Richtlijnen Goede Voeding en voedingsnormen als basis
|
|
- Godelieve Hanne Maes
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Richtlijnen Goede Voeding en voedingsnormen als basis Onderbouwen en overtuigen met de Schijf van Vijf nascholingsdagen BGN november 2018
2 Over ons Dr. Danielle Wolvers coordinator kennis, expert voeding en gezondheid 1 november, Amsterdam Dr. ir. Astrid Postma-Smeets expert voeding en gezondheid 8 november, Eindhoven Dr. ir. Lisette Brink expert voeding en gezondheid 15 november, Zwolle Dr. Lidy Veldhuis expert voeding en gezondheid en voedselveiligheid 24 november, Utrecht Foto Joka Servicelijn = servicedesk Joka van Dusseldorp dietist, servicelijn professionals 1 november, Amsterdam 8 november, Eindhoven Joke Knoppert dietist 15 november, Zwolle 24 november, Utrecht
3 Aanbod vandaag Leerdoelen Deel 1 ( 90 minuten) 1. Van wetenschap naar voedingsadvies 2. De wetenschap achter de Schijf van Vijf 3. Een rondje Schijf van Vijf 4. Hoe zit het met supplementen? 5. Duurzaam eten met de Schijf van Vijf 6. Afvallen: De Schijf van Vijf of dieten? Deel 2 ( 60 minuten) 1. Praktische handvatten en tools
4 Leerdoelen Je begrijpt hoe voedingsadvies tot stand komt en kunt berichten in de media beter duiden Je kunt uitleggen hoe de richtlijnen goede voeding en de voedingsnormen samenkomen in de Schijf van Vijf Je kunt de Schijf van Vijf toelichten en kent specifieke aandachtspunten Je begrijpt waarom gezonde voeding ook duurzaam is, en kunt dit gebruiken om mensen te inspireren Je kunt een aantal misvattingen over voeding ontkrachten Je weet hoe je binnen de richtlijnen van de Schijf van Vijf aanpassingen kunt doen Je weet welke informatie en tools voor cliënten en jezelf bij het voedingscentrum beschikbaar zijn Je doet praktische tips op om mensen mee te inspireren
5 Het Voedingscentrum - Wie zijn wij? Onze missie Het Voedingscentrum informeert consumenten over en stimuleert hen tot een gezonde en meer duurzame voedselkeuze. Werkwijze onafhankelijk baseren adviezen op officiële richtlijnen en wetenschappelijke consensus volledig gefinancierd door de overheid
6 Het Voedingscentrum Wat doen we? opdracht om de richtlijnen over voeding van de Gezondheidsraad te vertalen naar de praktijk Kennis over voeding en gezondheid, duurzaam eten, voedselveiligheid, en voedselkeuzegedrag Informeren consument via website en materialen Ook voor professionals (diëtisten, docenten, andere zorgprofessionals)
7 Deel 1 1. Van wetenschap naar voedingsadvies
8 Onderzoek in de media Rode wijn is goed voor je gezondheid Witte thee rimpels helpt te voorkomen Gezondere leefstijl van moeder verkleint de kans op overgewicht bij kind
9 Bewijskracht van wetenschappelijk onderzoek Hoge bewijskracht Lage bewijskracht
10 In vitro- en dierstudies Onderzoek in muizen en reageerbuizen (in vitro) kan niet 1 op 1 worden vertaald naar mensen Onderzoek in mensen is altijd nodig om de uitkomst te bevestiging Vormen van nieuwe hypotheses, geen advies
11 Cohort: cross-sectioneel Observatie aan een grote groep mensen op 1 tijdspunt Welke kenmerken hebben ze ( bijv ziekte)? Wat eten ze? Geen veranderingen aangebracht door onderzoekers Zou je van veel cola drinken meer afstandsbedieningen gaan kopen? Dit type onderzoek toont geen oorzaak en gevolg aan! (causaal verband)
12 Cohort: prospectief Observatie aan grote groep mensen over lange tijd Wat zijn kenmerken en eetgewoonten op t=0 Wie heeft ziekte ontwikkeld na x aantal jaren Geen veranderingen aangebracht dor onderzoekers Uitkomsten laten lang op zich wachten Gevoelig voor verstorende factoren Wat als de coladrinkers ook meer roken? Wat is dan oorzaak?
13 Randomised controlled trials 2 of meer groepen vergelijkbare mensen Groep A krijgt voeding x, groep B krijgt controle voeding Wat is effect van voeding x op kenmerk y (bijv risicofactor)? Hiermee wordt vastgesteld of bepaalde behandeling effect heeft Dubbel blind is gouden standaard: moeilijk bij voeding 1 zwaluw maakt nog geen zomer
14 Meta-analyses Verzameling van vergelijkbare studies Strenge controle op kwaliteit en relevantie Maakt een afweging van de uitkomsten van alle prospectieve cohort studies of RCTs tot nu toe
15 Waar kun je op letten? Mensen? Grootte van studie? Kwaliteit? Bewijskracht? Commercieel belang? Cherry picking Meer lezen?
16 Consensus en advies Gezondheidsraad, EFSA, WHO, NHG, WCRF, div. specialistische richtlijnen: Wetenschappelijke conclusies, consensus Voedingscentrum Advies en voorlichting naar de consument
17 Meer vragen? Tijd voor vragen
18 Deel 1 2. De wetenschap achter de Schijf van Vijf
19 Schijf van Vijf brengt alles samen
20 Voedingsmiddelen Basis voor voedingsmiddelen binnen of buiten de Schijf van Vijf : Richtlijnen Goede Voeding Relatie tussen voedingsstoffen, voedingsmiddelen en voedingspatronen met de top-10 chronische ziekten en erkende risicofactoren in Nederland Gebaseerd op meta-analyses van RCT en prospectieve cohort studies 5/11/04/richtlijnen-goede-voeding-2015/dossier-richtlijnen-goede-voeding-2015.pdf
21 Voorbeeld groenten, fruit en chronische ziektes Conclusie GR: Ten minste 200 g groenten en 200g fruit
22 De adviezen uit RGV: hoe zat het ook al weer?
23 Richtlijnen Goede Voeding: de adviezen Illustratie Schwandt Infographics Uit: Gezondheidsraad. Richtlijnen goede voeding 2015.
24 Schijf van Vijf brengt alles samen
25 Voedingsnormen en behoefte aan voedingsstoffen Geven aan hoeveel voedingsstoffen (gezonde) bevolkingsgroepen zouden moeten innemen om gezond te blijven. De behoefte aan een voedingsstof is de inname die: de stofwisseling normaal laat verlopen. de kans op chronische ziekten die aan de voedingsstof gerelateerd zijn zo klein mogelijk houdt.
26 Behoefte aan voedingsstoffen Niet iedereen heeft evenveel nodig De ADH is voor vrijwel iedereen voldoende Een lagere inname betekent niet meteen een tekort Er zijn ook veilige bovengrenzen vastgesteld: ruime veiligheidsmarges
27 Plaatje rapporten voedingsnormen
28 Vertaling van wetenschap naar de praktijk
29 Rekenmodel Richtlijnen Goede Voeding Voedingsnormen, Energiebehoefte Voedingsmiddelen en hoeveelheden ADH voedingsstoffen Niet te weinig maar ook niet teveel Welke voedingsmiddelen Schijf en niet-schijf Welke minimale hoeveelheden REKENMODEL Welke combinatie van welke hoeveelheden voedingsmiddelen levert volwaardig patroon op Richtlijnen Schijf van Vijf Voedingscentrum Welke voedingsstoffen in welke voedingsmiddelen? Hoe ziet gebruikelijk voedingspatroon eruit? (verschillende bevolkingsgroepen)
30 Meer vragen? Tijd voor vragen
31 Deel 1 3. Rondje Schijf van Vijf
32
33 Groente: 200 of 250 g? Het VC adviseert minimaal 250 g groente, de GR zegt : tenminste 200 g -> verlagen risico chronische ziekten Schijf van Vijf: ook nutrienten- en energiebehoefte meegenomen Daarom voor sommige voedingsmiddelen hogere aanbevolen hoeveelheid dan in Richtlijnen goede voeding -> meer groente, meer brood en volkorenproducten, meer noten
34 Fruit: eten of drinken? Waarom is het beter om groente en fruit te eten dan te drinken?
35 Brood en graanproducten: kun je zonder? Advies GR: Eet dagelijks ten minste 90 gram bruin brood, volkorenbrood of andere volkorenproducten verlaging LDL, risico HVZ, diabetes, darmkanker Vezel en ijzer Brood : jodium -> bakkerszout Met 90 gr brood of graanproducten -> jodium en ijzer haal je niet Helemaal geen brood: wat zegt het rekenmodel over jodium? Mannen: dagelijks 900 gram groenten, 1000 gram fruit, 500 gram aardappelen en veel water Gluten vrije producten -> méér suiker, zout en vet dan normale producten en mínder noodzakelijke vezels, vitaminen en mineralen 36
36 De wetenschap over laag koolhydraat dieet (LCHF) Koolhydraten eraf -> iets anders erbij: vaak hoog (verzadigd) vet en dierlijke eiwitten Elke dieet dat zorgt voor energiebeperking leidt tot gewichtsverlies Gewichtsverlies gaat vaak gepaard met gunstige metabole effecten LCHF bij obesitas en diabetes kan positief zijn voor gewichtsverlies, glucose- en insulineregulatie Weinig tot geen verschil vergeleken met laag vet-diet in T2D op gewicht, middelomtrek, metabole parameters Onvoldoende data om lange termijn effecten te beoordelen - Brouns EurJ Nutr Hall Eur J Clin Nutr van Zuuren et al 2018 Am J Clin Nutr
37 Vis, peulvruchten, vlees, ei Week advies Meer plantaardig, minder dierlijk Varieer Eet maximaal 500g vlees waarvan max 300 g rood NB 500 g is totaal incl vleeswaren Eet 1 x vis Eet minimaal 1x peulvruchten Eet 2-3 eieren
38 Gezond zonder vlees? Extra ei Wekelijks 2 handjes noten 1 x extra peulvruchten p.w. Daarbij adviseren adviseren wel : zuivel en vis Ook geen zuivel en/of vis? Je mist specifieke gezondheidseffecten Voedingsstoffen kun je halen uit andere producten/ visoliecapsules
39 Zuivel: mager, halfvol of vol? Om onder de 10 en% verzadigd vet te blijven adviseren wij mager en halfvol. Als je in andere producten op verzadigd vet bespaart kun je volle zuivel gebruiken. Wetenschap tot nu toe: In cohortonderzoeken gebruiken meeste mensen halfvol of mager -> daar is conclusie GR op gebaseerd! Onvoldoende studies om halfvol en vol apart te beoordelen Geen specifieke effecten van vol op ziekterisico Effecten op verzadiging? Geen wetenschappelijk bewijs Studies energie dichtheid -> producten met weinig kcal per 100gr verzadigen meer! Volle zuivel adviseren aan individu? Kan wel, hoeft niet!
40 Wat als je geen zuivel neemt? Advies GR: Neem enkele porties zuivel per dag, waaronder melk of yoghurt Jodium B12 Vervangers Aandachtspunten: eiwit, suiker, calcium en B12 We hebben criteria voor vervangende producten Lactose -> 5% van de Nederlanders. Zuivel mijden niet nodig: gefermenteerde zuivel, kleine porties, lactosevrije zuivel, lactase in tablet Koemelkallergie -> 2-3% van de baby s, 50% is er na 1 jaar overheen gegroeid 41
41 Smeer- en bereidingsvetten: Schijf vs niet-schijf Smeer- en bereidingproducten uit de Schijf van Vijf Margarine en halvarine vitaminen A, D en E belangrijke bron voor A en D Gunstige vetsamenstelling Smeren of ermee bakken om voldoende A en D binnen te krijgen Smeer- en bereidingproducten buiten de Schijf van Vijf Roomboter Roomboter A en E, maar veel minder D Roomboter bevat veel verzadigd vet (53%) Kokosolie/vet Heel veel verzadigd vet (85%) Plantaardige olie Vitamine E, maar geen A en D Gunstige vetsamenstelling Niet smeren? A uit dierlijke producten of provitamine A uit groente/fruit
42 Hoezo verzadigd vet gezond? Studies RCTs: hoog verzadigd vet = hoog LDL = erkende risicofactor HVZ Cohortstudies: Vergelijken laag verzadigd vet vs hoog verzadigd vet: geen verschil in HVZ Maar wat vergelijk je? Voedingen laag in verzadigd vet = hoog in iets anders
43 Kijk naar het totaalplaatje Vervanging van verzadigd vet door geraffineerde KH: geen verschil Vervanging van verzadigd vet door volkoren KH: lager risico Vervanging van verzadigd vet door onverzadigde vet: lager risico - Sacks et al Circulation 2017 Geen reden om koolhydraten te mijden en verzadigd vet te eten
44 Hoe denkt men er elders over? datum richtlijn Koolhydr (en%) Suikers Vetten (en%) Verz. vet (en%) Artherogene SAFA * (en%) transvet (en%) eiwitten (en%) vezel (g/dag) Neder land geen norm < 10 _ < EFSA (EU) geen norm zo laag mogelijk _ zo laag mogelijk 25 USA Toeg.sui ker <10 en% Belgie <10 en% 20-30/35 <10 8 zo laag mogelijk <10 _ gram/da g Frankrijk totaal suiker (- lactose) < 100 g WHO 2018 (draft) < <10 <1
45 Dranken Schijf van Vijf Water Zwarte en groene thee zonder suiker Gefilterde koffie zonder suiker Niet Schijf van Vijf Dranken met suiker, zoals vruchtensap, groentesap, frisdrank, siroop, diksap, gezoete zuiveldrank, sportdrank en energiedrank Light-frisdrank Dranken met alcohol Kookkoffie, koffie uit een cafetière VRAAG: Wat adviseer jij over light frisdrank??
46 Hoe zit het met light frisdrank? Light-frisdrank is slecht voor je tanden Zuren in frisdrank zijn slecht voor tandglazuur Hoe vaker contact, hoe sneller gaatjes Beste om zuuraanvallen te beperken Veiligheid E-nummers: goed onderzocht, goedgekeurd en veilig Hoge doseringen krijg je niet binnen Verhalen gebaseerd op verkeerde conclusies, onzorgvuldig onderzoek Gewone frisdrank en light-frisdrank even veilig Relatie met overgewicht Zoetstoffen, zoals aspartaam (E 951), leveren nauwelijks/geen calorieën Prospectieve studies: verstorende factoren, omgekeerde causaliteit RCTs: geen toename in gewicht tot gewichstverlies Zorgen over publicatie-bias
47 Hoe zit het met light frisdrank? Kortom Staan niet in de Schijf van Vijf, maar beperkt gebruik kan Vermijden niet nodig, maar in beperkte mate qua gezondheid niets op tegen Kraanwater blijft de meest gezonde en duurzame keus
48 Buiten de Schijf van Vijf Niet te veel en niet te vaak Bewerkt vlees, vleeswaren Suikerhoudende dranken inclusief sappen Geraffineerde graanproducten Boter, harde margarine en bak- en braadvetten Ongefilterde koffie Alcoholhoudende dranken Schijf-producten met teveel zout, suiker, VV, TFA of te weinig vezel Overige productgroepen (snoep, snacks, sauzen.
49 Waarom welke producten buiten de Schijf van Vijf? Gezondheidsraad: Vervang of consumeer zeer beperkt Producten met teveel ongunstige nutriënten Geen bijdrage aan gezonde voeding, zoals snoep en snacks
50 Waarom welke producten buiten de Schijf van Vijf? Keuze vrijheid belangrijk: snoepje of chips? Eén manier van beoordelen Naast de Schijf is er wat ruimte over. Een volwaardige voeding blijft binnen grenzen voor energie, ongunstige nutriënten, maar ook bovengrenzen voor vitamines en mineralen Rekenmodel: Die grenzen zijn het eerste bereikt voor zout, verzadigd vet en calorieen Daarom hiervoor criteria gemaakt voor indeling buiten de Schijf Niet te vaak : Dagkeuze en Weekkeuze Niet te veel: let op je portie
51 Meer vragen? Tijd voor vragen
52 Deel 1 4. Hoe zit het met supplementen?
53 Richtlijn supplementen Gezondheidsraad Het gebruik van voedingsstofsupplementen is niet nodig, behalve voor mensen die tot een specifieke groep horen waarvoor een suppletieadvies geldt. Voedingspatroon bevat over het algemeen voldoende vitamines en mineralen Inname van voedingsstofsupplementen levert geen extra gezondheidswinst op Inname van voedingsstofsupplementen boven de veilige bovengrens kan schadelijke effecten hebben
54 Welke supplementen zijn geëvalueerd? Vitamine A Beta caroteen Vitamine C Vitamine E Selenium Foliumzuur, vitamine B12 en vitamine B6 Vitamine D met calcium Vitamine D Calcium Magnesium Multivitamine
55 Suppletie adviezen Als je eet volgens de Schijf van Vijf krijgen veel mensen voldoende vitamines en mineralen binnen. Voor enkele vitamines en enkele doelgroepen geldt een suppletieadvies: Niet genoeg vitaminen en mineralen mogelijk via gezonde voeding In populatie is het tekort ook gemeten Risico voor de gezondheid Veel mensen slikken onnodig of niet het juiste Factsheet over suppletieadviezen: %20vitamines%20mineralen%20en%20spoorelementen.pdf
56 Vitamine D Veel mensen in de doelgroep volgen niet het suppletieadvies Zijn je cliënten op de hoogte?
57 Foliumzuur Weten en doen: 87% van de vrouwen kent het belang van een supplement de helft van de doelgroep gebruikt het (volksgezondheidenzorg.info)
58 Vitamine B12 voor veganisten
59 Multivitamine? Normaal niet nodig Verandering van leefstijl en eetpatroon blijft hier het belangrijkste advies Soms wel bij: Langdurig hele lage energie inname (individueel aandachtspunt bij < 1500 kcal) Ouderen die weinig eten Extreme afvaldiëten Eenzijdig voedingspatroon (bijv. veganisme,very low carb)
60 Deel 1 5. Duurzaam eten met de Schijf van Vijf
61 Klimaatbelasting eiwitbronnen
62 63 Meer plantaardige en minder dierlijke voedingspatronen hebben positieve gezondheidseffecten. zijn ecologisch minder belastend
63 Plantaardig versus dierlijk eiwit Voedingspatroon Verhouding plantaardig:dierlijk eiwit Huidig NL VCP :60 Schijf van Vijf (500 g vlees) 50:50 Schijf van Vijf (zonder vlees) 60:40
64 Duurzamer eten met de Schijf van Vijf minder dierlijk eiwit Max. 500 gram per week Max 300 gram rood vlees per week Geen rood vlees meer afgebeeld 1x per week vis Kies duurzame soorten Voldoende zuivel (niet meer dan nodig)
65 Meer plantaardig eiwit Eet wekelijks peulvruchten (135 g). Neem dagelijks een handje noten (15-25 g). Goede vegetarische keuzes als optie. Eet de aanbevolen hoeveelheden volkoren.
66 Zeven regels om duurzamer (en gezonder) te eten 1. Verspil zo min mogelijk voedsel, door op maat te kopen en te koken. 2. Eet minder rood en bewerkt vlees. Neem in plaats daarvan peulvruchten, ongezouten noten en een keer duurzame vis. 3. Neem niet meer zuivel dan je nodig hebt. 4. Eet niet meer dan je nodig hebt. Laat vooral producten van buiten de Schijf van Vijf staan, zoals snacks. 5. Drink zo min mogelijk suikerhoudende dranken en alcohol en kies voor kraanwater, thee en/of koffie. 6. Eet voldoende volkoren graanproducten, groente en fruit. 7. Kies milieuvriendelijke groente- en fruitsoorten door te letten op de herkomst en het seizoen.
67 Meer vragen? Tijd voor vragen
68 Deel 1 6. Afvallen: De Schijf of dieten
69 Afvallen Position paper EFAD & EASO (2018) 5 15% gewichtsverlies gedurende 6 maanden is realistisch en heeft bewezen gezondheidsvoordelen Energie beperking: 500-kcal/d tot kcal/d energie tekort of voeding van kcal voor vrouwen en kcal voor mannen Moedig gezond eten aan: verhoog inname van groente, volkoren brood en -graanproducten, gebruik laag vet zuivel, peulvruchten, fruit, vis, gevogelte kleine hoeveelheden vloeibaar/smeerbaar vet Geen duidelijk verschil tussen diëten bij gelijke energiebeperking
70 Uitgangspunten afvallen met de Schijf van Vijf Gemiddeld: vrouwen~ 1500 kcal, mannen ~1800 kcal Gemiddeld 0,5-0,7 kg afvallen per week Individueel kan dat anders zijn : energie behoefte ( activiteit, geslacht, leeftijd) Voorbereiden: omstandigheden, inzicht, doel, plan Afvallen Gezonder eten: Schijf van Vijf Minder eten : vooral minder buiten de Schijf, ondergrens van ranges in de Schijf Energiearmere keuzes binnen de Schijf Bewegen Op gewicht blijven: Gezonde eetgewoontes vasthouden
71 Doen wonderdieten wat ze beloven? Kritische blik: is het voedingmiddel x dat voor de geweldige effecten zorgt? Of zijn het de omstandigheden, de energiebeperking, de motivatie, de speciale groep? En zijn de effecten wel zo geweldig? Conclusies nodig op basis van gecontroleerde studies Wetenschap Elke diet dat zorgt voor energiebeperking leidt tot gewichtsverlies Gewichtsverlies gaat vaak gepaard met gunstige metabole effecten Volhouden is belangrijker dan de precieze samenstelling Dieten gebaseerd op richtlijnen helpen mensen op weg naar een gezond eetpatroon Langdurige gedragsverandering gaat in kleine stappen
72 Koolhydraatbeperking? Lage compliance, lange termijn effect onduidelijk Effectief, vaak (te) hoog in VV en dierlijk eiwit Effectief, voldoet aan RGV Voedingen die voldoen aan richtlijnen zijn (ook) effectief tot 40 en% kan met de Schijf beperk vooral buiten de Schijf: geraffineerd, toegevoegd suiker, frisdrank behoud gezonde KH bronnen: volkoren, G&F, peulvruchten Naar voorbeeldmenu? Berekening Annette?
73 Voorbeeld van een wonderbaarlijk effect? Experiment Gezond Dorp in Leende Eet vlees, vis, eieren, groenten die boven de grond groeien en natuurlijke vetten (zoals roomboter). Zoveel u wilt. En vermijd suiker, zetmeelrijke voedingsmiddelen (zoals brood, pasta, rijst en aardappelen) en fruit. Bewegen, slaapritme, sociale contacten 139 mensen uit Leende vielen in zes maanden tijd 410 kilo af: gemiddeld 2,9 kilo per persoon Van slechts 139 van de 223 deelnemers zijn de meetgegevens bekend - wat gebeurde met de rest? Van deze 139 mensen hadden er 98 een BMI van meer dan 25. Deze 98 vielen samen 380 kilo af, dus gemiddeld 3,9 kilo.
74 Uitdagen een (eerste) stap zetten Mensen helpen de goede kant op te bewegen door ze een eerste stap te laten zetten Het hoeft niet meteen perfect. Elke stap in de goede richting is goed voor je lijf!
75 Meer vragen? Tijd voor vragen
76 Mate van bewijskracht Met dit soort onderzoek is vast te stellen of de behandeling effect heeft tov de controle.
77 Interactieve optie: Volgende slides kunnen eruit: vervangendoor 1 slide Wat zijn de aanbevelingen GR? 4 soorten : pluus min gelijk vervang Meer eten van minder eten van gelijke consumptie vervangen lege slides ertussen : we zoeken 6 plus-opties. hierbij kun je meteen toelichten wat dat meer minder of gelijk betekent
78 Richtlijnen Goede Voeding: hogere consumptie aanbevolen Coronaire hartziekten Beroerte Bloeddruk Coronaire hartziekten LDL cholesterol Bloeddruk Coronaire hartziekten LDL cholesterol Illustratie Schwandt Infographics Uit: Gezondheidsraad. Richtlijnen goede voeding Coronaire hartziekten LDL cholesterol
79 Richtlijnen Goede Voeding: beperking aanbevolen Beroerte Bloeddruk Overgewicht (1 glas) Diabetes Diabetes Hart en vaat ziekten Darmkanker Borstkanker Illustratie Schwandt Infographics Uit: Gezondheidsraad. Richtlijnen goede voeding 2015.
80 Richtlijnen Goede Voeding: handhaven consumptie Diabetes Darmkanker Illustratie Schwandt Infographics Uit: Gezondheidsraad. Richtlijnen goede voeding 2015.
81 Richtlijnen Goede Voeding: vervang-adviezen LDL cholesterol Coronaire hartziekten LDL cholesterol Coronaire hartziekten LDL cholesterol Schwandt Infographics Uit: Gezondheidsraad. Richtlijnen goede voeding 2015.
82 Wat mag je zeggen over voedingsstoffen? EFSA heft vastgesteld wat wetenschappelijk ondervbouwd is NVWA: Database claimsverordening
83 Kruidenpreparaten Gezondheid Effecten zijn veelal niet goed onderzocht en niet bewezen Veiligheid Kunnen hoge concentraties plantengifstoffen bevatten of vervuilde zijn met giftige ingrediënten. Kunnen schadelijk zijn bij verkeerd gebruik Zijn gevaarlijk maar illegaal te koop (efedra, kava kava) Hebben een wisselwerking met medicijnen
84 Feit of fabel? Halfvolle zuivel is gezonder dan volle zuivel Volle zuivel zou meer verzadigend werken? : geen enkel wetenschappelijk bewijs voor Wat weten we wel? Eiwit is van alle macronutrieten het meest verzadigend. In magere zuivel zit meer eiwit dan in volle zuivel.
85 Feit of fabel? Halfvolle zuivel is gezonder dan volle zuivel Halfvol bevat minder verzadigd vet Uitleg over Verzadigd vet verhoogt LDL-cholesterol = niet goed keus voor voor bloedvaten halfvol en In de media: verzadigd vet verhoogt kans hart- en mager in de vaatziekten niet Schijf. Dit past Veel kritiek op dit onderzoek, niet goed uitgevoerd meer bij Wel overtuigend aangetoond: vervang verzadigd door roomboter vs onverzadigd vet olie
86 Vlees Kan eruit Hoeveel? We eten gemiddeld te veel Maximaal 500 g per week: het totaal binnen én buiten de Schijf Maximaal 300 g rood vlees per week Wat? Niet te zout, niet te vet, onbewerkt Wat is rood vlees? Alles wat van zoogdieren kunt ( rind varken geit lam Nog iets over vleesvervangers?
87 Als extra slides Vega en vegan Er zijn verschillende varianten op vegetarisch eten Variant Eet geen* Neemt wel Lacto-ovo-vegetariër vlees en vis zuivel en ei Lacto-vegetariër vlees, vis en ei zuivel Ovo-vegetariër vlees, vis en zuivel ei Pescotariër vlees vis (meer dan 2 keer in de maand), zuivel en ei Veganist vlees, vis, zuivel, ei, honing, gelatine, dierlijke E-nummers en gebruikt geen producten die met gebruik van dieren geproduceerd zijn Binnen deze voedingspatronen is er verschil in de mate waarin mensen dierlijke producten weglaten.
88 Vega en vegan Richtlijnen Goede Voeding 2015: vegetarisch in vergelijking met een niet-vegetarisch voedingspatroon verlaagt de bloeddruk en hangt samen met een lager risico op coronaire hartziekten. Aandachtspunten gezondheid: B12, ijzer, zink, Omega 3 vetzuren, calcium, vitamine D, eiwitten en jodium.
89 Eten volgens de Schijf van Vijf Kies elke dag genoeg uit elk vak Varieer Eet vooral uitde Schijf van Vijf Beperk de consumptie buiten de Schijf van Vijf Niet te veel en niet te vaak Let op je gewicht
Wetenschappelijke onderbouwing Nederlandse voedingsrichtlijnen
Wetenschappelijke onderbouwing Nederlandse voedingsrichtlijnen Prof Daan Kromhout Gezondheidsraad Gezondheidsraad 1 De commissie Wat zijn Richtlijnen goede voeding? Geïntegreerde boodschappen gebaseerd
Nadere informatieEten volgens de nieuwe Schijf van Vijf. Annette Stafleu 8 november 2016
Eten volgens de nieuwe Schijf van Vijf Annette Stafleu 8 november 2016 Video: Wat is gezond eten volgens de Schijf van Vijf Astrid Postma van het Voedingscentrum vertelt Wat presenteren we vandaag? Onze
Nadere informatie2. Schijf van Vijf samengevat
2. Schijf van Vijf samengevat 2.1 De essentie van de Schijf van Vijf De Schijf van Vijf is het beeldmerk dat laat zien wat gezond eten inhoudt. Het beeldmerk wordt onderbouwd met de Richtlijnen Schijf
Nadere informatieHet programma. De boodschappenkar. Even voorstellen: Door de bomen het bos niet meer zien? Feiten en fabels
De boodschappenkar Door: Anne Mesman-de Winter, Diëtist Het programma over goede voeding Informatie over de Richtlijnen goede voeding Hoe ziet volgens u een gezond boodschappenmandje eruit? Toelichting
Nadere informatieBewegen x vakleerkracht = toekomst 2
Bewegen x vakleerkracht = toekomst 2 Workshop voeding Vincent Verdoorn Fontys Sporthogeschool (Bewegen + voeding) x vakleerkracht = toekomst 2 Workshop voeding Vincent Verdoorn Fontys Sporthogeschool Inhoud
Nadere informatieVoedselconsumptie Vergelijking met de Richtlijnen goede voeding Belangrijkste bevindingen
Voedselconsumptie 12-16 Vergelijking met de Richtlijnen goede voeding 15 Het RIVM onderzoekt de voedselconsumptie in Nederland. Van ruim mensen in de leeftijd van 1 tot en met 79 jaar is van 12 tot en
Nadere informatieVoedselconsumptie Vergeleken met de Richtlijnen goede voeding Belangrijkste bevindingen
Voedselconsumptie 212-214 Vergeleken met de Richtlijnen goede voeding 215 Het RIVM onderzoekt de voedselconsumptie in Nederland. Deze factsheet geeft in het kort weer hoe volwassenen (19-79 jaar) in de
Nadere informatieNieuwe Richtlijnen Goede Voeding
Nieuwe Richtlijnen Goede Voeding Wat zijn de nieuwe voedingsaanbevelingen vanuit de wetenschap? Prof. Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl Inhoud Voedingsonderzoek is moeilijk! Hoe komen Richtlijnen tot
Nadere informatieSchijf van Vijf-spel. Opdracht 4C. Opdracht
Opdracht 4C Schijf van Vijf-spel Opdracht Doel: Introductie: 15 min. Opdracht 1: Opdracht 2: Kinderen worden bewust gemaakt van wat gezonde basisvoeding is. Dit zijn producten uit de Schijf van Vijf. Als
Nadere informatieVerduurzamen van de voedselconsumptie in Nederland: Waarom, wie en wat?
Verduurzamen van de voedselconsumptie in Nederland: Waarom, wie en wat? Expert duurzaam eten Corné van Dooren @DuurzaamEten NAV voedingsforum 8 maart 2018 Missie Het Voedingscentrum informeert consumenten
Nadere informatieDuurzaamheid in de Schijf van Vijf
Duurzaamheid in de Schijf van Vijf Expert duurzaam eten Dr.ir. Corné van Dooren @DuurzaamEten Congres Duurzame Voeding, FCInstitute, 19 juni 2018 Disclosure belangen spreker Geen potentiële belangenverstrengeling
Nadere informatieNieuwe wegen naar gezonde voeding
Nieuwe wegen naar gezonde voeding 1 Wat eten we en wordt het beter? Matthijs van den Berg Hoofd van het Centrum Voeding, Preventie en Zorg bij het RIVM. 2 Wat eten we en wordt het beter? Matthijs van den
Nadere informatieWat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar
Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar Gezonde leefstijl Ben jij benieuwd hoe je gezond kunt eten? Daar kan de Schijf van Vijf je bij helpen. Door iedere dag producten uit
Nadere informatie10 KEER GEZOND EET GROENTEN
10 KEER GEZOND 10 KEER GEZOND Er zijn volgens ons tien regels waar het voedingspatroon van elke sporter of niet-sporter dagelijks aan zou moeten voldoen. Deze richtlijnen zijn grotendeels gebaseerd op
Nadere informatieG e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf
G e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf De Schijf van Vijf in het kort Om fit en gezond te leven is het belangrijk om gezond te eten. Gezond eten is samen met voldoende bewegen dé basis voor een
Nadere informatieGezonde basisvoeding met de Schijf van Vijf Factsheet
Voedingscentrum De erkende autoriteit op het gebied van gezond, veilig en duurzaam eten Gezonde basisvoeding met de Schijf van Vijf Factsheet De Schijf van Vijf is het voorlichtingsmodel dat het Voedingscentrum
Nadere informatieDienstverlenende werkzaamheden Les 7
Dienstverlenende werkzaamheden Les 7 voedingsadvies Julie hebben in les 1 al een voedingsdagboek moeten invullen en in les drie heb je als het goed is geleerd hoe de schijf van vijf werkt. Met deze kennis
Nadere informatieVoedingsadvies bij zwangerschapsdiabetes. diabetes gravidarum
Voedingsadvies bij zwangerschapsdiabetes diabetes gravidarum 2 Deze brochure is bedoeld voor vrouwen met diabetes gravidarum. In deze brochure wordt informatie gegeven over o.a. de richtlijnen voor de
Nadere informatieDe voedingsdriehoek. Wat en hoe?
De voedingsdriehoek Wat en hoe? Wat haal je uit de posters Vind je gezonde voeding belangrijk? Ben je op de hoogte van wat gezonde voeding wel en niet is? Vind je van jezelf dat je gezond eet? Gaat gezond
Nadere informatieDE MAAND ZONDER SUIKER
DE MAAND ZONDER SUIKER Spelregels Hoe werkt het experiment? De maand november is voor Kassa de Maand Zonder Suiker. Helemaal suikervrij is niet gezond: in fruit zit bijvoorbeeld van nature suiker, maar
Nadere informatieDiabetes mellitus. Victoza en voeding
Diabetes mellitus Victoza en voeding In het kort Wat is diabetes? Diabetes mellitus wordt in de volksmond ook wel suikerziekte genoemd. Bij Diabetes mellitus is er geen of onvoldoende insuline beschikbaar
Nadere informatieWorkshop diabetes en koolhydratenbeperking bij overgewicht. Graag in samenwerking
Workshop diabetes en koolhydratenbeperking bij overgewicht Graag in samenwerking Voor zowel kinderen als volwassenen zijn overgewicht en obesitas de belangrijkste risicofactoren voor de ontwikkeling van
Nadere informatie8.5. Boekverslag door Stefan 3796 woorden 29 oktober keer beoordeeld. Wetenschapsoriëntatie
Boekverslag door Stefan 3796 woorden 29 oktober 2017 8.5 2 keer beoordeeld Vak Wetenschapsoriëntatie https://www.scholieren.com/verslag/111353 Pagina 1 van 12 Achtergrondinformatie De Schijf van Vijf geeft
Nadere informatieGezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet
Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet Waarom eet je eigenlijk? Je krijgt er energie van! Energie heb je nodig alle processen in je lichaam b.v. voor lopen, computeren Maar ook
Nadere informatieVoeding en gezondheid
Voeding en gezondheid Diëtistenpraktijk Meierijstad Stephan van Rooij 31 jaar Diëtist bij - Dietistenpraktijk Meijerijstad - Schijndel (Avantilaan 7) - Sint Oedenrode (Ollandseweg 86) Aandachtsvelden:
Nadere informatieVoedingsadvies bij Diabetes Mellitus. Bij gebruik van GLP-1-analoog
Voedingsadvies bij Diabetes Mellitus Bij gebruik van GLP-1-analoog Aangezien u lijdt aan Diabetes mellitus, type 2 (oftewel ouderdomsdiabetes) én overgewicht hebt, heeft de arts u een behandeling met zogenaamd
Nadere informatieDiabetes type 2 Het belang van gezonde voeding
Diabetes type 2 Het belang van gezonde voeding Gezond eten is voor iedereen belangrijk, maar voor mensen met diabetes type 2 zijn er extra aandachtspunten. Onze voedingsadviezen helpen je. Wat gebeurt
Nadere informatie28-9-2014. Inhoud. Voeding en leefstijl bij en na kanker. 1. Voeding van vroeger tot nu. 1. Voeding van vroeger tot nu. 2.
Voeding en leefstijl bij en na kanker Malu van Geel Inhoud 1. Voeding van vroeger tot nu 2. Voeding en kanker 3. Aanbevelingen 4. Veel gestelde vragen 1. Voeding van vroeger tot nu 1 Hippocrates Laat voeding
Nadere informatieProtocol module Voeding Generiek
Protocol module Voeding Generiek ZIO Versie 1.0, 180418 Inhoud 1. Inleiding... 2 2. Behandeling... 2 3. Algemene voedingsadviezen door praktijkondersteuner en huisarts... 2 Richtlijnen Gezonde voeding...
Nadere informatieConsumptie van koolhydraten in Nederland
Consumptie van koolhydraten in Nederland Caroline van Rossum 1 Inhoud Voedselconsumptie meten Inname Bronnen Waar en wanneer Verschillen in bevolking Veranderingen 2 Voedselconsumptiepeilingen Inzicht
Nadere informatieGezonde voeding (voor ouderen)
Gezonde voeding (voor ouderen) We worden steeds ouder Europe 29% North America 25% Eastern Asia 21% LA & Caribbean 14% 1953 Schijf van vijf 2004 1981 voorjaar van 2016 1965 1991 Algemene voedingsadviezen
Nadere informatieVOEDING OP DE BUURDERIJ
VOEDING OP DE BUURDERIJ De voeding op de Buurderij voldoet aan de richtlijnen Gezonde Voeding van het Voedingscentrum. Per 1 januari 2018 is er gemiddeld 6,60 beschikbaar per bewoner per dag voor het eten.
Nadere informatieVan Richtlijnen Goede Voeding naar de Schijf van Vijf en diëtistenpraktijk Andrea Werkman
Van Richtlijnen Goede Voeding naar de Schijf van Vijf en diëtistenpraktijk Andrea Werkman Logischer voor diëtist? Is het logischer geworden door uit te gaan van voedingsmiddelen? De aandacht voor voedingsmiddelen
Nadere informatieVoedingsadviezen. 2.1. Samenstelling van de voeding. 6-7 sneetjes. 20-25 g. 4-5 aardappelen/ opscheplepels
Hoofdstuk 2 Voedingsadviezen voor mensen met diabetes mellitus 2.1. Samenstelling van de voeding Dieetadviezen bij diabetes mellitus zijn niet anders dan adviezen voor een goede voeding. De basis van een
Nadere informatieWie ben ik? Naam: Maud van der Meer. Plaats: Eindhoven. Sport: wedstrijdzwemmen ( EK, WK en OS) Studie: (sport) voedingsdeskundige
Wie ben ik? Naam: Maud van der Meer Plaats: Eindhoven Sport: wedstrijdzwemmen ( EK, WK en OS) Studie: (sport) voedingsdeskundige Workshop voeding Doel Basisvoeding Van theorie naar praktijk Sportspecifieke
Nadere informatieVol verwachting is afgelopen
Wat is er nieuw aan de Schijf van Vijf? Na een gedegen voorbereiding en hard werken presenteerde het Voedingscentrum op 22 maart de nieuwe Schijf van Vijf. Een belangrijke dag voor diëtisten en andere
Nadere informatieDe nieuwe voedingsdriehoek: kompas voor een gezond leven. Nina Van Den Broecke 30/09/2018
De nieuwe voedingsdriehoek: kompas voor een gezond leven Nina Van Den Broecke 30/09/2018 Inhoud 1. Nieuwe voedingsdriehoek: waarom en hoe? 2. De voedingsdriehoek Inhoudelijke visie Gezond Leven tips 3.
Nadere informatieVOEDINGSDRIEHOEK: Gezond en duurzaam eten met de voedingsdriehoek
VOEDINGSDRIEHOEK: Gezond en duurzaam eten met de voedingsdriehoek Gezond eten: wat is dat nu precies? In de media verschijnen zoveel tegenstrijdige berichten dat je op den duur het bos door de bomen niet
Nadere informatieVoedingsrichtlijn Diabetes 2015
Voedingsrichtlijn Diabetes 2015 Esther Pekel diëtist Diabetescentrum 2015 1 Voedingsrichtlijn 2015 1e wetenschappelijke onderbouwde voedingsrichtlijn DM geschreven i.o.v. de NDF in 2006. 2e herziene richtlijn
Nadere informatieDienstverlenende werkzaamheden Les 3
Dienstverlenende werkzaamheden Les 3 Wat moet je nu wel eten en wat niet? Waarom wel en waarom niet? Hoe kun je er achter komen wat gezonde keuzes zijn? Eten is voor ons het zelfde als brandstof voor
Nadere informatieOntdek jouw aanpak Gezond eten met de Schijf van Vijf
Ontdek jouw aanpak Gezond eten met de Schijf van Vijf Iedereen vult zijn eigen Schijf van Vijf Je lijf gaat je hele leven mee, daar wil je dus zo goed mogelijk voor zorgen. Maar hoe doe je dat? Als je
Nadere informatieVakantie vitamines: hoe voorkom je vakantie kilo s? Jantine Blaauwbroek Diëtist
Vakantie vitamines: hoe voorkom je vakantie kilo s? Jantine Blaauwbroek Diëtist Inhoud 1 Vakantiebestemmingen 2 Wat is gezonde voeding? 3 Energieleveranciers en functies 4 Energiebalans op vakantie 5 Weet
Nadere informatie24 mei 2011 Gezonde voeding voor senioren
24 mei 2011 Gezonde voeding voor senioren Annette Schormans, diëtist Lezing 26 januari 2015 KBO Boxtel Gezondheidsproblemen leefregels voor senioren goede keuze in voeding maken blijven bewegen hersenen
Nadere informatieEet smakelijk René de Groot 15-06-2014
Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014 Inhoudsopgave: Kennis testen Waar is voeding eigenlijk goed voor? Waarmee moeten we dan ontbijten? Bloedsuiker spiegel Calorieën?? Schijf van 5 Hoeveel calorieën
Nadere informatieWij, Nederlanders, hebben er ook veel nieuwe eetgewoontes bij gekregen. Dat komt door drie dingen:
Samenvatting door B. 739 woorden 29 november 2016 6,5 4 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 7.1 Eten Eet iedereen hetzelfde? Eetgewoontes hangen van verschillende dingen af: je voorkeur voor eten
Nadere informatieDe grote voedingsquiz
De grote voedingsquiz De grote voedingsquiz 3 rondes elke ronde 1 winnaar nieuwe ronde, nieuwe kansen finale: de 3 winnaars tegen elkaar De grote voedingsquiz = antwoord is goed RONDE 0 Vraag 1 Het is
Nadere informatieEten met de Schijf van Vijf. genieten van goed eten
Eten met de Schijf van Vijf genieten van goed eten Waar heb jij zin in vandaag? Wat staat er in de Schijf van Vijf? Bekijk het per vak, inclusief tips om gezonder te eten. Daarmee kun je stap voor stap
Nadere informatieDE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN.
GEZONDHEID INFOBLAD DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN. BRON: VIGeZ, 2011. De actieve voedingsdriehoek. De actieve voedingsdriehoek geeft je een idee
Nadere informatieVegan super health, mythe of waarheid?
Vegan super health, mythe of waarheid? Voedingswetenschap en activisme Martine van Haperen Vegetus.nl What The Health? Google trends: vegan in Nederland Wie ben ik? Veganist Vegetus en Gewoon Vegan Gewichtsconsulent
Nadere informatieKoolhydraten en de preventie van welvaartsziekten
Koolhydraten en de preventie van welvaartsziekten Evidence-based richtlijn van de German Nutrition Society Van vezels tot suikers: koolhydraten omvatten een brede range van voedingsstoffen. Wat is er precies
Nadere informatieZwangerschap wat kun je wel en niet eten?
Zwangerschap wat kun je wel en niet eten? Gezond zwanger Tijdens je zwangerschap is goed eten belangrijk. Je baby gebruikt namelijk de voedingsstoffen uit jouw eten om te groeien. Jullie hebben dus samen
Nadere informatie= antwoord is goed. De grote voedingsquiz. De grote voedingsquiz. De grote voedingsquiz RONDE 0. Vraag 1 Het is vandaag dinsdag 12 februari 2013.
De grote voedingsquiz 3 rondes elke ronde 1 winnaar De grote voedingsquiz nieuwe ronde, nieuwe kansen finale: de 3 winnaars tegen elkaar De grote voedingsquiz RONDE 0 Vraag 1 Het is vandaag dinsdag 12
Nadere informatieGezonde Voeding Tips.
Gezonde Voeding Tips 1 Waarom is een gezond dieet zo belangrijk? A) Voorkom risico s op aandoeningen Weet je dat de meeste aandoeningen kunnen worden voorkomen? Voorbeelden hiervan zijn:» Hartaandoeningen»
Nadere informatieNDF VOEDINGSRICHTLIJN DIABETES 2015
NDF VOEDINGSRICHTLIJN DIABETES 2015 HANNE VAN BALLEGOOIJEN nr. 1 Het begint met een idee DISCLOSURE De totstandkoming van deze richtlijn is gefinancierd door het Diabetes Fonds. Geen van de leden van de
Nadere informatieDiewertje Sluik, Edith Feskens
Nutriëntendichtheid van basisvoedingsmiddelen Diewertje Sluik, Edith Feskens NZO Symposium, 21 November 2013 Inhoud Kwaliteit van voeding meten: dieetscores/indexen Nutrient profiling Nutriëntendichtheid
Nadere informatieVoor op brood (kuipjes 41 % totaal vet) Voor op brood (kuipjes > 41 % vet) Twenty Four Brio Light Becel pro.activ Calorie Light
INFOKAART n van margarine-, halvarine- en bak- en braadproducten December 2016 - Het assortiment margarineproducten wordt steeds groter en sluit steeds beter aan op de wensen en eisen van de consument.
Nadere informatieVoedingsbeleid Kinderdagverblijf Kiekeboe 2015
Ons voedingsbeleid Inleiding Gezond zijn en blijven begint onder andere met voeding. Gezond eten betekent: gevarieerd en niet te veel. Een gezond voedingspatroon is een voedingspatroon waarmee problemen
Nadere informatieDiabetes type 2. Het belang van gezonde voeding
Diabetes type 2 Het belang van gezonde voeding Gezond eten is voor iedereen belangrijk, maar voor mensen met diabetes type 2 zijn er extra aandachtspunten. Onze voedingsadviezen helpen je. Wat gebeurt
Nadere informatiePre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over.
Pre-diabetes Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Wat is pre-diabetes Pre-diabetes is het stadium vóór diabetes (suikerziekte). Het
Nadere informatieAlles over VETTEN GOEDE ÉN SLECHTE. E-book
Alles over VETTEN GOEDE ÉN SLECHTE E-book WAT IS VET? VET IS EEN VOEDINGSSTOF DIE ZIT IN BIJVOORBEELD HALVARINE, OLIE, VLEES, KAAS EN IN KOEK, SNACKS EN SAUZEN. VET IS ALTIJD EEN MENGSEL VAN VETZUREN.
Nadere informatielyondellbasell.com Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid
Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid Verander je keuzes, verander je leven Deze presentatie heeft als doel om u betere beslissingen te laten nemen m.b.t. voeding om zo uw gezondheid te verbeteren. Belangrijke
Nadere informatieVOEDING OP DE BUURDERIJ
VOEDING OP DE BUURDERIJ De voeding op de Buurderij voldoet aan de richtlijnen Gezonde Voeding van het Voedingscentrum. Per 1 januari 2018 is er gemiddeld 6,60 beschikbaar per bewoner per dag voor het eten.
Nadere informatieVoeding is een complex geheel. Edith Feskens,
Voeding is een complex geheel Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl Wat is gezond? Inhoud Over feiten en fabels.. Voedingsonderzoek is moeilijk Hoe komen NL aanbevelingen tot stand? Vitamine D Richtlijnen
Nadere informatieGezond eten en drinken voor kinderen in de basisschoolleeftijd
Gezond eten en drinken voor kinderen in de basisschoolleeftijd Je kind speelt, leert en groeit. Door goed te eten en te drinken, krijgt je kind de energie die hij daarvoor nodig heeft. Van ontbijt tot
Nadere informatieWerkblad Vooral volkoren, zoals volkorenbrood, volkoren pasta en couscous en zilvervliesrijst
Volop uit de Schijf van Vijf Veel groente en fruit Werkblad Vooral volkoren, zoals volkorenbrood, volkoren pasta en couscous en zilvervliesrijst Gezond eten: Genoeg zuivel, zoals melk, yoghurt en kaas
Nadere informatie15 Voedingsregels voor een betere gezondheid.
15 Voedingsregels voor een betere gezondheid www.fitpsel.nl Alsjeblieft; de 15 voedingsregels voor een betere gezondheid gratis voor jou! Door toepassing van deze eenvoudige regels reduceer je chronische
Nadere informatieAanbevolen Dagelijks Hoeveelheden (ADH) voor zwangeren
Pagina 1 / 5 Aanbevolen Dagelijks Hoeveelheden (ADH) voor zwangeren Energie Energie De basaal stofwisseling neemt tijdens de zwangerschap geleidelijk toe. Aan het eind van de zwangerschap is de basaal
Nadere informatieVoeding bij diabetes mellitus
Voeding bij diabetes mellitus Inleiding Dieetadviezen bij diabetes mellitus zijn nauwelijks anders dan adviezen voor een goede voeding. De gedachte dat iemand met diabetes helemaal geen suiker mag eten
Nadere informatieNoten en gedroogde zuidvruchten passen in een gezond voedingspatroon
Noten en gedroogde zuidvruchten passen in een gezond voedingspatroon Noten, rozijnen, gedroogde pruimen en andere gedroogde zuidvruchten bevatten veel gezonde vetten, vezels, vitamines en mineralen. Uit
Nadere informatieGoede voeding voor je kind. Uitleg over basisvoeding en een dagmenu
Goede voeding voor je kind Uitleg over basisvoeding en een dagmenu Goede voeding Dagmenu kind 1 t/m 3 jaar Wat is goede voeding voor kinderen? Door alle beschikbare informatie is het soms lastige te weten
Nadere informatieGezonde Voeding. Nieuwe voedingsdriehoek Heleen Casteleyn
Gezonde Voeding Nieuwe voedingsdriehoek Heleen Casteleyn Een juiste balans voor gezondheid en milieu 3 uitgangspunten: Meer plantaardige producten dan dierlijke Vermijden van ultrabewerkte producten Verspil
Nadere informatiePre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over.
Pre-diabetes Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Wat is pre-diabetes Pre-diabetes is het stadium vóór diabetes (suikerziekte). Het
Nadere informatieWandeltrainersdag 6 april 2019 Gezonde voeding. Wandeltrainersdag 2019
Wandeltrainersdag 6 april 2019 Gezonde voeding Wandeltrainersdag 2019 Maus Smeets What About Food Diëtist (Hogeschool van Amsterdam 2014) MSc. Health & Nutrition (Wageningen Universiteit 2016) Persoonlijke
Nadere informatie1 gram verteerbare koolhydraten levert 4 kcal (afkorting verteerbare koolhydraten =
Voedingsanalyse van 2 typische fastfoodmaaltijden : cijfers en feiten Doelstelling : Vanuit de voedingswaarde en met behulp van de cursus, de effecten van fastfood op de gezondheid kunnen afleiden. De
Nadere informatieDe actieve voedingsdriehoek. VIGeZ 2012
De actieve voedingsdriehoek VIGeZ 2012 De actieve voedingsdriehoek Geeft weer - Wat je dagelijks zou moeten eten - Hoeveel je best beweegt Voor iedereen vanaf 6 jaar De actieve voedingsdriehoek Is gebaseerd
Nadere informatieVoeding is een complex geheel. Wat is gezond? Inhoud. Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl
Voeding is een complex geheel Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl Wat is gezond? Inhoud Over feiten en fabels.. Voedingsonderzoek is moeilijk Hoe komen NL aanbevelingen tot stand? Vitamine D Richtlijnen
Nadere informatieSamenvatting Biologie H7 Biologie Eten
Samenvatting Biologie H7 Biologie Eten Samenvatting door J. 1049 woorden 5 januari 2017 5,1 13 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 7.1 Eten Eet iedereen hetzelfde? Eetgewoontes hangen van verschillende
Nadere informatieniveau 2, 3, 4 thema 5.5
niveau 2, 3, 4 thema 5.5 Gezonde voeding Inleiding Wanneer eet je gezond? Hoeveel moet ik dagelijks eten? Wat is een goed lichaamsgewicht? Onder- en overgewicht Inleiding Goede voeding levert de dagelijks
Nadere informatieZin en onzin van voedingssupplementen Voeding voor senioren 23 november 2017 Best
Zin en onzin van voedingssupplementen Voeding voor senioren 23 november 2017 Best BOT Voor sterke botten is nodig: Calcium + Vitamine D + Bewegen >>> alle 3 samen! Sterke botten worden al in de jeugd gevormd
Nadere informatieVitaminen en mineralen. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg
Vitaminen en mineralen Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Vitaminen 3 Mineralen 4 Voeding 4 Dagelijkse behoefte 4 Wanneer extra vitaminen gebruiken
Nadere informatieVoeding na transplantatie. 2013 Universitair Ziekenhuis Gent
Voeding na transplantatie 1 Algemene voedingsrichtlijnen Jemina Van Loo 24/06/2013 2 Inleiding Optimale gezondheid bereiken of bewaren 1) Medicatie 2) Gezonde voeding gezond gewicht gezonde voedingskeuzes
Nadere informatieWelkom bij Forte kinderopvang
Welkom bij Forte kinderopvang Gezonde voeding van 0-12 jaar Voedingsbureau PUUR! Donderdag 5 maart 2015 Inhoud 1. Belang gezonde voeding 2. Duurzaam & puur 3. Interactief informeren 4. Vragen 1. Belang
Nadere informatieGEZONDE VOEDING! Linda Verhaegh, diëtist De Zorggroep Groene Kruis Voeding en Dieet
GEZONDE VOEDING! Linda Verhaegh, diëtist De Zorggroep Groene Kruis Voeding en Dieet Stelling 1 BMI is hetzelfde als vetpercentage BMI is hetzelfde als vetpercentage BMI meet je door gewicht (kg) / lengte²
Nadere informatieInhoud Inleiding... 3 Schijf van Vijf... 4 Groente en fruit... 4 Vetten... 4 Zuivel, noten, vlees, vis, peulvruchten en eieren...
Linda van Stee Inhoud Inleiding... 3 Schijf van Vijf... 4 Groente en fruit... 4 Vetten... 4 Zuivel, noten, vlees, vis, peulvruchten en eieren... 5 Brood, graanproducten en aardappelen... 5 Dranken... 5
Nadere informatieDieetadviezen bij wondgenezing
Dieetadviezen bij wondgenezing Diëtetiek Bereikbaarheid afdeling Diëtetiek Amphia Ziekenhuis: Locatie Langendijk, Molengracht, Pasteurlaan: (076) 595 30 75 Algemeen telefoonnummer Amphia Ziekenhuis: (076)
Nadere informatieVoeding is een complex geheel. Wat is gezond? Inhoud. Feiten en Fabels in de Media! Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl
Voeding is een complex geheel Wat is gezond? Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl Inhoud Feiten en Fabels in de Media! Over feiten en fabels.. Voedingsonderzoek is moeilijk Hoe komen NL aanbevelingen tot
Nadere informatieWat als ik gezonder van het leven wil genieten?
Wat als ik gezonder van het leven wil genieten? Over goede en minder goede eetgewoonten en waarom een consequente keuze voor de mediterrane voedingsstijl belangrijk is. De Deurwaerder Micheline / september
Nadere informatieVoedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes
DIETETIEK Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes Bij de behandeling van zwangerschapsdiabetes hoort een voedingsadvies. Vaak zijn maar een paar aanpassingen nodig in de voeding om nadelige gezondheidsgevolgen
Nadere informatieMini-symposium. Diëtisten
Mini-symposium Diëtisten Inhoud Voedingsstoffen Koolhydraten Vetten Eiwitten Hoe gezond eten? Fabels en feiten 2 Voedingsstoffen Koolhydraten Vetten Eiwitten Water Vitaminen en mineralen Voedingsvezels
Nadere informatieVoedingsrichtlijnen zwangerschap
Voedingsrichtlijnen zwangerschap Hoera! Je bent zwanger. Een nieuwe tijd breekt aan. Wat gaat deze zwangerschap brengen? Hoe zorg je dat je baby goed groeit? Hoe blijf je zelf fit tijdens je zwangerschap?
Nadere informatieVoeding bij borstkanker. Drs. Rianne van Lieshout Diëtist Paramáx, Máxima Medisch Centrum 3 oktober 2012
Voeding bij borstkanker Drs. Rianne van Lieshout Diëtist Paramáx, Máxima Medisch Centrum 3 oktober 2012 Voeding en borstkanker Antioxidanten, het wondermiddel tegen kanker? Anti-oxidanten helpen kanker
Nadere informatieKoolhydraatadviezen in de praktijk
Wie en wanneer adviseer je wat? Mariëlle van Veen Diëtist Leids Universitair Medisch Centrum Koolhydraten zijn hot Te verwachten effecten Verbeteren glucoseregulatie Verminderen medicatiegebruik Verbeteren
Nadere informatieVoeding en Dieet Stomazorg Symposium De Naakte Waarheid
Voeding en Dieet Stomazorg Symposium De Naakte Waarheid Hoeveelheden per dag volwassenen 19-50 jaar 5 opscheplepels groente (250 gram) 2 porties fruit (200 gram) vrouw: 4-5 snee bruin- of volkoren brood
Nadere informatieKinderen en een gezond gewicht
Kinderen en een gezond gewicht Een kind met een gezond gewicht beweegt makkelijker en ontwikkelt zich lichamelijk beter dan een kind met overgewicht. Bovendien betekent nú overgewicht hebben dat je kind
Nadere informatieEen operatie? Let op uw voeding!
Een operatie? Let op uw voeding! Belangrijk Om een operatie en uw herstel zo goed mogelijk te laten verlopen is het belangrijk dat u lichamelijk in een zo goed mogelijke conditie bent. Een goede voedingstoestand
Nadere informatieWAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition
HERBALIFE FITCHECK WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition % LICHAAMSVET Wie wil je worden? Waar ben je nu? % LICHAAMSVET Vrouw 20-39 Leeftijd 40-59 60-79 Man 20-39 Leeftijd 40-59 60-79 Te laag
Nadere informatieFrisdrank - omschrijving
Terug naar Smaaklessen Frisdrank - omschrijving Er zijn heel veel verschillende soorten frisdranken. Voorbeelden van frisdranken zijn cola, sinas, 7-up, cassis, tonic en bitter lemon. Ook dranken als ijsthee
Nadere informatieMenu van de Toekomst: Eiwittransitie
Menu van de Toekomst: Eiwittransitie kennisspecialist duurzaam eten Corné van Dooren Week van de Akkerbouw, Biddinghuizen, 23 juni 2016 Missie Het Voedingscentrum informeert consumenten over en stimuleert
Nadere informatieRisico op ondervoeding tijdens uw behandeling
Risico op ondervoeding tijdens uw behandeling Ondervoeding door ziekte, een behandeling of een operatie is een veelvoorkomend probleem in het ziekenhuis. Ongeveer één op de drie patiënten loopt risico
Nadere informatie