4 gemeenten over hun (re)start to Buurtsport

Transcriptie

1 20 // VLAAMS TIJDSCHRIFT VOOR SPORTBEHEER / 2016 / N gemeenten over hun (re)start to Buurtsport Tom Van Aken tomvanaken@gmail.com Van Hasselt tot Denderleeuw, Vlaanderen doet aan Buurtsport. Maar omdat geen twee steden of gemeenten in Vlaanderen gelijk zijn, serveren we je vier praktijkvoorbeelden over de (her)start van Buurtsport. HEIST-OP-DEN-BERG // De kracht van samenwerking In Heist-Op-Den-Berg organiseerden ze vroeger projecten rond Buurt in beweging. In de zomervakantie ging een jobstudent twee maanden lang op donderdagnamiddagen in bepaalde wijken sporten. Maar omdat we niet het gevoel hadden dat we met die lessenreeksen de juiste doelgroep bereikten, zijn we daar vorig jaar mee gestopt, analyseren sportpromotor Katrien Thielemans en administratief medewerker Kim Buts. Er kwamen wel mensen op af die onze werking al kenden en deelnamen aan andere initiatieven, maar de echte kansengroepen bereikten we niet. Het was wel heel laagdrempelig. Deelnemers konden inschrijven via de vrijetijdskaart waardoor een hele lessenreeks maar 1 kostte. Maar ondanks flyers in de buurt en communicatie via de scholen bereikten we de kansengroepen niet. Ondertussen kwam via het OCMW de vraag van het LOI (Lokaal Opvang Initiatief) of er geen voetbalaanbod kon georganiseerd worden. We zijn gaan samenzitten met het OCMW, de scholen - ook deeltijds en buitengewoon onderwijs omdat we de kansengroepen maximaal wilden bereiken -, dienst integratie, jeugd-

2 SPORTPROMOTIE // 21 dienst en sportdienst. Samen zijn we op zoek gegaan naar een partner die veel kennis heeft over het werken met die doelgroep omdat je die specifieke kennis als sportdienst niet altijd hebt. We zijn uitgekomen bij Arktos vzw, aldus Katrien en Kim. We vonden het belangrijk dat de jongeren die naar het voetbalaanbod kwamen elke week een vertrouwd gezicht zagen. En dat is niet altijd realistisch om dat als sportdienst zelf te doen. Eén keer per maand is er een aanbod. Op maandag komen de kinderen aan de beurt die in het buitengewoon onderwijs zitten, ongeveer tussen 12 en 16 jaar. Dat is in samenwerking met de leerkrachten LO van de school. Aansluitend aan de school nemen zij de kinderen met het schoolbusje mee naar de sporthal om daar een uur te voetballen. Voor ons is dat ook interessant omdat het nog in de daluren is van de sporthal. Op woensdag focussen we op jongeren van LOI die ook werken overdag, vanaf 16 jaar. Hun aanbod start later, rond 20 uur. Daar moesten we zoeken naar vrije momenten. We hebben uiteindelijk elke maand een woensdag vrij gekregen, maar dat is uiteraard minder evident. Het loont echter wel, want dan komen er altijd tussen de 15 en 25 jongeren op af. Beide groepen worden begeleid door Fouad van Arktos die voor ons project het aanspreekpunt is. Dat is meteen sterk aan onze samenwerking: dat zij één persoon hebben die zo goed als altijd de activiteiten begeleidt. Fouad is eens ziek geweest en dat vonden de jongeren heel erg. Belangrijk is ook dat Fouad mogelijke noden die er bij de jongeren leven, terugkoppelt naar de gemeentediensten. Als er bijvoorbeeld een vraag komt over gepaste sportschoenen is het goed dat ook het OCMW dat weet en hierop kan inspelen. In de toekomst willen ze het aanbod graag uitbreiden, bijvoorbeeld voor meisjes. Daarom proberen we nu als er al meisjes meekomen, die ook een aanbod te geven. Maar omdat deze oorspronkelijke vraag kwam Het heeft weinig zin een project op te starten en te verwachten dat de mensen vanzelf komen. Het is veel beter om vraaggericht te werken Katrien Thielemans en Kim Buts, Heist-op-den-Berg van jongens om te gaan voetballen, hebben we dat opgestart. We merken vooral dat je erg moet luisteren naar wat de mensen willen. Het heeft weinig zin een project op te starten en te verwachten dat de mensen vanzelf komen. Het is veel beter om vraaggericht te werken. Voor andere lessenreeksen werkt dat wel, maar vanuit deze specifieke doelgroep is dat niet het geval. Je mag de lat ook niet meteen te hoog leggen en 50 deelnemers verwachten. Begin klein en laat het dan groeien. ZAVENTEM // Accommodatie én aanbod In Zaventem trokken ze in hun sportbeleidsplan volop de kaart van Buurtsport. We hebben ingezet op twee pijlers, legt diensthoofd sport Sam Janssens uit. Eerst en vooral een investering in sporten speelterreintjes. We wilden buurtsportterreinen creëren omdat we merken dat kinderen en jongeren daar spontaan naartoe komen. Concreet wilden we om te beginnen elk jaar één buurtsportterrein renoveren. Parallel daarmee hebben we een project om in elke deelgemeente één centraal sporten speelterrein te leggen. Dat gebeurde via een participatietraject met de bevolking. In 2015 hebben we aan de bevolking gevraagd welke locatie volgens hen hiervoor in aanmerking kwam. Wij hadden al de opties opgelijst en dan kon

3 22 // VLAAMS TIJDSCHRIFT VOOR SPORTBEHEER / 2016 / N 252 We investeerden in sporten speelterreintjes omdat we merken dat kinderen en jongeren daar spontaan naartoe komen Sam Janssens, Zaventem iedereen de voor-en nadelen van die locaties aangeven. Het waren zowel terreinen die al in eigendom van de gemeente waren als privéeigendom, zodat de aankoop ook als optie meegenomen kon worden. Daaruit zijn vier locaties naar voor gekomen die ook door het college zijn goedgekeurd. Zo kwamen we op vier centrale locaties in Sterrebeek, Nossegem, Sint-Stevens-Woluwe en Zaventem. Het project loopt over de verschillende jaren van de meerjarenplanning. Ondertussen is er een ontwerper aangeduid en hebben we de voorontwerpen voorgesteld aan de inwoners. We verzamelden hun feedback en op basis daarvan zullen de voorontwerpen nog een beetje bijgestuurd worden. Later dit jaar starten we met de aanleg. In totaal werd hiervoor vrijgemaakt. Onze ontwerpers, BUUR en SpeelsR, tekenen de ruimtelijke context uit. Er wordt een plan uitgetekend voor de vier terreinen tegelijk. We doen dat op hetzelfde moment omdat de budgetten die nodig zijn om dingen te realiseren niet overal gelijk zijn. We wilden ook niet gewoon een copy-pasteverhaal op vier plaatsen omdat elke omgeving anders is. We willen ook dat de mensen van de andere deelgemeenten af en toe de andere terreinen ook uitproberen. De tweede pijler was een traject starten samen met de jeugddienst, de sociale dienst en de integratiedienst. Samen met Piet van ISB hebben we opgelijst wat er allemaal nodig was, legt Janssens uit. Ondertussen is het logo en de kledij klaar. Verder hebben we ook al een pannakooi aangekocht. In 2014 hebben we een testfase gedaan. Zo hebben we de 3x3 Masters georganiseerd, een baskettornooi. Vorig jaar hebben we ook de Electrabel Street Heroes georganiseerd. Dat spoor zetten we nu verder omdat we de provinciale finales in Zaventem zullen houden. Nu is het vooral de bedoeling om begeleiding te voorzien op die sportterreintjes. We gaan dat doen met een doorschuifsysteem: de eerste woensdag van de maand staan we in x, de tweede in y We zouden werken van maart tot september omdat de kans op goed weer dan groter is. De buurtsportmedewerkers komen niet vast in dienst, maar worden vrijwilligers die gekozen worden samen met de integratiedienst. We hopen dat de jongeren in eerste instantie spontaan op de vernieuwde accommodatie afkomen en dat we ze daar dan via de begeleiding kunnen vasthouden. Aangezien we maar met twee op de sportdienst zijn, moeten we wel wat hulp inschakelen. Maar in samenwerking met de jeugddienst, sociale dienst en integratiedienst lukt het wel. Dit jaar zouden we al promotie maken en vanaf maart 2017 zou de begeleiding op de pleintjes op toerental moeten zijn. Voor de vrijwilligers werken we samen met Elhambra, waarmee we vroeger al buurtsporttornooien deden. Ook via een andere vzw, Isla, komen de vrijwilligers voor Buurtsport. Tot slot benadrukt Janssens dat het uitgebouwde netwerk in Zaventem een belangrijke factor was. De start van onze integratie-ambtenaar anderhalf jaar geleden heeft wel wat perspectieven geopend. Ook de werkgroep Buurtsport met de verschillende eerder genoemde diensten die de grote lijnen uitzet, heeft voor de nodige dynamiek gezorgd. Voor Buurtsport hebben we voor een deel ook gebruik kunnen maken van de subsidies voor integratie.

4 SPORTPROMOTIE // 23 HASSELT // Structurelere aanpak Sinds vorig jaar hebben ze in Hasselt een nieuwe schepen voor Sport, Habib El Ouakili. Bij de start van zijn beleid gaf hij de opdracht om de activiteiten in de wijken en dus ook Buurtsport op te bouwen. Dit was zeker geen volledig nieuw gegeven voor Hasselt, legt diensthoofd sportpromotie Inge Proesmans uit. De voorbije jaren is daar ook al op ingezet maar bleef het beperkt tot losse activiteiten die maar enkele weken liepen. Met als gevolg dat het moeilijker was om de doelgroep aan een bepaalde activiteit te binden. Er waren al enkele jaren buurtsportwerkers verbonden aan de sportdienst: laaggeschoolden die op de sportdienst een opleiding kregen. Die buurtsportwerkers stonden onder leiding van een buurtsportcoördinator, maar sinds september twee jaar geleden is daar verandering in gekomen. Op dat moment kreeg de vzw Arktos voor de stad Hasselt een project om het vrijetijdsaanbod voor kinderen en jongeren binnen de maatschappelijk kwetsbare doelgroepen uit te breiden. Vandaar dat er toen besloten is om die buurtsportwerkers om te scholen tot vrijetijdsmedewerkers. Zij zouden door vormingsmedewerkers van Arktos mee begeleid worden en activiteiten mee organiseren. En dat alles samen met de diensten wijkmanagement, welzijn, sport en jeugd, licht Proesmans toe. Vanaf september dit jaar komen die vrijetijdsmedewerkers terug onder de jeugddienst. We hebben gemerkt dat we er meer structuur in kunnen brengen door die mensen bij ons onder te brengen, hen inspraak te geven en van daaruit ook mee te sturen om die activiteiten te laten groeien. In Hasselt liep ook een project met hogeschool PXL waarbij studenten op woensdagnamiddagen buurtsportactiviteiten mee voorbereidden, uitwerkten en begeleidden. Dat waren een aantal stagemomenten, in totaal vier à vijf keer per jaar. We staken veel energie in een activiteit om die een viertal keer te organiseren. We waren dus op zoek naar meer continuïteit. Vanaf februari dit jaar verzorgen we elke woensdagnamiddag buurtsport. Binnen het activiteitenaanbod van Arktos, wat gaat van crea over spelletjes tot knutselen, gaan de jeugddienst en de sportdienst nu telkens een blok buurtsport voorzien. We merken dat buurtsport toch wat georganiseerder is. Een activiteit wordt helemaal voorbereid en uitgewerkt. Dat is helemaal anders dan de vrijblijvendere aanpak en telkens te kijken wat er die week gedaan wordt. Begin maart hadden we in de Banneux-wijk in Hasselt 52 kinderen. Gemiddeld zitten we aan 20 à 25 kinderen per sessie. Ik denk dat we dan ook van een succes mogen spreken. Ook de ouders komen langs en geven heel positieve feedback. Ze laten weten dat er in hun wijken geen aanbod is voor hun kinderen om hun energie kwijt te raken. Dit is voor hen dus een ideale uitlaatklep. Wel zijn ze in Hasselt nog op zoek naar een aantal profielen van mensen die in de wijken zelf mee het aanbod kunnen uitdragen en zo voor toeleiding zorgen. Ook al heb ik binnen mijn team enkele monitoren met jarenlange ervaring, toch vraagt deze doelgroep een heel specifieke aanpak. We gaan nu inzetten op het zoeken naar die profielen zodat het aanbod zo ook meer vanuit de wijken ondersteund wordt. DENDERLEEUW // Nieuwe impuls via jeugdopbouwwerk Dries Bronselaer van de sportdienst in Denderleeuw legt uit hoe het er vroeger aan toe ging in zijn gemeente. Aan het sportpark hebben we veel jongeren die gewoon rondhangen of een beetje voetballen. Het probleem bij hen was dat ze niet echt materiaal hadden. Omdat ik alle jeugdverenigingen in Denderleeuw goed ken, was het niet zo moeilijk om monitoren te vinden. We hebben baseballspullen, skateboards, een volleybalnet,

5 SPORTPROMOTIE // 25 kubb, ballen gekocht. Kortom, alle sportactiviteiten die je in openlucht kan spelen. Om herkenbaar te zijn hebben we T-shirts laten maken. En dan zijn we eraan begonnen. We hadden vrij snel een band met de jongeren. Sommigen kenden we al, bijvoorbeeld via de scouts of via sportkampen. De bedoeling was ook om meer aan te bieden dan voetbal en dat lukte. Maar omdat enkele monitoren vast werk vonden liep het project spaak. Er kwam een nieuwe impuls toen er in Denderleeuw een nieuwe jeugdopbouwwerkster aan de slag ging. Zo is de bal terug aan het rollen gegaan. Ik heb opnieuw contact opgenomen met de monitoren van vroeger. Sommigen zagen het wel zitten om tijdens de vakantie opnieuw aan de slag te gaan omdat ze studeren of in het onderwijs werken. Zo heb ik weer twee vaste monitoren van vroeger aangevuld met wat jongere gasten van bij ons jeugdhuis. Het blijft een toffe namiddag. Ook als je de jongeren dan al eens in het weekend tegenkomt, herkennen ze je en dat is fijn. En vragen ze wanneer je nog eens langskomt met buurtsport. Om het nieuwe initiatief in de verf te zetten, kozen ze er in Denderleeuw voor om te beginnen met drie namiddagen. Omdat we ook minder meisjes bereikten, hebben we één namiddag voorbehouden voor dans. Voetbal zit er sowieso bij omdat we zo een groot bereik hebben. En tenslotte ook basketbal omdat we ook daar de faciliteiten voor hebben. Wat wel anders is, is dat we nu gaan focussen op één locatie. Vroeger deden we meer dan één locatie, maar je merkt dat dat ook tijdverlies inhoudt door heen en weer te rijden. Nu communiceren we duidelijk als locatie de voetbalkooi aan het sportpark. Vroeger hingen we op alle speelpleinen geplastificeerde affiches, nu werken we vooral via facebook. Onze jeugdopbouwwerkster Fleur is al enige tijd bezig met enkele activiteiten zoals nagellakken en smoothies maken. Zij bereikt dus al heel wat jongeren aan wie we zo Wij zijn geen leiders van een jeugdvereniging, wij zijn geen trainers. Het is de bedoeling een band te krijgen met de jongeren Dries Bronselaer, Denderleeuw ook het programma dans binnen buurtsport bekend kunnen maken. We combineren dat. Ik zorg voor de lesgevers dans, zij zorgt voor de inkleding van de namiddag. Zo zullen er dan ook smoothies gemaakt kunnen worden. Belangrijk aandachtspunt is dat het aanbod verschillend is van dat van een sportclub. Wij zijn er van twee tot vijf, zij kiezen wanneer ze komen en gaan. Wij zijn geen leiders van een jeugdvereniging, wij zijn geen trainers. Het is de bedoeling een band te krijgen met de jongeren. En ook dat er enkelen van de ouderen doorstromen naar buurtsportmonitor. Je hebt snel in het oog wie van de jongeren daar eventueel voor in aanmerking komt, wie een bericht via facebook deelt of verspreidt via sms. // KENN ANK i n f o r m e r e n d i n s p i r e r e n d Meer lezen over dit onderwerp? Zoek in de ISB-Kennisbank met de trefwoorden BUURTSPORT