Stadsvesten van Einde Were tot Brugsepoort B28. De nieuwe Wandeling. Bargiekaai en Aardenwegbrug zit op E20 wegens plaatsgebrek hier

Transcriptie

1 B28 Stadsvesten van Einde Were tot Brugsepoort De nieuwe Wandeling La lys Bargiebrug Brugse poort, Bargiekaai en Aardenwegbrug zit op E20 wegens plaatsgebrek hier Noordstraat

2 Zie vlgd dia Aan het hoofd van de Staten van Vlaanderen stonden Albrecht en Isabella. Deze gaven de toelating van het graven van het kanaal Gent Brugge. Het vervoer van goederen zouden tolvrij zijn. Deze beslissing was, vergelijk het heden met een autostrade aan te leggen. Deze startte aan de Brugse poort en eindigde in het Minnewater in Brugge. Voor de Bruggelingen is het natuurlijk het omgekeerde

3 Aan het begin van de Brugse vaart zal later de coupure worden aangesloten rond 1750/55 om een betere verbinding te geven met de Leie, Graslei. Reeds vanaf de 17 de eeuw was Gent reeds bereikbaar met grote schepen. Eerst langs Brugge en dan Oostende. kaart Vlgd dia

4 10 jaar na het maken van deze kaart werd de Coupure feestelijk geopend De Leie lag buiten de stadsmuren en tussen de Leie en de Nieuwe wandeling opende in 1840 de vlasfabriek La Lys haar deuren In een boog zal 5 jaar later de Coupure worden getrokken tussen de 4 rode bollen. Om zo weinig mogelijk kosten voor het onteigenen moeten uitbetalen werd er zeer goed gemeten Klooster van de Recolletten nu Justitiepaleis. Nederkouter... Prinsenhof Vorige dia!!! Toen ik deze kaart zag, dacht ik Wat is dat nu aan de Brugse poort de Brugse Vaart loop door de Stadsmurren heen. Als je de vorige dia nog eens bekijk, ja dan is het juist. Maar ik had gelezen dat men alles aflaadde en in kleine scheepjes en dit dit over Waldam naar het Rabot over de Lieve en zo naar het centrum bracht. Lieve Brugje Stadsgrachten en Blaisantvest

5 La Lys een vlasspinnerij aan de Nieuwe Wandeling waar ééns meer dan 4000 mensen hebben gewerkt werd afgebroken rond eind de jaren zestig van de vorige eeuw. Heden grote appartements-blokken aan de randen met in het midden een park het. Leie Het appartementsblok werd niet op dezelfde plaats gebouwd maar wel 20 meter achteruit Begin van de Coupure of einde v/d Brugse vaart De stadsgracht aan de Nieuwe Wandeling

6 La Lys werd opgestart in 1840 en in 1880 was de fabriek tot de blauwe lijn Kaart 1880 Op de onderste kaart uit 1912 heb ik dezelfde blauwe lijn getekend die verder liep in de nieuwe gevangenis. De vlasfabriek heeft dan nog een 50 jaar verder geboerd. Heeft ze na 1912 nog verder uitbreiding genomen? Weet ik niet. In ieder geval was het een zeer grote textiel fabriek geweest. Toen ik naar Gent was komen wonen ben ik contact geweest met mensen die daar nog hadden gewerkt en waren daar zeer fier over, helaas men heeft men daar ook de boeken moeten neerleggen begin de jaren 60 Na het bankroet is er vlug een beslissing genomen om er 8 torenflats te bouwen. In 1969 was de start gegeven en in 1971 was de eerste building al klaar. De andere 2 zijn later gevolgd maar van de 8 is het er nooit van gekomen wegens verschillende redenen Kaart 1912

7 Van Roger Caufrier La Lys

8 Vlasspinnerij La Lys. was één van de eerste die de elektrische verlichting heeft toegepast in de fabriek. De nieuwe vlasfabriek had een grote uitbreiding in 1907 Een zijtak van de Leie Stadswallen aan de Nieuwe Wandeling Laatste deel van de coupure

9 Boven. Met de afbraak van La Lys zal dit gebeurd geweest zijn met veel emoties. Toen ik in de jaren begin zeventig in Gent kwam wonen spraken nog enkele mensen me aan dat ze nog in deze textielfabriek hadden gewerkt. Het is maar later over deze fabriek iets te lezen dat ik veel meer wist. In 1971 was dit de laatste muur die nog moest geslopen worden De arbeiders verlaten de vlasfabriek La Lys, de Coupure links nu Van Hembysebolwerk. Heden deels park de Groene Vallei en hoge flats

10 La Lys, werd opgericht in 1838 en was op dat ogenblik zelfs de grootste textielfabriek van West- Europa. (afbeelding onderaan is van 1840) Postkaart van 1903 Evenwijdig met de Nieuwe Wandeling bevonden zich de oude Stadsgrachten in het park aan de Groene Vallei. Dit was een van de laatste stadsgrachten die gedempt werd eind in de jaren Recht zie je nog juist de belangrijke vlasfabriek La Lys De affiche is uit 1925 en is van de Vlaswerkersvereniging. Vermits La Lys een vlasfabriek was, zullen de arbeiders daar deze affiche zeker hebben gezien. Maar ik denk dat de affiche bestemd was voor de mensen die het vlas bewerkten.

11 Waldam, is nu de kaai van de Contributiebrug tot de Noordstraat. Maar vroeger was het een echte afdamming die de oude Brugsepoort omringde. Op de oude kaarten van Gent van 1550 tot 1799 nog altijd merkbaar. Wal betekent oorspronkelijk, muur. De samenkomst van de coupure en de westelijke stadsvest (gracht) bij de Brugse poort. Aquarel van de Hollandse soldaat Wynandz 1825 (in 1902 werden in Den Haag een 30tal werken van soldaat Wynandz die hier soldaat was tijdens de Hollandse periode aangekocht door de Stad Gent) De Stadsgracht (evenwijdig met de Nieuwe Wandeling) met de Driegatenbrug Het gebouw van de vlasfabriek La Lys op de vlgd dia Coupure De Brugsepoortbrug de 1 ste Brugsepoort want daar waren er 2 Waldam Begin v/d Brugse vaart

12 Na 1860 is hier alles onherkenbaar veranderd door de grachten te dichten. De stadsgrachten aan de Nieuwe Wandeling werden pas gedicht in de jaren zestig van de vorige eeuw Nieuwe wandeling de stadsgrachten de Driegatenbrug de Noordstraat met zijn 2 stadspoorten Brugse poort in de 19 de eeuw Waldam Waldam

13 Moeder en vader zwaan waren fier op hun kroost dit na het broeden in weer en wind Brugse vaart Waar deze huizen staan lig nu de Waldamkaai De Driegatenbrug en de Brugsepoort te zien vanaf de Nieuwe wandeling rond 1822 De contributiebrug is juist niet te zien die over de Coupure liep. De Driegatenbrug aan de stadsgracht ontstond bij het graven van de Coupure in Het was een gemetselde brug met 3 gaten, vandaar de naam. Bij het dempen van deze oude Stadsgracht (vest) in1971 werden de 3 bogen versterkt in gewapend beton en werd de rijweg verbreed tot 6 m. Dit gebeurde in Van brug kan je niet meer spreken. Enkel wilde men de brug blijven herinneren.

14 De Brugsepoort. Aan het einde van de 13 de eeuw werd er op de opgevulde Stadsgracht, de Waaldam een versterkte poort gebouwd. Deze was gelegen ongeveer halfweg de Noordstraat. De poort en de Waldam bleven tot in de 2 de helft van de 19 de eeuw bestaan. In de 17 de eeuw werd het een grotere poort wegens meer drukte van het nieuwe kanaal Gent-Brugge (dat pas werd gegraven). Later in de Franse tijd werd er een wachthuis (1820) in empirestijl aan toegevoegd(zie foto). De Kortrijksepoort had 3 poorten. Maar om de Brugsepoort beter te beveiligen werd er ook een tweede poort toegevoegd tijdens het Calvinistisch bewind rond Deze poort bevond zich op het kruispunt Contributiestr Noordstr Begijnhoflaan en de Brugsepoortstraat. Zie op het plan op de vlgd dia. Deze poort werd vlug gebouwd want op bevel van Jozef II werd ze gesloopt in 1782 wegens zeer bouwvallig. De stadspoorten werden elke avond gesloten. De stadspoorten werden op geregelde tijden geopend, vb tijdens de wintermaanden 6u30 tot 17u en in de zomer vanaf 3u tot 21u30. Wie stadspoorten buiten of binnen wilde buiten de vastgestelde uren moest Poortgeld betalen. Ook tussen de vaart Brugge-Gent en de Coupure werd tussen deze 2 wateren gesloten door een balk te leggen. Tijdens de graafwerken van de Coupure rond 1855 was er een weg ontstaan tussen de stad en het gehucht Rooigem, een zekere smokkelroute was er ontstaan. Lang heeft dit niet geduurd en op het eind kwam er een hekken en een gebouw aan de 3 gaten brug, deze was gelegen aan de Coupure waar de textielfabriek La Lys was (Jan van Hembyzebolwerk recht t.o.v de Waldamkaai). In 1860 was er een geweldig groot feest in Gent, het einde van de sluitingsuren aan de stadspoorten 2 de?

15 Graven van het kanaal. Dit gebeurde rond kaart van Hondius en Sanderus uit 1641, onderaan. De Coupure staat er ook nog niet op deze zou er 100 jaar later worden gegraven rond 1755 Leie Waldam Brugse poort Boven kaart van Horenbault uit 1619, 2 de poort van de Brugse vaart de Nieuwe Vaart

16 Ingang van de vlasspinnerij La Lys uit 1838 Afgebroken huizenblok om het mogelijk te maken de nieuwe brug schuins te laten lopen recht tov de Phoenixstraat. Deze beslissing viel in 1932

17 Dit blok zal verdwijnen om de brug dan redelijk wat te laten aansluiten op de Phoenixstraat door ze schuins te leggen over het water De Noordstraat aan de Brugse poort. Oud en nieuwe situatie van de brug De 2 spoorwegen zien we hier op beide foto s

18 Foto van 1903 van het kruispunt Contributie straat met de Noordstr Kaart van Zoals eerder geschreven zal men gans dit blok huizen afbreken halfweg de jaren dertig om de Bargie brug schuin te kunnen leggen zodat de tram de scherpe bocht niet meer moet nemen. Privé inrit Detail uit een stafkaart van 1894 Bargiebrug Noordstr en Contributiestr Oef Roger je heb me alle twijfels ontnomen. Er stond op de foto de juiste benaming van straten, maar naast het hoekgebouw dacht ik dat er nog een straat was, deze maar het was een privéweg van de toen nog 1000 vuren opde kaart van 1900 is ze duidelijk aangegeven. Is het zwart stipje op de staffkaart van 1894 ook deze inrit? Ik denk het wel

19 Noordstr 7 Tot rond 1860 was de Waldam daar op zijn grootst te zien (zie dia 16). Alleen de Noordstraat was de verbinding met de Brugse poort langs deze zijde van de Coupure en de Brugse vaart waarop 2 versterkte poorten stonden. De huizen werden laat gebouwd om de opgevoerde grond na de demping van de Waldam mogelijk te maken. Bijna alle huizen die gebouwd werden na de definitieve aanleg van de Noordstraat zijn onherkenbaar veranderd. Bekijk de 2 onderste foto's rechts. Je kan niets meer aantonen van het nevenliggende gebouw om 100% uitsluitsel te geven. Ook de nummers van de huizen zijn veranderd

20 2 bruggen, Bargie s. in 1824 schilderde onze Hollandse soldaat Wijnants onderstaande tekening. Er lig een Bargie aan de kade. Ik denk dat het soldaten zijn die opstappen? De brug dat je op de tekening, de eerste Bargiebrug was een draaiende brug en werd gelegd in 1753 deze zal afgebroken worden in 1877 en vervangen worden door een platte draaibrug in yzer. In 1932 zou men vele draaibruggen afschaffen en ze hoger leggen om de scheepvaart niet te hinderen (toen al speelde uurlonen ook al een grote rol. Om het verkeer vlotter te laten verlopen vanuit de Noordstraat naar de Phoenixstraat zou men het huizen- Overschot van de Brugse poort. Deze zouden allemaal verdwijnen na 1860 met het afschaffen van het tolrecht blok afbreken op de bovenste foto te zien en de brug schuin over het water leggen. Ik denk dat dit besluit genomen werd door de trammaatschappij gezien men toen 2 stevige bochten van 90 moest nemen. Voor het vervoer met paard en kar hadden deze zeker geen probleem want deze reden maar aan 5 a 10km per uur. Schone liedjes duren niet lang want in Mei 1940 was ze terug al opgeblazen en er kwam een noodbrug die dienst deed tot In 1950 werd dus de huidige brug geopend met veel bla bla bla (vrije hoogte 4,15m)

21 Zoals ik eerder schreef was de brug opgeblazen geweest door onze eigen troepen in mei Blijkbaar kenden onze genie soldaten niet veel van munitie omdat er 2 woningen niet meer bewoonbaar werden. Hierboven de noodbrug die dienst zou doen tot 1949 ook het jaar met de aanvang van de nieuwe te bouwen betonnen brug. Hiernaast is de afgewerkte brug uit 21 januari maanden nodig gehad om ze te verwezenlijken en had maar een aantal seconden nodig in 1940 om ze naar de vaantjes te helpen

22 Wanneer de Nieuwe Leeuw in een Gouden Leeuw werd gedoopt weet ik niet

23 De Noordstraat is toch redelijk nog goed herkenbaar toch na 50 jaar hé of ben ik mis

24 Ciné City was een bescheiden wijkzaaltje zoals er voor wereldoorlog II ( Ciné du Nord) veel waren en was in de jaren 60 één van de zo vele cinema's dat Gent telde. Na lange leegstand en verkrotting in 1979 gesloopt. Het begin van de Noordstraat is hier grondig verbouwd na de stopzetting van de Ciné City.

25 Ook het einde van de Noordstraat is grondig veranderd

26 Bij het heraanleggen van de straat hadden die 3 gaten van geen enkel belang meer. Toch heeft het stadsbestuur beslist de Driegatenbrug te behouden en gelukkig, zo kunnen we ons altijd wat oriënteren.

27 Coupure Hier zal later metaalfabriek Phoenix komen te staan en zal de Leiearm worden doorgetrokken en de andere worden gedempt Nog te bouwen Vlasfabriek La Lys en de Nieuwe Wandeling De contributiebrug De 2 de Brugse poort De Noordstraat De Brugse Vaart De 3 Gatenbrug De 1 ste Brugsepoort De Bargiebrug Rechts een kaart van midden de 18 de eeuw van Malfeson. Kaart boven is van een 5 tal jaren later van de aan te leggen Coupure

28 Meer dan 100 windmolens stonden er op de stadsvesten in Gent.!!! Je moet even zien hoe moeilijk het nu is om een wind-molen te plaatsen. Op deze plaats stonden er hier rond de Brugse Poort 12 a 13molens en misschiens 14. Zat de tekenaar niet hoog om het overzicht van Gent te tekenen? Gravure uit 1613 sedert het Calvinistisch bewind Als je van Brugge naar Gent wou gaan, dan kwam je aan, aan de Brugse Poort. Anno, de zestiende eeuw ? 12

29 Brugsevaart bargiekaai en Aardenbrug zit E20 wegens plaatsgebrek hier Einde deel B28 zie verder b.29 Onderbergen Jacobijnenstr