvoer van het watr mogelijk zonder dat men hiervoor een douchebak moet gebruiken; de vloerbedekking is slipvrij. Toebehoren : Tegenover de douche is een slipvrij opklapbaar zitje van 40 cm x 40 cm bevestigd op 50 cm hoogte van de grond. Los van elkaar staande opklapbare handgrepen zijn aangebracht op een afstand van 35 cm van de as van de stoel; ze bevinden zich op 80 cm hoogte en zijn 80 cm lang. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 47 of 69

48 BADKAMER EN DOUCHE Sanitaire ruimte met bad : Vrije doorgang van minimum minstens 85cm handregel Hoogte lavabo = 80 cm 150 Transferzone Toegangszone Espace libre Vrije ruimte onder de badkuip sous la van baignoire 14 x 110 cm de 14x110cm Hauteur baignoire Hoogte badkuip = =50cm Hoogte steunstang = 70 cm Scheel : In het groen : onze adviezen Sanitaire ruimte met douche : Vrije doorgang van minstens 85 cm Plain-Pied asbl januari 2008 Page 48 of 69

49 BADKAMER EN DOUCHE Douche : Hoogte opklapbaar zitje = 50 cm Hoogte opklapbare handgreep : 80 cm Kraan : idealiter op zijmuur Slipvaste vloer Scheel : In het groen : onze adviezen Onze adviezen : Helling van maximaal 2% Ideale positie douchetoebehoren Gemakkelijk vast te nemen, aangepast materiaal. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 49 of 69

50 BADKAMER EN DOUCHE Men moet rekening houden met de hoogte waar een persoon op een stoel bij kan: spiegel Opberghoogte = 150 cm max. Minstens 45 CM Haken Gemakkelijk grijpbaar Vaste steunstang onder een hoek van 45 tablet Naar achteren geplaatste sifon Sifon is naar achteren geplaats om verbranding van de knieën te voorkomen. Temperatuurregeling om brandwonden te voorkomen. Makkelijk vast te nemen kraan met handdouche. AANGERADEN : AFGERADEN : Plain-Pied asbl januari 2008 Page 50 of 69

51 PASKAMERS Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening van 21 november 2006 : TITEL IV - Hoofdstuk V artikel 14, 2: Aantal : - minstens één ervan aangepast voor PBM - en minstens één bijkomende paskamer van dat type voorzien per schijf van 20. Afmetingen : Buiten het bereik van de opengaande deur is binnenin een draairuimte met een diameter van 150 cm voorzien; Toebehoren : een slipvrije klapstoel binnen de kamer is bevestigd op 50 cm hoogte de kapstok bevindt zich op maximaal 130 cm hoogte. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 51 of 69

52 PASKAMERS hoogte kapstok = 130 cm hoogte klapstoel = 50 cm horizontale stang tussen 80 en 85 cm vrije doorgang van minstens 85 cm geen buitenslot Onze adviezen : Voorzie een horizontale stang op een hoogte van 80 tot 85 cm voor het sluiten van de deur ; Als de cabine afgesloten wordt met een gordijn, voorzie dan een stijve stang waarmee dit gordijn gemakkelijk dichtgetrokken kan worden; Voorzie een handleuning zodat men recht kan blijven staan in de cabine (hoogte : op 90 cm boven de grond) Voorzie een spiegel op 30 cm boven de grond (deze ruimte van 30 cm is belangrijk om te voorkomen dat de rolstoelgebruiker de spiegel zou breken met de voetsteunen) Ruimte voorzien voor een tweede persoon die de rolstoelgebruiker assisteert ; Een branddetectiesysteem voor doven en blinden voorzien. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 52 of 69

53 KAMERS Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening van 21 november 2006 : TITEL IV - Hoofdstuk V - artikel 14, 4: Aantal : - één ervan aangepast voor personen met beperkte mobiliteit; - en minstens één bijkomende kamer van dat type voorzien per schijf van 20 kamers. Afmetingen : - buiten het bereik van de opengaande deur is een draairuimte met een diameter van 150 cm naar het bed toe voorzien; - vanaf deze ruimte zijn de voornaamste meubels in de kamer bereikbaar via een gangpad van minstens 90 cm breed; - het toilet, de badkamer, de douche en de wastafel waarmee de kamer is uitgerust, voldoen aan de in deze vorordening vastgestelde voorwaarden. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 53 of 69

54 KAMERS Libre-passage Vrije doorgang van de minstens minimum 85 85cm Onze adviezen : - Multifunctioneel nachttafeltje dat gemaakkelijk verplaatst kan worden. - Muurkast zonder sokkel zodat rolstoelgebruiker zich correct ten opzichte van de kast kunnen opstellen. - De hoogte van de schakelaars en stopcontacten is tussen de 80 cm en 90 cm. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 54 of 69

55 KAMERS Kleuren : - Elementen in contrasterende kleuren kunnen helpen bij de oriëntering en de verplaatsingen : muurplinten, vloerbedekking met contrastrende randen, lambrisering, handleuning, enz.; - Door een kleurcontrast tussen muren en plafond krijgt men een beter ruimtelijk inzicht; - Geef de voorkeur aan een kleurcontrast tussen twee aangrenzende oppervlakkte; als bijvoorbeeld de muren in een lichte kleur zijn : o deur en/of deurkader in een donkere kleur ; o hang- en sluitwerk dat contrasteert met de deur; o plint of vloerbedekking in een donkere kleur, die contrasteert met de muur in een lichte kleur; o de nummering mag in reliëf zijn. - Geef alle oppervlakten een bekleding met matte afwerking ; - Zorg er in een kamer met meerdere bedden voor dat het bed dat zich het dichtst bij de ingangsdeur en/of de badkamer bevindt, voorbehouden wordt voor blinden of slechtzienden; - Zorg ervoor dat de kamer die het dichtst bij de verticale circulatiewegen ligt, voorbehouden wordt voor blinden of slechtzienden; Plain-Pied asbl januari 2008 Page 55 of 69

56 LOKETTEN Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening van 21 november 2006 : TITEL IV Hoofdstuk V - artikel 16 : Aantal : - één ervan aangepast voor personen met beperkte mobiliteit; - en één bijkomend aangepast loket voorzien per schijf van 10. Afmetingen : - het loket is uitgerust met een blad waarvan de onderrand zich op minstens 75 cm hoogte bevindt; - het bovenvlak op 80 cm tot 85 cm hoogte geplaatst is; - het blad is minstens 60 cm diep; - eronder is een vrije ruimte voorzien. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 56 of 69

57 LOKETTEN Men kan moeilijk bij het toestel en heeft onvoldoende privacy bij het intikken van de code. Grondmarkering Minstens 130 cm Privacyzone Open loketten Plain-Pied asbl januari 2008 Page 57 of 69

58 LOKETTEN Onze adviezen : Ontvangstbalie: - Gelegen recht tegenover of haaks op de hoofdingang; - Dit is de centrale plaats van waaruit men georiënteerd wordt naar de verschillende functies van het gebouw; - De informatie ook in brailleschrift geven voor blinde personen. Rolstoelgebruiker, persoon met kleine gestalte Rechtstaande persoon Bureaus : - Alle bureaus waarin personen ontvangen worden, dienen te voldoen aan de normen van hoofdstuk V, artikel 16 van GSV. Afwerking : De ontvangstbalie : - is in een matte afwerking (niet reflecterend of glanzend); - is voorzien van signalisatie waarvan het lettertype bepaald wordt in de functie van de afstand; - heeft een voldoende sterke algemene en/of gerichte verlichting; - is in een kleur die contrasteert ten opzichte van de onmiddellijke omgeving. Gedrag : - Kijk naar je gesprekspartner om doven en slechthorenden te helpen bij het liplezen. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 58 of 69

59 LOKETTEN Situering : - De situering van de balies/loketten houdt rekening met de lichtbronnen (verlichting, ramen, ). Verblinding door de ramen en tegenlichteffecten dienen vermeden te worden. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 59 of 69

60 OPENBARE UITRUSTINGEN Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening van 21 november 2006 : TITEL IV - Hoodstuk V - artikel 15 : Waar openbare telefooncellen, dienstuitrustingen, brievenbussen, geldautomaten en elektronische zelfbedieningsautomaten ter beschikking van het publiek zijn gesteld : - minstens één ervan aangepast voor personen met beperkte mobiliteit, met inbegrip van de slechthorenden en slechtzienden; - de aangepaste telefoon heeft een hoorn met een instelbare geluidsversterker. Dit wordt duidelijk aangegeven door middel van een logo ; - de opening van de brievenbus bevindt zich ope en hoogte tussen de 80 cm en de 90 cm boven de grond ; - als een klavier ter beschikking wordt gesteld, zijn de letters geplaatst volgens het azerty -systeem; de cijfers van 1 tot 9 zijn in een vierkant geplaatst, oplopend van links naar rechts. Het cijfer 5 staat in het midden en is voorzien van een merkteken in reliëf, de toets met het cijfer 0 bevindt zich onder de 8. - indien een bedieningspaneel voorhanden is, is dit bevestigd op maximaal 80 cm boven de vloer en mag er geen sokkel uitsteken buiten de wand waarin het toestel is ingebouwd. - toneelzalen en conferentiezalen beschikken over een luisterinstallatie waarbij het geluidsniveau individueel kan worden ingesteld, en dit bij minstens één plaats per reeks van 50. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 60 of 69

61 OPENBARE UITRUSTINGEN TELEFOON : een telefoon met een variabel instelbaar volume voor slechthorenden ; Onze adviezen : A : cijfers van 1 tot 9 in vierkante opstelling. B : het cijfer 5 staat centraal en heeft een herkenningsteken in reliëf. C : het cijfer 0 staat onder de 8. D : de informatie die op de display verschijnt, wordt ook met computerstem gegeven. Plaats : - niet op een doorgangsweg ; - wandtoestellen moeten elementen hebben die tot aan de vloer reiken, zodat het toestel met een blindenstok gedetecteerd kan worden ; - het toestel afschermen van omgevingsgeluiden ; - de toegangszone voor het toestel moet minstens 150 cm zijn. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 61 of 69

62 OPENBARE UITRUSTINGEN een teksttelefoon (= autonoomtoestel, rechtstreeks verbonden met de telefoonlijn, uitgerust met een beeldscherm waarop de boodschap gelezen wordt en een klavier waarop de dove een boodschap intikt). Cabine : - een vrije ruimte van 110 cm x 140 cm voor het toestel is noodzakelijk ; - de deur gaat naar buiten open ; - «klapdeuren» worden afgeraden ; - de vrije doorgangsbreedte is 90 cm ; - de toegang is zonder hoogteverschil ; - verblindingsbronnen en weerkaatsingen op de telefoon dienen vermeden te worden. Signalisatie : - de aanwezigheid en plaats weergeven met de gepaste pictogrammen voor personen met een handicap. VERDEELAUTOMATEN : Afmetingen : - de producten worden aangeboden op een hoogte van 40 cm tot 140 cm boven de vloer ; - de bedieningsknoppen bevinden zich op een hoogte van 90cm tot 110cm; - de draaicirkel voor het toestel is 150cm. Kenmerken : - scherpen hoeken zijn uit den boze ; - grote toetsen in een contrasterende kleur verdienen de voorkeur ; - de toestellen bij elkaar plaatsen op verschillende toegankelijke plekken. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 62 of 69

63 OPENBARE UITRUSTINGEN Grote toetsen, product binnen handbereik Toegankelijke verdeelautomaat vervoersbewijzen, een realisatie van AP-TRANS, in samenwerking met Plain-Pied asbl. TONEELZALEN EN CONFERENTIEZALEN Een logo om aan te geven dat de zaal uitgerust is met een ringleiding. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 63 of 69

64 STOELEN Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening van 21 november 2006 : TITEL IV - Hoodstuk V - artikel 17 : Waar stoelen ter beschikking worden gestel van het publiek, wordt een ruimte van minstens 150 cm op 90 cm voorbehouden voor rolstoelgebruikers en wordt minstens één extra plaats van dit type voorzien per reeks van 50 stoelen. Als de zaal voorzien is van trappen, dan zijn verschillende niveaus toegankelijk. Deze ruimte is toegankelijk via een draairuimte met een diameter van minstens 150 cm. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 64 of 69

65 STOELEN Er moet een ruimte van minstens 150 cm op 90 cm voorbehouden worden voor rolstoelgebruikers Plain-Pied asbl januari 2008 Page 65 of 69

66 BIBLIOGRAFIE : Wetsartikels : Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Bestuur Ruimtelijke Ordening en Huisvesting ; Gewestelijk stedenbouwkundige verordening TITRE IV, «Toegankelijkheid van gebouwen voor personen met beperkte mobiliteit», van 21 november 1996 ; Boeken en monografieën : Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf, «Concevoir un espace public accessible à tous», Parijs, DE VIGAN, J., «Le petit Dicobat», Editions Arcature, GROBOIS, L-P., «Handicap et construction», Edition Le Moniteur, Brochures : A.N.L.H. asbl, «Design for all», Bruxelles A.N.L.H. asbl, «Un logement pour tous», Jambes A3 de CAMBHO, «Abécédaire d Accessibilité pour les Architectes, Urbanistes, Maître de l ouvrage et Gestionnaires», Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf, Technische Voorlichting nr 198 : houten trappen, 12/1995. Zwitsers centrum voor op andersvaliden afgestemde gebouwen, Technische fiches nr : 1/02, 2/96, 9/97, 4/91, 10/98, Zurich, Gezondheidscentra voor Doven vzw, «L Hôpital nous fait signe», vormingsbrochure voor verplegend personeel, Verantwoordelijke uitgever Dr Pierre Leleux. Coöperatievenverbond Migros, «Construction sans barrières architecturales», met aanbevelingen voor de inrichting van de Migros winkels, Zurich, GAMAH asbl, «Des bâtiments à usage collectif accessibles, confortables et sécurisants pour tous», 1999 Plain-Pied asbl januari 2008 Page 66 of 69

67 GAMAH asbl, «Des cheminements piétons accessibles, confortables et sécurisants pour tous», Horizon 2000, «L évènement accessible!», MANSER, J.A., BERTELS, E., STAMM, A., «Logements sans barrière & adaptables», Zwitsers centrum voor de oprichting van gebouwen die toegankelijk zijn voor andersvaliden, Zurich, ONA asbl, «Accueil soigné», Passe-Muraille asbl, «Du citoyen à l isoloir!», RATELLE, A., LEMAY, L., (Institut Nazareth et Louis- Braille), KREIS, S., (Société Logique), «Critères d accessibilité répondant aux besoins des personnes ayant une déficience visuelle», Montréal, octobre Publicaties : Plain-Pied asbl, «Comment bien signaler une traversée», Plain-Pied asbl, «Information écrite accessible à tous», Plain-Pied asbl, «De plain-pied à l hôpital», Conferenties en rondleidingen : Bezoek aan het Centre de Traumatologie et de Réadaptation Centrum voor readaptatie en revalidatie (CTR) in Brussel. Contactpersoon : Madame Mireille Stevens, ergothérapeute. Infodag in het Lichtadviescentrum (LAC) Philips in Eindhoven. Beurs «Autonomies» in Luik. Geraadpleegde documentatie en websites : Waals agentschap voor de integratie van andersvaliden (Agence Wallonne pour l intégratiion des personnes handicapées) ; Service bruxellois francophone des personnes handicapées ; Plain-Pied asbl januari 2008 Page 67 of 69

68 Entrevues asbl, geleidehonden en mobiliteit ; La Lumière asbl ; Hang- en sluitwerk en toebehoren ; Hewi, Linido, Normbau, Invacare, Dline, Franke, Pressalit, Küffner, Häfele, Dorma, Besam Vloerbedekking ; Forbo-krommenie, Inter-carrelage, Dinac, Schlüter, Waterkranen ; Grohe, KWC, RVB, Sanitair ; Hewi, Geberit, Villeroy & Boch, Duravit, Keramag, Sphinx, Alape,.. Deze lijst is niet volledig. Foto s : Plain-Pied asbl. Plain-Pied asbl januari 2008 Page 68 of 69

69 INHOUDSTAFEL : PERSONEN MET BEPERKTE MOBILITEIT... 3 Welke personen zijn PBM?... 4 Hoe een deur openen?... 5 Hoe een transfer uitvoeren... 7 TECHNISCHE FICHES Parking... 9 Toegangswegen...13 Hellingen...17 Deuren...21 o Toegangsdeur...22 o Binnendeuren...24 Gangen...27 Markering...31 Liften...35 Trappen...41 Toiletten...47 Badkamer en douche...55 Paskamers...59 Kamers...61 Loketten...65 Openbare rustingen...69 Stoelen...73 BIBLIOGRAFIE...75 Plain-Pied asbl januari 2008 Page 69 of 69