Tussen de rijkbloeiende kastanjebomen aan

Transcriptie

1 Het wordt al het grootste hellende groendak in Europa genoemd. Of dat echt zo is, kunnen we niet controleren, maar met een oppervlakte van m 2 is het zeker één van de grootste. Dakenraad klom op het nieuwe hellende groendak van het voormalige schoolgebouw De Ottoburg in Rijswijk. Volgens Chris de Roo, senior bouwkundig medewerker bij de gemeente Rijswijk, is dit project een belangrijke stimulans voor een verdere vergroening van de daken in zijn gemeente. Het monumentale gebouw De Ottoburg in Rijswijk is voorzien van een enorm hellend groendak. Kunststof kratten Tekst: ing. Frank de Groot Tussen de rijkbloeiende kastanjebomen aan de Rijswijkse Esdoornlaan is een langgerekt groendak zichtbaar van een 120 meter lang monumentaal gebouw. Een oase van groen in een sterk verstedelijkte omgeving. We staan op de steiger. Vogels en insecten hebben al bezit genomen van het groendak. Mooi toch? Je ziet nu al dat de natuur reageert op zo n dak, zegt Joost Stemkens van adviesbureau Fier Dakcontrol. Het groendak ligt op De Ottoburg, een monumentaal gebouw uit Bij de renovatie lag de nadruk op duurzaamheid. De gemeente bestemde De Ottoburg vorig jaar tot sociaal-cultureel centrum en nu zijn KNUS Kinderopvang, basisschool Kronenburgh en Stichting Buurtschap Oud-Rijswijk er gevestigd. De Ottoburg is het eerste gebouw van de gemeente dat wordt voorzien van een groendak. Stemkens: Vorig jaar vroeg Chris de Roo van de gemeente Rijswijk of 6

2 DAKENRAAD NUMMER 144, JUNI 2018 Groendak onder 45 graden we niets konden doen met het dak. Toen kwamen we al snel tot het idee om een hellend groendak te realiseren. Welstand had er aanvankelijk nog moeite mee, maar wethouder Marloes Borsboom (duurzaamheid, GroenLinks) was direct enthousiast. Op 16 april 2018 werd het project feestelijk geopend door de wethouders Marloes Borsboom en René van Hemert (gemeentelijke accommodaties). Inmiddels is er ook een Duurzaamheidsfonds. Inwoners en bedrijven kunnen subsidie aanvragen om groene plannen te realiseren. Omwonenden zijn heel enthousiast over het groene dak. We zien nu zelfs particuliere initiatieven in de omgeving ontstaan om daken te vergroenen. Het werkt aanstekelijk, zegt Chris de Roo. Ook de gemeente Rijswijk is enthousiast. Wellicht is dit de aanzet tot veel meer groene daken in Rijswijk. Bijvoorbeeld door de daken van gemeentelijke gebouwen te vergroenen. Daarmee neemt de biodiversiteit in de stad toe en beperk je hittestress door een sterke opwarming van versteend stedelijk gebied tijdens zomerse dagen. Daarnaast neemt de belasting van de riolering tijdens hevige regenbuien af, omdat een groendak het water buffert. Links is de sedummixmat al aangebracht. In het midden is het substraat te zien. 7

3 DAKENRAAD NUMMER 144, JUNI 2018 Zicht op de kunststof cassettes. Let ook op de zinken opstaande rand boven de dakkapel. Van links naar rechts: Erick Rutten (Begroeningstechniek Joru Support), Chris de Roo (gemeente Rijswijk) en Joost Stemkens (FIER Dakcontrol) op de steiger voor het groendak. Kunststof cassettes De Ottoburg is duurzaam gerenoveerd. Het gebouw werd goed geïsoleerd en naast een groendak, kreeg het led-verlichting, luchtbehandeling en valbeveiliging op het dak. De bestaande kruispannen zijn verwijderd en naar een handelaar gebracht voor hergebruik. Panlatten en tengels zijn ook verwijderd, maar het bestaande dakbeschot van geschaafde en geploegde delen is gehandhaafd. Het dak is niet geïsoleerd. Joost Stemkens legt uit waarom niet: Er is voor gekozen om de houten zoldervloer te isoleren met cellulosevlokken. Die zijn in de holle ruimten tussen de vloerbalken gespoten. Omdat de zolder vol installaties staat, is deze niet geschikt als verblijfsruimte. Dus was het handiger de zoldervloer te isoleren en de zolder als extra warmte-koudebuffer te gebruiken. Bovendien heeft een groendak al een positief effect op het binnenklimaat doordat hoge en lage temperaturen vertraagd worden doorgegeven. Maar hoe breng je een groendak aan op dakdelen met een helling van 30 tot 45 graden? De oplossing kwam van Begroeningstechniek Joru Support. Directeur Erick Rutten toont een zwarte kunststof cassette van 1,00 x 0,50 meter en een hoogte van 50 mm. In de cassette bevinden zich ribben die elkaar diagonaal kruisen. Hierdoor vindt het substraat veel houvast. Dit systeem heeft zich bij eerdere projecten met grote dakhellingen al bewezen. 9

4 In de nok bevindt zich het railsysteem van Flesst waar een veiligheidslijn aan wordt gekoppeld. Op het oude dakbeschot is eerst een vierlaags waterkerend, dampopen membraan van Koramic aangebracht. Voor de bevestiging van de cassettes zijn er tengels op het oude dakbeschot aangebracht. Vervolgens zijn hier panlatten aan bevestigd, met een hart-op-hart-afstand die gelijk is aan de breedte van de cassettes en zijn de cassettes op de panlatten geschroefd. Perforaties in de cassettewanden zorgen ervoor dat het water vrij door het substraat naar beneden kan stromen. Aan de gootzijde bevindt zich een zinken opstand met perforaties. Hierdoor kan het water uiteindelijk in de goot lopen. Sedumdak De cassettes zijn gevuld met substraat van BVB Substrates. Uit oogpunt van gewichtsbesparing en Het regenwater kan aan de onderzijde via perforaties in de zinken daklijst in de goot stromen. Projectgegevens Opdrachtgever: Gemeente Rijswijk Bouwmanagement: LVD bouwmanagement Dakmanagement: FIER Dakcontrol Groendakmanagement: Begroeningstechniek Joru Support Dakdekker: Klomp Daktechniek Installateur: Gustaaf Groenspecialisten Valbeveiliging: Flesst Leverancier groendak: Sempergreen BV watervasthoudend vermogen zijn perlietkorrels aan het substraat toegevoegd. Vervolgens zijn sedummatten van Sempergreen aangebracht. Deze sedummixmatten type T zijn aan de boven- en onderzijde voorzien van een kunststof wapening. De mat bestaat uit tien tot twaalf verschillende soorten Sedum. Door de grote hellingshoek van het dak was het een flinke uitdaging om de vegetatiematten te plaatsen. Al abseilend gingen de mannen van Gustaaf Groenspecialisten van boven naar beneden om de matten zorgvuldig uit te rollen. Punt van aandacht was het droge voorjaar. Stemkens: De eerste weken na het aanbrengen mogen de sedummatten niet geheel uitdrogen, omdat ze nog geen wortels in het substraat hebben gevormd. Nadat de matten waren gelegd, was het echter enige tijd zeer warm en droog. We merkten toen dat het water na een bui te snel tussen de droge mat en het droge substraat naar beneden stroomde. We hebben daarom tijdelijk het dak aanvullend moeten bewateren. Dat is toch een aandachtspunt, vergeleken met platte groene daken, waar regenwater gewoon in het substraat terechtkomt. Als de sedummatten goed zijn geworteld, vormen ze één geheel met de substraatlaag en stroomt het water er ook niet meer zo snel doorheen. 10

5 DAKENRAAD NUMMER 144, JUNI 2018 Inzet: Dakopbouw met oud dakbeschot, waterkerend membraan, houten regelwerk en cassettes. Ook is een deel van een kilgoot te zien. Grote foto: Kilgootconstructie. FRANK DE GROOT 11

6 DAKENRAAD NUMMER 144, JUNI 2018 Aanbrengen van de sedummatten door medewerkers van Gustaaf Groenspecialisten. Het gewicht van het sedumdak is, verzadigd met water, circa 50 tot 55 kg/m 2. Dat is vergelijkbaar met het pannendak dat erop lag. De belasting neemt dus niet toe. Maar hoe zit het dan met de windbelasting? Volgens Stemkens levert dat geen problemen op: Er vormt zich één verdicht systeem. Daar heeft de wind geen vat op. Detaillering en veiligheid Bij het groendak in Rijswijk is er veel aandacht besteed aan de detaillering en de veiligheid. Om maar met de detaillering te beginnen: boven de dakkapellen is een zinken opstand aangebracht, zodat de daken van de dakkapellen zijn beschermd tegen uitstromend water en substraat. De langs- en onderzijden van de dakkapellen zijn waterdicht aangesloten met loodslabben die over de cassettes liggen. Lastiger waren de kilgoten, met vaak aansluitende dakdelen die onder verschillende hellingshoeken liggen. Hier is gewerkt met zinken goten met opstaande randen. Er is ook aan veilig onderhoud van de daken gedacht. In de nok is een railsysteem van Flesst aangebracht met een veiligheidslijn, waaraan onderhoudspersoneel zich kan zekeren. Hoeveel onderhoud er nodig is aan dit groendak? Rutten: Twee keer per jaar haal je onkruid weg en wordt er bemest. Volgens De Roo past dat prima in de halfjaarlijkse schoonmaak van de goten: Dan moeten we toch al het dak op, dus dan kun je gelijk wat onkruid weghalen en de beplanting bemesten. 13