Marcus 7: 24-30, 12 augustus 2018, ochtenddienst Heusden. Gemeente van Christus,

Transcriptie

1 1 Marcus 7: 24-30, 12 augustus 2018, ochtenddienst Heusden. Gemeente van Christus, We luisterden vandaag naar een van de mooiste bijbelteksten over de kracht van het volhardende geloof en van het volhardende gebed: het verhaal van de Syro-Fenicische vrouw en haar zieke dochter. Dat Syro (Syrisch) is om de kuststreek Fenicië ten noorden van Israël te onderscheiden van een Afrikaanse kuststreek (in het huidige Algerije) die ook Fenicië werd genoemd. (Vergelijk: er is een Wijk bij Duurstede en er is een Wijk bij Heusden.) Die Syro-Fenicische vrouw heeft een ernstig zieke dochter. Een ziek kind doet iets met een moeder/vader, maakt onvermoede krachten los. De ziekte van haar dochter maakt haar enorm kwetsbaar en tegelijk maakt die ziekte haar enorm sterk. Jezus had net een paar dagen rust genomen, maar toch gaat ze naar hem toe en gaat tegen hem aan bidden. Een bezorgde ouder is niet makkelijk te stoppen, en een bezorgde moeder helemaal niet. Jezus heeft juist even afstand genomen. Hij is naar het buitenland gegaan, naar de omgeving van Tyrus (=huidige Libanon). Hij heeft ergens een huis betrokken en, zo lezen we, hij wilde niet dat iemand te weten zou komen dat hij daar was. Ook Jezus had soms vakantie nodig. Maar, zo lezen we:... het lukte hem niet om opgemerkt te blijven... Maar zijn naam en zijn reputatie en de verhalen die over Jezus de ronde doen zijn zo sterk, dat hij niet verborgen kan blijven. (Tot op de dag van vandaag: daar mogen wij op vertrouwen, ook als wij wel eens denken: doen we het als kerk wel goed of genoeg! Het evangelie is zo sterk dat het gewoon niet verborgen kan blijven!) De moeder die Jezus opzoekt is geen jodin. Letterlijk staat er: ze is een Griekse. Dat wil zeggen: iemand die deel uitmaakt van de Griekse cultuur en godsdienst, en waarschijn sprak ze ook Grieks (Grieks was het et Engels, de ereldtaal van die dagen). Voor Joden stond Grieks gelijk aan: heidendom. Maar deze Syro-Fenicische, heidense vrouw... die over hem gehoord had, ging naar Jezus toe, en viel voor zijn voeten neer. Want ze had een dochter die door een onreine geest bezeten was. In bijbelse tijden was men gewend om een lichamelijke of geestelijke ziektes te wijten aan een boze geest. Het zou kunnen dat dat meisje aan epilepsie leed. Of aan een psychose, of aan een depressie, of aan de een of

2 2 andere persoonlijkheidsstooornis. Soms kunnen wij trouwens nog steeds het gevoel hebben dat het lijkt of ene boze geest in iemand is gevaren! De moeder van het meisje heeft waarschijnlijk alles al geprobeerd, alle dokters bezocht, alle adviezen opgevolgd. En tenslotte hoort ze dat die bijzondere rabbi uit Israel, Jezus van Nazareth, in de buurt is en ze gaat naar hem toe. Een grote stap. Ze weet waarschijnlijk wel dat ze voor die Jezus als driedubbel onrein geldt: ze is een heidense, (ik typte eerst per ongeluk: ze is een heusdense... het scheelt maar twee letters), ze is een vrouw, en ze verzorgt een dochter die bezeten is door een onreine geest, en die daarmee volgens de joodse wet iedereen die in haar directe omgeving verkeerde ook onrein maakt. Toch gaat ze naar Jezus. Deze moeder doet alles voor haar dochter. Ze smeekt Jezus om bij haar dochter de demon uit te drijven. Een intens gebed. En dan lezen we hoe Jezus haar kordaat, bruut afweert. Haar gebed wordt niet vehoord... Wat ons verwondert van onze Goede Herder... Is hij zo moe? Zo toe aan een paar dagen vakantie? Is hij bang voor een slechte publiciteit, als bekend wordt dat hij omgaat met een heidense vrouw? Wil hij zichzelf voorlopig nog niet bekend maken als de Messias? Of meent hij gewoon wat hij haar zegt: Eerst moeten de kinderen (= van Israël) genoeg te eten krijgen; het is niet goed om de kinderen (= van Israël) hun brood af te pakken en het aan de honden te voeren. Eigen kinderen eerst. Familie gaat voor. Dat begrijpen wij wel, zo denken wij, maar dat Jezus ook zo denkt... Voor de duidelijkheid: Jezus zegt niet botweg. Nee. Hij zegt niet: Voor kinderen van heidenen kan ik niets doen. Hij zegt: Eerst zijn de kinderen van Israël aan de beurt. Israel gaat voor. Hierin denkt Jezus in de lijn van het Oude Testament. Als eerstgeborene, als eersteling der volken, gaat Israël voor en voorop. Niet omdat God Israel zo graag wil verwennen, maar omdat het de roeping van Israel is om voor de andere volken een messiaanse weg te banen. De kerk heeft eeuwen gedacht dat zij na Christus in de plaats van Israel is gekomen, maar van links tot rechts is de kerk inmiddels tot het inzicht gekomen dat dat bijbels gezien nooit zo kan zijn. Israël is en blijft het uitverkoren volk, God vooruitgeschoven post in deze wereld... Bijbels-theologisch gezien mag de reactie van Jezus dan kloppen en prima orthodox en rechtzinnig zijn - ondertussen laat hij die ene, arme, wanhopige moeder met lege handen staan. (Dat is de zwakke plek van iedere

3 3 orthodoxie: dat het zoekende, kwetsbare mensen met lege handen laat staan.) En nog iets: moest Jezus die vrouw en haar dochter nu echt met honden vergelijken? Dat is toch niet aardig? Op de 13 e eeuwse tekening die is afgebeeld ziet u een hondje afgebeeld. Wij hebben tegenwoordig de neiging om onze honden als onze beste vrienden te beschouwen. Ik weet niet of u afgelopen week op de televisie beelden hebben gezien van de grote hondenshow in de Amsterdamse RAI... Je mond valt open van verbazing! Die arme honden worden me toch gewassen en getrimd en gekamd en gepoetst en aangekleed. Of die honden daar zo blij mee zijn, is natuurlijk een ander verhaal... In bijbelse tijden golden honden in de regel als onreine beesten, omdat de meeste honden zwerfhonden waren die in contact kwamen met onreine dieren, en kadavers aten, enz. Van een beroemde rabbijn uit de tijd van Jezus is de uitspraak: Wie een afgodendienaar aan tafel nodigt, lijkt op iemand die een hond te eten vraagt. En de keren dat het woord hond voorkomt in het NT heeft dat word telkens een tamelijk negatieve klank. Maar laten we nog eens heel goed lezen wat Jezus tegen die wanhopig biddende moeder zegt. Jezus heeft het namelijk niet over honden maar over hondjes....het is niet goed om de kinderen (= van Israël) hun brood af te pakken en het aan de hondjes te voeren. Jezus gebruikt een verkleinwoord voor honden. De oude Statenvertaling had dat ook: die heeft het over hondekens. In de nieuwe vertaling is dat verkleinwoordje weggevallen. In ene commentaar las ik dat het verkleinwoord hondjes erop wijst dat daarmee een beetje vertederend huisdieren zijn bedoeld; geen onreine straathonden, maar huisdieren die tot onder de eettafel worden toegelaten. Je zou hondjes kunnen vertalen met: puppies. Blijkbaar hield men in Israel dus ook al honden als huisdieren. Wat doen die hondjes? Die eten de kruimels op die van de tafel vallen. Wat doen kinderen die geen zin hebben in hun eten? Die voeren hun eten stiekem aan hun hondje... Jezus heeft het dus over hondjes, huisdieren... Een compliment is het nog steeds niet, maar het gaat wel om schepsels die bij de familie horen! Met andere woorden: als we goed lezen, merken we dat voor Jezus de scheidslijn tussen joden en heidenen al geen hoge, ondoordringbare muur meer is. We lezen ook hoe de bezorgde moeder het woordgebruik van Jezus overneemt. Ze heeft dus goed geluisterd! En slim is ze ook, want ze vangt

4 4 Jezus als het ware met zijn eigen woorden ze had een scherpe journaliste of advocate kunnen worden. Heer, de hondjes onder de tafel eten toch de kruimels die de kinderen laten vallen? Hoort u hoe die moeder tegelijk heel nederig én heel vasthoudend is? Ze toont zich niet beledigd. Ze eist niet op hoge toon respect! Ze wordt niet boos. Ze keert Jezus niet de rug toe. Ze wordt geen antisemiet... Ze erkent de 1 e positie van Israel: dat zijn de kinderen die aan tafel zitten. Maar tegelijkertijd eist ze ook haar rechtmatige positie op in het huis en in het heil van Israel, ook al is die dan niet 100% gelijk aan die van de kinderen van Israël. Hoort u hoe die moeder tegelijk heel nederig en heel vasthoudend? Heer, de hondjes onder de tafel eten toch de kruimels die de kinderen laten vallen? Jezus zei tegen haar: Dat hebt u goed gezegd. Ga naar huis, de demon heeft uw dochter al verlaten. Heel bijzonder! De vrouw lukt wat de farizeeën nooit zal lukken: Ze gaat de confrontatie met Jezus aan en verlaat de discussie als winnares. We kunnen het ook anders zeggen: haar geloof is zo volhardend, dat ze Jezus als het ware om-bidt. En door haar volhardende geloof en gebed zien we Jezus veranderen van moe en afwijzend naar barmhartig en behulpzaam. En dat Jezus zich liet ompraten of ombidden, dat kun je klein noemen. Je kunt het ook als groot zien. Dat Jezus, rabbi Jezus, de Here Jezus, de Messias Jezus... zich niet te groot acht, om zich door die buitenlandse vrouw te laten ombidden. Is het niet zo dat Israels God hier, door in zijn Zoon zo klein te worden, zijn ware grootheid en liefde toont? In het geheel van het Marcusevangelie zorgt deze bezorgde buitenlandse moeder voor een keerpunt. In het vervolg van het Marcusevangelie zullen we zien dat Jezus zich vanaf nu meer en meer ook zal richten tot de zogenaamde heidenen. In het vervolg in Marcus 7 wordt ons verteld we over de genezing van een doofstome man in het gebied van Dekapolis, dat is de grensstreek ten

5 5 noorden van het Meer van Tiberias, waar joden en heidenen door elkaar woonden. En in Marcus 8 lezen we dan dat Jezus opnieuw, voor de tweede maal een hongerige menigte voedt, en ook dat speelt zich af ten noorden van het Meer van Galilea, half in het buitenland. Tijdens die tweede spijziging worden ook de heidenen overvloedig met brood en vis gevoed. Zeven manden broodkruimels zullen overschieten. Zeven is getal van volheid, getal van de schepping. Zelfs de straathonden hoefden die dag geen honger te leiden. We luisterden vandaag naar een van de mooiste bijbelteksten over de kracht van het volhardende geloof en van het volhardende gebed. Die heidense vrouw (scheelt maar twee letters met heusdense!) was zo taai als Jacob die de hele nacht in de rivier de Jabbok met God vocht en God niet liet gaan tot hij hem, zegende. Zo liet ook de heidense vrouw Jezus niet los tot hij haar en haar dochter zegende met de bevrijding van die onreine geest. Door haar gebed maakte Jezus niet alleen haar dochter beter, Door haar gebed richtte ze Jezus ook op de volkerenwereld. We lezen niet eens dat ze haar handen vouwde of haar ogen sloot - we kunnen op zoveel verschillende manieren bidden; net zoals God op zoveel verschillende manieren onze gebeden kan verhoren! Maar zelden liet iemand zo mooi en duidelijk zien hoe krachtig het gebed kan zijn. Amen.