Geneeskunde en filatelie

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Geneeskunde en filatelie"

Ida de Ruiter
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Geneeskunde en filatelie Michel Deruyttere, Brugge Op het Herfstsymposium 2007 van Montanus vzw, het Collegium medico-historicum Brugense werden het leven en werk van Andreas Vesalius toegelicht door Maurits Biesbrouck en zijn iconografie op brandglazen door Omer Steeno. De figuur van Ignaz Semmelweis werd toegelicht door zijn landgenoot Krisztian Nagy. De powerpoint en de tekst van deze lezingen zijn terug te vinden op de website van Montanus vzw, en in de Tijdingen Montanus 2009 Deze beide figuren zijn ook de filatelie niet ontgaan. Sinds dit Herfstsymposium 2007 zijn nog twee nieuwe postzegels over Vesalius verschenen;daarom werd onderstaande tekst en ppt aangevuld en aangepast. Vesalius in de filatelie Wereldwijd zijn er negen postzegels verschenen, gewijd aan Andreas Vesalius ( ). De eerste Vesaliuszegel verscheen in zijn geboorteland België in 1942 in het kader van de anti-tbc campagne.in deze reeks van acht Belgische geleerden uit de XVIe eeuw, hebben Rembert Dodoens, plant- en kruidenspecialist en Jan Van Helmont, biochemicus eveneens bij gedragen tot de geneeskunst in hun tijd. In 1958, het Wereldexpojaar in Brussel, verschijnt in Tunesie een zegel met Vesalius en Abderrhaman Ibn Kaldoun, een lokale jurist en politicus uit de XIVe eeuw; tussenin prijkt een gifbeker met twee slangen, een geneeskundig symbool. België geeft in 1964, naar aanleiding van de 400 ste verjaardag van zijn dood, een zegel met de bekende afbeelding van de 28jarige Vesalius, geschilderd door Jan van Calcar, eveneens een landgenoot en leerling van Titiaan. Deze afbeelding werd gepubliceerd in Vesalius meesterwerk De humani corporis fabrica verschenen in 1543, in Basel, bij uitgever Oporinus. Transkei honoreert in 1985, 4 artsen. Marcello Malpighi, microscopist, François Magendie, Frans voedingsspecialist, William Hallstedt, chirurg bekend door de gelijknamige borstamputatietechniek en Andreas Vesalius. Hongarije publiceert in 1989 een reeks Pioniers van de geneeskunde, waaronder de romein Claudius Galenus, Paracelsus, Rudolf Virchow, Ivan Pavlov en Andreas Vesalius. In 1993 verschijnt in België, naar aanleiding van de 450 ste verjaardag van Vesalius de humani corporis fabrica, een zegel met een detail uit de kaft van dit boek. In 2006 verschijnt de laatste Vesaliuszegel in Djibouti, waar hij verschijnt in het gezelschap van drie andere renaissance geleerden, Leonardo de Vinci, Copernicus en Galileï. Tenslotte toont de powerpoint nog enkele speciale afstempelingen naar aanleiding van het Congres voor gastro-enterologie te Brussel in 1964 en een postzegeltentoonstelling Médecine et philatelie,gehouden in Vielsalm in 1972 en verschillende eerste dagafstempelingen. Sinds dit symposium over Vesalius in november 2007, verscheen in 2007 een Letse postzegel met de tweede skeletfiguur van Vesalius Fabrica (editie 1555). Letland gaf deze zegel uit ter gelegenheid van de 50 ste verjaardag van het Museum Historiae Medecinae Pauli Stradini nominatum in Riga. Paul Stradins ( ) was een chirurg, afgestudeerd in Riga.Meer informatie over deze zegel is te vinden in het uitstekend artikel van prof em Omer Steeno(ref hieronder)

2 Op 23 april 2012 geeft de Marhall Islands Postal Service een postzegelvelletje uit met twintig Great Scientists of the World uit. Tussen deze wereldvermaarde wetenschappers prijkt Andreas Vesalius.Ik wordt hiervan verwittigd door collega gastro-enteroloog en vermaard filatelist Guy Coutant. Deze recente zegels wijzen erop dat Vesalius wereldbekend is en nog niet vergeten! Wilt u nog meer weten over Vesalius in de filatelie? Omer Steeno Andreas Vesalius op postzegel in Luc Misotten (red), Omtrent Andreas Vesalius, Antwerpen-Appeldoorn, Garant,2007,pp Omer Steeno De tweede skeletfiguur van Vesalius Fabrica (editie 1555) op een Letse postzegel in A.Vesalius, 23 ste jg,nr 4 januari 2012 Michel Deruyttere, Tijdingen Montanus 2007 Ignaz Semmelweis in de filatelie 10 zegels honoreren Ignaz Semmelweis ( ) werelwijd; 5 hiervan verschenen in zijn geboorteland Hongarije, één in Oostenrijk waar hij gestudeerd en gewerkt heeft, twee in Duitsland en één in Transkei en Grenada. Meestal wordt een vrij realistisch portret van de verloskundige weergegeven, al of niet met bakkebaarden; zoniet wordt een allusie gemaakt over zijn baanbrekend advies om handen te wassen vooraleer een bevalling of ingreep te doen; Tussen lanceert Hongarije een reeks Hongaarse VIP s, waaronder Semmelweis. Zijn geboorteland geeft nog eens een zegel uit in 1954 waar naast zijn portret een bevallingsscène wordt afgebeeld. In die zelfde reeks verschijnt ook baron Frygies Koranyi, een Hongaars TBC specialist. Duitsland verspreidt in 1956 een reeks Hilfer der Menscheit waar een hommage aan zijn verdienstelijk werk wordt besteed; de houding van de kraambedpatiente en de koortsgrafiek illustreren dat Ignaz Semmelweis moet ingrijpen; de andere zegels van deze reeks brengen een ode aan vroedvrouw, moeder en kind. In 1960 verschijnt zijn portret met strikje, terug in Hongarije en in 1965 geeft Oostenrijk, evenals Hongarije een herdenkingszegel uit naar aanleiding van de 100 ste verjaardag van zijn dood. In 1968 geeft Duitsland een reeks Personaliteiten uit, waar naast Semmelweis ook Karel Landsteiner, de ontdekker van de bloedgroepen en Max von Pettenhofer, een hygiënist figureren. Grenada, merkt de 25 ste verjaardag van de Wereldgezondheidsorganistie (WHO) met een reeks medische figuren, waaronder Semmelweis, de pokkenspecialist Edward Jenner en psychiater Sigmund Freud. In 1987 heeft Hongarije opnieuw een mooie reeks grafische zegels uit met Pioniers van de geneeskunde, waaronder Hippocrates, grondlegger van de westerse geneeskunde, Avicenna zijn homoloog van de Arabische geneeskunde, Ambroise Paré, Frans chirurg, William Harvey, ontdekker van de bloedsomloop en tenslotte Semmelweis, waar een gelukkige moeder en baby,in de tekening worden verwerkt. Transkei sluit de reeks af in 1992 met een tafereel waar Semmelweis en zijn assistent, hun handen wassen wat een kritische houding van de verpleegster uitlokt, die dit ritueel voordien niet gewoon waren, doch waardoor moeder- en kindersterfte drastisch gaat dalen.. Abstract: In this article about Medical philately we mention nine stamps concerning the world famous Belgian anatomist, Andreas Vesalius and ten stamps concerning the Hungarian obstretician Ignaz Semmelweis..

3 Geneeskunde en filatelie Michel Deruyttere

5 Internationaal congres voor Maag-darmziekten, Brussel, 1964

6 Filatelie Wereldwijd: 9 zegels België 3 Djibouti 1 Hongarije 1 Letland 1 Marshall Islands Tunesië 1 Transkei 1

7 België, 1942, anti-tbc reeks

8 Simon Stevin Jan Van Helmont Rembert Dodoens

9 Tunesië, 1958

10 Expo 58 Vrolijk België

11 België, 1964

12 First day cover

14 Tintoretto Andreas Vesalius

15 Transkei, 1985

16 Hongarije, 1989

17 België, publicatie De Humani Corporis fabrica

18 Andres Vesalius Eerste dag afstempeling Brussel - Bruxelles Leuven Gerpinnes

20 Vesalius

Vergelijkbare documenten

Nieuwsbrief Zomer 2014

zetel vzw: Spaanse Loskaai 1,8000 Brugge secretariaat: michel.deruyttere@skynet.be website: www.montanusbrugge.be Nieuwsbrief Zomer 2014 Beste Montanusvriend en -vriendin en Sympathisanten, Zomer- en Vakantietijd!!