Nederlandse NEN e druk, oktober 1994 Foam strips. Requirements and test methods UDC : Inhoud. blz. Inleiding 2

Transcriptie

1 Nederlandse NEN 3413 Schuimbanden. Eisen en beproevingsmethoden 1e druk, oktober 1994 Foam strips. Requirements and test methods UDC :60.1 Inhoud blz. Inleiding Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. 1 Onderwerp en toepassingsgebied 3 Normatieve verwijzingen 3 3 Termen en definities 3 4 Indeling in schuimbandgroepen 4 5 Eisen Algemeen 5 5. Schuimbandgroep S 7, Schuimbandgroep S 1, Schuimbandgroep S Beproevingsmethoden Bepaling van de regendichtheid 6 6. Bepaling van de luchtdoorlatendheid Bepaling bestandheid tegen hoge temperaturen Bepaling van de weerstand tegen UV-straling Bepaling van de belasting op de voegwanden Bepaling van de blijvende vervorming Bepaling van de vervormbaarheid Bepaling vlekvorming en aantasting bouwmaterialen Bepaling van de weerstand tegen dynamische belasting 8 7 Door de leverancier te verstrekken gegevens 8 Bijlage A - Indeling in voegtypen 9 Bijlage В - Overzicht van behandelde voegfuncties uit NEN 3411:1990 (bijlage) Bijlage С - Aanvullende eisen en beproevingsmethoden 11 rjeoendnus Nederlands Normalisatie-instituut NOrmallSdtie-inStlIUUt Kalfjeslaan, Postbus 59, 600 GB Delft, Telefoon (015) , Fax (015)

2 Biz. Inleiding NEN 3413 "Voegvullingen. Schuimbanden. Eisen en beproevingsmethoden" is de tweede materiaalnorm die in de serie afdichtingsmaterialen verschijnt. Reeds eerder verscheen NVN 341: "Voegkitten. Eisen en beproevingmethoden". De structuur van beide normen is gelijk. Voor NEN 3413 is het uitgangspunt dat de hierin beschreven schuimbanden, indien ze op de juiste wijze worden toegepast en aangebracht in deugdelijke constructies, kunnen functioneren als resp. beglazingsbanden (codes Vi en Ve uit NEN 3411), als regenkering en/of als winddichting (codes V3i, V3e en V4 uit NEN 3411). Met deze Produkten kunnen voegafdichtingen worden gemaakt met een te verwachten levensduur van ten minste 15 jaar. Toepassing als zogenaamd 'tochtband' (categorie V6 uit NEN 3411 ) is eveneens mogelijk. De commissie onder wiens verantwoordelijkheid deze norm is opgesteld heeft geconstateerd dat het inzicht in de te stellen eisen voor deze toepassing nog beperkt is. Opgemerkt kan worden dat de levensduur variabel is en meestal aanzienlijk korter dan de hiervoor genoemde 15 jaar. Het uitvoeren van een enkelvoudige afdichting met schuimband is kritisch. Ónder bijzondere -gecontroleerde -omstandigheden is het mogelijk, maar niet aan te bevelen. In bijlagen wordt nadere informatie gegeven over: - een aanvullende indeling van voegtypen, die van belang is voor de juiste keuze van een schuimband; - de relatie tussen het overzicht van voegfuncties, die als bijlage van NEN 3411 is opgenomen, en de eisen voor schuimbanden in deze norm; - enkele aanvullende eisen voor schuimbanden (opmerking: dit betreft eisen die de commissie nog niet in gekwantificeerde prestaties kon vertalen). Deze norm is opgesteld door normcommissie "Voegvullingen". Publikaties waarnaar ter informatie is verwezen: BRL-K 407/ KIWA Beoordelingsrichtlijn Voegdichtingsmaterialen V4 en V5 Geïmpregneerde schuimband (KIWA, Rijswijk) SBR-rapport Niet-constructieve voegen in gevels. Richtlijnen voor ontwerp en specificatie (Stichting Bouwresearch, Rotterdam)

3 Biz. 3 1 Onderwerp en toepassingsgebied 3 Termen en definities Deze norm bevat de technische eisen waaraan schuimbanden moeten voldoen die worden toegepast bij het afdichten van voegen in gevelconstructies. Tevens geeft de norm de indeling van schuimbanden, voor zover dit relevant is voor het toepassen van een schuimband als voegvulling. Tenslotte wordt aangegeven welke gegevens door de fabrikant van schuimband moeten worden verstrekt. 3.1 bandbreedte (b): Afmeting van het band in diepterichting van de voeg (zie figuur 1). 3. banddikte (d): Afmeting van het band in breedterichting van de voeg (zie figuur 1). Deze norm heeft betrekking op schuimbanden bestemd voor het afdichten van voegen in gevelconstructies van gebouwen voor de in NEN 3411 genoemde toepassingscategorieën Vi, Ve, V3i, V3e, V4 en V6. De norm heeft alleen betrekking op voegen in gebouwen die geen vloer van een verblijfsgebied bevatten hoger dan 1 m boven het aan sluitende terrein, gemeten op de plaats van de toegang van het gebouw. De norm is niet van toepassing op zogenaamd rondschuim, dat als rugvulling bij kitvoegen wordt toegepast. Genoemde toepassingscategorieën zijn in NEN 3411:1990 als volgt omschreven: Vi: voegafdichting tussen paneel of ruit en kader binnen; Ve: voegafdichting tussen paneel of ruit en kader buiten; V3i: voegafdichting tussen gevelelementen binnen; V3e: voegafdichting tussen gevelelementen buiten; V4: voegafdichting tussen gevelelementen (enkelvoudige voeg); V6: voegafdichting tussen een vast en een beweegbaar raamdeel. De toepassingscategorieën V1 en V5 komen voor schuimbanden niet in aanmerking. Dit betreft resp. de randafdichting van dubbelglas en een hoofddilatatie tussen gebouwdelen. :*. /'. tfmax ШШ 'M%>, tfex ** 77\ ] ' i' ' V ' V/! O * ' d m m> *'/' *' 9 / ' * ' * o.' > v "max tfex УЛЛ Y / Î Normatieve verwijzingen De volgende normen bevatten bepalingen die, doordat ernaar wordt verwezen, tevens bepalingen van deze norm zijn. Op het ogenblik van publikatie van de onderhavige norm waren de vermelde drukken van kracht. Alle normen kunnen echter worden herzien; partijen die overeenkomsten sluiten op basis van deze norm wordt daarom aanbevolen na te gaan of het mogelijk is, de meest recente druk van de onderstaande normen toe te passen. NEN 3411:1990 Voegen. Termen en definities NEN 3660:1988 Gevelvullingen. Luchtdoorlatendheid, stijfheid en sterkte. Beproevingsmethoden NEN-EN 86:198 Beproeving van ramen. Waterdichtheid onder statische druk NEN-ISO 846:1979 Kunststoffen. Bepaling van het gedrag onder invloed van schimmels en bacteriën. Beoordeling door visueel onderzoek of meting van verandering in massa of in fysische eigenschappen NEN-ISO 1856:198 Soepele schuimrubbers en schuimkunststoffen. Bepaling van de blijvende indrukking NEN-ISO 489:1981 Kunststoffen. Methoden om monsters aan laboratorium-lichtbronnen bloot te stellen. b = bandbreedte d = banddikte dmin = minimumbanddikte dmax= maximumbanddikte dex = = geëx pandeerde b«anddikte Figuur 1: Bandbreedte b en banddikte d, minimale en maximale banddikte, geëxpandeerde banddikte 3.3 blijvende vervorming: Verandering in dikte van de schuimband in relatie tot de oorspronkelijke dikte door (langdurige) samendrukking. 3.4 ceirubber: Voorgevormd materiaal op basis van rubber met een gesloten celstructuur. 3.5 compressie: Samendrukking die nodig is om een schuimband in een voegconstructie te doen functioneren. 3.6 compressiefactor (f): Getal dat weergeeft de geëxpandeerde banddikte gedeeld door de maximale berekende voegbreedte in de praktijk; dit getal is altijd groter dan één. Compressiefactor (f) wordt gebruikt in plaats van het begrip samendrukking. Door het begrip compressiefactor te hanteren kan voor een voeg eenvoudig worden bepaald welke bandafmeting nodig is; voorbeeld:

4 Biz. 4 stel een band is volgens opgave regendicht bij factor 4; maximale berekende voegbreedte mm; benodigde banddikte minimaal 4 x = 40 mm. Het band is hierbij samengedrukt tot 5 % van de oorspronkelijke dikte. 3.7 expansietijd: Tijdsduur die voorgecomprimeerd band nodig heeftom bij een bepaaldetemperatuurtotzijn maximale dikte te expanderen. 3.8 geëxpandeerde banddiicte (d ex ): de dikte die schuimband in onbelaste toestand aanneemt (zie figuur 1). 3.9 impregneermiddel: Enkelvoudig materiaal of een mengsel van stoffen, waarmee kunststofschuim met open cellen zo wordt doordrenkt, dat alle celwanden met het middel zijn bedekt en dat in belangrijke mate de afdichtende eigenschappen van het band bepaalt. 3. k'rtommanteling: Bekleding door een kitlaag rondom schuimbanden kleef laag: Lijmlaag aan één of twee zijden van een schuimband bedoeld voor het hechten van de band aan de voegwand(en). 3.1 maximale banddiicte (d max ): De banddiicte waarbij de schuimband zover is gecomprimeerd, dat het in de praktijk nog juist zijn voegdichtende functie behoudt. De maximale banddikte moet gelijk zijn aan of groter zijn dan de maximale voegbreedte in de toepassing minimale banddiicte (d min ): De banddikte tot waar de schuimband volgens opgave van de producent maximaal kan worden gecomprimeerd. De minimale banddikte moet kleiner zijn dan de minimale voegbreedte die in de praktijk kan voorkomen schuimband: Voorgevormd makkelijk samendrukbaar materiaal met gesloten, semi gesloten of open celstructuur en eventueel geïmpregneerd, meestal in vierkante, rechthoekige of ronde doorsneden schuimkitband: Voorgevormd celrubber of kunststofschuim met gesloten of semi-gesloten celstructuur in vierkante, rechthoekige of ronde doorsneden, ommanteld met een kitlaag vervormingsvermogen: Kwantitatieve aanduiding van de mogelijkheid van een afdichtingsmateriaal om alle bewegingen van de voeg waarin het is geplaatst te volgen, waarbij de afdichting blijft gehandhaafd. "Vervormingsvermogen" is identiek aan het vroeger gehanteerde begrip "duurzaam toelaatbare vervorming" voegbreedte: Onderlinge afstand van de voegwanden voorgecomprimeerd: Leveringsvorm van geïmpregneerd opencellig schuimband, waarbij de banddikte op de rol doorgaans kleiner is dan de voegbreedte waarin het band wordt aangebracht werkingsgebied: Het gebied waarvan de vormverandering doorde minimaleen maximale banddikte wordt begrensd (zie figuur ). 4 Indeling in schuimbandgroepen Schuimbanden kunnen op verschillende manieren in groepen worden ingedeeld. In deze norm wordt een indeling gehanteerd die is gebaseerd op het vermogen van het band om bij voegbewegingen de afdichtende functie te vervullen. Daarbij worden drie groepen onderscheiden: groep S 7,5: banden die in de praktijk, tijdens de voorziene levensduur, een vervormingsvermogen hebben van 7,5 % van de breedte van de voeg waarin het is aangebracht; groep S 1,5: banden die in de praktijk, tijdens de voorziene levensduur, een vervormingsvermogen hebben van 1,5 % van de breedte van de voeg waarin het is aangebracht; groep S 5: banden die in de praktijk, tijdens de voorziene levensduur, een vervormingsvermogen hebben van 5 % van de breedte van de voeg waarin het is aangebracht. De compressiefactor die nodig is om een goed functionerende afdichting te verkrijgen verschilt per groep en per produkt binnen een bepaalde groep. A voegbreedte in mm werkingsgebied < / banddikfe in mm - Figuur : Werkingsgebied van een schuimband

5 Biz. 5 5 Eisen 5.1 Algemeen De te stellen eisen aan schuimbanden zijn per groep in de tabellen 1,, en 3 weergegeven. In elke tabel is in de kolommen weergegeven of een eis geldt voor een beoogd toepassingscategorie en zo ja, wat de eis is. De toepassingscategorieën zijn weergegeven in NEN 3411:1990 met Vi tot en met V6. Daarbij wordt opgemerkt dat schuimbanden niet in aanmerking komen voor de toepassingscategorieën V1 en V5. Deze betreffen namelijk resp. de randafdichting van dubbelglas en een hoofddilatatie tussen gebouwdelen. Op de plaatsen waar in de kolommen '' is vermeld is een eis niet van toepassing; bij vermelding van een '' is een eis geformuleerd. Tabel 1: Technische eisen aan schuimbandgroep S 7,5 Eigenschappen 1. regendicht bij aangegeven druk (Pa). maximumluchtdoorlaat (dm 3 /(sm)) 3. bestand tegen hoge temperaturen 4. maximale afname van de bandbreedte door UV-licht (mm) 5. weerstand tegen schimmelvorming, mos- en algaangroei 6. maximumdruk op de voegwanden (N/mm ) 7. maximale blijvende vervorming (%) 8. vervormbaarheid (%) #) 9. geen viekvorming op of aantasting van aangrenzende bouwdelen. weerstand tegen dynamische belasting 5. Schuimbandgroep S 7,5 Schuimbanden behorende tot de groep S 7,5 zijn niet geschikt voor de toepassingscategorieën V3i, V3e en V4. Schuimbanden uit de groep S 7,5 moeten voldoen aan de eisen uit tabel Schuimbandgroep S 1,5 Schuimbanden behorende tot de groep S 1,5 zijn niet geschikt voor de toepassingscategorieën Vi en Ve. Schuimbanden uit de groep S 1,5 moeten voldoen aan de eisen uit tabel. De toetsingsdruk voor de regendichtheid bij toepassingscategorie V3e is gebaseerd op het gegeven dat bij deze toepassing een tweede (binnen)dichting aanwezig is; daardoor zal het drukverschil over de buitendichting gering zijn. Vi/Ve Toepassingscategorieën V3i V3e V4 V6,5 0,005 Beproeven volgens NEN-ISO 846 I *) Een waarde van 15 % onder beproevingsomstandigheden correspondeert met 7,5 % totale vervorming onder praktijkomstandigheden, 'n.v.t/ Er is geen eis gesteld. '' Er is een eis geformuleerd. Tabel : Technische eisen aan schuimbandgroep S 1,5 Eigenschappen 1. regendicht bij aangegeven druk (Pa). maximumluchtdoorlaat (dm 3 /(sm)) 3. bestand tegen hoge temperaturen 4. maximale afname van de bandbreedte door UV-licht (mm) 5. weerstand tegen schimmelvorming, mos- en algaangroei 6. maximumdruk op de voegwanden (N/mm ) 7. maximale blijvende vervorming (%) 8. vervormbaarheid (%) ** 9. geen viekvorming op of aantasting van aangrenzende bouwdelen. weerstand tegen dynamische belasting Vi/Ve Toepassingscategorieën V3 4 5 n.v.t V3e 5 n.v.t V n.v.t V6,5 0, Beproeven volgens NEN-ISO J J 6.8 [*) Een waarde van 5 % onder beproevingsomstandigheden correspondeert met 1,5 % totale vervorming onder praktijkomstandigheden, 'n.v.t/ Er is geen eis gesteld. '' Er is een eis geformuleerd. 6.9

6 Biz. 6 Tabel 3: Technische eisen aan schuimbandgroep S 5 Eigenschappen 1. regendicht bij aangegeven druk (Pa). maximumluchtdoorlaat (dm 3 /(s m» 3. bestand tegen hoge temperaturen 4. maximale afname bandbreedte door UV-licht (mm) 5. weerstand tegen schimmelvorming, mos- en algaangroei 6. maximumdruk op de voegwanden (N/mm ) 7. maximale blijvende vervorming (%) I 8. vervormbaarheid (%) ** I 9. geen vlekvorming op of aantasting van aangrenzende bouwdelen 1. weerstand tegen dynamische belasting Toepassingscategorieën Vi/Ve V3i 4 V3e 4 V4 6 4 V6 Beproeven volgens NEN-ISO 846 I *) Een waarde van % onder beproevingsomstandigheden correspondeert met 5 % totale vervorming onder praktijkomstan- I digheden. '' Er is geen eis gesteld. '' Er is een eis geformuleerd Schuimbandgroep S 5 Schuimbanden uit de groep S 5 zijn niet geschikt voorde toepassingscategorieën Vi, Ve en V6. De schuimbanden uit de groep S 5 moeten voldoen aan de eisen uit tabel 3. De toetsingsdruk voor de regendichtheid bij toepassingscategorie V3e is gebaseerd op het gegeven dat bij deze toepassing een tweede (binnen)dichting aanwezig is; daardoor zal het drukverschil over de buitendichting gering zijn. 6 Beproevingsmethoden 6.1 Bepaling van de regendichtheid Vervaardigen van de proefstukken a) Toepassingscategorieën Vi en Ve Breng het band aan in een kozijn, 1, m hoog en 1,5 m breed, voorzien van een binnensponning en beglazing. b) Overige toepassingscategorieën Vervaardig een proefstuk bestaande evenwijdig geplaatste aluminium kokerprofielen waartussen de voegbreedte kan worden gefixeerd. Het proefstuk moet uitwendig ca. 1,00 m hoog en 1,00 m breed zijn. Per voegbreedte en/of compressiefactor moeten drie voegen van het band worden voorzien. Daarbij moet in elk geval de maximale banddikte van twee verschillende banddikten worden beproefd. Na het aanbrengen van het schuimband moet minimaal 7 dagen worden gewacht alvorens beproeving plaatsvindt. Hoeken en einden van het band moeten bij de beproeving afgedicht zijn Werkwijze Voer de beproeving uit volgens uit NEN-EN 86:198, besproeiingsmethode. De maximale toetsingsdruk bedraagt hierbij 6 Pa. Plaats het proefstuk met de zijde van de voeg waarin het schuimband is aangebracht naar de regenzijde toe voor de beproevingskast. Controleer tijdens de beproeving of er sprake is van lekkage via de voegen. 6. Bepaling van de luchtdoorlatendheid 6..1 Vervaardigen van de proefstukken Vervaardig proefstukken identiek aan de proefstukken die voor de beproeving van de regendichtheid worden gebruikt. Daarbij wordt voor de toepassingscategorieën V3, V4 en V6 telkens één voegbreedte tegelijk gemeten (drie voegen van ca. 1 meter); de overige voegen worden luchtdicht afgeplakt. 6.. Werkwijze Voer de beproeving uit volgens NEN 3660: Bepaling bestandheid tegen hoge temperaturen Vervaardigen van de proefstukken Formeer drie voegen, met een lengte van ca. 00 mm, tussen twee stroken kalkzandsteen; fixeer de voegen; houd de voor het betreffende band minimale voegbreedte aan Werkwijze Bewaar de proefstukken gedurende 1 dagen bij 70 C ± C. Laat de proefstukken vervolgens bij kamertemperatuur afkoelen en beoordeel bij geïmpregneerd band of impregneermiddel is uitgetreden; verwijder de voegfixaties en geeft het band gelegenheid om bij kamertemperatuur vrij te expanderen. Meet na een week de banddikte en controleer of de band tot 80 % van de oorspronkelijke dikte is teruggeveerd.

7 Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer WB Delft NEN Standards Products & Services Postbus GB Delft Vlinderweg 6 63 AX Delft Ja, ik bestel ex. nl Schuimbanden - Eisen en beproevingsmethoden 3.8 T (015) F (015) Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via Gratis nieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze nieuwsbrieven. Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 14, 600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 018, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon , dagelijks van 8.30 tot uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: LEREN, WERKEN EN GROEIEN MET NEN preview - 018