HANDREIKING VERKEERSBESLUITEN

Transcriptie

1 HANDREIKING VERKEERSBESLUITEN Geactualiseerd op 30 augustus 2013

2 Inhoud Inleiding 4 Hoofdstuk 1 Algemene regels betreffende verkeersbesluiten Bevoegdheid tot het nemen van een verkeersbesluit Wanneer is een verkeersbesluit vereist? Verkeerstekens en onderborden Fysieke maatregelen Tijdelijke verkeersmaatregelen (verkeerstekens en fysieke maatregelen) die langer duren dan vier maanden dan wel zich regelmatig voordoen Motivering van het verkeersbesluit Andere vereisten Zonale werking van de verkeersmaatregel Toepassing van onderborden Voorschriften erven en 30 km/h en 60 km/h maatregelen Aard en omvang fysieke maatregelen ter regeling van het verkeer Voorgeschreven overleg Horen openbaar lichaam/eigenaar Politie/Koninklijke marechaussee Andere wegbeheerders/spoorwegbeheerder Toezicht onderling overleg Belangenafweging (Awb procedure) Besluit Bekendmaking en inwerkingtreding Inwerkingtreding van een verkeersbesluit Inwerkingtreding van een verkeersbesluit betreffende fysieke maatregelen Bezwaar- en beroepsclausule Ten slotte Weigering Intrekking verkeersbesluit Niet altijd een verkeersbesluit Kosten Vervangen van oude borden 26 Hoofdstuk 2 Enkele aandachtspunten Uitvoeringsvoorschriften BABW inzake verkeerstekens Bromfiets op de rijbaan (BOR) Voorrang op verkeersaders Voorrang Fietser Van Rechts (VFVR) Aanvullende verordeningen Bebouwde kom 31 pagina

3 Hoofdstuk 3 Wijzigingen regelgeving in relatie tot Duurzaam Veilig RVV Invoering van bord G12a (fiets/bromfietspad) en bord G12b (einde fiets/bromfietspad) Invoering Voorrang Fietser van Rechts (VFVR) Verkeersplein wordt rotonde BABW Verplichting bij 30 km/h maatregelen geldt ook voor 60 km/h maatregelen Uitvoeringsvoorschriften BABW inzake verkeerstekens Voorschriften voor de afzonderlijke borden Voorschriften voor de afzonderlijke tekens op het wegdek Regeling verkeerslichten 37 Hoofdstuk 4 Problemen en vragen uit de praktijk 38 Lijst van afkortingen 39 Bijlage I Bijlage II Beslisboom en checklist verkeersbesluit Bouwstenen verkeersbesluit

4 Handreiking verkeersbesluiten, maart Inleiding Op 15 december 1997 hebben de minister van Verkeer en Waterstaat, het Interprovinciaal Overleg (IPO), de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Unie van Waterschappen een convenant gesloten over het Startprogramma Duurzaam Veilig. Het Startprogramma moet een sterke impuls geven aan de uitvoering van een duurzaam veilig verkeers- en vervoerssysteem. Afspraken uit het convenant leiden ertoe dat wegbeheerders in een aantal gevallen verkeersbesluiten moeten nemen. Daarbij is het belangrijk dat op tijd met de voorbereiding van deze verkeersbesluiten wordt begonnen, om te voorkomen dat bezwaar- of beroepsprocedures tot vertraging van de invoering van de maatregelen kunnen leiden. Wanneer wegbeheerders beginnen met de indeling van hun wegennet (categorisering) is het verstandig om direct aandacht te besteden aan de te nemen verkeersbesluiten en concepten op te stellen. Deze besluiten kunnen gebundeld worden voor het eigen wegennet. Dit heeft als voordeel dat bij de motivering van de diverse verkeersbesluiten deels gebruik gemaakt kan worden van standaardteksten die afgeleid kunnen worden uit het convenant. Wel zal tevens per verkeersbesluit eventueel een naar de situatie toegesneden motivering opgenomen moeten worden. Het mag duidelijk zijn dat goed overleg met betrokkenen en een duidelijke motivering van het (gebundelde) verkeersbesluit de wegbeheerder voordelen oplevert. Het convenant over het Startprogramma Duurzaam Veilig heeft geen gevolgen voor de regels die gelden bij het tot stand komen van besluiten in het algemeen en van verkeersbesluiten in het bijzonder. Relevante wetgeving, zoals de Wegenverkeerswet 1994 (WVW 1994), de Algemene wet bestuursrecht (Awb) en het Besluit administratieve bepalingen inzake het wegverkeer (BABW) blijven op de daarop betrekking hebbende onderdelen ongewijzigd. Enkele afspraken 1 uit het convenant hebben echter wel geleid tot een aanpassing van het Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990 (RVV 1990), het BABW, de uitvoeringsvoorschriften BABW inzake verkeerstekens en de Regeling verkeerslichten Wanneer met deze wijzigingen rekening moet worden gehouden in het verkeersbesluit wordt daar in deze handreiking aandacht aan besteed. Deze handreiking is bedoeld om de wegbeheerders te helpen (juridisch) goed onderbouwde verkeersbesluiten te nemen en te voorkomen dat belangrijke aspecten over het hoofd worden gezien. Achtereenvolgens worden besproken de algemene regels betreffende verkeersbesluiten, enkele aandachtspunten die bij het nemen van een verkeersbesluit van belang kunnen zijn, de wijzigingen in de regelgeving in relatie tot het Startprogramma Duurzaam Veilig en tot slot is een hoofdstuk gewijd aan problemen en vragen uit de praktijk. In bijlage I is het eerste hoofdstuk nog eens schematisch weergegeven in een beslisboom en een checklist. Bijlage II bevat vervolgens bouwstenen voor een verkeersbesluit. In bijlage III vindt u de aangehaalde jurisprudentie en in bijlage IV de in paragraaf 1.6 aangehaalde ledenbrief. In de voorbereiding naar een goed onderbouwd verkeersbesluit kan tijdens inspraak- en inloopavonden tevens gebruik worden gemaakt van de videoband Duurzaam Veilig Verkeer is samen kiezen voor Leefbaarheid die is uitgegeven door de VNG en het IPO en 60 km gebieden, bromfiets op de rijbaan, voorrang fietsers van rechts (m.i.v. 1/5/2001), voorrangsregeling op rotondes aangeduid door bord D1 (m.i.v. 31/12/2001).

5 Handreiking verkeersbesluiten, maart In de video is onder andere aandacht besteed aan het overleg met betrokkenen over de voorgenomen maatregelen in het kader van Duurzaam Veilig en het resultaat daarvan. De video is toegezonden bij ledenbrief van 28 februari 2001, kenmerk Lbr. 01/28.

6 Handreiking verkeersbesluiten, maart Hoofdstuk 1 Algemene regels betreffende verkeersbesluiten 1.1 Bevoegdheid tot het nemen van een verkeersbesluit In artikel 18, eerste lid, van de WVW 1994 is bepaald welk bestuursorgaan bevoegd is tot het nemen van verkeersbesluiten. Artikel 18 WVW Verkeersbesluiten worden genomen: a. voor zover zij betreffen het verkeer op wegen onder beheer van het Rijk door Onze Minister; b. voor zover zij betreffen het verkeer op wegen onder beheer van een provincie door gedeputeerde staten; c. voor zover zij betreffen het verkeer op wegen onder beheer van een waterschap door het algemeen bestuur of, krachtens besluit van het algemeen bestuur, door het dagelijks bestuur; d. voor zover zij betreffen het verkeer op andere wegen door burgemeester en wethouders, of krachtens besluit van hen, door een door hen ingestelde bestuurscommissie of het dagelijks bestuur van een deelgemeente. Let wel: Voor wegen onder beheer van het Rijk is de Minister van Verkeer en Waterstaat bevoegd om verkeersbesluiten te nemen. Het gaat hier om alle Rijkswegen, dus niet alleen autosnelwegen, maar ook wegen van Staatsbosbeheer en Defensie. De "andere wegen", bedoeld in artikel 18, eerste lid, onderdeel d, van de WVW 1994 zijn niet alleen de wegen onder beheer van de gemeente, maar ook de feitelijk voor het openbaar verkeer openstaande particuliere wegen. Hierbij moet u onder andere denken aan wegen op ziekenhuisterreinen en terreinen van universiteiten. Ook parkeerterreinen van woonboulevards en een paadje van een particulier naast zijn woning, waar een ieder gebruik van mag maken, vallen hieronder 2. Voor de in artikel 18 van de WVW 1994 genoemde instanties geldt dat zij ook verkeersbesluiten kunnen nemen voor wegen die ondanks borden "eigen weg" of "verboden toegang voor onbevoegden" feitelijk voor het openbaar verkeer open staan, dan wel waar het verkeer stilzwijgend wordt toelaten. Een weg in de zin van de wegenverkeerswetgeving hoeft dus niet openbaar te zijn in de zin van de Wegenwet. Zolang de weg feitelijk voor het openbaar verkeer open staat, dus voor een ieder toegankelijk is, is de wegenverkeerswetgeving daarop van toepassing. 2 Kroon 17 juni 1996, , Tubbergen.

7 Handreiking verkeersbesluiten, maart Artikel 1 WVW In deze wet en de daarop berustende bepalingen wordt verstaan onder: b. wegen: alle voor het openbaar verkeer openstaande wegen of paden met inbegrip van de daarin liggende bruggen en duikers en de tot die wegen behorende paden en bermen of zijkanten; Let wel: Wanneer de bevoegdheid tot het nemen van een verkeersbesluit is overgedragen aan een bestuurscommissie of het dagelijks ebstuur van een deelgemeente, wordt aangeraden datum en nummer van het betreffende delegatiebesluit op te nemen in de considerans van het verkeersbesluit. 1.2 Wanneer is een verkeersbesluit vereist? In artikel 15, eerste lid, van de WVW 1994 is bepaald dat voor de plaatsing, en ook voor de verwijdering, van bepaalde verkeerstekens en onderborden een verkeersbesluit vereist is. In het tweede lid van dit artikel is aangegeven in welke gevallen ook voor het aanbrengen, of verwijderen, van fysieke maatregelen een verkeersbesluit vereist is Verkeerstekens en onderborden Artikel 15 WVW De plaatsing of verwijdering van de bij algemene maatregel van bestuur aangewezen verkeerstekens, en onderborden voor zover daardoor een gebod of verbod ontstaat of wordt gewijzigd, geschiedt krachtens een verkeersbesluit. De algemene maatregel van bestuur die hier wordt bedoeld is het BABW. In artikel 12 van het BABW is limitatief opgenomen voor welke verkeerstekens een verkeersbesluit is vereist. Let wel: Artikel 12 BABW De plaatsing of verwijdering van de hierna genoemde verkeerstekens moet geschieden krachtens een verkeersbesluit: a. de borden die zijn opgenomen in de hoofdstukken A tot en met G van bijlage 1, behorende bij het RVV 1990, uitgezonderd de borden C22 en E9, alsmede de borden E4, E12 en E13, tenzij onder deze borden een onderbord als bedoeld in artikel 8, eerste lid, onderdeel c, wordt aangebracht; b. de volgende verkeerstekens op het wegdek: I. doorgetrokken strepen; II. de aanduiding van fietsstroken; III. de aanduiding van busstroken en busbanen; IV. voetgangersoversteekplaatsen; V. gele doorgetrokken strepen; VI. gele onderbroken strepen; VII. haaietanden.

8 Handreiking verkeersbesluiten, maart Indien het bevoegd gezag besluit om verkeerstekens te plaatsen of te verwijderen die niet zijn genoemd in artikel 12 van het BABW, zoals bord L3 (bushalte/tramhalte), is hiervoor geen verkeersbesluit vereist. Het bevoegd gezag moet zich daarbij wel afvragen of er sprake is van een besluit als bedoeld in artikel 1:3 van de Awb 3. Indien daarvan sprake is, hoeft een dergelijk besluit niet aan alle eisen van een verkeersbesluit te voldoen. Het verdient evenwel aanbeveling om de besluitvorming op (nagenoeg) dezelfde wijze te laten plaatsvinden. Hierbij moet worden gedacht aan de motivering, het overleg en uiteraard het eventueel volgen van een voorbereidingsprocedure op grond van de Awb Fysieke maatregelen Artikel 15 WVW Maatregelen op of aan de weg tot wijziging van de inrichting van de weg of tot het aanbrengen of verwijderen van voorzieningen ter regeling van het verkeer geschieden krachtens een verkeersbesluit, indien de maatregelen leiden tot een beperking of uitbreiding van het aantal categorieën weggebruikers dat van een weg of weggedeelte gebruik kan maken. Het gaat hier om fysieke maatregelen die te vergelijken zijn met bijvoorbeeld een geslotenverklaring (bord C7). Het aanbrengen van wegversmallingen waardoor brede voertuigen geen gebruik meer kunnen maken van de weg of het plaatsen van paaltjes, bloembakken e.d. waardoor voertuigen op meer dan twee wielen er niet meer door kunnen. Ook voor het verwijderen van dergelijke fysieke maatregelen is een verkeersbesluit vereist. Let wel: Het opheffen van parkeervakken, het aanbrengen van drempels, plateaus e.d. is geen fysieke maatregel als bedoeld in artikel 15, tweede lid, van de WVW Voor het aanbrengen of verwijderen van dit soort infrastructurele maatregelen is ook geen besluit als bedoeld in artikel 1:3 van de Awb vereist Tijdelijke verkeersmaatregelen (verkeerstekens en fysieke maatregelen) die langer duren dan vier maanden dan wel zich regelmatig voordoen In artikel 37 van het BABW is aangegeven wanneer bij tijdelijke situaties toch een verkeersbesluit genomen moet worden. Let wel: Artikel 37 BABW In afwijking van artikel 35 geschieden de tijdelijke plaatsing en de tijdelijke maatregel krachtens een verkeersbesluit indien de omstandigheden die tot de tijdelijke plaatsing of tot de tijdelijke maatregel leiden van langere duur zijn dan vier maanden dan wel zich regelmatig voordoen. Paragraaf 6 is alsdan van toepassing Abr 4 juli 1996, H , Almere, AB 1996/345. Kroon 17 augustus 1995, , Goirle. Pres. Rb Arnhem 8 april 1997, Awb-katern 24 mei 1997, 39, Rheden (Posbank).

9 Handreiking verkeersbesluiten, maart Indien sprake is van een situatie als bedoeld in artikel 37 van het BABW moet dus een verkeersbesluit worden genomen. Gelet op het tijdelijk karakter is het aan te bevelen om in het verkeersbesluit in ieder geval aan te geven vanaf welke datum het besluit in werking treedt (dit is de dag waarop de verkeerstekens worden geplaatst). Is van tevoren duidelijk wat de einddatum is, dan kan deze datum eveneens worden aangegeven. Wanneer het praktisch niet mogelijk is om een einddatum te noemen dient, bijvoorbeeld een week voor de einddatum, een verkeersbesluit te worden genomen tot verwijdering van de tijdelijk geplaatste borden. In artikel 34 van het BABW is aangegeven in welke gevallen een tijdelijke verkeersmaatregel kan worden genomen. Artikel 34 BABW Door of vanwege het bevoegd gezag dan wel door of namens het openbaar lichaam, dat het beheer heeft over een weg of, indien geen openbaar lichaam het beheer heeft, door de eigenaar van een weg kunnen in de hierna genoemde omstandigheden en voor de duur van die omstandigheden verkeerstekens, bedoeld in artikel 12, worden geplaatst alsmede maatregelen als bedoeld in artikel 15, tweede lid, van de wet, worden uitgevoerd: a. ingeval van de uitvoering van werken, opdooi, de doorweekte toestand van een weg of weggedeelte, dreigend gevaar of andere dringende omstandigheid van voorbijgaande aard; b. ingeval van een door het wegverkeer veroorzaakte ernstige aantasting van voorbijgaande aard van de in het tweede lid, onder a, van artikel 2 van de wet genoemde belangen. Geen verkeersbesluit? Wanneer bij een tijdelijke situatie niet wordt voldaan aan het bepaalde in artikel 37 van het BABW is in beginsel geen verkeersbesluit vereist. Artikel 35 BABW De plaatsing van verkeerstekens en het uitvoeren van maatregelen, bedoeld in artikel 34, kunnen geschieden zonder een daaraan ten grondslag liggend verkeersbesluit. Let wel: Algemeen uitgangspunt is dat wanneer de maatregelen geen permanent karakter hebben, maar bijvoorbeeld verband houden met al dan niet geplande onderhoudswerkzaamheden aan de weg die maximaal vier maanden in beslag nemen, het nemen van een verkeersbesluit in beginsel achterwege kan blijven. In verband met het tijdelijke karakter van dergelijke maatregelen en de vaak noodzakelijke werkzaamheden, bestaat er ook minder behoefte aan een verkeersbesluit op grond waarvan bezwaar en beroep kan worden aangetekend. In deze gevallen zouden de bestuurslasten bovendien onevenredig hoog worden.

10 Handreiking verkeersbesluiten, maart Wel een verkeersbesluit? Bij uitvoering van werken, en dan met name bij werkzaamheden die ruim van te voren gepland zijn en die ingrijpende gevolgen hebben voor het verkeer, moet u zich afvragen of de tijdelijke maatregel als te belastend kan worden ervaren. Indien dit zo is, is het aan te bevelen om in afwijking van het gestelde in artikel 35 van het BABW toch een verkeersbesluit te nemen, teneinde alle belangen goed af te kunnen wegen. 1.3 Motivering van het verkeersbesluit In artikel 21 van het BABW is de verplichting opgenomen om verkeersbesluiten goed te motiveren. Op de eerste plaats moet(en) de reden(en) worden aangeven met welk doel het verkeersbesluit is genomen. Daarnaast is het van belang aan te geven of de zogenaamde klassieke verkeersbelangen of milieubelangen ten grondslag liggen aan het verkeersbesluit. Artikel 21 BABW De motivering van het verkeersbesluit vermeldt in ieder geval welke doelstelling of doelstellingen met het verkeersbesluit worden beoogd. Daarbij wordt aangegeven welke van de in artikel 2, eerste en tweede lid, van de wet genoemde belangen ten grondslag liggen aan het verkeersbesluit. Indien tevens andere van de in artikel 2, eerste en tweede lid, van de wet genoemde belangen in het geding zijn, wordt voorts aangegeven op welke wijze de belangen tegen elkaar zijn afgewogen. doelstelling(en) Het bevoegde gezag dient in het verkeersbesluit aan te geven, wat zij met de plaatsing van een verkeersteken of met het treffen van een voorziening aan de weg wenst te bereiken (weren sluipverkeer, terugdringen parkeeroverlast, verbetering van de doorstroming, beperking overlast en hinder in broedgebied, etc.). artikel 2 belangen Voorts moet in het verkeersbesluit worden aangegeven welke van de in artikel 2, eerste en tweede lid van de WVW 1994 genoemde belangen ten grondslag liggen aan het verkeersbesluit. Het gaat hier om de zogenaamde klassieke verkeersbelangen en de milieubelangen. Artikel 2 WVW De krachtens deze wet vastgestelde regels kunnen strekken tot: a. het verzekeren van de veiligheid op de weg; b. het beschermen van weggebruikers en passagiers; c. het in stand houden van de weg en het waarborgen van de bruikbaarheid daarvan; d. het zoveel mogelijk waarborgen van de vrijheid van het verkeer.

11 Handreiking verkeersbesluiten, maart De krachtens deze wet vastgestelde regels kunnen voorts strekken tot: a. het voorkomen of beperken van door het verkeer veroorzaakte overlast, hinder of schade alsmede de gevolgen voor het milieu, bedoeld in de Wet milieubeheer; b. het voorkomen of beperken van door het verkeer veroorzaakte aantasting van het karakter of van de functie van objecten of gebieden. Door de uitbreiding van de reikwijdte is het ook mogelijk om ter behartiging van milieubelangen verkeersbesluiten te nemen. Vóór de uitbreiding van de reikwijdte van de wegenverkeerswet was dit alleen mogelijk op basis van gemeentelijke of provinciale verordeningen. bereiken van doelstelling(en) Milieubelangen kunnen op zich reden zijn voor het nemen van een verkeersbesluit 6. Daarbij moet er wel voor worden gewaakt dat het milieubelang waarvoor een verkeersbesluit wordt genomen zich niet gaat verplaatsen. Het probleem moet wel worden opgelost (de doelstellingen moeten wel worden bereikt) 7. afweging van belangen Uit jurisprudentie blijkt dat de milieubelangen ondergeschikt zijn aan de klassieke verkeersbelangen 8. Wanneer na afweging van de in artikel 2 van de WVW 1994 genoemde belangen blijkt dat de overige in het eerste lid van artikel 2 van de Wegenverkeerswet 1994 genoemde (klassieke) belangen in het gedrang komen, kan het milieubelang op zichzelf niet leiden tot een verkeersmaatregel. Het mag dan ook duidelijk zijn dat in het verkeersbesluit moet worden aangegeven op welke wijze de belangen tegen elkaar zijn afgewogen. 6 Kroon 30 mei 1996, , Schoorl. 7 Kroon 14 juni 1994, , Rheden (Posbank). 8 Kroon 9 februari 1996, , Zoetermeer.

12 Handreiking verkeersbesluiten, maart Schematisch weergegeven levert dit het volgende op: Verkeersbesluit motiveren Minimum-eis voor de motivering (artikel 21 BABW) Aangeven van: - beoogde doelstelling(en) - artikel 2 WVW 1994 belang(en) Zijn overige artikel 2 WVW 1994 belangen in het geding? Nee: Ja: Voldaan aan de minimum eis Welke andere artikel 2 belangen? Afweging betrokken artikel 2 WVW 1994 belangen Let wel: Naast de hiervoor genoemde belangen kunnen ook andere belangen een rol spelen bij de totstandkoming van een verkeersbesluit, denk maar aan belangen van bewoners, bedrijven, openbaar vervoer en hulpverleningsdiensten. Hierop wordt nader ingegaan in paragraaf 1.6 Belangenafweging (Awb procedure).

13 Handreiking verkeersbesluiten, maart Andere vereisten In het BABW is in een aantal artikelen aangegeven aan welke vereisten een verkeersbesluit - in die bepaalde gevallen - nog meer moet voldoen. Het betreft hier de zonale toepassing van borden (artikel 13), de toepassing van onderborden (artikel 14), het voldoen aan de voorschriften met betrekking tot de toepassing van erven en 30 en 60 km/h maatregelen (artikel 15) en het aangeven van de aard en omvang van fysieke maatregelen ter regeling van het verkeer (artikel 18) Zonale werking van de verkeersmaatregel Wanneer aan de verkeersmaatregel een zonale werking wordt toegekend, dient dit in het verkeersbesluit aangegeven te worden, bijvoorbeeld een 30 km/h maatregel voor een bepaalde wijk. In het verkeersbesluit kunnen alle straten in de betreffende wijk worden genoemd. Daarnaast kan ook worden volstaan met een verwijzing naar een bijgevoegde plattegrond waarop is aangegeven voor welke straten de maximumsnelheid geldt. Voordeel van dit laatste is dat op de plattegrond tevens is aangegeven waar de borden A1 zonaal (30) en A2 (einde zone 30) worden geplaatst. Artikel 13 BABW In het verkeersbesluit tot plaatsing van borden die de snelheid, het parkeren of geslotenverklaringen betreffen alsmede van bord G7 kan worden bepaald, dat de door deze borden aangeduide geboden of verboden gelden in een bepaald gebied. In artikel 9 van het BABW is limitatief opgenomen welke verkeerstekens zonaal kunnen worden toegepast. Artikel 9 BABW De verkeersborden A1, C1, C6 tot en met C22, E1, E9, E10, G5 en G7 van bijlage 1, behorende bij het RVV 1990, kunnen gelden voor het door die borden aangegeven gebied. Let wel: De borden bijlage van het RVV 1990 kent alleen bord E10 als zone bord en E11 als einde zone bord. Hoewel nergens met zoveel worden is beschreven dienen deze twee borden als voorbeeld voor de overige borden die zonaal kunnen worden toegepast. Het is niet de bedoeling om in het verkeersbesluit te verwijzen naar de borden E10 en E11. Volstaan kan worden met de vermelding dat voor een bepaald gebied een maximumsnelheid wordt vastgesteld van 30 km/h door plaatsing van bord(en) A1 zonaal.

14 Handreiking verkeersbesluiten, maart Toepassing van onderborden Wanneer onderborden worden toegepast hebben zij altijd een bijzondere betekenis voor het hoofdbord. Onderborden (ook een enkele pijl) maken deel uit van hetgeen is besloten en moeten dus in het verkeersbesluit worden vermeld. Een van de bekendste onderborden is die waarop een beperking van de werkingssfeer is aangegeven, zoals: maandag t/m vrijdag van , of uitgezonderd bestemmingsverkeer. Artikel 14 BABW Indien onder de in deze paragraaf genoemde verkeersborden onderborden worden geplaatst, wordt zulks in het betrokken verkeersbesluit tot uitdrukking gebracht. In artikel 8 van het BABW is opgenomen wat de onderborden kunnen inhouden. bestemd, Artikel 8 BABW 1. Onder verkeersborden kunnen onderborden worden geplaatst. 2. Deze onderborden kunnen: a. een nadere uitleg van de op de borden voorkomende aanduiding inhouden; b. bij borden die een gebod of verbod aanduiden, een beperking van de werkingssfeer van die borden inhouden; c. bij de borden E4 tot en met E8 en E10 tot en met E13 van bijlage 1, behorende bij het RVV 1990, betrekking hebben op: 1 o de categorie voertuigen waarvoor de parkeergelegenheid is 2 o de wijze waarop het parkeren dient te geschieden of 3 o de dagen of uren waarop het parkeren is verboden; d. bij de borden G7, G9 en G11 van bijlage 1, behorende bij het RVV 1990, een aanduiding inhouden dat de uit het bord voortvloeiende geboden of verboden niet gelden voor het verkeersgebruik als op het onderbord is aangegeven. Let wel: Indien bijvoorbeeld onder bord E1 (parkeerverbod) een onderbord wordt aangebracht met een pijl waarmee het wegvak wordt aangeduid waar het parkeerverbod betrekking op heeft, moet ook dit onderbord in het verkeersbesluit tot uitdrukking worden gebracht. Achteraf aanbrengen Wanneer achteraf een onderbord wordt aangebracht, dient te worden bekeken of daardoor de strekking van de verkeersmaatregel wordt gewijzigd, in die zin dat de werkingssfeer van het gebod of verbod wordt beperkt. Indien dit het geval is, moet een nieuw verkeersbesluit worden genomen. Achteraf verwijderen Hetzelfde geldt uiteraard ook indien een onderbord achteraf wordt verwijderd. Daardoor wordt de beperking van de werkingssfeer van het gebod of verbod

15 Handreiking verkeersbesluiten, maart namelijk ongedaan gemaakt, wat eveneens in een verkeersbesluit tot uitdrukking moet komen Voorschriften erven en 30 km/h en 60 km/h maatregelen In artikel 15 van het BABW is onder andere bepaald dat in het verkeersbesluit tot plaatsing van borden met een maximumsnelheid van 30 of 60 km/h (al dan niet zonaal) wordt aangegeven op welke wijze aan de eisen met betrekking tot de inrichting van de weg wordt voldaan. Wanneer tevens voorrangsborden, in een beperkt aantal situaties en onder strikte voorwaarden, worden toegepast moet ook daarover in het besluit tot uitdrukking komen op welke wijze is voldaan aan snelheidsbeperkende en attentieverhogende maatregelen. Met deze verplichting wordt beoogd te bewerkstelligen dat in een beroepsprocedure beter kan worden getoetst in hoeverre bij het nemen van de verkeersbesluiten is voldaan aan de gestelde eisen met betrekking tot de plaatsing van verkeerstekens. Artikel 15 BABW In het verkeersbesluit tot plaatsing van bord A1, voor zover dit aanduidt dat een maximumsnelheid van 30 km/h of 60 km/h geldt, bord B3, B4, B5 of B6 op een 30 km/h- of een 60 km/h weg of in een 30 km/h- of 60 km/h zone en bord G5 van bijlage 1, behorende bij het RVV 1990, wordt aangegeven op welke wijze wordt voldaan aan de krachtens artikel 14 van de wet gestelde voorschriften. De hier bedoelde voorschriften, die krachtens artikel 14 van de WVW 1994 zijn gesteld, zijn opgenomen in paragraaf 4 van de Uitvoeringsvoorschriften BABW inzake verkeerstekens. Uitvoeringsvoorschriften BABW inzake verkeerstekens Paragraaf 4. Voorschriften voor de afzonderlijke borden Bord A1 (maximumsnelheid) Toepassing 1. De in te stellen maximumsnelheid dient in overeenstemming te zijn met het wegbeeld ter plaatse. Dit betekent dat waar nodig de omstandigheden op zodanige manier zijn aangepast dat de beoogde snelheid redelijkerwijs voortvloeit uit de aard en de inrichting van de betrokken weg en zijn omgeving km/h en 30 km/h-zone, 60 km/h en 60 km/h-zone Bord A1 (30km/h binnen en buiten de bebouwde kom en 60 km/h buiten de bebouwde kom), mag op wegvakken slechts worden toegepast indien wordt voldaan aan de volgende eisen:

16 Handreiking verkeersbesluiten, maart iedere weg in het betrokken gebied heeft voornamelijk een verblijfsfunctie; - om te voorkomen dat de verblijfsfunctie wordt aangetast door een relatief hoge intensiteit van het gemotoriseerde verkeer, is de weg met zijn omgeving waar nodig aangepast; - met het oog op snelheidsbeperking en attentieverhoging is extra aandacht aandacht besteed aan potentieel gevaarlijke punten, zoals: a. plaatsen waar voetgangers, in het bijzonder schoolkinderen en bejaarden, plegen over te steken; b. kruispunten met een hoofdroute voor fietsers en eventueel bromfietsers; c. kruispunten waar de voorrang door middel van borden geregeld is; - de overgangen naar een andere maximumsnelheid zijn door de constructie duidelijk herkenbaar; - indien de overgang naar een hogere maximumsnelheid binnen 20 meter van een kruisende weg ligt, dan is de voorrang geregeld door middel van verkeerstekens of een in- of uitritconstructie, tenzij de kruisende weg geschikt is om in het betrokken gebied opgenomen te worden. Bord B6 (verleen voorrang) in relatie met de borden B3, B4 en B5 Toepassing 1. Het bord wordt niet toegepast binnen erven km/h en 30 km/h-zones Het bord wordt binnen 30 km/h en 30 kmh-zones slechts toegepast bij rotondes en bij kruispunten met: - een vrijliggende busbaan; - een vrijliggend fietspad; - een vrijliggend fiets/bromfietspad; - een hoofdfietsroute, die duidelijk als zodanig herkenbaar is en waarop slechts een ondergeschikte hoeveelheid verkeer voorkomt; Bord G5 (erf) Toepassing 1. Het erf moet voornamelijk een verblijfsfunctie hebben. Dit houdt in, voor zover het gemotoriseerd verkeer betreft, dat de wegen binnen een erf slechts een functie mogen hebben voor verkeer dat zijn bestemming of zijn vertrekpunt binnen het erf heeft en de intensiteit van het verkeer het karakter van het erf niet mag aantasten. 2. De aard en de gesteldheid van de wegen en weggedeelten in het erf moeten zodanig zijn en op of aan die wegen en weggedeelten moeten snelheidsbeperkende voorzieningen zijn aangebracht waardoor stapvoets rijden redelijkerwijze uit die omstandigheden voortvloeit. 3. De indruk moet worden vermeden dat de weg is verdeeld in een rijbaan en een trottoir. Er mag daarom geen doorlopend hoogteverschil bestaan in het dwarsprofiel van een weg binnen een erf. Voor zover aan het vorenstaande wordt voldaan mag een voorziening voor voetgangers worden gerealiseerd.

17 Handreiking verkeersbesluiten, maart De in- en uitgangen van een erf moeten reeds door hun constructie als zodanig duidelijk kenbaar zijn. Voor zover de in- en uitgangen bij een kruisende weg door motorvoertuigen kunnen worden gebruikt moeten zij als in- of uitrit zijn uitgevoerd. Het is toegestaan dat de inen uitgang van een erf vóór een kruisende weg is gesitueerd, mits op een zodanige afstand, met een minimum van 20 meter, van de kruisende weg dat geen misverstand kan bestaan over de op het kruispunt geldende voorrangsregeling. 5. De parkeerplaatsen moeten worden aangeduid of aangegeven met een P-tegel of een P-bord. Indien het erf tevens is aangewezen als parkeerschijf-zone moet op de parkeerplaatsen waar de parkeerschijf verplicht is een blauwe streep worden aangebracht. Let wel: In het verkeersbesluit moet dus worden aangegeven op welke wijze aan de hiervoor genoemde voorschriften wordt voldaan Aard en omvang fysieke maatregelen ter regeling van het verkeer Met name wanneer verkeerstekens niet het gewenste effect sorteren kan worden overgegaan tot het treffen van fysieke maatregelen ter regeling van het verkeer. In die gevallen moet in het verkeersbesluit duidelijk worden weergegeven met wat voor soort maatregelen welk verkeersgebruik wordt beperkt en wat daarvan de gevolgen zijn. Bijvoorbeeld het plaatsen van paaltjes of bloembakken waardoor bepaalde voertuigen geen gebruik meer kunnen maken van een straat, of de straat niet meer kunnen gebruiken om hun weg te vervolgen. Het gevolg daarvan is dat deze voertuigen gebruik moeten maken van een andere straat, dan wel een andere route moeten nemen die daar meer geschikt voor is. Artikel 18 BABW In het verkeersbesluit worden de aard en de omvang van de maatregelen aangegeven. Let wel: Het gaat hierbij alleen om fysieke maatregelen waarvoor een verkeersbesluit is vereist op grond van artikel 15, tweede lid, WVW 1994 (zie 1.2.2). 1.5 Voorgeschreven overleg Hieronder is weergegeven in welke gevallen overleg over de voorgenomen verkeersmaatregelen verplicht is. Het verdient aanbeveling om van het overleg melding te maken in het verkeersbesluit. Het is niet noodzakelijk om de uitkomsten van het overleg te vermelden in het verkeersbesluit.

18 Handreiking verkeersbesluiten, maart Horen openbaar lichaam/eigenaar Artikel 23 BABW Het openbaar lichaam dat het beheer heeft over de weg of, indien geen openbaar lichaam het beheer heeft, de eigenaar van de weg wordt met betrekking tot verkeersbesluiten gehoord. Het openbaar lichaam dan wel de eigenaar worden "slechts" gehoord, er behoeft geen overeenstemming te zijn over het te nemen verkeersbesluit. Openbare lichamen die het beheer hebben, kunnen onder andere zijn: recreatieschappen, Staatsbosbeheer en Defensie Politie/Koninklijke marechaussee Artikel 24 BABW Verkeersbesluiten worden genomen na overleg met: a. de korpschef van het betrokken regionale politiekorps, b. de korpschef van het Korps landelijke politiediensten, indien de taak ten aanzien van het verkeer mede wordt vervuld door dat politiekorps, en c. de commandant van de Koninklijke marechaussee, indien de taak ten aanzien van het verkeer mede wordt vervuld op een luchtvaartterrein, als bedoeld in artikel 6, eerste lid, onder c, van de Politiewet De commandant van de Koninklijke marechaussee wordt tot op heden alleen geraadpleegd voor maatregelen met betrekking tot het terrein van de luchthaven Schiphol (voor zover het gaat om de wegen die feitelijk voor het openbaar verkeer toegankelijk zijn). Door het verplicht betrekken van de politie (en de marechaussee) bij de totstandkoming van verkeersbesluiten wordt bewerkstelligd, dat het aspect van de handhaving van verkeersvoorschriften, en dan met name de handhaving van de door verkeerstekens aangeduide ge- en verbodsborden, ook op lokaal niveau voldoende tot zijn recht komt. De handhaafbaarheid van de verkeerstekens is een aspect dat mee moet wegen bij de besluitvorming. Hierdoor wordt een belangrijke bijdrage geleverd aan het streven naar een zorgvuldiger en terughoudender gebruik van verkeerstekens. Let wel: Het uit het overleg naar voren komende advies hoeft niet te worden opgevolgd. Het bevoegd gezag zal er evenwel goed aan doen het voorgenomen verkeersbesluit nog eens goed te overwegen. Voorts dient er op te worden gelet dat het overleg plaatsvindt met een bevoegde ambtenaar 9. 9 Vz Agvb RvSt 24 januari 1992, B , Schiermonnikoog.

19 Handreiking verkeersbesluiten, maart Andere wegbeheerder/spoorwegbeheerder Artikel 25 BABW 1. Verkeersbesluiten als gevolg waarvan het verkeer op wegen andere dan die waarop het verkeersbesluit betrekking heeft rechtstreeks en ingrijpend wordt beïnvloed, worden genomen na overleg met het ten aanzien van die andere wegen bevoegd gezag. 2. Verkeersbesluiten worden genomen na overleg met de betrokken spoorwegbeheerder, indien het besluit maatregelen betreft nabij een overweg als bedoeld in artikel 1, onder aab, van het RVV 1990, waardoor het verkeer over die overweg wordt beïnvloed. Wanneer onomstotelijk vaststaat dat een verkeersbesluit rechtstreeks en ingrijpend van invloed is op wegen van een ander bevoegd gezag of op overwegen van de betrokken spoorwegbeheerder, zullen de in artikel 2 van de WVW 1994 genoemde belangen die hebben geleid tot het verkeersbesluit ook moeten worden afgewogen tegen de belangen die spelen bij de andere wegen en overwegen Toezicht onderling overleg Voor het geval de betrokken wegbeheerders niet in staat zijn hun verkeersbeleid voor wegen buiten de bebouwde kom op elkaar af te stemmen, op zodanige wijze dat het wegverkeer hiervan geen onevenredig nadeel ondervindt, zal langs andere weg een bevredigende oplossing gevonden moeten worden. In artikel 19 van de WVW 1994 is daarvoor aan gedeputeerde staten de bevoegdheid gegeven zo nodig de gemeente of het waterschap de aanwijzing te geven op bedoelde wegen een verkeersbesluit te nemen met een door de provincie te bepalen inhoud. Het geven van een dergelijke aanwijzing moet als uiterste redmiddel worden beschouwd. De provincie zal uiteraard eerst door middel van overleg trachten een oplossing te vinden voor het gerezen conflict. Artikel 19 WVW Gedeputeerde staten kunnen aan besturen van waterschappen en van gemeenten de aanwijzing geven om op buiten de bebouwde kom gelegen wegen, ten aanzien waarvan die organen bevoegd zijn tot het nemen van verkeersbesluiten, binnen dertien weken een verkeersbesluit van een daarbij aan te geven inhoud te nemen en uit te voeren. 2. Het eerste lid mag worden toegepast, indien: a. op een buiten de bebouwde kom gelegen weg, die bij meerdere organen in beheer is, naar het oordeel van gedeputeerde staten een of meerdere niet op elkaar afgestemde verkeersbesluiten van kracht zijn, die zodanige afstemming behoeven met het oog op de belangen, omschreven in artikel 2, eerste lid, onderdelen a, c en d, en tweede lid, of b. gedeputeerde staten van oordeel zijn dat het nemen van een verkeersbesluit noodzakelijk is ter bescherming van de belangen, bedoeld in artikel 2, tweede lid. 3. Gedeputeerde staten dienen voorafgaande aan het geven van een aanwijzing als bedoeld in het eerste lid overleg te voeren met het betrokken bestuur.

20 Handreiking verkeersbesluiten, maart Het betrokken bestuur is verplicht een aanwijzing als bedoeld in het eerste lid op te volgen en uit te voeren. 5. Indien een aanwijzing als bedoeld in het eerste lid niet wordt opgevolgd of uitgevoerd, gaan gedeputeerde staten op kosten van het betrokken bestuur tot het nemen van het verkeersbesluit en zo nodig tot de uitvoering daarvan over. 6. Bij algemene maatregel van bestuur worden regels vastgesteld over de totstandkoming en de inhoud van de in het eerste lid bedoelde aanwijzingen alsmede over hetgeen verder voor de uitvoering van dit artikel noodzakelijk is 10. Let wel: Om mogelijk ingrijpen door de provincie te voorkomen is het van groot belang om de in het kader van Duurzaam Veilig op te stellen categoriseringsplannen, voor wat betreft de wegen buiten de bebouwde kom, goed op elkaar af te stemmen. 1.6 Belangenafweging (Awb procedure) De Algemene wet bestuursrecht (Awb) vereist zorgvuldigheid en belangenafweging bij de totstandkoming van besluiten, dus ook verkeersbesluiten. Artikel 3:2 van de Awb schrijft voor dat het bestuursorgaan de nodige kennis omtrent de relevante feiten en de af te wegen belangen vergaart. Naast de belangenafweging bepaalt artikel 3:4 van de Awb dat de voor een of meer belanghebbenden nadelige gevolgen niet onevenredig mogen zijn in verhouding tot de met het besluit te dienen doelen. Bij de voorbereiding van verkeersbesluiten, ook in het kader van Duurzaam Veilig, zal eerst onderzocht moeten worden welke belangen allemaal een rol spelen. Zo zal bij het regelen van de voorrang op verkeersaders, maar meer nog bij het instellen van 30 km-zones, gekeken moeten worden naar mogelijke belangen van bij voorbeeld bewoners, bedrijven, hulpverleningsdiensten en openbaar vervoerbedrijven. Om de rechtstreeks bij het verkeersbesluit betrokken belangen goed af te kunnen wegen verdient het de aanbeveling om, vooral in complexe en omstreden situaties, een uniforme openbare voorbereidingsprocedure op grond van de Awb (afdeling 3.4) te volgen. De procedure om te komen tot een verkeersbesluit wordt hierdoor wel wat langer. Belangrijk voordeel is evenwel dat de besluitvorming op een zorgvuldige wijze tot stand komt. Dit kan zijn vruchten afwerpen tijdens bezwaar- en beroepsprocedures Het ligt in het voornemen, na overleg met provincies, gemeenten en waterschappen, de nodige voorzieningen daarover en zo nodig over andere punten op te nemen in het BABW. 11 Kroon 15 januari 1997, , Harlingen

21 Handreiking verkeersbesluiten, maart Let wel: Indien van tevoren duidelijk is dat geen belangen worden geschaad, kan het bestuursorgaan volstaan met het zorgvuldig nemen (zorgvuldige voorbereiding) van een verkeersbesluit, zoals beschreven in Afdeling 3.2 van de Awb. Wanneer het bestuursorgaan van mening is dat een uniforme openbare voorbereidingsprocedure toegepast moet worden, dient het daartoe een besluit te nemen (zie art. 3:10 van de Awb). Een dergelijk besluit is in principe niet vatbaar voor bezwaar en beroep (art. 6:3 van de Awb). Bij een uniforme openbare voorbereidingsprocedure maakt het bestuursorgaan eerst het voornemen bekend met betrekking tot de te nemen verkeersmaatregelen. Tegen dit voornemen kunnen belanghebbenden hun zienswijzen inbrengen. Met inachtneming van deze zienswijzen kan het bestuursorgaan vervolgens een verkeersbesluit nemen. Aanbevolen wordt de zienswijzen en de (eventuele) weerleggingen daarvan in het verkeersbesluit op te nemen. 1.7 Besluit In het dictum dient kort en bondig te worden aangegeven waartoe wordt besloten. Voor zover van toepassing moet melding worden gemaakt van: * de weg of wegen waarop de maatregel betrekking heeft of, indien het bijvoorbeeld een groter gebied betreft, een verwijzing naar een bij het verkeersbesluit het model bord dat wordt geplaatst om de maatregel aan te geven gevoegde tekening * het model bord dat wordt geplaatst om het einde van een maatregel aan te geven * de aard en de omvang van de fysieke maatregel (zie 1.4.4) * de zonale werking (zie 1.4.1) * de aangebrachte onderborden en hun betekenis (zie 1.4.2)

22 Handreiking verkeersbesluiten, maart Bekendmaking en inwerkingtreding Voor wat betreft de wijze van bekendmaking van een verkeersbesluit en de inwerkingtreding daarvan gelden niet alleen de bepalingen die zijn opgenomen in de Awb, maar ook de aanvullende voorwaarden die daarover zijn opgenomen in het BABW Inwerkingtreding van een verkeersbesluit In artikel 3:40 van de Awb is bepaald dat een besluit niet in werking treedt voordat het is bekendgemaakt. Voor besluiten waarin geen specifieke datum voor inwerkingtreding is genoemd betekent dit, dat die ook op dat moment in werking treden. Indien in het besluit een andere (latere) datum van inwerkingtreding is genoemd dan de datum van bekendmaking van het besluit, dan treedt het besluit pas in werking op die datum. Op het moment van publicatie is het besluit wel van kracht en kan daartegen binnen de gestelde termijn bezwaar en beroep worden aangetekend. De bekendmaking van besluiten tot een onbepaalde groep belanghebbenden gericht, geschiedt door kennisgeving van het besluit of de zakelijke inhoud ervan in een van overheidswege uitgegeven blad of een dag-, nieuws- of huis-aan-huisblad, dan wel op een andere geschikte wijze (art. 3:42 van de Awb). Indien een besluit tot een of enkele belanghebbenden is gericht, geschiedt de bekendmaking door toezending of uitreiking van het besluit (art. 3:41 van de Awb). In artikel 26 van het BABW is de verplichting opgenomen om de bekendmaking van verkeersbesluiten te doen via plaatsing van de integrale tekst van deze verkeersbesluiten in de tegenwoordig digitale versie van de Staatscourant. Artikel 26 BABW De bekendmaking van verkeersbesluiten geschiedt door plaatsing van het besluit in de Staatscourant. Let wel: In beide gevallen moet bij de publicatie tevens de bezwaar- en beroepsclausule worden vermeld. Zie voor nadere informatie over de publicatie van verkeersbesluiten: inwerkingtreding van een verkeersbesluit betreffende fysieke maatregelen Voor de bekendmaking van een verkeersbesluit betreffende fysieke maatregelen geldt eveneens de procedure zoals beschreven onder Aanvullend is in artikel 27 van het BABW met zoveel woorden bepaald dat met het uitvoeren van een verkeersbesluit betreffende fysieke maatregelen pas zes weken na de bekendmaking een aanvang mag worden genomen. Door na de bekendmaking de inwerkingtreding met zes weken op te schorten krijgen

23 Handreiking verkeersbesluiten, maart wegbeheerders een verplichte pauze. Indien gedurende de zes weken een bezwaarschrift is ingediend kan de wegbeheerder beoordelen of hij de, over het algemeen vrij kostbare, fysieke maatregelen zal uitvoeren, of dat hij wacht tot op het bezwaarschrift en eventueel het beroepschrift is beslist. Artikel 27 BABW Verkeersbesluiten als bedoeld in artikel 15, tweede lid, van de wet treden in werking met ingang van de dag, nadat een termijn van zes weken na de dag waarop het besluit is bekend gemaakt, is verstreken Bezwaar- en beroepsclausule In artikel 3:45 van de Awb is bepaald dat wanneer tegen een besluit bezwaar kan worden gemaakt of beroep kan worden ingesteld, daarvan bij de bekendmaking en bij de mededeling van het besluit melding wordt gemaakt. Daarbij wordt vermeld door wie, binnen welke termijn en bij welke organisatie bezwaar kan worden gemaakt of beroep kan worden ingesteld. Het bestuursorgaan is dus verplicht belanghebbenden te wijzen op bestaande bezwaar- of beroepsprocedures In artikel 20 van de WVW 1994 is bepaald dat tegen verkeersbesluiten beroep kan worden ingesteld bij de rechtbank. Artikel 20 WVW 1994 Een belanghebbende kan tegen een verkeersbesluit tot plaatsing of verwijdering van verkeerstekens en onderborden of tot het treffen van maatregelen op of aan de weg ter regeling van het verkeer beroep instellen bij de rechtbank. Op grond van het bepaalde in artikel 7:1 van de Awb dient evenwel eerst een bezwaarschrift te worden ingediend bij het bestuursorgaan dat het verkeersbesluit heeft genomen. Let wel: Bij de bekendmaking en bij de mededeling van het verkeersbesluit moet dan ook worden aangegeven dat iedereen wiens belang rechtstreeks is betrokken bij het verkeersbesluit daartegen, binnen zes weken na bekendmaking, een met redenen omkleed bezwaarschrift kan indienen bij het bestuursorgaan dat het besluit heeft genomen. Slechts indien onverwijlde spoed, gelet op de betrokken belangen, dat vereist kan bij de president van de rechtbank die bevoegd is een verzoek om een voorlopige voorziening (waaronder schorsing) worden ingediend. Een dergelijk verzoek kan pas worden gedaan als het bezwaarschrift is ingediend. 1.9 Ten slotte Weigering In artikel 6:2 van de Awb is bepaald dat de schriftelijke weigering een besluit te nemen, en het niet tijdig nemen van een besluit, met een besluit worden

24 Handreiking verkeersbesluiten, maart gelijkgesteld. De wettelijke voorschriften over bezwaar en beroep zijn ook hierop van toepassing Intrekking verkeersbesluit Aangezien ook voor het verwijderen (intrekken) van verkeersmaatregelen die krachtens een verkeersbesluit zijn genomen een verkeersbesluit is vereist, dient daarbij eveneens rekening te worden gehouden met de hiervoor beschreven procedurevoorschriften. Het verwijderen van verkeersmaatregelen moet gemotiveerd worden. Intrekken van het oude verkeersbesluit is vaak niet mogelijk; of omdat het er niet is of omdat het een verzamelbesluit betreft. In het dictum kunt u, na vermelding van de weg of wegen waarop de beslissing betrekking heeft, volstaan met te besluiten om over te gaan tot verwijdering van de betrokken verkeerstekens of tot verwijdering van de betrokken fysieke maatregelen Niet altijd een verkeersbesluit Wanneer een verkeersmaatregel wordt geplaatst of aangebracht ter ondersteuning van een verkeersregel of een al aanwezige verkeersmaatregel die een gebod of verbod inhoudt (fysiek of door middel van borden), behoeft geen verkeersbesluit te worden genomen. In een dergelijk geval wordt namelijk geen nieuw ge- of verbod in het leven geroepen, zodat aan een verkeersbesluit en de daaraan verbonden rechtsbescherming voor de burger, geen behoefte bestaat. Artikel 16 BABW Geen verkeersbesluit behoeft te worden genomen indien het betrokken verkeersteken wordt geplaatst of verwijderd ter nadere aanduiding dat een verkeersregel van toepassing is dan wel dat een ander verkeersteken dat een gebod of verbod inhoudt is geplaatst. Artikel 19 BABW Geen verkeersbesluit behoeft te worden genomen, indien de betrokken maatregel strekt tot ondersteuning van een verkeersregel of een aldaar geplaatst verkeersteken dat een gebod of verbod inhoudt. Gedacht kan worden aan bij voorbeeld de plaatsing van bord C2 (eenrichtingsweg, in deze richting gesloten voor voertuigen, ruiters en geleiders van rij- of trekdieren of vee), bij de afritten van autosnelwegen, ten einde misverstanden te voorkomen, of het plaatsen van paaltjes ter ondersteuning van een parkeerverbod of om oneigenlijk gebruik van voetpaden door auto s tegen te gaan. Let wel: In sommige gevallen, zoals bij een bussluis, dienen ondersteunende maatregelen wel op een deugdelijke wijze kenbaar te worden gemaakt 12. Verder moet worden voorkomen dat bijvoorbeeld het verkeer dat is uitgezonderd van de maatregel of 12 Hoge Raad 20 maart 1992, 14516, Diemen.

25 Handreiking verkeersbesluiten, maart ontheffinghouders door ondersteunende maatregelen geen gebruik meer kunnen maken van de weg Kosten Uiteraard zijn aan het plaatsen en verwijderen van verkeerstekens en het aanbrengen en verwijderen van fysieke maatregelen kosten verbonden. Deze kosten komen in beginsel voor rekening van het bevoegd gezag (Rijk, provincie, gemeente, waterschap). In een aantal gevallen kunnen de kosten worden afgewenteld/verhaald op een ander. Hieronder volgt een weergave van de artikelen uit de WVW 1994 die op het vorenstaande betrekking hebben. Artikel 152 WVW Verkeerstekens die worden geplaatst of verwijderd krachtens een verkeersbesluit, worden geplaatst en verwijderd op kosten van het gezag dat het verkeersbesluit heeft genomen. 2. Maatregelen ter regeling van het verkeer als bedoeld in artikel 15, tweede lid, geschieden op kosten van het gezag dat het verkeersbesluit heeft genomen. Artikel 153 WVW 1994 Verkeerstekens die niet worden geplaatst of verwijderd krachtens een verkeersbesluit, worden geplaatst en verwijderd op kosten van het openbaar lichaam dat het beheer heeft over de weg of, indien geen openbaar lichaam het beheer heeft, de eigenaar van de weg. Artikel 154 WVW 1994 In afwijking van artikel 152 geschiedt de plaatsing en verwijdering van verkeerstekens, strekkende tot het instandhouden van de weg en het waarborgen van de bruikbaarheid daarvan op kosten van het openbaar lichaam dat het beheer heeft over de weg of, indien geen openbaar lichaam het beheer heeft, van de eigenaar van de weg. Artikel 155 WVW 1994 De kosten, verbonden aan de plaatsing van verkeerstekens en de uitvoering van maatregelen in dringende omstandigheden van voorbijgaande aard, komen ten laste van degene die deze uitvoert. Artikel 156 WVW 1994 Bij algemene maatregel van bestuur kunnen kosten, verbonden aan de plaatsing of verwijdering van verkeerstekens, worden doorberekend aan degene ten behoeve van wie het verkeersteken is geplaatst of verwijderd. De algemene maatregel van bestuur die hier wordt bedoeld is het BABW. In de artikelen 29 en 33 van het BABW is geregeld in welke gevallen kosten kunnen worden doorberekend, en bij wie. Artikel 29 BABW 13 Kroon 2 mei 1996, , Groesbeek.