RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Peuterspeelzaal Het Eekhoorntje

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Peuterspeelzaal Het Eekhoorntje Plaats : Bergen op Zoom LRKP nummer : Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 7 en 9 juli 2015 Datum vaststelling : 5 oktober 2015

2 Pagina 2 van 15

3 INHOUDSOPGAVE 1 SAMENVATTING VAN DE BELANGRIJKSTE OORDELEN TOELICHTING OP DE OORDELEN REACTIE VAN DE HOUDER OPZET VAN HET ONDERZOEK BIJLAGE 1 STANDAARDEN EN PORTRETTEN VOORSCHOOLSE EDUCATIE 12 Pagina 3 van 15

4 Pagina 4 van 15

5 1 SAMENVATTING VAN DE BELANGRIJKSTE OORDELEN Peuterspeel Het Eekhoorntje heeft haar kwaliteit op orde. De belangrijkste bevindingen zijn: Het vve-aanbod van de peuterspeelzaal is eigentijds en gericht op de brede ontwikkeling van alle peuters. Er is extra aandacht voor de taal- en woordenschatontwikkeling. De pedagogisch medewerkers verstaan hun vak! Zij gaan respectvol met de peuters om en stimuleren de ontwikkeling van de peuters vanuit betekenisvolle spelsituaties. Er is sprake van een veilig en prettig klimaat. Ouders zijn hier zeer tevreden over. Er is zichtbaar aandacht voor ieder kind en elke ouder. Ouderbetrokkenheid heeft de aandacht. Peuterspeelzaal Het Eekhoorntje zet zich in om alle ouders te betrekken bij lopende thema's en daarbij behorende activiteiten. De samenwerking met de basisschool is goed met oog voor de doorgaande lijn. Wekelijks zijn er gezamenlijke activiteiten en overleg. Alle thema's worden gezamenlijk voorbereid. De peuters zijn voldoende in beeld qua ontwikkeling. Er liggen kansen om (tussen)doelen specifieker te formuleren. Ook de afspraken wanneer er nu precies sprake is van een ontwikkelingsachterstand kunnen scherper gedefinieerd worden. Het team is ambitieus en leergierig. Er is sprake van een professionele kwaliteitscultuur. Binnen de kwaliteitszorg ligt een uitdaging om de PDCAcyclus consequent vorm te geven. Wij hebben bij dit onderzoek ook basisschool De Grebbe betrokken. De reden hiervoor is om de kwaliteit van de doorgaande lijn in beeld te brengen. Er is een apart rapport opgesteld voor basisschool De Grebbe. Pagina 5 van 15

6 2 TOELICHTING OP DE OORDELEN 2.1 Kwaliteitsoordelen op de tien onderzochte standaarden Hieronder staan de kwaliteitsoordelen op de standaarden per kwaliteitsgebied en een toelichting daarop. De score geeft aan in welke mate de betreffende standaard is gerealiseerd. Bijlage 1 geeft de portretten weer die bij deze standaarden horen. Legenda: 1. zeer zwak 2. zwak 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen Resultaten Resultaten in kerngebieden De pedagogisch medewerkers zetten zich in om het maximale uit alle peuters te halen. Het werken aan vertrouwen en een gevoel van veiligheid is daarbij een voorwaarde. De inspectie onthoudt zich echter van een oordeel over de behaalde resultaten van de peuters. Alle peuters worden weliswaar gevolgd in hun ontwikkeling met behulp van een observatiesysteem en de Cito-peutertoetsen, maar er zijn geen minimale streefdoelen of minmale leerwinst bepaald. Ook met de gemeente zijn geen afspraken gemaakt over de te realiseren doelen. De peuterspeelzaal draagt de behaalde resultaten wel over aan de basisschool, in het kader van de doorgaande lijn. Pagina 6 van 15

7 Ontwikkelingsproces Aanbod 2.2 Zicht op ontwikkeling 2.3 Educatief handelen 2.4 Ondersteuning 2.5 Samenwerking Peuterspeelzaal Het Eekhoorntje werkt met een vve-gecertificeerde methode. Het aanbod is breed en eigentijds, afgestemd op de (huidige) populatie en met oog voor de doorgaande lijn naar basisschool De Grebbe. De pedagogisch medewerksters bieden betekenisvolle (spel)situaties aan, waarbij zoveel mogelijk echte materialen worden gebruikt. Extra aandacht is er voor de taalen woordenschatontwikkeling. Dit is ook nodig, aangezien het grootste gedeelte van de peuters thuis een andere taal spreekt. Vanaf de intake verzamelen de pedagogisch medewerksters systematisch informatie over de ontwikkeling van de peuters. Zij gaan regelmatig na in welke mate de peuters profiteren van het aanbod en hoe de ontwikkeling van de peuters verloopt ten opzichte van zichzelf en van leeftijdgenoten. Er liggen kansen om (tussen)doelen en/of mijlpalen specifieker te formuleren. Ook de afspraken wanneer er nu precies sprake is van een ontwikkelingsachterstand kunnen scherper gedefinieerd worden. De pedagogisch medewerksters verstaan hun vak. Ze leggen duidelijk uit en weten kinderen te prikkelen in hun nieuwsgierigheid. Ondanks dat een groot aantal kinderen een spraak- en taalachterstand heeft, ligt de lat hoog. De peuters worden actief uitgedaagd om te experimenteren met taal, waarbij rekening wordt gehouden met de ontwikkelingsfase en leeftijd van het kind. De leeromgeving, met diverse speel- en leerhoeken, speelt hierbij een belangrijke en stimulerende rol. Naast activiteiten met de hele groep is er ook veel tijd en ruimte ingepland voor kleine groepsactiviteiten. Verdere ontwikkeling is mogelijk in het stimuleren van het handelend leren en ontdekken van kinderen tijdens deze kleine groepsactiviteiten. De pedagogisch medewerkers kunnen tevens nog verder groeien in hun rolmodel tijdens het spel. Vooral op het gebied van de ontwikkeling van sociale vaardigheden liggen hier nog mogelijkheden. Peuters die dat nodig hebben, krijgen extra ondersteuning. Deze ondersteuning richt zich op een ononderbroken ontwikkeling en wordt beschreven in individuele werkplannen. Vermeldenswaard is hierbij de samenwerking met de basisschool. Tijdens het zorgoverleg worden nu bijvoorbeeld ook de intern begeleider en/of specialist van de basisschool ingezet, Pagina 7 van 15

8 waardoor kennis en expertise daadwerkelijk benut en uitgewisseld wordt in het belang van het kind. Verder wordt regelmatig (gezamenlijk) geëvalueerd of de extra ondersteuning het gewenste effect heeft of eventueel moet worden bijgesteld. De samenwerking met de school is goed. Medewerksters en leraren voeren regelmatig overleg en bereiden alle thema s samen voor. Daarnaast vinden er wekelijks gezamenlijke activiteiten met peuters en kleuters plaats, zoals buitenspel, het zingen van liedjes en het kijken naar filmfragmenten op het digibord. Peuterspeelzaal Het Eekhoorntje besteedt zichtbaar tijd en aandacht aan ouderbetrokkenheid. Zij ziet ouders dan ook als partners in het stimuleren van de ontwikkeling van hun kinderen. Zo is er altijd sprake van een spelinloop bij de start van de ochtend of middag. Daarnaast zijn er voorleesochtenden, buitenspeelmiddagen en koffieochtenden georganiseerd waar ouders voor worden uitgenodigd. De ouders met wie is gesproken, bevestigen dit beeld. Zij geven tevens aan dat de pedagogisch medewerksters makkelijk toegankelijk zijn en altijd tijd en ruimte maken voor een gesprekje. Dit beeld is ook tijdens de observaties gedurende de dag bevestigd. Door middel van nieuwsbrieven en thema-brieven houdt de peuterspeelzaal de ouders op de hoogte van het reilen en zeilen op de peuterspeelzaal. Hierdoor is bekend welke thematische activiteiten aan bod komen, welke woorden en liedjes. Wanneer een peuter de overstap maakt naar de basisschool, vindt er een warme overdracht plaats. Bij dit overleg zijn de ouders, de pedagogisch medewerker en de leerkracht van groep 1 aanwezig. Vermeldenswaard is het feit dat er tijdens de wenochtenden in groep 1 altijd een pedagogisch medewerkster kort meegaat met de peuter in de groep. Dit is ook te realiseren, aangezien de lokalen naast elkaar in hetzelfde gebouw gevestigd zijn. Klimaat en veiligheid Klimaat 3.2 Veiligheid Zowel het team als de ouders geven aan dat de sfeer en het pedagogisch klimaat op peuterspeelzaal Het Eekhoorntje prettig is. Het team ziet veiligheid en vertrouwen als een belangrijke voorwaarde voor een succesvolle ontwikkeling. Hier wordt dan ook veel tijd en aandacht aan besteed gedurende de gehele periode op de peuterspeelzaal. Het pedagogisch klimaat is ondersteunend voor de brede ontwikkeling van de peuters. Ouders geven aan: Mijn kind wordt gezien. Pagina 8 van 15

9 Kwaliteitszorg en ambitie Evaluatie en verbetering 4.2 Kwaliteitscultuur 4.3 Verantwoording en dialoog Peuterspeelzaal Het Eekhoorntje handelt op basis van een duidelijke visie. Daarvoor bestaat een breed draagvlak en het team en het management werken samen om aan hun ambities vorm te geven. Er wordt gedacht vanuit kansen in plaats vanuit belemmeringen. Het team is voortdurend op zoek naar verbetering en verdere ontwikkeling van de peuters, maar ook van zichzelf. Daarbij wordt continu aansluiting gezocht bij de ontwikkelingen op de basisschool. Ieder schooljaar maken de pedagogisch medewerksters een jaarplan, waarin de activiteiten en scholingen vooraf worden vast gelegd. Er ligt een uitdaging om de PDCA-cyclus (PLAN-DO-CHECK-ACT) consequent vorm te geven binnen de kwaliteitszorg. Ook liggen er kansen om de observaties in de groepen uit te voeren aan de hand van bijvoorbeeld een kijkwijzer. Op die manier kan er naast individuele feedback ook op peuterspeelzaalniveau een uitspraak gedaan worden over competenties en vaardigheden en verdere groeimogelijkheden. Ten slotte legt de school toegankelijk en betrouwbaar verantwoording af over haar ambities, doelen en resultaten. Volgens de ouders met wie gesproken is, zoekt de school daarbij steeds actief en open de dialoog met haar omgeving. Pagina 9 van 15

10 3 REACTIE VAN DE HOUDER Dit rapport beschrijft de oordelen van de inspectie over de kwaliteit van het de educatie op peuterspeelzaal Het Eekhoorntje. Daarnaast heeft de inspectie de voorschool gevraagd haar eigen kwaliteit te beoordelen en dat samen met de oordelen van de inspectie te vertalen naar de ontwikkelingsrichting van de voorschool. Hieronder geeft de houder van de voorschool haar reactie: We zijn erg blij met de uitslag van het onderzoek van de onderwijsinspectie van peuterspeelzaal het Eekhoorntje. Wij hebben de ochtend als inspannend maar ook erg plezierig ervaren. Het was prettig om samen met anderen naar het functioneren van de peuterspeelzaal te kijken en handvatten te krijgen om zaken nog beter op de kinderen af te stemmen. In het volgende stuk zal ik laten weten wat wij met het rapport hebben gedaan. Op een aantal punten is het mogelijk om ons verder te verbeteren en wij zijn daar ook voortvarend mee aan de slag gegaan. De gemeente Bergen op Zoom heeft geen kerndoelen opgesteld aan het begin van invoering Voor-en Vroegschoolse Educatie. Ook de peuterspeelzaal heeft geen minimale doelen of tussendoelen vast gesteld. Natuurlijk streven wij om te voldoen aan de door SLO opgestelde doelen. Om het zicht op de ontwikkeling beter inzichtelijk te maken gaan wij doelen en tussendoelen specifieker omschrijven. Hierbij maken we gebruik van de peuter ontwikkelingslijnen van de CED groep en van het speciaal voor peuters ontwikkelde Pro Rato. Ook zijn wij ons gaan verdiepen in de PDCA cyclus. Hierdoor zijn wij beter instaat om de groei en ontwikkeling van het team te volgen De ouderbetrokkenheid heeft al lang de aandacht maar er worden dit jaar nieuwe middelen ingezet door school en peuterspeelzaal. Zo wordt er gestart met een ouderkamer en worden er maatschappelijke stages (taal) geboden aan ouders. Pagina 10 van 15

11 4 OPZET VAN HET ONDERZOEK Omdat veel kinderen met een vve-indicatie van peuterspeelzaal Het Eekhoorntje doorstromen naar basisschool De Grebbe zijn beide instellingen samen bezocht. Beide locaties zijn in hetzelfde gebouw gehuisvest en maken deel uit van een geïntegreerde voorziening voor onderwijs en opvang. Voor de oordelen en bevindingen van de basisschool verwijzen wij naar het rapport van basisschool De Grebbe. Op 7 juli 2015 hebben de volgende onderzoeksactiviteiten plaatsgevonden: een documentenanalyse; gesprekken met verschillende groepen belanghebbenden: leerlingen (van de basisschool) ouders, leraren, pedagogisch medewerkers, intern en directie/locatieleiding;begeleider, psycholoog observaties van de praktijk in een aantal groepen van zowel de voorschool als de basisschool. Deze observaties vonden gemeenschappelijk plaats met een vertegenwoordiger van de betreffende instelling. Aan het eind van de tweede onderzoeksdag hebben we een feedbackgesprek gevoerd met het bestuur, de houder, de schoolleiding, de leiding van de voorschool, intern begeleider en enkele leraren en pedagogisch medewerkers. In dit gesprek zijn de bevindingen en oordelen van de inspectie besproken en hebben de school en de voorschool aangegeven wat zij gaan doen met deze bevindingen. Voor meer informatie over het nieuwe toezicht en de opzet van de vernieuwde kwaliteitsonderzoeken, zie bijlage 2 en de website van de inspectie Pagina 11 van 15

12 BIJLAGE 1 STANDAARDEN EN PORTRETTEN VOORSCHOOLSE EDUCATIE KWALITEITSGEBIED 1: RESULTATEN STANDAARD 1.1: RESULTATEN IN KERNGEBIEDEN De peuters behalen ontwikkelings-resultaten die, gezien kenmerken en beginniveau van de peuters, ten minste in overeenstemming zijn met de gestelde norm. De voorschool gaat na of de peuters goed zijn toegerust voor de basisschool. KWALITEITSGEBIED 2: ONTWIKKELINGSPROCES STANDAARD 2.1: AANBOD Het aanbod bereidt de peuters voor op de basisschool. De pedagogisch medewerkers bieden een integraal en eigentijds aanbod op de vier ontwikkelingsgebieden. Binnen de kaders van de wet en het besluit basisvoorwaarden voorschoolse educatie maken zij keuzes in het aanbod, waardoor zij deze afstemmen op de behoeften die kenmerkend zijn voor de populatie. De pedagogisch medewerkers hanteren spel-, leer- en ontwikkelingsmaterialen die afgestemd zijn op de ontwikkelingsfase van de peuters. Ook de leeromgeving sluit hier bij aan. Het integrale aanbod sluit aan op het niveau van de peuters bij binnenkomst van de voorschool en bereidt hen voor op het aanbod bij de start van de basisschool. STANDAARD 2.2: ZICHT OP ONTWIKKELING De pedagogisch medewerkers volgen en analyseren de ontwikkeling van alle peuters met als doel de educatie voor hen vorm te geven. De pedagogisch medewerkers verzamelen vanaf de intake voortdurend systematische informatie over de ontwikkeling van hun peuters. Zij gaan regelmatig na in welke mate de peuters profiteren van de geboden voorschoolse educatie en hoe de ontwikkeling van peuters verloopt ten opzichte van henzelf en van leeftijdgenoten. Wanneer peuters niet genoeg lijken te profiteren van het aanbod gaat de voorschool na waar de ontwikkeling stagneert en wat mogelijke verklaringen hiervoor zijn. De pedagogisch medewerkers gebruiken al deze informatie vervolgens om de educatie af te stemmen op de onderwijsbehoeften van zowel groepen peuters als individuele peuters. Ze gebruiken daarbij een cyclische aanpak van evalueren, analyseren, plannen, uitvoeren en weer Pagina 12 van 15

13 evalueren. Zij delen de informatie over de ontwikkeling van de peuters met de ouders. STANDAARD 2.3: EDUCATIEF HANDELEN Het educatief handelen van de pedagogisch medewerkers stelt de peuters in staat tot leren en ontwikkeling. De pedagogisch medewerkers plannen en structureren hun handelen met behulp van de informatie die zij over de peuters hebben en stimuleren een brede ontwikkeling. Het team handelt op basis van een samenhangend en consistent pedagogisch-educatief concept en brengt dit ook tot uitdrukking in de inrichting van de ruimte. De pedagogisch medewerkers zorgen voor effectieve instructies en spelbegeleiding: aansprekend, doelmatig en interactief. Ze geven blijk van hoge verwachtingen en reageren positief op de inbreng van peuters. De pedagogisch medewerkers bevorderen de interactie met en tussen kinderen. Bij de instructies en opdrachten gebruiken de pedagogisch medewerkers werkvormen die bij de ontwikkelingsfase en leeftijd van de peuters passen. Zij stemmen de instructies en opdrachten af op de behoeften van groepen en individuele peuters, zodat alle peuters actief, gemotiveerd en betrokken zijn bij het spel en de voor hen beschikbare tijd effectief besteden. Tijdens de speel- en leeractiviteiten gaan de pedagogisch medewerkers na of de peuters de opdrachten begrijpen. Daarbij geven de pedagogisch medewerkers de peuters directe en individuele feedback op hun spelen en leren. STANDAARD 2.4: ONDERSTEUNING Peuters die dat nodig hebben ontvangen extra aanbod en ondersteuning. De voorschool heeft voor peuters met bijzondere ondersteuningsbehoeften contacten met externe zorgaanbieders. De voorschool blijft de ontwikkeling van peuters met extra zorg volgen en stelt de eigen interventies zo nodig bij. STANDAARD 2.5: SAMENWERKING De voorschool werkt nauw samen met vervolgonderwijs, gemeenten en andere partners zoals ouders. De voorschool werkt nauw samen met ouders, één of meer basisscholen en ketenpartners door informatie over kinderen uit te wisselen ter bestrijding van uitval en ten behoeve van kinderen met bijzondere ondersteuningsbehoeften. Zij ziet ouders als partner in het stimuleren van de ontwikkeling van hun kinderen en stemt haar ouderbeleid daar op af. Aan het eind van de periode op de Pagina 13 van 15

14 voorschool en bij tussentijds vertrek van kinderen informeert ze de ouders en de vervolglocatie of basisschool over de ontwikkeling van de kinderen. KWALITEITSGEBIED 3: KLIMAAT EN VEILIGHEID STANDAARD 3.1: KLIMAAT De voorschool kent een ambitieus en stimulerend klimaat. De leiding en de pedagogisch medewerkers creëren een stimulerend en ambitieus pedagogisch en educatief klimaat op de voorschool. Er zijn duidelijke regels en een voorspelbaar en betrouwbaar positief klimaat waarin afspraken nagekomen worden. De leiding en de pedagogisch medewerkers hebben een focus op persoonlijke ontwikkeling, spelen en leren, waarin alle peuters gezien worden en waarin sociale vaardigheden gestimuleerd worden. Het pedagogisch klimaat is ondersteunend voor de brede ontwikkeling van de peuters. STANDAARD 3.2: VEILIGHEID Leiding en pedagogisch medewerkers waarborgen een veilige, respectvolle en betrokken omgeving voor peuters en pedagogisch medewerkers. Leiding en pedagogisch medewerkers waarborgen de veiligheid van de voorschool en zijn omgeving voor alle peuters en het personeel. Peuters, pedagogisch medewerkers, leiding en overig personeel gaan respectvol en betrokken met elkaar om. De pedagogisch medewerkers leren peuters sociale vaardigheden aan en tonen voorbeeldgedrag. KWALITEITSGEBIED 4: KWALITEITSZORG EN AMBITIE STANDAARD 4.1: EVALUATIE EN VERBETERING De voorschool heeft vanuit haar maatschappelijke opdracht ambities en doelen geformuleerd, evalueert regelmatig de realisatie en verbetert op basis daarvan systematisch haar educatie. De voorschool weet, rekening houdend met haar maatschappelijke opdracht en kenmerken van de populatie, waarin zij zich wil onderscheiden, c.q. profileren, en heeft daaruit toetsbare doelen afgeleid voor de korte en middellange termijn. De kwaliteitszorg heeft in elk geval betrekking op de kwaliteit van de voorschoolse educatie waaronder het aanbod, het pedagogisch klimaat en de veiligheid. De leiding en de pedagogisch medewerkers beoordelen systematisch maatregelen en instrumenten om te waarborgen dat het personeel zijn bekwaamheid heeft en onderhoudt. De evaluaties leiden tot toegankelijke Pagina 14 van 15

15 managementinformatie. Waar nodig voert de voorschool planmatig verbeteringen door die voldoende ambitieus zijn en aansluiten bij de evaluaties. STANDAARD 4.2: KWALITEITSCULTUUR De voorschool kent een professionele kwaliteitscultuur en functioneert transparant en integer. Het beleid van de voorschool om haar visie op de kwaliteit van voorschoolse educatie en ambities te realiseren is breed gedragen. Er is een grote bereidheid om gezamenlijk aan een voortdurende verbetering van hun professionaliteit te werken, rekening houdend met gestelde bekwaamheidseisen en beroepsprofielen en behaalde resultaten bij de peuters. Pedagogisch medewerkers en andere betrokkenen werken resultaatgericht, zijn aanspreekbaar op gemaakte afspraken en zijn zich bewust van de effecten van hun handelen op de kwaliteit van voorschoolse educatie en op de ontwikkeling van de peuters. Er is sprake van continuïteit in pedagogisch medewerkers en leidinggevend personeel. De voorschool werkt vanuit een transparante en integere cultuur waarin sprake is van zichtbaar zorgvuldig handelen. STANDAARD 4.3: VERANTWOORDING EN DIALOOG De voorschool legt toegankelijk en betrouwbaar verantwoording af over ambities, doelen en resultaten en voert daarover actief een dialoog met haar omgeving. De voorschool betrekt interne en externe belanghebbenden bij de ontwikkeling van haar beleid, bespreekt regelmatig haar ambities en welke resultaten ze behaalt. Ze vraagt van deze belanghebbenden een actieve bijdrage in het realiseren van haar ambities en doelen en spreekt hen daarop aan. Daarnaast staat de voorschool open voor wensen en voorstellen van interne en externe belanghebbenden en neemt deze aantoonbaar serieus. De voorschool verantwoordt zich over de resultaten op een voor de belanghebbenden toegankelijke en heldere wijze. Pagina 15 van 15