Complexnummer:

Transcriptie

1 : Smallepad MG Amersfoort Postbus BP Amersfoort T F E info@cultureelerfgoed.nl Sterreschans Aantal complexonderdelen Monumentnummers van complexonderdelen , , , , , , , , , , , Woonplaats Gemeente Provincie Hoofdadres van hoofdobject Rijksstraatweg 18, 3631 AC Complexomschrijving BUITENPLAATS STERRESCHANS. De geschiedenis van de historische buitenplaats Sterreschans gaat terug tot ca. 1688, toen op de plaats van een in 1673 ter verdediging tegen een inval van Franse troepen opgerichte gelijknamige schans ter plaatse van het huidige huis met het parkgedeelte ten oosten van de Rijksstraatweg een huis met aanleg werd gerealiseerd. Van dit oudste huis zijn waarschijnlijk muurgedeelten in het oostelijke deel van het huis bewaard gebleven, evenals wellicht de indeling van een lange hal met aan weerszijden rechthoekige vertrekken en aan de westzijde een dwarshal. Ook de ten noorden van het huis bij de moestuin gelegen tuinmanswoning en stenen schuur zijn mogelijk nog deels 17e-eeuws. Het aan de westzijde van het complex gebouwde koetshuis dateert vermoedelijk uit ca Van de tuin- en parkaanleg uit het einde van de 17e eeuw en de 18e eeuw zijn in de huidige aanleg nog verscheidene sporen bewaard gebleven. Zo vormt de Vecht-oever vanouds de gebogen oostgrens en de zuidelijke wetering en het verlengde hiervan aan de over (west-)zijde van de Rijksstraatweg vanouds de zuidgrens van Sterreschans en het huidige overpark. Van het overpark van Sterreschans, dat door de Rijksstraatweg van de plaats wordt gescheiden, werd in 1942 bij de aanleg en verbreding van respectievelijk het Merwedekanaal en het Amsterdam-Rijnkanaal de westgrens een stuk in oostelijke richting verlegd, waardoor een fragment van een vijverpartij en een rondgaande wandeling ontworpen volgens de vormprincipes van de landschapsstijl werden opgeofferd. Sindsdien vormt de greppel langs de oostzijde van het Amsterdam-Rijnkanaal de westgrens van de historische aanleg aan deze zijde. Aan de NO-zijde ligt de zogeheten overplaats van Rupelmonde, die in het kader van een vrijwillige ruilverkaveling in 1942 aan Sterreschans werd

2 toegevoegd. De indeling van dit gedeelte is als volgt. Ten noordoosten van een slingerlaan met houtwal uit omstreeks 1820 de zogenoemde Hobbelaan, aan beide zijde door een sloot begeleid. De Hobbelaan begint aan de straatweg en liep vroeger als kerkepad door naar Ter Aa. In de sloot ten noorden van dit kerkepad een gemetselde overlaat. Aangrenzend een 'bosje van vermaak' en de vroegere moestuin. Sinds 1942 is dit gedeelte met een dwarslaan doorsneden die via een brug uitkomt op een weide. De brug ligt over een langgerekte en tamelijk brede vijver (ca 1850). Aan de noordoostzijde wordt het terrein afgesloten met een rechte laan uit 1760, beplant met lindes, oorspronkelijk met beuk en later paardenkastanjes en een sloot. Aan de oostzijde van de Rijksstraatweg wordt de noordgrens van de historische aanleg gevormd door de 18e-eeuwse bakstenen moestuinmuur, die iets ten zuiden van het punt ligt waar de genoemde sloot aan de NO-zijde van het overpark de Rijksstraatweg nadert. Deze bakstenen muur, die de noordgrens van de oorspronkelijk in zijn geheel tot Sterreschans behorende laat 17eeeuwse of vroeg 18e-eeuwse rechtzijdige moestuin vormt, gaat aan de westzijde om en begrenst de moestuin aan de westzijde tot ongeveer halverwege. In de eerste helft van deze eeuw werd de noordelijke helft van deze moestuin aan Rupelmonde overgedragen en werd een houten schutting op de scheiding van deze twee helften geplaatst. Wellicht werd de bakstenen tuinmuur in dezelfde tijd gebouwd als de huidige evenwijdig aan de ingang van het huis gesitueerde Vechtstoep, die aan weerszijden met Lodewijk XV consoles en marmeren vazen in late Marot-stijl is versierd en die in ca op de plaats van een oudere stoep werd gerealiseerd. In 1815, toen de vermogende en erudiete lakenkoopman Adriaan Paets van Troostwijk de buitenplaats verwierf, werd de oostzijde van het huis van een nieuwe classicistische gevel- en ingangspartij voorzien. Ook liet hij het westelijk deel van het huis aanzienlijk vergroten. Kort hierna heeft hij vermoedelijk de opdracht gegeven het park rondom het huis en het terrein aan de over(west-)zijde van de Rijksstraatweg in een aanleg in landschapsstijl te herscheppen. Voor het huis werd een groot ovaalvormig gazon gecreeerd, waaromheen een oprit werd aangelegd. Vanuit het huis werd hiermee een gezicht op de Rijksstraatweg gerealiseerd, dat omstreeks 1920, in verband met de privacy van de bewoners van het hoofdgebouw, met coniferen en groen blijvende heesters is dichtgeplant. Aan weerszijden van de open ruimte werd een patroon van slingerpaden aangelegd met aan de noordzijde een door taluds omgeven slingervijver. Weliswaar wordt het overpark door de Rijksstraatweg van deze parkaanleg gescheiden, maar beide parkgedeelten vormen een compositorische eenheid, doordat het padenpatroon van de wandeling in elkaar overgaat en een stilistische eenheid vormt. Aan de zuidzijde van het overpark een ruime door taluds en slingerpaden omgeven slingervijver met een grillig oeververloop en eilandje, centraal gelegen een langhuisvormige boerderij uit de tweede helft van de 18e eeuw en aan de noordzijde een weiland, dat aan de noordzijde door een slingerpad wordt begrensd. Als zodanig vormt het overpark een 'ferme ornie', waarbij de boerderij met de haar aangrenzende aangelegde weide en bos in landschapsstijl een belichaming werd van toenmalige romantische en esthetische opvattingen over het boerenbedrijf in een ideale 'natuurlijke' entourage. Oorspronkelijk lag de oprit naar het koetshuis annex tuinmanswoning en stenen schuur, waarvan een vertakking naar het huis leidt, meer in noordelijke richting en begon haar aanzet aan de Rijksstraatweg ter hoogte van de huidige houten scheidingsmuur, die de moestuin in tweeën deelt. Omstreeks 1900 werd deze oprit meer in zuidelijke richting verlengd tot haar huidige rechte verloop in de richting van het koetshuis. In deze tijd werd ook het ijzeren hek met hekpijlers aan de oprit geplaatst, evenals het hek aan de oprit loodrecht tegenover de westgevel van het huis, en de twee hekken aan de westzijde van de Rijksstraatweg langs de oostgrens van het overpark. Tesamen met de aangrenzende buitenplaatsen Overholland en Rupelmonde vormt Sterreschans de zogenaamde 'Mennistenhemel', de historische benaming voor de aaneengesloten rij buitenplaatsen, die aan de Vecht te waren gesitueerd, waarvan de eigenaren Doopsgezind waren. Van deze oorspronkelijk veel grotere aaneengesloten groenzone zijn alleen deze genoemde buitenplaatsen bewaard gebleven. De historische buitenplaats Sterreschans bestaat uit de volgende

3 samenstellende onderdelen:1. HOOFDGEBOUW (Huis Sterreschans), zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: ;2. HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG, zie voor omschrijving bij complexonderdeel met monumentnummer: ;3. KOETSHUIS ANNEX TUINMANSWONING EN STENEN SCHUUR (Rijksstraatweg 20-22), zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: ;4. VECHTSTOEP MET SIERVAZEN OP SOKKELS, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: ;5. HOUTEN TUINHUIS, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: ;6. TOEGANGSHEK AAN OPRIT VAN HET HUIS, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: ;7. TOEGANGSHEK MET HEKPIJLERS AAN OPRIT VAN HET KOETSHUIS c.a., zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: ;8. DUBBEL DRAAIHEK BIJ KOETSHUIS c.a., zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: ;9. TOEGANGSHEK OVERPARK TEGENOVER TOEGANGSHEK OPRIT HUIS, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: ;10. TOEGANGSHEK OVERPARK TEGENOVER TOEGANGSHEK OPRIT KOETSHUIS c.a., zie voor omschrijving bij complexonderdeel met monumentnummer: ;11. BOERDERIJ IN OVERPARK (Rijksstraatweg 7), zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: ;12. TOEGANGSHEK NAAR BOERDERIJ IN OVERPARK, zie voor omschrijving bij complex-onderdeel met monumentnummer: De historische buitenplaats is in cultuurhistorisch opzicht van algemeen belang, vanwege: - het vroeg 19e-eeuwse classicistische hoofdgebouw met vermoedelijk laat 17e-eeuwse gedeelten, met bijbehorende parkaanleg en historische bijgebouwen, die tezamen een gaaf voorbeeld vormen van een oudere historische Vecht-buitenplaats; - de gaaf bewaarde Vechtstoep uit ca. 1750, een der laatst bewaarde aan de Vecht; - het complex van koetshuis annex tuinmanswoning en stenen schuur, dat een geheel met de historische aanleg vormt; - de aanleg van het park rond het huis en van het overpark in landschapsstijl, dat een vrij gaaf bewaard voorbeeld is van een vroeg 19e-eeuwse aanleg in landschapsstijl aan de Vecht; - de aanleg van het overpark als 'ferme ornie', een van de weinige bewaard gebleven in haar soort in Nederland; - haar hoedanigheid als onderdeel van de zogeheten 'Mennistenhemel', de historische benaming voor de aaneengesloten rij buitenplaatsen aan de Vecht te, waarvan de eigenaars Doopsgezind waren; van deze aaneengesloten groenzone zijn tegenwoordig alleen Sterreschans met de aangrenzende buitenplaatsen Rupelmonde en Overholland bewaard gebleven.

4 Monumentnummer*: Monumentnaam** Huis Sterreschans Rijksstraatweg AC LOENEN C 945 HOOFDGEBOUW. Hoofdgebouw op rechthoekig grondplan met een breed bouwgedeelte naar de straatwegzijde en een smaller bouwgedeelte aan de Vechtzijde, elk deel onder een eigen omgaand met Oegstgeesterpannen gedekt schilddak, met vierkante schoorstenen met vlakke kappen op de hoeken. De ingangspartij van het twee verdiepingen hoge huis, dat met uitzondering van de zuidzijde en aanbouw aan de noordzijde witgepleisterd is, is vermoedelijk vanouds (circa 1690) centraal aan de oostgevel evenwijdig aan de Vechtstoep gesitueerd zoals dat bij de oudste buitenhuizen langs de Vecht (vergelijk ondermeer het naast gelegen huis Overholland) steeds het geval was. Aan weerszijden van de hierachter gelegen lange hal enkele rechthoekige vertrekken. Deze indeling van de hal met de vertrekken aan weerszijden dateert wellicht uit de oudste bouwfase van het huis. Loodrecht op de hal, onderbroken door haaks op de hal geprojecteerde dwarsgang, is de tuinkamer oftewel de grote zaal gelegen, die in het brede in circa 1815 gerealiseerde bouwgedeelte een centrale positie inneemt. In de grote zaal een empire schoorsteenmantel en lambrizeringen, en plafond-stucwerk in Lodewijk XVI-stijl. In deze tijd werd ook de Vecht(oost-)gevel van een strakke classicistische gevelindeling voorzien. Ingangspartij in de as van de gevel: deur met 6-ruitsindeling en een halfrond bovenlicht met twee diagonale roeden. De ingangspartij wordt geaccentueerd door een halfrond hardstenen bordes van twee treden, en door een halfrond zuilenportiek van vier wit geschilderde zuilen met entasis op ronde hardstenen sokkels, onder kroonlijst, waarboven een halfrond balkon met eenvoudige ijzeren empire-balustrade. De ingangspartij is bijna geheel identiek aan de eveneens aan de Vechtzijde gelegen ingangspartij van huis Nieuwerhoek (Loenen). Aan weerszijden van de ingangspartij twee dubbele openslaande 6-

5 ruitsvensters met bovenlicht met 2-ruitsindeling en van persiennes voorzien. Op eerste verdieping vier dubbele openslaande vensters, met 6-ruitsindeling en persiennes, ter weerszijden van een dubbele balkondeur met een 6- ruitsindeling en eveneens van persiennes voorzien. Loodrecht boven de ingangspartij een forse dakkapel met rond venster (een oculus) met 4-ruitsindeling en met snijwerk van guirlandes aan de onderzijde en voluutvormig snijwerk met pijlvormige bekroning aan de bovenzijde. Westgevel: een in de 19e eeuw gewijzigde gevelpartij toen de iets vooruitspringende middenrisaliet met drie vensterassen ontworpen werd. De vensters op de verdieping zijn nisvormig geplaatst en worden aan de bovenzijde halfrond gesloten en geaccentueerd met een stuc-omlijsting bekroond met kuif. Beganegronds drie dubbele tuindeuren, met ongedeeld bovenlicht. Ter linkerzijde twee 55- ruitsschuiframen met persiennes. Ter rechter zijde twee ongedeelde schuifvensters. In 1870 werd voor de risaliet een gietijzeren pergola met balkon voor een dubbele deur aangebracht. De pergola is samengesteld uit rechthoekige zuilen (aan de twee hoeken dubbele zuilen) met basement en korintische kapitelen aan de voorzijde en twee pilasters met identieke bekroning en basement tegen de gevel, waartussen drie door een gietijzeren profiel begrensde boogvormige velden en een enkel identiek veld aan de zijkanten. De pergola, voorzien van een hellend beglaasd dak, schraagt het rechthoekig balkon met houten bodem en gietijzeren balustrade met voluutvormig regelwerk en rechte pijlers aan de hoeken. Op de eerste verdieping centraal in middenrisaliet een dubbele ongedeelde balkondeur; aan de linkerzijde een schuifvenster met 2-ruitsindeling en aan de rechterzijde een 30- ruitsschuifvenster. De risaliet wordt bekroond door een uitspringende geprofileerde lijst. Links van de middenrisaliet op eerste verdieping twee schuifvensters met 30-ruitsindeling en rechts twee ongedeelde schuifvensters. Boven de door gekoppelde voluutvormige gootklossen gesteunde geprofileerde goot ter weerszijden van de middenrisaliet in de mezzanino vier smalle rechthoekige vensters met 5-ruitsindeling. Met uitzondering van de mezzanino-vensters zijn de vensters aan de westgevel van persiennes voorzien. Aan de noordzijde, waar in de wit geschilderde en gepleisterde gevel een blok-motief is getrokken, een 19e- en vroeg 20e-eeuwse rechthoekige en veelzijdige bakstenen aanbouw, waarin bijkeukens, met deuren en vensters met meer-ruitsindeling met luiken. Kastelen, landhuizen en parken Kasteel, buitenplaats

6 Monumentnummer*: Rijksstraatweg AC Bij LOENEN C 944 LOENEN C 703 LOENEN C 833 LOENEN C 945 LOENEN C 702 LOENEN C 793 LOENEN C 918 LOENEN C 241 HISTORISCHE TUIN- EN PARKAANLEG. Van de historische tuin- en parkaanleg van Sterreschans zijn nog verscheidene elementen uit het eind van de 17e eeuw en uit de 18e eeuw bewaard gebleven. De lichtgebogen Vechtoever vormt de oorspronkelijke oostgrens van Sterreschans. De ten noorden van het huis gelegen rechthoekige moestuin is sinds de stichting van de buitenplaats (ca. 1688) op de oudste kaarten van de streek reeds te zien; in de loop van de 20e eeuw is de noordelijke helft aan Rupelmonde gekomen en wordt de deling door een houten schutting gemarkeerd. De zuidelijke wetering en het rechte kanaal in het verlengde hiervan aan de over(west-)zijde van de Rijksstraatweg is vanouds de zuidgrens van Sterreschans en het huidige overpark. De scheiding tussen beide parkgedeelten wordt vanouds door de Rijksstraatweg gevormd. Op de Topografische en Militaire kaart uit 1850 is te zien, dat vanuit het huis een vrij uitzicht bestond op het aan de overzijde van de Vecht gelegen polderlandschap, een situatie, die tot op heden in grote trekken behouden is; wellicht duidt dit vrije uitzicht op het bestaan van een servituut. Vermoedelijk werd kort na 1815, in welk jaar de vermogende en erudiete Amsterdamse lakenkoopman Adriaan Paets van Troostwijk Sterreschans verwierf en het huis van een classicistische

7 voor- en achtergevel (tuingevel, later in de 19e eeuw gewijzigd) voorzag, een parkaanleg in landschapsstijl aangelegd, die het terrein rond het huis en van het overpark in beslag nam. Deze aanleg, met een gedeelte van zijn stoffering van zomereik, beuk, paardekastanje, acacia, linde, es en okkernoot, is grotendeels bewaard gebleven en bestaat ondermeer uit een ruime ovaalvormige oprit aan de westzijde van het huis met aan weerszijden een patroon van slingerpaden en aan de noordzijde een door taluds omgeven slingervijver. In ca werd het gezicht op het huis aan de oprit ter hoogte van de loodrecht op de westgevel geprojecteerde ingang aan de Rijksstraatweg met taxus dichtgezet om de privacy van de bewoners van Sterreschans te verhogen. De aanleg van het overpark maakt in compositorisch opzicht een geheel uit met het parkgedeelte rond het huis. Weliswaar worden beide parken door de Rijksstraatweg van elkaar gescheiden, de wandelpaden gaan echter in elkaar over en vormen compositorisch en qua aanleg een totaliteit. In iconologisch opzicht heeft het overpark nog een andere betekenis die het eerstgenoemde parkgedeelte mist. Centraal in deze aanleg is de hallehuisvormige boerderij uit de tweede helft van de 18e eeuw gelegen. Aan de noordzijde ligt een weiland, dat aan de noordoost- en oostzijde door een bosstrook met slingerpaden wordt begrensd. Ten zuiden van de boerderij een beboste aanleg in landschapsstijl met als hoofdmotief een grillig verlopende vijverpartij met haar slingerende oeververloop en een eiland, omringd door taluds en slingerpaden. Als zodanig vormt het overpark een 'ferme ornie', waarbij de boerderij met haar aangrenzende weide, padenstructuur, bos- en waterpartij een bewuste verwezenlijking is van toenmalige romantische en esthetische opvattingen over de schilderachtige kwaliteit van het boerenbedrijf in een ideale 'natuurlijke' entourage en over het boerenbedrijf als een moreel verheffende en dicht bij de 'natuur' staande bedrijfstak. In 1942 werd een strook aan de westzijde van het overpark aan de aanleg en verbreding van respectievelijk het Merwedekanaal en het Amsterdam-Rijnkanaal opgeofferd. Een gedeelte van de vijverpartij en een bosstrook met slingerpad zijn toen verloren gegaan. Aan de NO-zijde ligt de zogeheten overplaats van Rupelmonde, die in het kader van een vrijwillige ruilverkaveling in 1942 aan Sterreschans werd toegevoegd. De indeling van dit gedeelte is als volgt. Ten noordoosten van een slingerlaan met houtwal uit omstreeks 1820 de zogenoemde Hobbelaan, aan beide zijde door een sloot begeleid. De Hobbelaan begint aan de straatweg en liep vroeger als kerkepad door naar Ter Aa. In de sloot ten noorden van dit kerkepad een gemetselde overlaat. Aangrenzend een 'bosje van vermaak' en de vroegere moestuin. Sinds 1942 is dit gedeelte met een dwarslaan doorsneden die via een brug uitkomt op een weide. De brug ligt over een langgerekte en tamelijk brede vijver (ca 1850). Aan de noordoostzijde wordt het terrein afgesloten met een rechte laan uit 1760, beplant met lindes, oorspronkelijk met beuk en later paardenkastanjes en een sloot. Er zijn geen tot op heden concrete bewijzen gevonden, die een toeschrijving van deaanleg in landschapsstijl van Sterreschans aan een bepaalde tuinarchitect rechtvaardigen. Omstreeks 1920 werd de oprit naar het koetshuis annex tuinmanswoning en stenen schuur, waarvan een vertakking naar het hoofdgebouw leidt, in zuidelijke richting tot haar huidige rechte verloop verlegd, waarbij ook de west- en zuidgrens van de moestuin werd rechtgetrokken. Oorspronkelijk begon deze oprit aan de Rijksstraatweg ter hoogte van de huidige houten schutting, die de moestuin in tweeën deelt; deze oprit, die aan de west- en zuidgrens van de moestuin grensde, had een gebogen verloop en maakte deel uit van de aanleg in landschapsstijl. Kastelen, landhuizen en parken Tuin, park en plantsoen Historische aanleg

8 Monumentnummer*: Rijksstraatweg AC Rijksstraatweg AC LOENEN C 944 KOETSHUIS ANNEX TUINMANSWONING EN STENEN SCHUUR op rechthoekig grondplan, onder met grijze pannen gedekt zadeldak, waarvan het westelijke gedeelte (Koetshuis) aan de bovenzijde is afgeplat, met aan de noordzijde haaks op de scheiding tussen het koetshuis en de tuinmanswoning een rechthoekige aanbouw onder zadeldak, dat eveneens met grijze pannen is gedekt. Koetshuis (ca. 1800): aan de zijkanten van de smalle oostgevel op beganegrond-niveau van het in rode baksteen opgetrokken koetshuis, dat aan de westzijde van het complex is gelegen, een schuifvenster met 20-ruitsindeling, met luiken. Op eerste verdieping-niveau aan de zijkanten van de oostgevel een rondboogvenster met twee houten luiken met bovenlicht met twee haaks geplaatste diagonale roeden en een centraal gelegen verticale roede. In de topgevel een rondboogvenster met afmetingen en roedenverdeling identiek aan de genoemde bovenlichten van de rondboogvensters. Zuidgevel: links een dubbele houten paneeldeur met in beide deuren aan bovenzijde een venster in de vorm van een afgeplatte ovaal met scherpe hoeken; rechts een houten deur met bovenlicht met acht-ruitsindeling en links hiervan een 8-ruits schuifvenster met luiken. Noordgevel: aan rechterzijde, loodrecht tegenover de dubbele deur aan de zuidgevel een identieke dubbele deur. Tuinmanswoning (18e- wellicht 17e-eeuws): de zuid- en oostgevel van de tuinmanswoning, die met haar westgevel tegen het koetshuis is gebouwd, is wit gepleisterd. Zuidgevel: Links een dubbele glazen deur van recente datum met rechts hiervan twee vensters met 6-ruitsindeling; rechts twee iets hoger gelegen vensters met 6-ruitsindeling met luiken. Achter dit deel van de gevel een opkamer. Oostgevel: beganegrond-niveau een centraal in de gevel gelegen 6-ruitsschuifvenster met op eerste verdieping-niveau een venster met 4-ruitsindeling. Noordgevel: een kleine aanbouw op rechthoekig grondplan opgetrokken in rode baksteen onder een met grijze pannen gedekt lessenaarsdak met aan de noordzijde een venster met 4-ruitsindeling. Stenen schuur (18e- wellicht 17e-eeuws):

9 haaks op de noordzijde van het koetshuis en de tuinmanswoning, opgetrokken in rode baksteen met centraal in de smalle noordgevel een houten deur met bovenlicht met 12-ruitsindeling met direct hier op aansluitend een houten luik. Links van deze deur met bovenlicht en luik een breed venster met 12-ruitsindeling. Woningen en woningbouwcomplexen Dienstwoning(K)

10 Monumentnummer*: Rijksstraatweg AC Bij LOENEN C 945 VECHTSTOEP MET SIERVAZEN OP SOKKELS uit de 18e eeuw, bestaande uit een voluutvormig uitzwenkende bakstenen keermuur met centraal gelegen rechte aanleg-zijde, aan de Vecht evenwijdig aan de ingangspartij van het huis gesitueerd. Aan de noord en zuid gelegen (uit-)einden een bakstenen sokkel met hardstenen Lodewijk XV console waarop een effen marmeren kelkvormige vaas in late Marot-stijl, uit ca Aan de Vechtzijde wordt de stoep door een 19e-eeuws smeedijzeren balustrade van stijlen en regels begrensd, waarvan het verloop de uitzwenkende belijning van de stoep volgt. Aan de hoeken van de balustrade een iets verzwaarde stijl met knopvormige bekroning. Centraal in de balustrade een dubbel draaihek met links bovenaan in verguld ijzer de letters STERRE en rechts SCHANS. Kastelen, landhuizen en parken Tuin, park en plantsoen

11 Monumentnummer*: Rijksstraatweg AC Bij LOENEN C 945 HOUTEN TUINHUIS, aan de Vecht gelegen, op achtzijdige grondslag, met vlak dak met overstek, dat geschraagd wordt door gootklossen, die paarsgewijs op de hoeken aan de bovenkant van elke zijde aanzetten. Het in de jaren '80 van deze eeuw gerestaureerde en enigszins in Jugendstil opgetrokken tuinhuis, dat uit ca dateert en in ca van Houdringe (De Bilt) naar Sterreschans is verplaatst, is omgaand van een daklijst van verticale delen met muizetandvormige begrenzing aan de onderzijde voorzien. De naar het oosten (Vecht) gerichte ingangspartij, die een gehele zijde in beslag neemt, bestaat uit een rechthoekig kozijn, waarin vroeger een dubbele draaideur met aan weerszijden twee ruitloze vensters met diagonale roedenverdeling en aan de bovenzijde vier ruitloze bovenlichten met op de hoeken driepasboogvormige omlijsting. Aan weerszijden van de ingangspartij een over de gehele breedte van de zijden gelegen venster met smaller centraal aan deze zijden gesitueerd bovenlicht, waarin een Jugendstilpatroon van verticale, horizontale en gebogen roedenverdeling. Aan weerszijden van deze zijden een over de gehele breedte van een zijde gelegen venster met een Jugendstil-patroon van verticale en horizontale roedenverdeling. Aan de bovenzijde van het venster een gevelbekleding van diagonaal tegen elkaar geplaatste houten delen. De drie achterzijden van het tuinhuis zijn met houten delen in verticaal verband afgetimmerd. Interieur: aan de achter(west- )wand loodrecht tegenover de ingangspartij een ingebouwde kast met twee rijk bewerkte kastdeuren met Jugendstilpatroon van verticale, horizontale, diagonale en gebogen delen. Kastelen, landhuizen en parken Tuin, park en plantsoen

12 Monumentnummer*: Rijksstraatweg AC Bij LOENEN C 945 TOEGANGSHEK AAN OPRIT VAN HET HUIS. Eenvoudig smeedijzeren dubbel draaihek van rechte regels en haakse stijlen met pijlpuntvormige bekroning, met twee identieke zijstukken, uit ca Het hek, dat evenwijdig aan de westgevel van het huis aan de oostzijde van de Rijksstraatweg is gelegen, is aan weerszijden van een haaks op het hek gesitueerde rechthoekig geschoren beukenhaag voorzien. Kastelen, landhuizen en parken Tuin, park en plantsoen

13 Monumentnummer*: Rijksstraatweg AC Bij LOENEN C 944 TOEGANGSHEK MET HEKPIJLERS AAN OPRIT VAN HET KOETSHUIS C.A.. Eenvoudig smeedijzeren dubbel draaihek uit ca van rechte regels en haakse stijlen met pijlpuntvormige bekroning. Aan weerszijden geflankeerd wordt het door bakstenen samengestelde pijlers met hardstenen geprofileerd basement en bekroond met een hardstenen pompoenvormige bekroning op hardstenen dekplaat. Aan de voor(west-)zijde pijlers een hardstenen plakette met het opschrift STERRE (links) en SCHANS (rechts). Het hek is aan de oostzijde van de Rijksstraatweg gelegen, loodrecht op het koetshuis c.a.. Kastelen, landhuizen en parken Tuin, park en plantsoen

14 Monumentnummer*: Rijksstraatweg AC Bij LOENEN C 944 DUBBEL DRAAIHEK BIJ KOETSHUIS C.A.. Dubbel smeedijzeren draaihek uit de 19e eeuw van rechte regels en haakse stijlen met pijlpuntvormige bekroning. De stijl-lengte is zodanig gevarieerd, dat bij elk hek een voluutvormige afsluiting aan de bovenzijde werd verkregen. Aan weerszijden twee gecanneleerde pijlers met ananasbekroning. Het hek sluit aan bij de westzijde van het koetshuis en ligt in het verlengde van zijn zuidgevel. Aansluitend aan de westzijde van het hek een deels vergaan 19e-eeuws hekwerk, dat de moestuin aan de zuidzijde begrensd(e). Kastelen, landhuizen en parken Tuin, park en plantsoen

15 Monumentnummer*: Rijksstraatweg AC Bij LOENEN C 833 TOEGANGSHEK OVERPARK TEGENOVER TOEGANGSHEK OPRIT HUIS. Eenvoudig smeedijzeren dubbel draaihek van rechte regels en haakse stijlen met pijlpuntvormige bekroning met twee identieke zijstukken, uit ca Het hek, dat toegang tot het overpark verschaft, is aan de westzijde van de Rijksstraatweg tegenover het toegangshek aan de oprit voor het huis gesitueerd. Kastelen, landhuizen en parken Tuin, park en plantsoen

16 Monumentnummer*: Rijksstraatweg AC Bij LOENEN C 833 TOEGANGSHEK OVERPARK TEGENOVER TOEGANGSHEK OPRIT KOETSHUIS C.A.. Eenvoudig smeedijzeren dubbel draaihek uit ca van rechte regels en haakse stijlen met pijlpuntvormige bekroning, met twee driehoekige zijstukken met aan de schuine bovenzijde een drietand-vormige bekroning van de stijlen. Het hek, dat toegang tot het overpark verschaft, is aan de westzijde van de Rijksstraatweg gelegen, schuin tegenover het toegangshek van de oprit naar het koetshuis c.a.. Kastelen, landhuizen en parken Tuin, park en plantsoen

17 Monumentnummer*: Rijksstraatweg AA LOENEN C 918 BOERDERIJ IN OVERPARK. Onderkelderde hallehuisvormige boerderij op rechthoekig grondplan in rode baksteen (staand-verband metselwerk), uit de tweede helft van de 18e eeuw. De boerderij is overkapt met een rieten zadeldak met rode nokpannen, met versnijding ter hoogte van de overgang van het woonhuis (oostzijde) naar de stal (westzijde), vanaf welk punt de dakschilden lager zijn doorgetrokken. Aan de voor(oost-)zijde wordt de boerderij afgesloten door een tuitgevel. Woonhuis-gedeelte: aan de noordoosthoek de onderkelderde opkamer met een dubbel openslaand venster met zestien-ruitsindeling met luiken aan de noordzijde en twee identieke vensters met luiken aan de voorzijde. Aan de noordgevel onder de opkamer twee keldervensters met diefijzers en luiken en aan de voorzijde een dubbel keldervenster met diefijzers en luiken, eveneens onder de opkamer. Links aan de voorgevel beganegronds een kruiskozijn met vensters met 6-ruitsindeling en in de bovenvakken vensters met 4- ruitsindeling. Op eerste verdieping een dubbel openslaand 16-ruitsvenster met luiken en 5-ruits bovenlicht. Zuidzijde: drie zes-ruitsschuifvensters met luiken. De ingang is aan de noordzijde gesitueerd tussen de stal en opkamer en bestaat uit een deur met 2-ruits bovenlicht. Stal-gedeelte: aan noord- en zuidzijde drie vensters met 6- ruitsindeling. Sinds kort na 1815, toen er op Sterreschans een aanleg in landschapsstijl werd gerealiseerd, vormt de boerderij de kern van een 'ferme ornie'. Boerderijen, molens en bedrijven Boerderij (M)

18 Monumentnummer*: Rijksstraatweg AA Bij LOENEN C 918 TOEGANGSHEK NAAR BOERDERIJ IN OVERPARK. Eenvoudig smeedijzeren hek met twee vleugels, XIXB op gebogen gemetselde bakstenen landhoofden. Het hekwerk bestaat uit horizontale en verticale regels met pijlpunten als bekroning. De vleugels worden afgesloten door rechte zijstukken met horizontale en diagonale stijlen, afgedekt door een geprofileerde plaat. Tegen de zijstukken gebogen beëindigingen, eindigend in een krul. Het hek wordt gesteund door vier gebogen stangen. Waardering TOEGANGSHEK NAAR BOERDERIJ van belang - wegens de ouderdom - wegens het type - wegens de functie en de samenhang met de overige onderdelen van de buitenplaats Kastelen, landhuizen en parken Tuin, park en plantsoen