Stef Hoskens. Basistoezicht

Transcriptie

1 Asbest in werksituaties: herkennen, risicoanalyse en risicobeheersing Stef Hoskens Toezicht op het Welzijn op het Werk Basistoezicht Antwerpen

2 Info en brochures Belgian Safe Work Information Center (BeSWIC) Brochure: Asbestinventaris Brochure: Asbest, veelzijdig maar levensgevaarlijk Brochures Asbest in en om het huis Landbouwbedrijven Praktische handleiding bij inventarisatie en werken met asbest EU gids goede praktijken

3 Inhoud: Wat is asbest en de toepassingen Asbest herkennen K.B. Asbest Inventaris en beheersprogramma Risicoanalyse bij het vrijmaken van vezels Enkele werken met asbestblootstelling en toepassing van het K.B. Technische preventiemaatregelen in de praktijk

4 Wat is asbest? Toepassingen

5 Asbestos = onverwoestbaar Asbest = vezelachtig mineraal, gesteente. Eigenschappen: grote treksterkte slijtvast hittebestendig isolerend bestand tegen zuren en basen Wordt vermalen vezels (blijven splitsen) en werd/wordt verwerkt in allerlei toepassingen

6 Soorten Serpentijnen Chrysotiel Amfibolen Amosiet Crocidoliet

7 Chrysotiel (wit) 3MgO.2SIO 2 2H 2 O Amosiet (bruin) 5,5FeO.1,5MgO.8SIO 2 H 2 O Crocidoliet (blauw) Na 2 OFe 2 O 3 FeO.8SiO 2 H 2 O

8 Toepassingen Hechtgebonden- Losgebonden

9 Hechtgebonden toepassingen Is niet onschadelijk!!! Opgepast voor bewerkingen!!! Geen fijn stof maken!!! Niet slijpen, boren, geen sneldraaiend gereedschap. Wel omzichtig handelen (demonteren ), bevochtigen, P3 masker,zo weinig mogelijk breken en dadelijk opruimen. Opleiding en melding. Ab Asbest verwijderen vóór de andere sloopwerken.

10 asbestcement dakleien golfplaten

11 buizen voor riolering, waterleiding, schouwen, enz.

12 Losgebonden toepassingen Meest schadelijke toepassingen Verwijderen enkel door erkende firma!!! Opgepast voor: Elektriekers(kabeltrekkers) Onderhoudstechnici Isoleerders Loodgieters Enz.

13 Asbestbevlokking

14 Leiding isolatie

15 Herkennen

16 Vermoeden van asbest (eigenschappen) Onbrandbaar: brandweerstand verhogen Isolerend: thermische en akoestische isolatie Chemisch bestendig: toepassingen in petro-chemie Biologisch bestendig: buiten toepassingen(verwering) Treksterkte: versteviging in bouwmaterialen Goedkoop: allerlei andere toepassingen soms zonder nut.

17 Vermoeden van asbest (data) 1980: verbod van gebruik spuitasbest t en gebruik crocidoliet (uitz buizen) 1998: verbod gebruik asbest 2005: totaal verbod op gebruik asbest in EU Opgepast voor invoer van buiten Europa.

18 AHM herkennen Niet met het blote oog (vermoedens) Specialisten (intern/extern) Gegevens uit het verleden (bestekken, facturen) Verdachte materialen (uitgaan vanuit de eigenschappen van asbest) Enkel analyse door erkend labo = zekerheid Samenwerking tss externen, preventiediensten, eigen beschikbare kennis geeft het beste resultaat.

19 De Vuurtest enkel positieve identificatie!!!

20

21 K.B. Asbest

22 Doel van de Welzijnswet Het Welzijn van de werknemers Fysieke en psychische h schade ten gevolge van het werk te voorkomen Dit gebeurt door: Risico s voorkomen Risico s s te evalueren Enz (Welzijnswet artikel 5 1 a t/m k) Doel-reglementering (risico-inventarisatie en evaluatie) De voorschriften uit de reglementering g = minimum

23 Doel van het K.B. Asbest Zo weinig mogelijk werknemers(personen) blootstellen aan asbest. En voor deze die toch blootgesteld worden, de concentraties aan asbestvezels in de lucht zo laag mogelijk houden. Ter voorkoming van alle aan asbest gerelateerde Ter voorkoming van alle aan asbest gerelateerde ziekten.

24 Grenswaarden Veranderde maatschappelijke context (Gevoeligheid voor asbestrisico s is zeer groot geworden) K.B B.S (eerste grenswaarde) 2 v/cm³ (ref.per. 4 uur) 12 v/cm³ (ref. per. 10 minuten) Uitzondering: crocidoliet 0,2 v/cm³ K.B B.S (ref.per.8uur) 0,15 v/cm³ (crocidoliet) 1 v/cm³ (andere) K.B B.S ,15 v/cm³ (amfibolen) 0,5 v/cm³ (chrysotiel) K.B B.S ,1 v/cm³ (aanpassing aan EU richtlijn van ) Asbestose Kanker

25 Vrijgave asbestruimingswerken Grenswaarde concentratie v/cm3 in de lucht 0,01 0,1 vezels/liter vezels per keer ademen vezels per minuut vezels per uur vezels per dag

26 Inhoud van K.B. Asbest Risicoinventarisatie Risicoanalyse Opgelegde preventie maatregelen I. Toepassingsgebied en definities (werknemers-werkgevers) II. Inventaris III. Beheersprogramma IV. Verbodsbepalingen (gebruik asbest, bewerken asbest) V. Risicobeoordeling VI. Metingen VII. Algemene maatregelen VIII. Preventiemaatregelen zeer beperkte blootstelling (sporadisch) IX. Preventiemaatregelen bij herstel en onderhoud X. Sloopwerken: Eenvoudige handelingen/couveusezak/gesloten zone Bijlagen: I Gezondheidstoezicht II Eenvoudige handelingen III Couveusezak IV Hermetisch gesloten zone

27 Structuur van het K.B. Asbest I Toepassingsgebied en definities iti Risicobeoordeling/analyse II Inventaris III Beheersprogramma (maatregelen) IV Verbodsbepalingen V Risicobeoordeling VI Metingen Preventiemaatregelen naargelang de blootstelling (RA) = algemene maatregelen + specifieke maatregelen VII Algemene maatregelen (alle toegelaten werken) VIII Zeer beperkte blootstelling = deel van algemene maatregelen IX Herstel en onderhoudswerken + Algemene maatregelen X Sloop- en verwijderingswerken + Algemene maatregelen Eenvoudige handelingen Couveusezak Hermetisch gesloten zone

28 Inventaris en beheersprogramma (Werkblad)

29 Asbestinventaris = info instrument voor eigen werknemers en derden!!! Verplicht voor werkgevers vanaf 1995!!!! (gebouwen, arbeidsmiddelen, PBM s) Inhoud: Algemeen overzicht Overzicht van moeilijk bereikbare plaatsen Overzicht per lokaal Toepassing (o.a. los- of hechtgebonden) beoordeling v/d toestand risicovolle werkzaamheden Erkend labo? (identificatie van asbest in materialen) Advies PA IDPB & Arbeidsgeneesheer(schriftelijk) Voorleggen aan CPBW Contractors : Niet beginnen met de werken zonder inventaris (zelfstandigen/particulier identificatie dr aannemer) Bijwerken!!!

30 Etiketering?

31 Beheersprogramma Doel: bescherming van alle werknemers, zowel eigen wn als wn contractor Regelmatig bijwerken Het programma omvat: 1. 1X per jaar: visuele inspectie 2. De preventiemaatregelen 3. De maatregelen ingeval van asbest in slechte toestand of beschadigd Advies PA AG CPBW

32 Risicoanalyse bij werken

33 Alle risico s evalueren! Bescherming in verhouding tot het risico!

34 Risicobeoordeling/evaluatie Asbest (1) (Gehalte van fijn asbeststof in de omgevingslucht en duur van blootstelling) Soort asbest Losgebonden of hechtgebonden Toestand T t d van het asbesthoudend d materiaal Welke handelingen (veel of weinig stof) Ervaringen en gegevens uit het verleden Frequentie en intensiteit Metingen Onder welke afdeling vallen de werkzaamheden?

35 Risicobeoordeling/evaluatie Asbest (2) Onder welke voorwaarden vallen we? Zeer beperkte blootstelling aan asbest Niet verder gespecifieerd in K.B. Herstel- en onderhoudswerken met hoog risico (>0,1v/cm³) Sloop- en verwijderingswerken Eenvoudige handelingen Couveusezakken Hermetisch gesloten zone

36 Risicobeoordeling/evaluatie Asbest (3) Zeer beperkte blootstelling aan asbest Sporadisch, een enkele keer, weinig intensief Zijn het terugkomende activiteiten inherent aan het beroep? Enkel de activiteiten vermeld in K.B. (hechtgebonden) Activiteiten die niet verder gespecifieerd zijn in het K.B. Vb: afvalinzameling, afvalbehandeling, storten, herstel en onderhoud met beperkte blootstelling < 0,1v/cm³ enz. Herstel- en onderhoudswerken > 0,1 v/cm³ Herstel en onderhoudswerken met beroering van asbest Herstel en onderhoudswerken aan asbesthoudende materialen Conditionering van losgebonden asbest

37 Metingen: concentratie aan inadembare vezels in de lucht zijn slechts één element in de RA & evaluatie Erkend laboratorium Methode FCM TEM Persoonlijk of stationair Referentie: -<0,01 v/cm³ zo laag mogelijk - 0,1 v/cm³ nooit overschrijden - < 0,05 v/cm³ Frequentie (shift, dag, maand, 3 maand) Inschatting van het asbestrisico voor werknemers Evaluatie van de maatregelen Referentie waarde voor de methode. Goede praktijk

38 Enkele werken met blootstelling aan asbest.

39 Concrete situaties: 1. Herstellen van een asbest-cementendak in eigen beheer, verwijdering van oude voorraden hechtgebonden ht asbest materialen, enz. 2. Aanvaarden van asbestcement op een containerpark, vervangen van asbestmaterialen in kader van onderhoud (treinen, dichtingen, ), enz. 3. Onderhoud van airco bij asbestbevlokking, herstellen van oven, enz.

40 Bepalen van de preventiemaatregelen (1) Het doel is: Zo weinig mogelijk personen blootstellen Aan zo laag mogelijke concentratie (< 0,01v/cm³) Nooit boven de grenswaarde (0,1v/cm³) Zondero bijkomende bj welzijnsrisico s scosteceëe creëren De preventiemaatregelen zijn realistisch, praktisch en uitvoerbaar!

41 Bepalen van de preventiemaatregelen(2) 1. Zeer beperkte blootstelling aan asbest Algemene maatregelen (zonder melding, register en MO) 2. Activiteiten die niet verder gespecifieerd zijn in het K.B. Algemene maatregelen 3. Herstel- en onderhoudswerken > 0,1 v/cm3 Algemene maatregelen + Specifieke maatregelen bij herstel en onderhoud waarbij de grenswaarde kan overschreden worden 4. Asbestverwijderingswerken Gespecialiseerde/erkende onderneming

42 I Melding (2 & 3) Vóór aanvang van de werken Aan Regionale directie TWW & AG Inhoud afhankelijk van de aard van de werken Plaats Soorten en hoeveelheden Werkzaamheden en procédés Aantal werknemers Tijdsbepaling Genomen technische preventiemaatregelen Wijzigingen melden Kopie aan eigen preventieorganen en aan de opdrachtgever CPBW, AG, PA

43 II (Blootstellings)register (2 & 3) Register met blootstellingsgegevens per werknemer Ter beschikking van: Sociaal inspecteur TWW Arbeidsgeneesheer 40 jaar bewaard (EDPB of afdeling medisch toezicht) Inzage in eigen gegevens door werknemer Inzage in collectieve gegevens door Comité

44 III Gezondheidstoezicht (2 & 3) Vooraf Elk jaar bij blootstelling Voortgezet gezondheidstoezicht na de blootstelling Gezondheidsdossier wordt 40 jaar bewaard Gezondheidsdossier en blootstellingsregister zijn het bewijs van de beroepsblootstelling. (FVB)

45 IV Informatie Concrete instructies vóór elk werk Risico s voor de gezondheid Grenswaarde - metingen Hygiënische maatregelen Voorzorgsmaatregelen en PBM s art. 39 Bijzondere voorzorgsmaatregelen

46 V Opleiding Algemene theoretische en praktische opleiding toegespitst op de werkzaamheden. Elk jaar herhalen Mag intern gegeven worden voor alle werken Vb Preventieadviseur/Arbeidsgeneesheer ( sloop en verwijderingswerken = extern). Begrijpbaar voor de betrokken werknemers Inhoud a) t/m i) artikel 38

47 VI Algemene technische maatregelen(1) 1. Algemeen Blootstelling zo laag mogelijk houden(<0,01 v/cm³) a) Info AG, PA b) Zo weinig mogelijk werknemers c) Stofvorming beperken d) Geen sneldraaiend gereedschap e) Alles regelmatig reinigen f) Verpakken in gesloten recipiënt?

48 VI Algemene technische maatregelen(2) 2 Afval Selectief inzamelen Zo snel mogelijk verzamelen en verpakken Transport ADR? Behandeling en storten gewesten

49 VI Algemene technische maatregelen(3) 3 Bijkomende maatregelen na RA (> 0,01v/cm³) a) Afbakening en signalering b) Toegangsverbod c) Sociale voorzieningen d) Werkkledij + beschermkledij (onderhoud) e) Douches f) PBM s (onderhoud en controle) g) Gepaste ademhalingsbescherming

50 VI Algemene technische maatregelen(4) Nooit blootstelling > 0,1v/cm³ Werk stoppen indien overschrijding en bijkomende maatregelen nemen Advies AG en CPBW Werk pas hervatten na maatregelen Controle metingen

51 Technische maatregelen bij herstel- en onderhoudswerkzaamheden > 0,1v/cm³ (1) Asbest eerst verwijderen/herstellen/inkapselen Indien niet mogelijk: Werkplan opstellen a) Verwijderen b) Planning en aard van werkzaamheden c) Schema (collectieve preventie) d) Werkmethoden e) PBM s f) Bescherming betrokken wn en andere personen g) Procedure van vrijgave Ter inzage op de werf voor Wn, CPBW, TWW

52 Technische maatregelen bij herstel- en onderhoudswerkzaamheden > 0,1 v/cm³ (2) Collectieve maatregelen Maatregelen voor verspreiding van de vezels Signalering en toegangsverbod PBM s Programma voor vezelmetingen Schriftelijke inlichtingen en instructies

53 Asbestruimingswerken: Specifieke maatregelen.

54 Bepalen van de technische preventiemaatregelen in de praktijk

55 Eerst stof voorkomen, dan PBM s Eerst asbest (laten) verwijderen indien mogelijk Collectieve maatregelen Afzondering, signalering, g, bevochtiging, g, afscherming, stofzuigen, (verspreiding van vezels voorkomen, toegang beperken, enz.) PBM s Restrisico i aanvaardbaar? Maskers (P3, type?) = bescherming longen Beschermkledij (wegwerp) = bescherming tegen verspreiding vezels Instructies, ontsmetting en onderhoud v/d PBM s, materieel en Instructies, ontsmetting en onderhoud v/d PBM s, materieel en omgeving

56 Aandachtspunten voor deze technische maatregelen. Blootstelling zo laag mogelijk? Zijn de maatregelen uitvoerbaar? Overleg met de uitvoerders! Zijn er voorgeschreven maatregelen die debj bijkomende risico s scosceëe creëren? Alternatieve methode op basis van de RA Advies IDPB, EDPB, CPBW Contact met bevoegde ambtenaar TWW

57 Alle technische maatregelen omzetten in schriftelijke instructies Eenvoudige instructies Begrijpbaar (Taal) Overbrengen van de instructies Overbrengen van de instructies (start werk vergadering, toolbox)

58 Evaluatie Zijn de maatregelen realistisch? Geven zij een voldoende bescherming? Creëren zij geen bijkomende welzijnsrisico s? Worden ze toegepast door de betrokkenen? Opvolging en meetprogramma?

59