Groepsdynamica. Tieners worden aangemoedigd om samen een klimaat te creëren waarin iedereen zich veilig voelt en welkom is.

Transcriptie

1 Vertrouwen of dissen THEMA Groepsdynamica DOEL Tieners worden aangemoedigd om samen een klimaat te creëren waarin iedereen zich veilig voelt en welkom is. INHOUD Totaal 82 min. Online Opener Zoen op je wang min. Spel 1 Get in get out min. Spel 2 Trust min. Spel 3 Txt message 8 min. Aankondigingen Connected min. Starter Chatbox min. Praatje Pretenders min. Weerwoord What about you? 7 min. Doe Cross the line 7 min. Preek van de week You Me 8 min. Megabite Masker af 10 min. Reflect Brainstorm 7 min. Uitsmijter Stagediven min. Chill Out INTRODUCTIE Dit programma gaat over de manier waarop jullie tieners met elkaar en met jullie als leiders om willen gaan. Dit programma is erop gericht om tieners bewust te maken van hun eigen invloed op de sfeer in de groep. Als leider ben je steeds een voorbeeld en bepaal je uiteindelijk wat wel en niet kan. Je stelt grenzen aan gedrag dat niet door de beugel kan en probeert de stille tieners steeds bij de groep te betrekken. Fysiek contact is heel bewust een onderdeel van de oefeningen die jullie gaan doen. Uit onderzoek is gebleken dat hoe meer je positief lichamelijk contact onderling stimuleert, hoe minder de drang wordt om elkaar agressief te benaderen. Vandaar ook oefeningen als de chatbox, get in get out en het stagediven. In dit programma zijn gezichtspunten en oefeningen van Kanjers in de kerk gebruikt. Dit is een training die kinder- en jeugdleiders leert kijken naar gedrag, leert hoe je conflicten kunt hanteren en hoe je jongeren helpt om contact te maken met anderen. Het doel van de training is om een veilige sfeer te 43

2 Vertrouwen of dissen creëren en de relaties onderling te versterken. De training is gebaseerd op het bewezen Kanjerconcept dat in scholen, sportverenigingen en in psychologische praktijken succesvol wordt toegepast. Wil je meer weten over de training of de mogelijkheid om zelf als jeugdleiders getraind te worden, kijk dan op ONLINE 8 Nodig de tieners uit voor de avond. Zoek op You Tube het volgende filmpje: Middelvinger naar Latijn leraar &feature=related Zet erbij: 'Lachen?' OPENER ZOEN OP JE WANG Zorg voor voldoende Zoenen. Maak een parcours waar de tieners overheen moeten lopen, bijvoorbeeld over een lage bank en maak een nauwe doorgang met stoelen. Door dit spel maken tieners in ontspannen sfeer contact met elkaar. Activiteit Vraag tieners duo s te vormen en geef ieder duo een Zoen. De tieners plaatsen de Zoen tussen hun wangen. Na het startsein leggen de duo s met de Zoen tussen elkaars wangen zo snel mogelijk het parcours af. Ze mogen de Zoen niet aanraken met hun handen. De winnaar is het duo dat het snelste is en waarvan de Zoen zo min mogelijk beschadigd is. SPEL 1 GET IN GET OUT Tieners ervaren wat het betekent om iemand buiten te sluiten en om buitengesloten te zijn. Activiteit Vraag tieners een strakke kring (armen over elkaar schouders) te vormen. Zet een leider en een tiener buiten de kring. Na het startsein proberen zij zo snel mogelijk door de strakke kring te komen. Speel dit een aantal malen met verschillende tieners. Je kunt ook tieners binnen de kring zetten en ze de opdracht geven om naar buiten te komen. Geef de tieners die het lukt een applaus! SPEL 2 TRUST Tieners geven hun vertrouwen aan leiders en leiders laten zien dat ze te vertrouwen zijn. 44

3 Activiteit Vraag alle tieners in een rij te gaan staan. Laat twee leiders klaar staan die de tieners gaan opvangen. Om de beurt laat iedere tiener zich als een plank achterover vallen. Moedig tieners aan om zich echt te laten vallen. Belangrijk is dat ze zichzelf stijf als een plank houden. Achteruit schuifelen tijdens het vallen of door je knieën buigen hoort er niet bij! Leiderstip: Laat de mannelijke leiders de jongens vangen en de vrouwelijke leiders de meisjes. Als er tieners zijn die niet willen deelnemen aan bovenstaande activiteit, is het belangrijk om dit te respecteren. SPEL 3 TXT MESSAGE 8 Zorg dat er voor ieder team papier en een pen is en een toepasselijk tekstbericht. Bijvoorbeeld: 'Eenheid maakt sterk' of 'Rock Solid: we are winners'. Door deze fysieke activiteit leren tieners elkaar op niet-agressieve manier aan te raken. Activiteit Verdeel de tieners in twee of drie teams. Vraag ieder team achter elkaar te gaan zitten op stoelen of op de grond. De voorste tiener krijgt een stift en een groot stuk papier. De achterste tiener krijgt een tekstbericht. Na het startsein mag er niemand meer spreken. De achterste tiener geeft de eerste letter door aan degene die voor hem zit, door op de rug van degene die voor hem zit de eerste letter te schrijven met zijn vinger. Die schrijft de letter op de rug van de volgende, en zo verder. Zo wordt het bericht letter voor letter doorgegeven aan de voorste tiener. De voorste tiener schrijft letter voor letter het bericht op papier. Het winnende team heeft als eerste de hele tekst compleet bij de voorste tiener. AANKONDIGINGEN CONNECTED Maak per aankondiging een apart blaadje en kopieer deze allemaal één keer, tot je iedere aankondiging tweemaal hebt. Haal daarna flarden van de tekst weg bij de ene aankondiging, terwijl je die woorden bij de andere aankondiging juist laat staan. Belangrijk is dat je met beide blaadjes de aankondiging in zijn geheel kan lezen. Zorg dat je voldoende aankondigingen hebt. Zorg voor plakband. Tieners ontdekken op een speelse manier de aankondigingen. 4

4 Vertrouwen of dissen Activiteit Iedere tiener krijgt een blaadje op zijn rug geplakt met een deel van een aankondiging. Zorg dat ze niet weten wat er op hun blaadje staat. Na het startsein gaan ze de complete aankondiging reconstrueren door er achter te komen wat ze zelf op hun rug hebben staan en iemand te vinden die de ontbrekende woorden op zijn rug heeft. Vraag tieners om duo s te vormen met degene die de bijbehorende aankondiging heeft. Het winnende duo is het duo dat elkaar als eerste heeft gevonden. Wacht tot alle duo`s elkaar hebben gevonden en vraag dan het winnende duo langs alle duo s te lopen en de aankondigingen voor te lezen. STARTER CHATBOX Zet twee rijen stoelen tegenover elkaar met enige tussenruimte. Tieners gaan op een laagdrempelige manier met elkaar in gesprek over het onderwerp van deze bijeenkomst. Activiteit Vraag de tieners tegenover elkaar plaats te nemen. Vraag hen om gedurende één minuut hun mening te geven over een stelling (zie leiderstip). Vraag na één minuut de tieners in de ene rij op te staan en drie stoelen verder plaats te nemen. Iedereen zit zo tegenover iemand anders. Geef ze daarna weer een nieuw onderwerp (hoe hilarischer, hoe leuker) en wissel nogmaals. Vraag eventueel een duo hun mening te vertellen, voor de tieners doorschuiven. Leiderstip: Denk aan stellingen zoals: Echte vrienden staan altijd voor elkaar klaar. Bij Rock Solid wordt niemand buitengesloten. Goede vrienden verlinken elkaar niet. Iedereen is even belangrijk. Als goede vrienden vind je dezelfde dingen leuk. Een echte vriend laat je in de steek voor een betere vriend. PRAATJE PRETENDERS Bekijk onderstaande filmpjes van You Tube en bedenk welke je wilt laten zien op de club. Het bazige type: mark wordt de klas uitgestuurd 46

5 De clown: clown verstoort de wereld draait door martin simek giel beelen sire digitaal pesten Vergroot de plaatjes van het werkblad. Hang de plaatjes die de groepsrollen (boos, grappig, bang, jezelf) demonstreren aan de muur. Zorg voor pen en papier. Tieners ontdekken dat er allerlei groepsrollen zijn en ontdekken dat je zelf kunt kiezen of je een rol aanneemt of jezelf blijft. Activiteit Geef iedere tiener pen en papier. Vertel dat ze een filmpje gaan kijken. In het filmpje zie je allerlei mensen die verschillend gedrag laten zien. Soms lijken het echte rollen. Noteer wat jou opvalt in het gedrag. Laat het filmpje zien en wissel met elkaar uit wat de tieners hebben gezien aan verschillend gedrag. Leg uit In het filmpje zag je verschillende manieren van hoe één persoon zich kan gedragen. Je hebt het bazige type (Godfather), wijs op het plaatje aan de wand. Iemand die in die rol zit wil het allemaal graag regelen, het voor het zeggen hebben. Ook als dat ten koste van anderen gaat. Misschien ken je wel iemand die dit gedrag laat zien in de klas. Hij wil bepalen wat cool en niet-cool is. Maar, je kunt ook de rol hebben van clown (de Jackass). Iemand die grappig loopt te doen om aandacht te vragen en ondertussen niet doorheeft dat het onwijs irritant is en iedereen het raar vindt. De hele klas kan er moe van worden, zucht en zegt uiteindelijk: Hou nou even op! Maar hij heeft het zelf niet eens door. Ken jij ze ook, de bange en bedroefde konijntjes in de groep? Ze willen het heel gezellig hebben, ook als dat ten koste van zichzelf gaat. Konijntjes zijn altijd de dupe althans, dat vinden ze zelf. Je hoort ze zeggen: Ik moet het ook altijd weer regelen zucht. Als we eerlijk zijn dragen we allemaal wel eens de bazige rol, bijvoorbeeld bij je kleine zusje. Of jij maakt de ene grap na de andere grap bij je vrienden, want je wilt echt dat ze je leuk vinden. En je kunt best eens een bang konijntje zijn als je net nieuw bent op de sportclub. Je houdt je mening voor je en denkt: zie je wel, ik word weer als laatste gekozen! Er is nog een keuze, niet boos, niet grappig, niet bang: gewoon jezelf zijn. Hoe weet je nu wat jij laat zien in de groep? Een goede graadmeter is je eigen gevoel en dat van de ander. Bij de Godfather heeft de ander een minder fijn gevoel. Kijk om je heen hoe anderen reageren op jouw gedrag. Laat de ander ook eens de leider zijn! Bij de Jackass heeft de ander een minder fijn gevoel. Kijk om je heen hoe anderen reageren op jouw gedrag. Lachen ze echt de hele tijd om je grappen? Bij het konijntje heb jezelf geen fijn gevoel. Je bent bang en durft jezelf niet te laten zien. Wees alert jij mag lekker jij zijn. Stop met bang zijn. Wij hopen dat jij ervoor kiest om op Rock Solid jezelf te zijn. Je hoeft geen enkele rol te spelen. Wees lekker jezelf, dat doen wij ook en je merkt dan dat dit voor jou en anderen ook het beste is! 47

6 Vertrouwen of dissen Leiderstip: Het is belangrijk dat tieners inzicht hebben in veelvoorkomend rolgedrag voor ze zelf een mening vormen. Daarom bij uitzondering eerst het praatje en daarna het weerwoord. WEERWOORD WHAT ABOUT YOU? 7 Vertel Zorg dat er voor ieder groepje een A3 vel is en stiften. Zorg voor een flap-over en stiften. Zorg eventueel ook voor vingerverf (zie leiderstip). Tieners bedenken welke regels zij nodig hebben om zichzelf te kunnen zijn bij Rock Solid. Tijdens het praatje heb je gehoord dat je allerlei rollen kunt hebben, maar dat je ook jezelf kunt zijn. Wij hopen dat je bij Rock Solid jezelf kan zijn. Maar om jezelf te kunnen zijn moet het ook veilig zijn. Het is niet raar dat je bang wordt om je mening te geven als je wordt uitgelachen door anderen. Kortom, bij Rock Solid willen we dat het veilig is en daar moeten we allemaal wat voor doen. Activiteit Maak groepjes van vier tieners. Geef ieder groepje een A3-vel en stiften. Geef hen drie minuten om zoveel mogelijk regels op te schrijven die hen helpen om zichzelf te kunnen zijn. Vraag hen daarna in twee minuten de vijf belangrijkste regels te omcirkelen. Vraag ieder groepje daarna hun twee (of drie) belangrijkste regels te noemen. Schrijf op een flap-over alle regels en bepaal samen welke vijf Rock Solid rules jullie ontzettend belangrijk vinden en vanaf nu gaan hanteren! Probeer op vijf of minder regels uit te komen, anders worden het er te veel. Vraag heel duidelijk of iedereen zich hier ook aan kan houden of dat er meer regels nodig zijn. Leiderstip: Je kunt de volgende regels achter de hand houden als de tieners zelf niet met een invulling komen: We vertrouwen elkaar. We helpen elkaar. We werken samen. We maken samen lol. Iedereen doet mee. Zorg voor verschillende kleuren vingerverf. Vraag alle tieners hun vinger in de verf te dopen en de vijf Rock Solid rules te bezegelen met hun vingerafdruk die als een lijst om de regels kan komen. Doe als leiders natuurlijk ook mee! Hang de regels op in het clubgebouw en zorg voor een gouden lijst! 48

7 DOE CROSS THE LINE 7 Vertel Maak met schilderstape een streep op de vloer die dwars door de ruimte loopt. Houd de volgende uitspraken bij de hand: - Wie vaak ruzie heeft met zijn broers/ zussen, stapt over de lijn. - Wie er op school wel eens gepest is, stapt over de lijn. - Wie op school buitengesloten wordt, zonder dat het opgemerkt wordt, stapt over de lijn. - Wie ouders heeft die gescheiden zijn, stapt over de lijn. - Wie een familielid aan een dodelijke ziekte heeft verloren, stapt over de lijn. - Wie zelf wel eens gepest heeft, maar daar spijt van heeft, stapt over de lijn. - Wie moeite heeft om op school voldoendes te halen, stapt over de lijn. - Wie op school een van de weinigen is die in Jezus gelooft, stapt over de lijn. - Wie baalt van de harde sfeer, manier van omgaan met elkaar op school, stapt over de lijn. - Vul zelf aan met meer stellingen Tieners aanmoedigen om wat ze hebben afgesproken ook toe te passen. Zojuist hebben we met elkaar afspraken gemaakt. Geef een concreet voorbeeld, zoals dat we eerlijk naar elkaar zijn. Het is ontzettend tof dat we dit met elkaar hebben afgesproken, want dit betekent dat wij op Rock Solid onszelf kunnen zijn. Activiteit Leg uit dat het er ook voor zorgt dat we meer met elkaar kunnen delen. Even geen geintjes, maar eerlijk zijn naar elkaar. Dat is ook wat we hebben afgesproken. Vraag alle tieners achter de lijn te gaan staan. Leg uit dat je zo meteen allerlei gebeurtenissen voorleest en moedig tieners aan om over de lijn te gaan als ze dit wel eens hebben meegemaakt. Benadruk dat je elkaar niet uitlacht, veroordeelt, maar dat het tof is dat we dit met elkaar delen. Help elkaar door je duim op te steken, omdat het knap is als iemand eerlijk en open durft te zijn. Laat na iedere uitspraak de tieners weer voor de lijn gaan staan. Leiderstip: Voorafgaande aan de oefening is het goed om de regels nog even in herinnering te brengen. PREEK VAN DE WEEK YOU ME 8 Zorg voor een Bijbel, flap-over en stift, zodat je het schema diverse malen kunt tekenen. Tieners ontdekken hoe ze keuzes kunnen maken die goed zijn voor God, onszelf en anderen. 49

8 Vertrouwen of dissen Vertel Tijdens het praatje hoorde je al dat we allerlei gedrag laten zien. Boos, grappig, bang of jezelf. Je ontdekte dat het belangrijk is dat jij jezelf bent en ook rekening houdt met anderen. Maar, hoe wil Jezus eigenlijk dat we met elkaar omgaan? In de Bijbel lezen we over David. Je merkt dat hij zichzelf is, rekening houdt met anderen, maar ook met God. David is al lange tijd op de vlucht voor Koning Saul. Saul wil David doden, want hij weet dat David de nieuwe koning zal worden van Israël. Om die reden is David met een groep mannen op de vlucht, uit angst om vermoord te worden. Saul zit David op de hielen. Maar, David is allesbehalve bang en besluit midden in de nacht het legerkamp van Saul binnen te sluipen. Lees 1 Samuel 26:6-8 Vertel Abisai en David hebben de kans van hun leven! Saul vermoorden is nog maar een peulenschil. Abisai biedt aan om Saul te doden. Let op, als hij dat doet, worden alle soldaten om hen heen wakker. Wat hij dus hier zegt tegen David: "sluip jij weg, ik offer me wel op." Dat heeft hij wel voor David over (over vrienden gesproken). Laten we eens bekijken hoe het hier staat met die rollen. (Schrijf de namen David, Saul, Abisai en God op een flap-over). Wat nu als David de Godfather gaat spelen (wraak neemt) en Abisai opdracht geeft voor de moord. Dan ziet het er zo uit: David Saul (R.i.p.) Abisai (R.i.p.) God Wat nu als David het konijn gaat uithangen en met Abisai wegsluipt. Dan is: David Saul Abisai God Lees 1 Samuel 26:9-11 David kiest een andere route. Hij overtuigt Abisai ervan dat Saul doden geen slim idee is. Dan nemen ze bewijsstukken mee en sluipen weg. Op veilige afstand roepen ze de hele boel wakker. Dan maken ze overduidelijk hun punt. Dan ziet het er zo uit: David Saul Abisai God David blijft hier gewoon zichzelf, wordt niet te bazig of te bang. Hij kiest een oplossing die goed is voor hem, voor Saul en voor Abisai, en ook voor God. Als je er zo naar kijkt, zie je dat de keus die David maakt, ook de enige keus is die God OK vindt. Het mooie aan David is dat hij ervoor kiest om op God te vertrouwen. God zal het recht laten zegevieren en wil niet dat David voor eigen rechter speelt. David laat daarmee zien wat Jezus tegen ons zegt: Matth 22: Heb God lief boven alles en heb de ander net zo lief als dat jij jezelf liefhebt. Dat zien we hier in praktijk. Bijzonder is 0

9 dat wat God wil, ook vaak klopt met ons gevoel. Ook wij weten soms best dat wat we doen misschien goed voor ons is, maar niet voor iemand anders. Denk aan pesten. We weten allemaal dat we zelf niet gepest willen worden. Hoe bizar is het dan om het dan wel een ander aan te doen? Als je denkt aan Gods regel om de ander net zo lief te hebben als jezelf dan is het duidelijk dat pesten niet kan. We weten enerzijds best dat sommige dingen niet goed zijn, maar soms bedenken we dan iets waar we ons eigen gedrag mee goedpraten. Wat doe jij in de groep? Activiteit Help de tieners dit concreet toe te passen. Vul met elkaar enkele keren dit schema in. Geef ze mee: als jij bij de keuzes die jij maakt, merkt dat er allemaal smileys staan dan zit je echt wel goed! Niet OK Wel OK Jij Ander Ouders Vrienden God Jij Ander Ouders Vrienden God Voorbeeldsituaties: 1. Ik wil met mijn broer een Wii kopen van ons zelfverdiende geld. 2. Ik wil het eigenlijk niet, maar als mijn vrienden pesten doe ik wel mee. 3. Ik zag een van mijn vrienden een Mars stelen bij de supermarkt. 4. Een meisje bij Rock Solid wil altijd grappig zijn, ik moet gewoon over haar roddelen tegen mijn vrienden na de clubavond.. Ik leen E 30,- bij mijn broer om beltegoed te kopen, maar ik denk niet dat hij het terugkrijgt. 6. Ik neem ook een hijs van een joint die ik krijg van m n klasgenoot. Leg uit Je merkt dat je alles kunt doen wat voor jou goed voelt zolang God, de rest van de groep, je ouders en je vrienden het ook OK vinden. Ga je dingen doen die jij wel leuk vindt, maar God, anderen in de groep, je ouders of je vrienden niet tof vinden, dan is dat NIET OK. Als je weer voor een keuze staat, denk dan nog eens aan dit schema. Het kan je helpen om te onthouden wat het betekent om van God, jezelf en van de ander te houden. Leiderstip: Afhankelijk van je groep kan je als leider ook de vraag stellen: wat als het misgaat? Wat dan? Als we een keer op een onjuiste manier met elkaar omgaan? God wil gelukkig keer op keer met ons opnieuw beginnen, we mogen anderen om vergeving vragen als we fouten hebben gemaakt en het is belangrijk dat we ook onszelf vergeven. Bespreek met de tieners wat er gebeurt als bijvoorbeeld hun vrienden en ouders niet op één lijn zitten. Wie vinden ze dan belangrijker? 1

10 Vertrouwen of dissen Megabite MASKER AF 10 Zorg voor papieren, scharen, viltstiften en een Bijbel. Tieners worden aangemoedigd om zichzelf te zijn en te delen waarom ze het moeilijk vinden om zichzelf te zijn in de groep. Activiteit Ga in kleine groepjes uiteen. Geef alle tieners een vel papier, een schaar en een stift. Geef hen twee minuten om een gezichtsmasker te maken met de materialen. Vertel dat we door het spelen van een rol eigenlijk een masker opdoen waardoor we onszelf niet (helemaal) laten zien. Vraag de tieners om aan de binnenzijde van het masker te schrijven wat ze moeilijk vinden om van zichzelf te laten zien aan anderen. Vraag of alle tieners in het groepje een aspect van wat ze hebben opgeschreven willen delen. Vertel als leider ook wat jij moeilijk vindt en wat jou helpt om jezelf te zijn. Deel ook hoe God je daarbij helpt. Lees Hebreeën 4:13-16 Leg uit We lezen hier dat voor God niets verborgen is. Hij kent de kanten die we verborgen (willen) houden en onze aarzelingen om ons kwetsbaar op te stellen in de groep. Bij Hem mag je terecht als je je alleen voelt in de groep, als je bang bent voor afwijzing of als je het voor je gevoel verknald hebt. Jezus begrijpt je, omdat Hij ook mens is geweest. Hij was niet alleen de Zoon van God, maar ook echt helemaal mens. Met Hem mag je keer op keer opnieuw beginnen en Hij wil je helpen bij het omgaan met anderen en jezelf. RE:FLECT BRAINSTORM 7 Kopieer voor iedere tiener het werkblad. Tieners bedenken welke rollen zij wanneer hanteren. Activiteit Ga in kleine groepjes uiteen. Geef alle tieners een kopie van het werkblad en een pen. Vraag hen te bedenken in welke situaties zij welke rollen hanteren. Vraag hen ook na te denken welke keuzes zij deze week moeten maken en te bedenken hoe ze dat kunnen doen door goed om te gaan met anderen. Vraag hen het schema in te vullen. Vraag of er misschien tieners zijn die een aspect willen toelichten van het ingevulde werkblad. Sluit de activiteit af met een oerkreet dat jullie een coole club zijn. 2

11 Leiderstip: na al deze activiteiten is het goed even te ontladen. Laat de tieners even 1 minuut giga herrie maken waarin ze duidelijk maken dat zij de meest coole club van Nederland zijn. UITSMIJTER STAGEDIVEN Oefen als leiders de houding van te voren en zet de tafels klaar. Tieners sluiten de avond af met een actief spel waarin ze elkaar opnieuw het vertrouwen geven. Activiteit Zet een tafel neer waarachter vier duo s tieners en/ of leiders gaan staan (dit zijn de vangers). De vangers pakken met hun rechterhand hun eigen linkerpols beet, en daarna met hun linkerhand de rechterpols van degene die tegenover hen staan. Zo ontstaat er een stevig vangnet. Als leider ga je aan het einde van de rij staan. De eerste stagediver gaat op tafel staan en krijgt de opdracht om naar de handen van de leider aan het einde van de rij te duiken. Na het startsein kan er worden gesprongen. De leider zorgt ervoor dat hij voor de veiligheid de handen van de stagediver pakt. Nadat de stagediver is geland, laten de vangers hem langzaam zakken, beginnend bij de benen. Vraag diverse tieners om stagediver te zijn. chill out 3

12 PRETENDERS Vertrouwen of dissen bang konijn be you bang konijn be yoursel S onijn be yourself ng konijn be yourself 4

13 brainstorm Bij wie / wanneer speel jij snel de baas? Bij wie / wanneer ben jij de clown? bang konijn be yourself bang konijn be yourself Bij wie / wanneer word jij angstig? bang konijn be yourself bang konijn be yourself Bij wie / wanneer ben jij het meest jezelf? Deze week ga ik Kleur het schema in WEL OK Jij God Groep Ouders Vrienden NIET OK Jij God Groep Ouders Vrienden