IS 4.2 Asbest- en sloopwerken

Transcriptie

1 IS 4.2 Asbest- en sloopwerken Malle 22 maart 2018 MiVeDi bvba Ignaas Crombez Preventiedeskundige - milieucoördinator Tel Fax ignaas.crombez@mivedi.be

2 Onderwerp Risico s en preventie bij asbest- en sloopwerkzaamheden. Wat komt oa. aan bod ; Toelichting bij de wetgeving; Een verduidelijking rond de verschillende verantwoordelijkheden voor opdrachtgevers; Welke dossiers en opleidingen zijn vereist?; Het belang van de asbestinventaris; 2

3 Onderwerp Asbest wat? Toepassingen Wettelijke bepalingen Asbestinventaris Verwijdering en methodes Erkenningen en dossiers 3

4 4

5 5

6 6

7 asbestmijnen 7

8 asbest 8

9 Asbest? vezelachtige silicaten: Amfibolen : amosiet, CAS-nummer (bruin) crocidoliet, CAS-nummer (blauw) anthofylliet, CAS-nummer (geel) tremoliet, CAS-nummer (grijs) actinoliet, CAS-nummer (groen) Serpentijnen : chrysotiel, CAS-nummer (wit) 9

10 Asbest? hechtgebonden asbest: asbestcement, asbesthoudende tegels en vloerbekledingen, asbesthoudende bitumen en roofingproducten en asbesthoudende pakkingen en dichtingen waarvan het bindmiddel bestaat uit cement, bitumen, kunststof of lijm die niet beschadigd zijn of in goede staat verkeren; losgebonden asbest: alle andere asbesthoudende materialen 10

11 Asbest toepassingen 11

12 12

13 13

14 14

15 15

16 Wetgevend 16

17 17

18 Informatie aan de werknemers Art. VI Vóór elke werkzaamheid waarbij de werknemers tijdens hun werk worden blootgesteld aan asbest krijgen deze werknemers en CPBW de gepaste voorlichting over: mogelijke risico s voor gezondheid v/ asbestblootstelling; grenswaarde en toezicht op asbestgehalte in de lucht; voorschriften betreffende hygiënische maatregelen, met inbegrip v/h rookverbod; te nemen voorzorgsmaatregelen voor het dragen en gebruiken van beschermingsmiddelen en -kledij; bijzondere voorzorgsmaatregelen om de blootstelling aan asbest zo laag mogelijk te houden. Ingeval van werkzaamheden uitgevoerd op TMB, wordt CPBW regelmatig ingelicht. 18

19 Asbest historiek wetgeving? MB + ARAB : Verplichting asbestinventaris > 01/01/1995 Per lokaal / technische installatie; de toepassing waarin asbest verwerkt is; een beoordeling van de toestand van het asbest bevattend materiaal; de werkzaamheden die aanleiding kunnen geven tot blootstelling aan asbestvezels. 19

20 asbestinventaris Wettelijke verplichting (KB asbest) Art. VI.3-4 : verplichting werkgever. Art. VI.3-5 : inhoud v/d inventaris onderzoeken of er asbest aanwezig is in de materialen waarmee de WKN werken of in de constructiematerialen van de gebouwen waar eigen mensen of WKN van derden arbeid verrichten. Jaarlijkse actualisatie (visuele inspectie). 20

21 asbestinventaris Wie? niet uitdrukkelijk bepaald WKG met of zonder hulp van derden. inventaris moet beantwoorden aan het doel v/d wet: weten waar en wanneer asbestvezels kunnen vrijkomen, en daarvoor de nodige maatregelen voorzien. Ingeval een ambtenaar belast met het toezicht het nodig acht of bij betwisting door CPBW, moet beroep worden gedaan op een erkende dienst of laboratorium. 21

22 asbestinventaris Inhoud v/d inventaris (art. VI.3-5) algemeen overzicht asbest en asbesthoudende materialen, v/d gedeelten van gebouwen, machines en installaties die moeilijk bereikbaar zijn en die normaal geen blootstelling geven; omstandige opsomming per lokaal, gebouw, arbeidsmiddel of beschermingsmiddel: toepassing waarin asbest is verwerkt; beoordeling v/d toestand v/h asbestmateriaal; werken die aanleiding kunnen geven tot blootstelling aan asbest. 22

23 asbestinventaris Wat met de asbestinventaris? Preventieadviseur arbeidsveiligheid, en de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer geven elk schriftelijk advies over de inventaris. adviezen, met de inventaris en wijzigingen, worden ter informatie voorgelegd aan het CPBW. 23

24 asbestinventaris belangrijk werkinstrument werkplannen van elke technische ingreep en werken (verbouwing, aanpassing, verbetering) getoetst door dienst BPW. sleutelrol in identificatie v/d materialen waarvan vermoed wordt dat ze asbest bevatten bij werken (onderhoud, herstelling, verwijdering van materialen, ) door onderneming van buitenaf. Verboden werken te beginnen zolang de inventaris niet ter beschikking is v/d externe onderneming (art. VI.3-9, VI.3-10) 24

25 25

26 26

27 27

28 28

29 29

30 30

31 asbestinventaris/beheersing Beheersmaatregelen programma bestaat uit jaarlijkse controle. ingeval gevaar voor verspreiding v/ vezels, moet een beheersprogramma gelanceerd worden. beheersmaatregelen moeten getroffen worden: ofwel wordt het asbest volledig verwijderd onder strikte controle, ofwel wordt het dusdanig gefixeerd of ingekapseld zodat geen vezels meer vrij kunnen verspreid worden. (art. VI.3-11) 31

32 32

33 Werkzaamheden waarbij contact met vrije asbestvezels mogelijk is zes groepen werkzaamheden: 1. Zeer beperkte blootstelling aan asbest. 2. Toegelaten werkzaamheden niet expliciet vernoemd in het KB. 3. Herstel- en onderhoudswerkzaamheden waarbij GW verwacht wordt overschreden. Sloop- en verwijderingswerken: 4. eenvoudige handelingen; 5. couveusezakmethode; 6. hermetisch gesloten zone. 33

34 1 - Zeer beperkte blootstelling aan asbest Afd. VII v/h KB. Sporadische handelingen = werken die sporadisch (nu en dan, of een enkele keer) worden uitgevoerd en weinig intensief zijn. betreft enkel werkzaamheden opgesomd in art. 41 v/h KB werknemers uit onderhoud, loodgieters, elektriciens, klusjesmannen, bouwvakkers,... Voor deze sporadische werkjes gelden de meldingsplicht, de registerplicht en het gezondheidstoezicht niet. 34

35 Sporadische handelingen met geringe intensiteit korte niet-continue onderhoudsactiviteiten, waarbij er uitsluitend contact is met hechtgebonden asbest en die geen risico vormen op het vrijkomen van asbestvezels; verwijdering niet-beschadigde materialen, zonder ze stuk te maken, waar asbestvezels stevig in een matrix zijn gebonden; inkapselen en omhullen van asbesthoudende materialen die in goede staat zijn; onderzoek v/d lucht en monstername om vast te stellen of materiaal asbest bevat. 35

36 Preventiemaatregelen bij zeer beperkte blootstelling aan asbest VI.3-40 blootstelling sporadisch met een geringe intensiteit (zie werken sporadische handeling met geringe intensiteit ) en RA toont aan dat blootstelling <GW => Art. VI.3-23, VI.3-27 tot 3.35, VI en Hfdstk. X niet van toepassing: Informeren CPBW overschrijding GW (3-23) Melding aan toezichthoudende ambtenaar (3-27, 3-28) Register (3-29) Gezondheidstoezicht ( ) Extra technische maatregelen (3-38 3) Specifieke technische maatregelen (hfdstk. X) 36

37 Sporadische handelingen met geringe intensiteit Toelichting FOD-WASO : Moet er een melding aan de arbeidsinspectie gebeuren wanneer asbestbevattende materialen volgens de methode van de eenvoudige handelingen worden verwijderd? Ja, er moet steeds een melding gebeuren behalve bij sporadische werkzaamheden met zeer beperkte blootstelling aan asbest die onder afdeling VIII van Boek VI. Titel 3. 37

38 Wat moet melding minstens bevatten? ligging v/d bouwplaats; soorten en hoeveelheden asbest; werkzaamheden en toegepaste procédés; aantal betrokken werknemers; begindatum en duur van de werken; maatregelen om blootstelling te beperken. (Bron: KB Asbest 16/03/2006, art. VI.3-27) 38

39 Sporadische handelingen met geringe intensiteit Voorbeelden werkzaamheden: vervangen van dakleien na een storm; Vervangen van een golfplaat; wegnemen van golfplaat om lichtplaat te plaatsen; wegnemen van een enkele asbestcementen buis (bijv. riolering, schoorsteen) zonder deze te breken; 39

40 2 - Toegelaten werken die niet expliciet genoemd worden in het KB Voorbeelden van werken: parkwachters in containerparken; herstel- en onderhoudswerken met beperkte blootstelling < 0,1 v/cm³; schoonmaken van gootwerk van een asbestcementen dak; uitsorteren van asbest bij afvalverwerkers;. 40

41 3 - Herstel- en onderhoudswerken met verwachte overschrijding v/d GW Voorbeelden van werken: vervangen van vuurstenen uit een oven met asbestisolatie; onderhoud van airco in vals plafond met asbestbespuiting; lossen van deur op brander met asbestflens;. 41

42 3 - Herstel- en onderhoudswerken met verwachte overschrijding v/d GW maatregelen: preventieve technische maatregelen bijkomende maatregelen opstellen van een werkplan. werkplan ligt ter inzage op de plaats waar de werken worden uitgevoerd. 42

43 opleiding: inhoud wordt bepaald door het KB duur voor deze opleiding is niet bepaald opleiding wordt jaarlijks verstrekt kan zowel intern als door een externe instelling worden verzorgd. 43

44 (*) Inhoud van de opleiding (cf. KB) eigenschappen van asbest gezondheidsrisico s bij blootstelling aan asbest, incl. synergetische effect van roken; soorten producten of materialen die asbest kunnen bevatten en de aanwending in installaties en gebouwen; handelingen die kunnen leiden tot blootstelling aan asbest belang van preventieve controles om blootstelling tot minimum te beperken; 44

45 (*) Inhoud van de opleiding (cf. KB) vereisten inzake gezondheidstoezicht; veilige werkmethoden en meettechnieken; gebruik PBM (rol, keuze, beperkingen, gebruik van ademhalingstoestellen;) noodprocedures, incl. eerste hulp op de bouwplaats; ontsmettingsprocedures; verwijdering van afvalstoffen. 45

46 Sloop- en verwijderingswerken eenvoudige handelingen; couveusezakmethode; hermetisch gesloten zone. 46

47 4 - sloop- en verwijderingswerk eenvoudige handelingen = methodes van verwijdering van asbest of asbesthoudend materiaal, waarbij het risico op vrijkomen van asbest in alle gevallen beperkt is tot een concentratie < 0,01 vezel/cm³. techniek mag uitsluitend worden toegepast voor de in bijlage VI.3-2II.A van het KB opgesomde gevallen. 47

48 eenvoudige handelingen? procedures moeten geëvalueerd zijn door luchtmetingen (erkend labo) (asbestgehalte in de < 0,01 vezel per cm3). luchtmetingen niet meer verplicht wanneer werkprocedure op gelijkaardige materialen in dezelfde omstandigheden wordt toegepast. PA-AG en PA geven elk advies over keuze van de te gebruiken techniek. WKN s die enkel eenvoudige handelingen uitvoeren : opleiding 8 uur + jaarlijkse bijscholing. Buitenlandse firma s die in België werken moeten ook de Belgische regelgeving respecteren, dus ook de opleiding volgens Belgische regelgeving. 48

49 4 - sloop- en verwijderingswerk eenvoudige handelingen Techniek toegepast bij verwijdering van: hechtgebonden asbest die niet beschadigd is of waarbij er geen vrije vezels zichtbaar zijn en waarbij verwijdering geen aanleiding geeft tot wijziging v/d toestand; hechtgebonden asbest, beschadigd of vrije vezels zichtbaar, en die verwerkt is in een buitentoepassing waarbij geen derden aanwezig zijn, voor zover verwijdering geen aanleiding geeft tot wijziging v/d toestand; 49

50 4 - sloop- en verwijderingswerk eenvoudige handelingen asbesthoudende dichtingen of pakkingen; asbesthoudende koorden en geweven materialen; asbesthoudende remvoeringen en analoge materialen; losgebonden asbesthoudend plaatmateriaal, asbestkarton, waarbij het asbest gefixeerd is, en eenvoudig gedemonteerd, weggenomen en verpakt wordt zonder de asbesthoudende materialen te breken of te beschadigen; 50

51 4 - sloop- en verwijderingswerk eenvoudige handelingen asbestcontaminatie van een lokaal, ruimte, gebouw of technische installatie waarbij er geen zichtbare asbestresten aanwezig zijn, voor zover het lokaal, de ruimte, het gebouw of de technische installatie gereinigd wordt met stofzuigers met een absoluutfilter en door middel van vochtige doeken. 51

52 4 - sloop- en verwijderingswerk eenvoudige handelingen Voorbeelden van werken : verwijderen van asbestcementen dak. 52

53 53

54 54

55 Informatie ivm. verwijderen asbesthoudende golfplaten KB 3 februari 1998 : verbod voor het op de markt brengen, vervaardiging en gebruik asbestcementproducten vanaf 1/10/98. Verwijderen van asbestcement Daken, gevels, enz.... in asbestcement leveren als dusdanig geen gevaar op. Er bestaat geen wettelijke verplichting om deze materialen te verwijderen. bij afbraak van asbestcement materialen moeten richtlijnen gevolgd worden: 55 Copyright Eternit nv

56 Verwijderen van asbestcement Bevochtigen Gepaste werktuigen Één voor één losmaken Vermijd breuk en vallen Afzonderlijke container 56 Copyright Eternit nv

57 5-6 - sloop- en verwijderingswerk couveusezak-methode & hermetische zone WKN belast met het slopen of verwijderen van asbest of asbesthoudende materialen basisopleiding ten minste 32 uur; en jaarlijkse bijscholing ten minste 8 uur; opleiding dient verzorgd te worden door een instelling extern aan de onderneming. basisopleiding en jaarlijkse bijscholing zijn voor ½ v/d duurtijd praktijkoefeningen (simulatie v/ werkomstandigheden). 57

58 5-6 - sloop- en verwijderingswerk couveusezak-methode en hermetische zone Werfleiders belast met het slopen of verwijderen van asbest of asbesthoudende materialen dezelfde basisopleiding; en jaarlijkse bijscholing van 8 uur gericht op de specifieke taken van werfleiders. 58

59 Boek VI. Titel 3 BIJLAGE VI.3-1 : Praktische aanbevelingen voor het gezondheidstoezicht op de WKN cf. art. VI.3-33 BIJLAGE VI.3-2 : De techniek van de eenvoudige handelingen, cf. art. VI.3-54 BIJLAGE VI.3-3 :Bijzondere voorwaarden en nadere regels voor de toepassing van de couveusezak-methode cf. art. VI.3-56 BIJLAGE VI.3-4 : De techniek van de hermetisch afgesloten zone cf. art. VI

60 5-6 - sloop- en verwijderingswerk couveusezak-methode en hermetische zone Erkenning eerste erkenning geldt voor 2 jaar (nadien 5 jaar) erkenning is geldig voor techniek voor sloop- en asbestverwijderingswerken waarvoor de aanvraag werd ingediend. verplichtingen : ten minste één keer bewijs van activiteit leveren (via melding); 2 onderzoeken v/d Algemene Directie TWW; 2 onderzoeken v/d geaccrediteerde certificatie-instelling. 60

61 Asbestdossier 61

62 62

63 Asbestdossier 63

64 Erkenning procedure Voorbereiding (opleiding, dossier updaten, medisch onderzoek) Audit : KIWA 09 en 12/04/2018 Indien dossier aanvaard door auditor : Erkenningsaanvraag indienen (FOD-WASO-TWW) Tijdelijke erkenning + vermelding lijst erkende asbestverwijderaars ( Binnen de 2 jaar : auditor moet 3 type werven bezoeken/evalueren (couveusezak, opbouw -, werken in hermetische zone) 64

65 65

66 Asbestdossier opleiding 66

67 67

68 68

69 69

70 70

71 71

72 Sloop- of verwijdering Elke WKG die sloop- of verwijderingswerkzaamheden laat verrichten waarbij belangrijke hoeveelheden asbest kunnen vrijkomen is verplicht hiervoor beroep te doen op een erkende onderneming. Doel erkenningsregeling : zorgen dat werken volgens de regels v/d kunst worden uitgevoerd, zonder schade aan derden, en dat WKN die het asbest verwijderen zelf ook max. zijn beschermd tegen de blootstelling aan asbest. KB bevat voorwaarden en nadere regels voor erkenning van dergelijke ondernemingen. 72

73 Sloop- of verwijdering behalve voor eenvoudige handelingen moet een onderneming die sloop- of verwijderingswerkzaamheden verricht waarbij asbest kan vrijkomen, erkend zijn door de FOD WASO 73

74 Asbest VLAREM II algemene grenswaarde : 15 de volgende vezelachtige silicaten (asbest): ( actinoliet; amosiet (bruin asbest); anthofylliet; chrysotiel (wit asbest); crocidoliet (blauw asbest); tremoliet ) afvalgasstroom > m³/uur emissiegw 0,1 mg/nm³ Afgasstroom < m³/uur asbest/uur. emissiegw 500 mg 74

75 Asbest VLAREM II : BEHEERSING VAN ASBEST Tevens dienen de nodige maatregelen getroffen om ervoor te zorgen dat: activiteiten die verbonden zijn aan het werken met asbest bevattende producten geen noemenswaardige verontreiniging door asbest-vezels of -stof veroorzaken; bij sloop van asbestbevattende gebouwen, constructies en installaties en het verwijderen van asbest of asbesthoudende materialen daaruit, waarbij asbestvezels of asbeststof kunnen vrijkomen, geen asbest in het milieu terechtkomt. 75

76 Sloopinventaris afvalstoffen VLAREMA art Sinds 1 mei 2009 verplichting bouwheer Inventaris gevaarlijke en niet-gevaarlijke afbraakmaterialen die vrijkomen bij sloop/ontmanteling van gebouwen. gebouwen >1.000 m³, geheel of deels niet-residentiële functie. opgesteld door een deskundige, aangesteld door eigenaar v/d bouwvergunning vóór toewijzing v/d sloopwerkzaamheden. 76

77 Sloopinventaris afvalstoffen VLAREMA art Inhoud identificatie van de werf en de bouwheer, lijst van alle verwachte gevaarlijke en niet-gevaarlijke afvalstoffen met benaming en EURAL-code, vermoedelijke tonnages en/of volumes, locaties en verschijningsvormen van de afvalstoffen. 77

78 78

79 Sloopinventaris afvalstoffen VLAREMA art Gebruik Opstellen gerichte offerte dr. sloopbedrijven. vergemakkelijkt de opvolging v/d vrijkomende afvalstromen. Vóór toewijzing v/d werken, sloopinventaris a/d veiligheidscoördinator en uitvoerder v/d werken overmaken. aangestelde deskundige volgt afvalstromen ahv. transportdocumenten, aanvaardings- en verwerkingscertificaten. 79

80 80

81 Sloopinventaris afvalstoffen VLAREMA art Gebruik Kopieën transportdocumenten en aanvaardingsbonnen vóór oplevering bij houder v/d bouwvergunning. documenten vijf jaar lang bijhouden. inventaris gecombineerd met de asbestinventaris. Syntra Kortrijk 81

82 82

83 83

84 VLAREM-trein 2015 VLAREM II & BIJLAGE voorwaarden niet ingedeelde inrichtingen (hfdst. 6. en bijlage 6.12.) : nieuw hoofdstuk 6.12 Beheersing van stofemissies tijdens bouw-, sloop- en infrastructuurwerken (deel 6, VLAREM II) Doel : beheersen van stofemissies tijdens bouw-, sloopin infrastructuurwerken. 84

85 VLAREM II - inhoud Deel 6 - Milieuvoorwaarden niet-ingedeelde inrichtingen Oppervlaktewaterverontreiniging beheersing 6.3. Hinder door licht beheersing 6.4. Asbest - beheersing 6.5. Stookolietanks < 5000 kg - particulier 6.6. Verwarming van gebouwen - niet ingedeeld 6.7. muziekactiviteiten niet ingedeeld 6.8. koelinstallaties niet ingedeeld vaste zendantennes voor EMG 6.12 beheersing stofemissies in bouw, sloop, infra. Deel 7 - Wijzigings-, opheffings-, slotbepalingen 85

86 86

87 87

88 88

89 89

90 90