Inhoud 1. Mode 3 2. Egypte 4 3. Het Romeinse Rijk

Transcriptie

1 Mode

2 Inhoud. Mode 3 2. Egypte 4 3. Het Romeinse Rijk 6 4. De middeleeuwen 8 5. Kragen en krullen 0 6. Modieuze heren 7. Pruiken en hoepelrokken 2 8 Corsetten en badmode 4 9. De 20e eeuw 6 0. Mode voor jongeren 9. Filmpje 20 Pluskaarten 2 Bronnen 23 Colofon en voorwaarden 25

3 . Mode Dit boek gaat over mode door de eeuwen heen. Het komt voor dat bepaalde kleding, een bepaalde haardracht, een bepaalde manier van bouwen of een bepaalde soort muziek op een moment in de tijd heel aantrekkelijk gevonden wordt. Om daarna opeens weer plaats te maken voor iets nieuws. Dat verschijnsel noem je mode. In dit boek gaat het vooral over kleding, schoeisel en haardracht. Mode ontstaat en ontstond op verschillende plekken in de wereld. De eerste mode was alleen iets voor rijke mensen. De laatste 50 jaar is dat erg veranderd. Iedereen doet mee aan de mode. Gekker nog! Er zijn vaak in onze tijd verschillende modes naast elkaar. Je laat daarmee zien dat je bij een bepaalde groep wilt horen. Je leest er meer over in dit boek.

4 De kleding In het oude Egypte van rond 500 voor Christus werd kleding hoofdzakelijk gemaakt van linnen. Dat gold voor arm en rijk. Wol was wel bekend, maar werd als een onreine textielsoort gezien, omdat het van een dier kwam. Er werden wel mantels van gemaakt, maar je mocht er bijvoorbeeld niet mee in tempels komen. Werklieden en boeren droegen lendendoeken of shenti van linnen (). Vrouwen uit de hogere klassen droegen een lang linnen gewaad.. Dit gewaad, de kalasiris (2) reikte tot de enkels. 2. Egypte 3 De schoenen Schoenen waren voor mannen en vrouwen gelijk. Men liep op sandalen van leer als men rijk was. De gewone man had sandalen van riet van de papyrusplant (3) 2

5 De cosmetica In het oude Egypte was cosmetica () al bekend. Vrouwen, maar ook mannen gebruikten roet en koolstof om hun ogen op te maken. Ook gebruikte men gemalen blauwe en groene edelstenen als stof om zich op te maken. En er werden geurige oliën en parfums gebruikt. Vaak werd voor deze parfums de heilige lotusbloem gebruikt (2). Nagels en handen werden versierd met henna (3). Henna is een stof gemaakt uit een plant. De stof trekt in de huid en laat een donkere kleur achter. 2 3 De pruiken Bij belangrijke gelegenheden droeg de hogere klasse pruiken. Een net met daar doorheen gevlochten haren werd als een muts gedragen.

6 3. Het Romeinse Rijk De toga De meeste mensen denken bij de Romeinen meestal aan een toga (). Een toga was een grote lap wollen stof die over een linnen tuniek gedragen werd. De toga was een moeilijk kledingstuk om aan te doen en te dragen (2). De toga moest op een speciale manier omgedaan worden. Er moesten vooral veel plooien in zitten. De toga werd vastgemaakt met een grote speld. Alleen echte Romeinen mochten een toga dragen. Vreemdelingen, boeren en slaven uit de veroverde gebieden in het Romeinse Rijk kon je daardoor gemakkelijk herkennen (3). 4 2 De stola Vrouwen droegen een stola (4). Het was een lange, geplooide jurk die ook over een tuniek gedragen werd. Ook de stola werd bijeengehouden door een speld, maar had als extra een soort riem over de borst heen. Ook hier gold dat niet iedereen zomaar een stola kon dragen. Was een vrouw gescheiden dan mocht ze bijvoorbeeld geen stola meer dragen. 3

7 Het schoeisel Schoenen waren open. Het waren dus sandalen. Er waren halfhoge, laarsachtige leren sandalen () die gedragen werden door ruiters. Dat waren meestal hooggeplaatste personen. De caliga (2) was een sandaal die gedragen werd door boeren en werklieden. Later zou deze sandaal, waarvan de zool vastgespijkerd zat aan het bovendeel, een echte schoen voor soldaten worden. De Romeinse soldaten marcheerden op deze schoenen door Europa. De calceus (3) was een iets meer gesloten schoen die zowel door mannen en vrouwen gedragen werd. Slaven liepen in het Romeinse Rijk op blote voeten. 3 2 Sommige moderne schoenontwerpers maken dankbaar gebruik van die oude Romeinse sandalen. Ze gebruiken de ideeën van die oude sandalen voor moderne schoenen.

8 4. De middeleeuwen Kostbare stoffen In de tijd van ridders en kastelen kon je het verschil tussen arme boeren en werklieden () en de rijke adel (2), net als in Egypte en Rome, ook aan de kleding zien. Mannen en vrouwen van adel droegen lange en wijde kleding. In Europa wordt in die tijd niet alleen linnen en wol meer gedragen. Door de handel met verre streken worden er nu ook katoen, zijde en fluweel gedragen. Dit waren kostbare stoffen Hoofddeksels Ongehuwde vrouwen droegen vlechten (3). Getrouwde vrouwen droegen een sluier. Zo n sluier werd een barbette (4) genoemd. Een kaproen (5) werd in de vroege middeleeuwen door boeren en herders gedragen. Later gingen ook rijkere mensen ze van duurdere stoffen dragen. Nog later werd de kaproen zelfs ook een hoofddeksel voor vrouwen (6). De kaproen eindigde achter op het hoofd in een lange punt. Dat werd een lierepijp (7) genoemd. In de late middeleeuwen werd de kaproen een soort tulband (8). 2

9 Schoeisel Boeren liepen blootsvoets of droegen eenvoudig schoeisel van stof of leer. De klomp werd ook gedragen en werd hollebloc of hoosbloc genoemd. De meeste straten in een middeleeuwse stad waren niet bestraat. Er was veel modder in de stad na een regenbui. De leren schoenen werden beschermd door er trippen () onder te binden. Trippen waren een soort houten zolen met ver-hoging die je onder je gewone schoenen bond. Zo bleven de leren schoenen schoon. Een populaire schoen voor mannen en vrouwen was de tootschoen (2) die opviel door de lange puntige neus. 2 In je hemd gezet Onder de gewone kleding droeg de middeleeuwer een hemd. De grootste schande was om in je hemd gezet te worden. Het was een vernederende straf waarbij je voor gek werd gezet voor een grote groep mensen. Bij ons is het een uitdrukking gebleven als iemand voor gek gezet wordt.

10 5. Kragen en krullen Spaanse mode In de tweede helft van de 6e eeuw was Spanje het machtigste land in de wereld geworden. Veel landen werden geregeerd door de Spaanse koning Philips II (). Het Spaanse hof bepaalde daardoor voor een groot deel de mode. Het was een strenge zwarte mode met strakke witte kragen met veel plooien. De grote witte kragen werden ook wel molen- stenen (2) genoemd. Ze werden los over de kleding gedragen. Men kon nauwelijks het hoofd bewegen met zulke kragen. Veelgebruikte stoffen waren het dure satijn en zijde. 2 Haarmode Het haar wordt door de dames in krulletjes gedragen aan de voorkant. Aan de achterkant werd het lange haar gevlochten met linten erdoor. De vlechten werden opgestoken en met spelden vastgezet.

11 6. Modieuze heren Kant en grote hoeden De geplooide kragen verdwijnen en maken plaats voor grote platte kragen gemaakt van kant. Mannen droegen kniebroeken. Mouwen waren ook rijk versierd met kant. Grote hoeden met brede randen waren erg in de mode. Later waait de rhinegrave () over van het Franse hof. Het was een soort broekrok tot aan de knieën. In deze kleding zat heel veel stof verwerkt en het geheel was afgewerkt met veel roesjes en lintjes. Jongens in jurken Zowel adellijke jongens als meisjes droegen in de 7e eeuw een jurk. Als jongetjes tussen de vier en zeven jaar oud waren, kregen ze een kniebroek. Dat was een belangrijke gebeurtenis waar een jongen naar uitkeek. Vanaf het moment dat de jongen zijn jurk kwijt was, ging de vader zich ook meer met de opvoeding bemoeien. Op schilderijen zie je dus allemaal jongetjes staan. Links de prins van Wales en rechts Lodewijk de 4e met zijn broertje in jurk.

12 Pruikentijd Aan het eind van de 7e eeuw wordt aan het Franse hof de pruik al gedragen. Mannen die zich belangrijk voelen, gaan naar pruikenmakers en laten zich een pruik aanmeten met veel weelderige krullen. Ze scheren hun eigen haar af. Zo begon de pruikentijd. Het werd een mode voor zowel mannen als vrouwen. 7. Pruiken en hoepelrokken Je liet een pruik aanmeten bij een pruikenmaker () Als je rijk was kocht je een pruik van echt vrouwenhaar. Arme vrouwen verdienden een centje bij door hun haar te verkopen. Had je minder geld te besteden dan kocht je een pruik van paardenhaar. Het werd ook mode om je pruik in te smeren met pommade. Dit was een soort haarzalf. Op de zalf werd wit poeder gestrooid. Bij mannen ging het vooral om de lengte en de krullen van de pruik. Voor vrouwen was juist de hoogte van de pruik heel belangrijk. Hoe hoger d e de pruik was, hoe meer je er - mee kon pronken.

13 De hoepelrok Vrouwen waren erg druk om hun figuur zo goed mogelijk te laten uitkomen. Daarvoor werden er allerlei hulpmiddelen onder jurken gedragen. Die eerste jurken maakten de heupen breed. Vaak zat het hulpmiddel in een onderjurk (). Later werd de vorm meer rond en kreeg het de vorm van een hoepel De eerste hoepelrokken werden aan het Franse hof gedragen (2). Door de hoepelrok leek het middel van de vrouw slanker. De rok had de vorm van een grote kerkklok. Onder de rok zat daarom een metalen kooi (2). In een hoepelrok kon wel 40 meter stof verwerkt zitten. Met een hoepelrok gaan zitten was een heel gedoe. In die tijd werden stoelen aan hoepelrokken aangepast. Ook moesten deuren aangepast worden aan de nieuwe mode (5)

14 8. Corsetten en badmode Het korset Dames wilden er graag slank uit zien. In de 9e eeuw werd daarvoor het korset () als hulpmiddel gebruikt. Het was een kledingstuk dat eigenlijk ondergoed was. Een korset zorgde voor een wespentaille, een holle rug en een platte buik. Het lichaam kreeg een soort S-vorm (2). Aan de achterkant van het korset zaten veters die strak aangetrokken moesten worden. Iemand anders moest deze veters hard aantrekken (3). Er zat een versteviging in van baleinen. Baleinen waren de zeefharen uit de bek van een walvis. Sommige dames vielen tijdens het dragen van een korset wel eens flauw, omdat ze zo strak ingesnoerd zaten. Ze kregen onvoldoende adem. Korsetten zorgden voor de nodige klachten. De ribbenkast, ingewanden en andere inwendige organen raakten in de verdrukking door het korset. 2 3

15 Badmode Voor het badpak werd uitgevonden, droegen dames brede losse hemden tot op de enkels. Het was niet de bedoeling om aan het strand bruin te worden. Want een bleke, witte huid was belangrijk. Als je gekleurd was door de zon dan was je een arbeider die in de zon op het land werkte. Vrouwen liepen niet langs het strand in hun badpak. Dat was niet netjes. Op het strand waren speciale badhokjes op wielen (). Die hokjes werden het water ingereden en van daaruit ging de dame via een trapje ongezien de zee in. 3 2 De badpakken waren warm, want ze waren van wol gemaakt. De mannen en vrouwenbadpakken leken in het begin heel erg op elkaar (2) Een dagje naar het strand betekende aan het eind van de 9e eeuw dat je eigenlijk gewoon aangekleed op het strand was. Je zat in een rieten strandstoel uit de zon (3).

16 9. De 20e eeuw Korter Naast de dames met korsetten was er ook een grote groep dames die korsetten onnatuurlijk vond. Zij kozen voor kleding waar ze zich gemakkelijk in konden bewegen. Rond 920 worden de rokken daarbij ook korter (). De enkels van de dames werden zichtbaar. Voorheen werd dat onfatsoenlijk gevonden. De knie bleef nog wel bedekt. Ook werd damesmode meer mannelijk. Dat betekende vooral dat kapsels korter werden (2). Pas in de jaren 60 zorgt de minirok (3) voor een schok Pakken en hoeden Vanaf het jaar 90 gaan mannen steeds meer een pak met een stropdas (4) dragen. Onder het jasje werd vaak een vest gedragen. Het dragen van hoeden en petten werd heel populair. Vooral de strohoed (5), de deukhoed (6) en de panama (7) waren populaire hoeden.

17 De suikerspin en de vetkuif In de 50-er jaren van de 20e eeuw wordt bij vrouwen de suikerspin () als haardracht populair. Het is hoog opgestoken haar. Deze haarmode waait over uit Amerika. Filmsterren laten die haardracht zien op het witte doek en zo wordt de haardracht populair bij veel mensen. In Amerika wordt deze superhoge haardracht beehive (bijenkorf) of B52 (naam van een vliegtuig) genoemd. Het kapsel leek op de neus van het vliegtuig De suikerspin is in onze tijd ook nog een voorkomende haardracht (2). Tienerjongens gaan hun haar in een vetkuif (3) dragen. Die mode wordt populair door de zanger Elvis Presley (4). In Nederland werden die jongeren met zo n vetkuif ook wel nozems (4) genoemd. Vanaf die tijd bepalen veel filmsterren en muzikanten de mode. Door de uitvinding van televisie en film waaien modes veel sneller over naar andere delen van de wereld.

18 De spijkerbroek In de jaren 50 wordt de spijkerbroek in Amerika populair door de filmheld James Dean (). Spijkerstof bestond al heel lang en werd al rond 850 door de Duitse handelaar Levi Strauss (2) verkocht aan mijnwerkers. Eigenlijk was de stof bedoeld voor tenten en zeildoek, want de stof was oersterk en bijna onverslijtbaar. Het was daardoor ook geschikt als mijnwerkersbroek (3). Alleen scheurde de stof sneller op bepaalde plekken, zoals bij de broekzakken. 4 3 Levi Strauss maakte die plekken sterker door er koperen spijkers in te zetten (4). De spijkerbroek en het merk Levi s waren vanaf dat moment geboren. Vanaf eind jaren 60 wordt de spijkerbroek ook populair in Europa. Het is zowel mannen - als damesmode. Op den duur worden er niet alleen meer broeken, maar ook jasjes, jurken, rokken en tassen van deze spijkerstof gemaakt. Ook nu is spijkerstof nog steeds populair. Iedereen draagt het. 2

19 0. Mode voor jongeren Eigen kleding Vanaf de jaren 70 ontstaat er steeds meer mode voor jongeren. Voor die tijd bestond er geen echte kindermode. Je droeg hetzelfde als volwassenen alleen wat maten kleiner. Die mode krijgt de kans door popgroepen en films. Bovendien gaat het goed in Nederland en jongeren verdienen geld met bijbaantjes. Ze hebben dus geld te besteden en daar maakt de kledingindustrie dankbaar gebruik van Er ontstaat niet één soort mode, want de jeugd wil graag bij bepaalde groepen horen. Die groepen kleden zich in een bepaalde stijl en zo onderscheiden jongeren zich van elkaar. Aan de kleding kun je zien bij welke groep iemand hoort. Een skinhead (), een gabber (2), een hiphopper (3) en een punker (4) zijn voorbeelden van zulke groepen. Die groepen ontstaan vaak uit een bepaalde soort muziek.

20 . Filmpje Het Klokhuis Modeontwerper Bekijk het filmpje

21

22

23 Bronnen en mode

24 Copyright Age Cnossen 206 Colofon en voorwaarden