lesmap In Scena HETGEVOLG IN SCENA van en met: Birgit Kersbergen Leonardo Maietto Enrique Kike Noviello & Paulo Guerreiro affichebeeld: Kris Dewitte

Transcriptie

1 IN SCENA van en met: Birgit Kersbergen Leonardo Maietto Enrique Kike Noviello & Paulo Guerreiro affichebeeld: Kris Dewitte 1

2 10+ IN SCENA We zien een lege ruimte. In die ruimte wonen een muzikant, actrice en een jonge danser uit Rome. Is de jonge danser verliefd op de actrice? De actrice op de muzikant? De muzikant op de actrice? Of gaan uiteindelijk de danser en de muzikant er samen vandoor, zodat de actrice eenzaam achterblijft? Alle drie besnuffelen ze elkaar en tasten af. Ze dansen samen en alleen. Als samen dansen vechten wordt. Loopt het goed af? Of gebeurt er een passionele moord? IN SCENA is een beeldende, bewegende, muzikale en theatrale voorstelling zonder woorden voor kinderen vanaf 10 jaar. Danser en choreograaf Birgit Kersbergen vertrekt vanuit de leefwereld van haar elfjarige zoon. Haar ervaring dat clownerie niet enkel voor humor, maar ook voor een intenser contact zorgt tussen kinderen en spelers, wordt een vertrekpunt van deze voorstelling, die doorspekt is met slapstick en speelt met abstractie en beelden. Birgit Kersbergen focust zich sinds 1987 op dans. Zo was ze actief bij de Nederlandse choreografe Tamara Huilmand, het folkloregezelschap Aidjamal en Katrina Brown. Vanaf 1993 was ze, afwisselend als speler, danser en coach/maker betrokken bij de creaties van het W.A.C.K.O collectief (onder andere Everything we always wanted to do on stage but never were allowed to, La Sopa Del Dia, Black Space en The Return of Dionysos ) en De Factorie ( Beautiful Red Dress, De Uitspreker ), waar zij ook medeoprichtster van was. In de zomer van 2010 maakte Birgit Kersbergen samen met Sylvie Huysman de dansvoorstelling KUBUS voor kinderen vanaf 3 jaar. Het vervolg op deze voorstelling, Ondersteboven, toerde in langs verschillende culturele centra. In 2009 maakte Birgit Kersbergen, samen met Manou Kersting, de bewegingsvoorstelling Danske in HETPALEIS, dat in 2012 een vervolg kreeg onder de titel Nog een danske. Samen met Geneviève Lagravière, onder de naam Les Madeleines, bracht Kersbergen de dansvoorstelling Botterhammendozen. Deze voorstelling werd in het seizoen hernomen. 'Mag ik een Danske', het derde deel van de "Danske" voorstellingen ging in HETPALEIS in april 2015 in première. Première: zaterdag 08 oktober 2016, aansluitend te zien in HETGEVOLG. van en met: Leonardo Maietto, Enrique Kike Noviello, Paulo Guerreiro & Birgit Kersbergen. Affichebeeld: Kris Dewitte. 2

3 1. RITME (Deze oefening kunt u doen voor of na het zien van de voorstelling). Dans is bewegen op een ritme, op een gevoel. Deze oefening is makkelijk te doen tussen de tafels en de stoelen in de klas, of nog makkelijker als de tafels en stoelen aan de kant staan of op het schoolplein. 1.a OEFENING De leerkracht telt hardop 4 tellen, doe dat traag en klap op de 4 tellen ook in je handen. De leerlingen zetten telkens alleen op de 1 e tel een stap. Dan staan ze de andere 3 tellen stil. Doe dit tot het iedereen lukt. Laat de leerlingen dan stappen op elke 1 e en 3 e tel. Doe dit tot dat het iedereen lukt. Laat daarna iedereen stappen op elke tel. Doe dit tot het iedereen lukt. Verdeel de klas nu in drie groepen. De eerste groep zet alleen een stap op tel 1, de tweede groep zet alleen een stap op tel 1 en 3 en de derde groep zet op elke tel een stap. Laat alle drie de groepen tegelijk rondlopen. Blijf hardop tellen (of noem telkens alleen de 1 e en de 3 e tel) en klap alle 4 de tellen ook in je hand. 1.b nu de leerlingen op een ritme rond kunnen wandelen, kunnen we die stappen ook speelser maken. Want waarom stapt de eerste groep alleen maar op tel 1? Moeten ze misschien heel voorzichtig wandelen? Of zijn ze ergens bang voor? Of moeten ze iets stiekem doen? En waarom stapt de tweede groep niet langzaam maar ook niet snel? Moeten ze door het mulle zand stappen? Of zijn ze moe? Of willen ze niet naar huis en lopen ze iets trager dan normaal? En de laatste groep; zijn ze vrolijk? Of hebben ze haast? Vraag elke groep waarom ze stappen zoals ze stappen. Probeer het zo concreet mogelijk te maken (bijvoorbeeld moeten sluipen, moe zijn, haast hebben). Laat ze daarna nog eens in de groepen rondstappen, maar nu met de afgesproken intentie. Daar mogen ze best in overdrijven; dansen is eigenlijk toneelspelen met je lichaam. Om het extra spannend te maken kunt u het ritme dat u klapt en telt langzaam versnellen. Zo kunnen de leerlingen de intentie waarmee ze stappen nog beter uitspelen. Zie maar eens hoe lang de leerlingen kunnen volgen in het versnellende ritme. Deze oefening kunt u, als het fijn is en de leerlingen er veel plezier in hebben, nog eens doen en de groepen laten wisselen. Spreek voor elke groep nieuwe intenties af. 3

4 2. DANS (Deze oefening kunt u doen voor of na het zien van de voorstelling). Om te dansen moet je geen prima ballerina zijn. Je hoeft niet sportief of lenig te zijn; het enige dat je echt nodig hebt is je verbeelding. Birgit Kersbergen, die de voorstelling heeft gemaakt, begint bij hele alledaagse bewegingen; dat zijn bewegingen die je elke dag maakt. Zoals gaan zitten op een stoel, iemand hallo zeggen, lopen en spelen. Probeer deze opdracht maar eens. Voor je het weet, doe je een dans! 2.a OPDRACHT: dans eens op een stoel - iedereen gaat in de klas naast zijn stoel staan - De leerkracht zegt nu telkens op welke manier ze op hun stoel moeten gaan zitten. (Spoor de leerlingen aan om flink te overdrijven; laat ze de bewegingen lekker groot maken). Bijvoorbeeld: met je handen eerst op de stoel met je knie eerst op de stoel met je voeten eerst op de stoel met je hoofd eerst op de stoel boos blij voorzichtig snel super traag verliefd alsof er spijkers op je stoel liggen uitdagend alsof je een spannende film kijkt en op t puntje van je stoel gaat zitten Als dat goed lukt en de leerlingen er veel plezier in hebben, kun je ze verdelen in groepjes van 2 à 3 leerlingen. Laat ze zelf per groepje een manier kiezen hoe ze op de stoel willen gaan zitten Vraag de leerlingen er een mini toneelstukje van te maken zonder woorden (bijvoorbeeld: als ze boos kiezen kunnen ze elkaar boos aankijken, dan alle drie een stoel pakken en elk ergens anders boos gaan zitten op de stoel. Of voorzichtig: als ze met 2 te laat in de klas komen en hopen dat als ze maar stil genoeg naar hun stoel stappen en gaan zitten, de meester/juf het niet door heeft). 4

5 3. SLOWMOTION (Deze oefening kunt u doen voor of na het zien van de voorstelling). In de voorstelling worstelen de drie personages met wanneer je samen en wanneer je tegen elkaar bent. Samen op een bank zitten wordt zo een hele nieuwe uitdaging. De spelers/dansers laten dit op een bijzondere manier zien. Niet alle bewegingen gaan namelijk even snel. Sommige stukjes zijn in slow motion, dat is Engels voor een langzame beweging. Dat heb je vast wel eens in een film gezien. Of in het nieuws over sport; meestal laten ze het aankomen over de finish in slow motion zien, zodat je beter ziet wat er gebeurt en wie er eerst is. Dit kunnen jullie ook! 3.a OPDRACHT: slow motion Om deze oefening te doen, is het handig om tafels en stoelen even aan de kant te schuiven zodat er ruimte is om te bewegen. Verdeel de klas in tweetallen. zet de partners van de tweetallen in twee groepen tegenover elkaar (als er weinig plek is, kun je dit in een paar keer doen). De ene groep rent naar de overkant, naar hun partner toe. De partner kijkt goed hoe dat rennen eruit ziet. (Benoem waar de leerlingen allemaal op kunnen letten; Hoe zet hij/zijn benen en voeten? Is dat recht of naar buiten gericht? Hoe houdt hij/zij zijn armen? Zwiert hij/zij ermee? Of zwiert er één arm en de andere niet? En het hoofd? Trekt hij/zij een van spanning vertrokken gezicht? Welke kant kijkt hij/zij op? Enz.) Dan rent ook de andere groep naar de overkant, zodat de partner die eerst moest rennen, ook goed kan kijken naar het rennen van zijn of haar partner. Nu ren je weer, op teken van de juf of meester, naar je partner aan de overkant toe, maar nu doe je het rennen van je partner na. Je partner doet jou daarna ook na. Als dat niet meteen lukt, kan er altijd een keer extra gerend worden om nog eens goed te kijken. Nu je goed weet hoe de ander rent, ren je nu naar de andere kant in slow motion. Hoe trager, hoe beter! Doe dit eerst met de ene groep en dan met de andere groep. (Moedig de leerlingen aan om zo gedetailleerd mogelijk te rennen; trek een gezicht, gebruik je armen en benen en pas je houding aan.) (voor extra inspiratie is dit een leuk filmpje (30 sec.) om met z n allen te kijken (acteur Jim Carrey in de film Mr.Popper s Pinguins doet een slow motion) : ) Hoe gekker, hoe leuker!! 5

6 4. WALSEN (Deze oefening kunt u doen voor en na het zien van de voorstelling). In de voorstelling walsen de man en de vrouw met elkaar. De wals is een ballroom dans. Een klassieke, snelle dans. De wals in de voorstelling is anders dan de echte wals. In de voorstelling zoeken ze tijdens de wals uit of ze nu samen willen zijn of toch alleen. Ze komen samen in de klassieke danshouding zoals op het plaatje hiernaast, zonder elkaar aan te kijken. Daarna maken ze drie bewegingen los van elkaar om daarna weer samen te komen. Dat kunnen jullie ook! Doe deze opdracht op voorhand en kijk of de leerlingen de scène herkennen. Of doe deze opdracht achteraf, zodat ze aan de scène kunnen denken terwijl ze het zelf proberen. 4.a OPDRACHT: vriendschapswals Voor deze opdracht is ruimte nodig. Schuif de tafels en stoelen aan de kant. Iedereen kiest een partner uit. Als er ruimte genoeg is, kan iedereen tegelijk beginnen, anders verdeelt u de tweetallen in twee groepen. De tweetallen gaan tegenover elkaar staan in de klassieke danshouding van het plaatje. De leerkracht telt heel langzaam 4 tellen. Op tel 1 laten de tweetallen elkaar los en maken ze apart van hun partner een houding of een beeld zonder woorden bij vriendschap. (dit kan van alles zijn; een hartje met je handen maken, jezelf een knuffel geven, lachen, je armen wijd spreiden, telefoneren, nadenken, boos zijn op je vriend(in), je groot houden, verdriet, enz. alles dat maar te maken kan hebben met vriendschap). Op tel 2 en 3 maken de leerlingen ook een beeld bij vriendschap. Iedereen maakt dus 3 verschillende beelden bij vriendschap. Op tel 4 komen de tweetallen weer samen in de danshouding. En dan begint het weer opnieuw. als dit lastig is, kunnen de leerlingen op tel 2 een keer extra samen komen. Zo moeten ze maar twee beelden verzinnen. Dus: ze beginnen samen, tel 1 maken ze een beeld los van elkaar, tel 2 komen ze samen, tel 3 maken ze een beeld los van elkaar, tel 4 komen ze samen, enz. De leerlingen mogen hun eigen beelden meerdere keren gebruiken. Belangrijk bij deze opdracht is dat alle beelden goed zijn, hoe klein ze ook zijn. Vraag de leerlingen om hun verbeelding en fantasie te gebruiken, dan kan het nooit fout zijn. (Als de leerlingen het lastig vinden om meteen iets te verzinnen, kunt u ze ook de tijd geven om eerst samen met hun partner een aantal beelden te verzinnen. Daarna kunt u ze tegelijk laten dansen.) 6

7 5. TANGO AANTREKKEN & AFSTOTEN (Deze oefening kunt u doen voor of na het zien van de voorstelling). In de voorstelling zit een scène die gebaseerd is op het dansen van de tango. De tango is een beroemde dans voor man en vrouw uit Argentinië. De tango behoort tot één van de klassieke ballroom dansen. Het is een bijzondere dans; het gaat over het aantrekken en afstoten van je danspartner. Ze plagen elkaar een beetje. Daarbij zijn de voeten heel belangrijk. Ze zwieren hun voeten en benen langs elkaar heen en tussen elkaars benen in, in een razend tempo. Dat maakt deze dans zo bijzonder en ook lastig om te dansen. 5.a OPDRACHT: nu jij! De makers van de tango vonden het geen goed idee om alleen de tango te dansen. Ze vroegen zich eerder af; waarom zouden ze de tango dansen? Net als in de tango plagen ze elkaar in de voorstelling. Ze weten niet of ze nu graag of niet graag samen zijn. De vrouw daagt de man uit door met haar voeten vlak naast hem op de grond te stampen. Dat doet ze zeer beslist. Ze lijkt wel boos. Ze maakt zich groot en is zeker van zichzelf. Dat kunnen jullie ook. Zorg dat er ruimte in de klas is om te bewegen (schuif tafels en stoelen aan de kant) Verdeel de klas in tweetallen. De partners gaan tegenover elkaar staan. Niet te ver van elkaar, maar ook niet heel dichtbij. De leerkracht klapt in zijn handen op een traag maar vast ritme. De partners kijken elkaar aan. Bij elke klap in de handen van de leerkracht doen de leerlingen een stap naar voor of naar achter, dat mogen ze zelf weten. Het hoeft niet hetzelfde te zijn als hun partner. Soms zullen de leerlingen alleen van elkaar weg stappen, soms komt de ene dichterbij en de andere gaat verder weg, dan komen ze wel alle twee dichterbij. Elke stap stampen ze bijna. De stap moet veel energie hebben en lawaai maken. Ze mogen zich trots en groot maken in hun houding. Laat ze spelen met dicht en ver van elkaar komen. Maak de leerlingen er op attent dat ze naar voor èn naar achter moeten bewegen. Niet alleen maar naar achter stappen, maar ook eens het initiatief nemen om dichter te komen. Het is eigenlijk een machodans; dat mogen ze laten zien! 7

8 6. MUZIEK EN BEWEGEN (Deze oefening kunt u doen voor en na het zien van de voorstelling). Als je dansen wil, is de muziek je eerste danspartner. Kike, de muzikant in de voorstelling, maakt daarom live muziek op het podium. Zo kan hij met de muziek reageren op wat er gebeurt op het toneel. Zo danst de muziek altijd juist mee. Ook de spelers houden Kike in de gaten. Hij bepaalt het tempo en de kracht van de muziek. Op een gegeven moment danst Kike zelf ook mee. 6.a OPDRACHT: verschillende muziek, anders dansen - Deze opdracht kan tussen de tafels en de stoelen worden gedaan, maar bij voorkeur schuif je ze aan de kant. - Verdeel de klas in twee groepen. - De ene groep staat op de vloer, de andere groep kijkt aan de kant toe. - De leerkracht zet een uptempo, energiek nummer op. (U kunt hiervoor eigen gekozen muziek gebruiken. Op onze site vindt u op de pagina van IN SCENA een uptempo en een traag nummer uit de voorstelling zelf.) De leerlingen van de groep die op de vloer beginnen, dansen op de energieke muziek. De andere groep leerlingen kijkt goed naar de dansende kinderen; zij moeten zo dadelijk precies zo dansen. - Nu gaan de leerlingen van de dansende groep aan de kant zitten. De leerlingen van de kijkende groep komen nu op het podium staan. - De leerkracht zet nu rustige, trage muziek op. De leerkracht vraagt aan de leerlingen te dansen zoals de andere groep op de energieke muziek dansten. - Bespreek daarna kort met de klas wat ze hebben gezien? Het was niet wat je verwachtte, maar misschien paste de dans toch op de muziek? was het grappig? Of was het alleen raar? En hoe was het om zo anders op de muziek te dansen? Was dat moeilijk? Gek? Leuk? Spannend? Vraag of ze hun antwoord kunnen motiveren. - Laat nu de groep die energiek moest dansen op de rustige muziek, zoals ze zelf willen dansen op diezelfde rustige muziek. De andere groep kijkt toe. - De groepen wisselen. - De leerkracht zet nu de energieke muziek weer op, maar nu dansen de leerlingen zoals de andere groep heeft gedanst op de klassieke muziek. - Bespreek ook dit na op dezelfde manier. - Als de leerlingen het leuk vinden, kunt u de opdracht nog eens doen met andere muziek. 8

9 7. EEN MOMENT IN BEWEGING (Deze oefening kunt u doen na het zien van de voorstelling). Niet iedereen danst of sport even graag. Toch beweegt iedereen, elke dag. In de voorstelling spelen de dansers met de grens van dans; is dit nu een beweging uit het gewone, dagelijkse leven? Of is het toch een dans? 7.a NABESPREKING Bespreek met de klas eens wat ze hebben gezien na de voorstelling. In welke scènes, delen van de voorstelling, herkenden ze alledaagse bewegingen? Waar gingen die scènes over? Waarom denk je dat? Waar zag je dat aan? Zag je dat aan hun mimiek (gezichtsuitdrukking)? Of zag je het aan hun bewegingen? Kun je het eens na doen? In welke scènes was het voor hen echt dans? Waar gingen die scènes over? Waarom denk je dat? Waar zag je dat aan? Zag je dat aan hun mimiek? Of zag je het aan hun bewegingen? Kun je het eens na doen? Het is niet erg als niet alle scènes even goed begrepen worden door de leerlingen. Het leuke van theater en dans is dat er veel ruimte is voor je eigen verbeelding en fantasie. Of wat jullie met de klas gezien hebben ook precies het idee is geweest van de makers is niet van belang. Zolang je je eigen verhaal er maar bij kunt verzinnen. 7.b OPDRACHT: teken of beschrijf je eigen dansmoment voor deze opdracht zijn papier, een pen en/of tekenspullen nodig. vraag de leerlingen eens na te denken over een belangrijk/leuk/bijzonder/fijn moment in hun leven. Iets zonder woorden. (bijvoorbeeld: de winnende goal scoren tijdens een voetbalmatch, of blij naar huis fietsen omdat je een fijne dag hebt gehad, of die keer dat je op vakantie een gekke bek trok, of ging wandelen in de bergen, of ging zwemmen in de zomer, of die keer dat je je broer of zus voor de gek hield, enz, alles mag! (Dit moment mag ook verzonnen zijn, zoals een wens of een droom, als het lastig is een moment te bedenken uit hun eigen leven). Vraag de leerlingen dit moment te tekenen, of te beschrijven. (of, als ze dat het liefst hebben; het alleen of in een klein groepje uit te beelden in een toneeltje zonder woorden). Heeft u vragen of opmerkingen naar aanleiding van de lesmap of de voorstelling? Of hebben de leerlingen zulke mooie dingen gemaakt of gezegd dat u dat met ons wilt delen? We horen het graag! Meer info via marit@hetgevolg.be 9