40 jaar goed op weg! Jaargang 40

Transcriptie

1 40 jaar goed op weg! Oktober 2018 Jaargang 40

2

3 Al 40 jaar goed op weg! Aquariumvereniging De Siervis Ingeschreven onder bij de K.v.K te Tilburg. Goedgekeurd bij Koninklijk Besluit. Aangesloten bij de N.B.A.T. Opgericht d.d Website: Facebook: facebook.com/desiervis.nl IN DIT NUMMER jaargang 40, oktober 2018 Uitnodiging Voor de bijeenkomst van 1 oktober a.s. op pagina 5 Verslag verenigingsavond Verslag van 3 september jl. zie pag. 7 Mededelingen Over o.a. tentoonstelling pagina 12 ADVIESCOMMISSIE Peter van der Ark Pierre Oomes, Sjef Beurskens, REDACTIE Uw bijdrages kunt u mailen naar: redactie@desiervis.nl BESTUUR Voorzitter Jan Wildeboer voorzitter@desiervis.nl Secretaris Peter van der Ark secretaris@desiervis.nl Penningmeester Piet van Dongen penningmeester@desiervis.nl 2e Voorzitter/Redactie Reginald Kluijtmans redactie@desiervis.nl 2e Secretaris Daniël Aarts e Penningmeester Mark Dijkers Bestuurslid Rinaldo Lips Postadres secretariaat Wagenaarstraat MT, Oosterhout Bank NL51 RABO AV De Siervis - pagina 3

4

5 Uitnodiging Wij nodigen u graag uit voor een doe avond over: Jubileum aquarium MEK Datum: Maandag 1 oktober 2018 Aanvang: uur Plaats: MEK, Veerseweg 100 te Oosterhout LET OP! Op dit moment is het nog niet zeker of het MEK beschikbaar is deze avond. wij houden de leden op de hoogte uiteraard Deze avond was oorspronkelijk bedoeld voor een lezing van Dhr Fioole. Deze lezing kan door persoonlijke omstandigheden niet doorgaan. Daarom hebben we besloten om deze avond aan het aquarium in het MEK te besteden. Er is immers veel over te vertellen, een unieke houten aquarium van meer dan 5000 liter inhoud zie je niet elke dag. Dit heeft gezorgd voor de nodige hoofdbrekens maar ook zeker een hele mooie uitdaging. Daarom willen we u deze avond meenemen in de bouw en opbouw. Een avond vol inspiratie! Graag tot maandag 1 oktober! AV De Siervis - pagina 5

6

7 Verslag van de bijeenkomst van 3 september jl Mi c h e l Keijman is een oude bekende van de vereniging. Zij grote passie is reizen naar de gebieden waar onze aquariumvissen leven. Daarin begeleidt hij dan andere enthousiaste aquarianen die op die manier een bijzondere vakantie beleven. Dat ook veel toehoorders veel plezier aan zijn lezingen beleven, blijkt wel uit de opkomst. Met bijna 30 aanwezigen zat de zaal propvol. Was Michel vroeger vooral te vinden in Mexico en Midden-Amerikaanse landen, nu heeft hij het accent gelegd op Afrika. De laatste jaren heeft hij veel reizen gemaakt naar Kameroen. Een prachtig land dat je kunt vinden tussen Nigeria, Chad, de centraal Afrikaanse republiek, Gabon en Equatoriaal Guinee. Dat is een gebied waar nogal wat aan de hand is. Daarom kan hij er op dit moment niet meer naartoe. Er is daar bijna een complete burgeroorlog tussen de Franssprekende en Engelssprekende inwoners. Daarnaast is er nog een probleem dat zich in de gehele tropen voordoet. De natuur wordt vervangen door palmolie plantages met het daarbij behorende gif en dumping van afval in de rivier. Met andere woorden, het milieu is er ook daar droevig aan toe. Maar ondanks dat is er in Kameroen nog veel te zien en te halen. Daarbij komt dat er veel verschillende stroomgebieden van kleine en middelgrote rivieren zijn. Waar de ene rivier levenloos wordt door een dumping, overleeft een soort gelukkig in een ander stroompje. Die rivier systemen heten dan Cross river, Mungo, Wouri, Sanaga, Nyong en Ntem. Natuurlijk zijn er nog veel meer. Als we de groepen vis die Mi- AV De Siervis - pagina 7

8 chel in deze rivieren tegenkomt mogen karakteriseren, kunnen we ze verdelen in: -Kersenbuik cichliden -Overige cichliden -Killy vissen -Zalmpjes -Allerhande meervallen -Overige, grote, onhoudbare en roofzuchtige vissen. mis finleyi. Ook deze vis kent vele kleurvarianten. Naast de cichliden herbergt Kameroen ook leuke zalmen, karperzalmen en barbelen zoals De Hemichromis elongatus. Verwant aan de bekende rode acara. Deze tot 15 cm groot wordende cichlide vertoonde in de Menja rivier wel een hele prachtige kleurvariant. Op afrika/informatief/hemichromis-elongatus vind je de details. Ook planten kwamen aan de orde. Toch nog iets voor ons tentoonstellingsaquarium. Veel gezien werden meterslange Crinum natans, Anubias Hemichromis elongatus en Bolbitis (watervaren). Van de kersenbuik cichliden Barbus canthacampthus, de bestaan verschillende soorten en binnen de soorten ook weer kleurvarianten die per rivier verschillen. Wat opvalt is dat in troebel water de soorten mooier prachtige Procatopus similis en soorten van het geslacht Neolebias. Eigenlijk zien we die veel te weinig in de hobby terwijl het prachtige soorten zijn. zijn dan in helder water. En let op bij kersenbuiken (Plevicachromis) en sommige andere soorten in de regio. De vrouwtjes zijn over het algemeen mooier gekleurd en hebben de rode buik. De vrouwtjes hebben ook een iriserende rugvin. Dat missen de mannetjes, die je weer kunt herkennen aan de Van de killy-vissen zagen we mooie voorbeelden van Aphyosemion, die niet altijd de absolute seizoen vissen zijn en ook in permanente stroompjes worden aangetroffen. Ook Epiplatys-soorten b.v de sexfasciatus weer met veel prachtige kleurvarianten over de regio. blauwe iriserende vlekken aan de aars en staartvin. Het zou te vergaan om alle soorten die langskwamen te Geen kersenbuik, maar ook een bijzonder leuke cichlide (tot noemen. Toch wil ik er twee uithalen: 12 cm lang) is de Benitochro- Ten slotte Benitochromis conjunctus. Prachtige kleine cichlide met mooie blauwe zijkant. Ook te vinden in: nvcweb.nl/artikelen/afrika/ reisverhalen/hidden-treasures-cameroon-deel-1 Afrika biedt heel veel moois. De lezing van Michel biedt een mooie aanzet voor de tentoonstelling. Immers we willen vissen uit die regio laten zien. We hopen dat dat ook een succes gaat worden. Peter van der Ark AV De Siervis - pagina 8

9 Het complete tuincentrum

10 AV De Siervis - pagina 10

11

12 De opening nadert! Hij is waterdicht! Dat konden we afgelopen week schrijven in een persbericht bedoeld om de pers te interesseren om aandacht te besteden aan het 40-jarig jubileum van De Siervis. Het was even spannend, maar tegelijk met de ervaring van onze bouwers was er ook vertrouwen. En dat is uitgekomen. Op dit moment stroomt er een kleine 6000 liter door de bak, de bak is ingericht en het water wordt op temperatuur gebracht. We zijn er bijna, klaar voor vis en plant en daarna uiteraard voor hopelijk vele bezoekers. aanwezig om te helpen waar nodig, er zijn bv. aardig wat liters zand gewassen.. Dat feestje gaat plaatsvinden op zaterdagavond 6 oktober om uur. Zet het in uw agenda! De locatie lijkt ons duidelijk. Deze avond vieren we ons 40-jarig bestaan en zien we het eindresultaat dat vervolgens 2 maanden te zien zal zijn in het MEK in Oosterhout. Tot die tijd is er nog genoeg te doen, maar ook daarna. Vissen moeten worden gevoerd, de bak moet worden onderhouden etc. En wat te denken van de eerstvolgende activiteit die daarna om de hoek staat: Onze nieuwjaarsbeurs.. Leuk zo n actieve club! Maar eerst aandacht voor ons feestje! Vooral ook omdat er hard voor gewerkt is. Vakantiedagen zijn opgenomen, een mooie club leden was steeds AV De Siervis - pagina 12

13 AV De Siervis - pagina 13

14

15 Zelf watervlooien kweken Wat ik echt iedere aquariaan kan aanbevelen is om zelf je watervlooien te kweken. Waarom? Omdat het supersimpel is, omdat het je nagenoeg niets kost en omdat je er gratis rode muggenlarven bij krijgt, die je vissen zeker zullen waarderen. Ook weet je zeker dat je geen gekke ziekten of huidparasieten in je aquarium meevoert (karperluis, etc.) omdat er in de watervlooienbak geen vissen zitten. Wat heb je nodig? 1. Een bak waarin een redelijke hoeveelheid water kan. 2. Een plek om de bak neer te zetten (in de zon of halfschaduw) 3. Gist / melk / (bloedmeel schijnt ook goed te werken, maar dat spul heb ik niet) 4. Water (indien u niet over water beschikt; heeft u vast ook geen aquarium) Hoe te werk te gaan: Vul de bak met water. Zelf heb ik leidingwater gebruikt maar als je de beschikking hebt over regenwater, gebruik dit dan liever; dan hoeft het water minder te rijpen. Zet hem in een plekje in de tuin en doe er vervolgens dan twee weken niets aan. Gewoon wachten dus. Als je regenwater gebruikt dan hoeft dit niet. Zelf heb ik overigens wat grint in de bak gedaan, een plantje en wat vloeibare bacteriën (Nitrivec) deze had ik toch nog over. In de aquariumzaak koop je dan een zakje watervlooien en die doe je in de bak. Het kan aanvankelijk best een tijd duren (aantal weken) voordat de kweek een beetje op gang komt. Dit kan afhangen van allerlei omstandigheden (temperatuur, aanwezigheid van algen, zuurstofniveau, etc.) Dit is dus een beetje experimenteren. Ik vond dit overigens juist leuk, gewoon maar kijken wat er gebeurd. Waar leven watervlooien van? In de natuur eten de vlooien vooral groene algen. Vandaar dat de bak ook af en toe zon moet hebben; die algen komen dan vanzelf. Je ziet de watervlooien dan allemaal langs de wanden zitten; hiervan eten ze algen. Verder eten ze nog van alles wat door het water zweeft. Watervlooien hebben dan ook een zuiverende werking. Ik gooi af en toe wat druppels melk en gist in het water. Ik maak ook wel eens een mengsel van aquariumwater, een algentablet, wat melk en wat gist en soms ook wat droogvoer. Als je dit in het water doet wordt het water natuurlijk troebel maar je zult zien dan dit na twee dagen volledig verdwenen is. Oh ja, watervlooien schijnen niet van Chloor te houden en van allerlei metalen, dus bij voorkeur de bak niet bijvullen met leidingwater. Mocht er veel water uit je bak verdampt zijn, vul het dan aan met regenwater of gewoon aquariumwater. Ik heb gewoon een plastic krat in de tuin begraven maar beter is het waarschijnlijk om een doorzichtige bak te nemen en AV De Siervis - pagina 15

16

17 niet in te graven. Het licht kan dan beter doordringen in het water en je hebt dan meer algen, dat weer als voedsel dient voor de vlooien. Lijkbleek Ik vang de watervlooien en de muggenlarven altijd met een netje uit het water en doe ze dan in een emmertje met leidingwater. Zo voorkom ik dat er water uit de bak in het aquarium komt. Het zal geen kwaad kunnen maar zekerheid boven alles zullen we maar zeggen. Met een grote injectiespuit (zonder naald natuurlijk) kun je de larven perfect uit het emmertje zuigen en dan voeren aan je vissen. Je kunt natuurlijk ook in een keer het emmertje omkiepen boven je aquarium, maar ik voer toch liever wat gericht en zo kan ik in de gaten houden of er niet te veel gegeten wordt. Gelezen in het maandblad van de BM De Schuttersvis, Honselersdijk. Coral-bleaching', het afsterven van koralen, is een droevig onderwerp geworden, waar al heel wat over gesproken en geschreven is. Bioloog Dr. Christian Plate bericht over de achtergronden van dit verschijnsel en verschaft een blik in het scenario van de nabije toekomst. Koraalverbleking, het Nederlandse begrip voor coral-bleaching is eigenlijk niet nieuw. Al in 1972 werden de eerste gevallen op de Malediven bekend. Maar in 1972/78 verspreidde het zich op grote schaal over de hele wereld. Was het onderwaterdrama vooral in het zuiden van de evenaar onmiskenbaar aanwezig, in de zomer van 1998 bereikte het echter ook de noordelijke tropen zoals de Caribische zee. De belangrijkste boosdoener was snel gevonden. Een klimatologisch verschijnsel dat meteorologen El niño (Spaans voor de jongen) noe men, warmde in 1997/1998 vooral de oppervlakte gebieden van de tropische zeeën op. De gevolgen, de zoöxanthellen, de groene eencellige algen die eigenlijk met koralen een leefgemeenschap vormen, werden door deze afgestoten. Hierdoor ontbrak het de koralen aan van levensbelang zijnde stoffen zoals koolhydraten en aminozuren, die de algen gewoonlijk leveren. Als het koraal op zichzelf, dus zonder algen, leeft dan wordt het zichtbaar bleker. Dat komt in eerste instantie door het doorschemerende kalkskelet van het koraal. Als de watertemperatuur gedurende langere tijd verhoogd blijft, bijvoorbeeld enkele weken, dan sterft het koraal vanwege het gebrek af. Alleen als de temperatuur na enkele weken daalt, hebben de koralen een overlevingskans. Dan vissen ze weer een voorbijdrijvende zoöxanthel op en hiermee is de symbiose tussen algen en koralen weer hersteld. AV De Siervis - pagina 17

18 Ledeninfo Contributie Categorie Siervis Siervis + NBAT Siervis + NBAT + Het Aquarium lid jeugdlid huisgenoot 15 nvt nvt U bent donateur vanaf 15 euro per jaar. Inschrijving geschiedt door storting op Rabobanknummer: NL51 RABO t.n.v. A.V. De Siervis, Oosterhout, of per kas op de verenigingsavond op de eerste maandag van de maand. Het lidmaatschap gaat in op de eerste dag van de volgende maand nadat het inschrijfgeld en de contributie is ontvangen. Opzegging van het lidmaatschap kan eenmaal per jaar en dient SCHRIFTELIJK te gebeuren voor 1 september van het lopende jaar. U kunt lid worden door een mail te sturen naar info@desiervis.nl of ga naar onze website: AV De Siervis - pagina 18

19 Koralen zijn gevoelig Koralen zijn dieren en geen planten. Ze bestaan voornamelijk uit kalk, terwijl algen voor het kleurpatroon zorgen. Volgens wetenschappelijke ramingen zouden zich soorten, vooral minuscule diertjes, zich in kalkformaties bevinden. Hiermee zijn koralen, na het tropische regenwoud, het soortenrijk- ste biotoop op onze planeet. Koralen bestaan al miljoenen jaren. Ze hebben het vermogen door het afzetten van biogene kalk enorme riffen te bouwen. Het verspreidingsgebied omvat 190 miljoen kilometer. Dit volume overtreft de massa structuren die door mensen- handen zijn gebouwd met een veelvoud. Koralen zijn gecompliceerd en reageren sterk op een gewijzigde omstandig- heid, zoals licht en voedselhoeveelheden. Tropische koralen groeien alleen op de breedtegraden, waar de watertemperatuur gemiddeld 23,5 oc bedraagt en niet beneden de 20 oc komt. Koralen zijn op eencellige algen aangewezen, die door middel van fotosynthese de koralen van aminozuren, suiker en koolhydraten voorzien. Op zijn beurt biedt het koraal ammonium en fosfaat aan, waardoor de alg kan blijven leven en groeien. In 1998 was de opwarming van de vele zeegebieden zo langdurig, dat er een massasterfte van koralen ontstond. Voor een deel werd in hetomalediven- gebied op een diepte van 30 meter nog een temperatuur van 30 C gemeten. De koralen hadden in dit badkuipklimaat slechts geringe overlevingskansen. Een grootschalige verbleking van koraalriffen was het gevolg. Geen gebied van de tropische zeeën werd volledig gevrijwaard. Biologen en milieubeschermers waren in gelijke mate ontsteld. Naast de koraalriffen ontwikkelden ook de algen zich massaal. De eens zo bont gekleurde riffen werden door een groen tapijt bedekt. Algeneters Hierdoor ontstond een voedselaanbod voor veel algen etende zeebewoners, die zich bliksemsnel vermeerderden. Een voorbeeld is de blauwe roodtand trekkersvis. Er gaan ook geruchten over een toename van Manta's de ronde. Het aantal Papegaaivissen die zich met koralen voeden is daarentegen duidelijk afgenomen. Andere vissoorten die het rif alleen maar als onderkomen en schuilplaats gebruiken zijn minder aangetroffen. Maar alle dieren zijn indirect van koralen afhankelijk. Zo heeft het coral-bleaching een verschuiving van soortdichtheid en samenstelling veroorzaakt. Gevoelige en gespecialiseerde soorten komen steeds zeldzamer voor. Terwijl de minder gespecialiseerde dieren schitterend gedijen. Herstel Menigeen zal op het idee komen dat koralen aan stijgende temperaturen kunnen wennen. Dat is in principe mogelijk, maar het hiervoor noodzakelijke tijdbestek omvat miljoenen jaren. Het goede nieuws is dat veel koralen zich weer herstellen. Bovendien zijn er pionier soorten, die er in gespecialiseerd zijn de vrijkomende oppervlakten te koloniseren. Deze groeien betrekkelijk snel. Voorbeelden hiervan zijn kattenpoot- alsmede gewei- en potloodkoraal. Maar langzaam groeiende koralen als hersenkoraal hebben slechts geringe uitbrei- dingskansen. Toch zijn kleine positieve aangroeisels in de vorm van steenkora- len aanwezig. Maar dit vergt tijd, want deze exemplaren groeien AV De Siervis - pagina 19

20 slechts zo n twee centimeter per jaar. Dit op zijn beurt toont aan dat een koraalverbleking zoals deze thans plaats vindt, in de afgelopen eeuwen niet heeft plaats gevon- den. Het voor een deel vijf meter grote tafelkoraal heeft zo'n drie eeuwen nodig om hun imposante omvang te verkrijgen. Maar ook de positie van het rif moet in aanmerking worden genomen. De riffen, die tot aan het wateroppervlak reiken, zijn niet alleen het ergste aan- getast, maar regenereren ook het langzaamst. Buiten rifgebieden die goed met vers water worden overspoeld, zijn minder aangetast. Hier groeien de koralen vanwege de veel betere omstandigheden ook weer veel sneller aan. Overal waar nog harde, zachte en lederkoralen hebben overleefd, zijn de oude kleur en structuur weer teruggekeerd. In de gebieden waar alle koralen zijn afgestorven, is het beeld echter aanzien- lijk gewijzigd. Ook hier herstelt het rif zich weliswaar, maar het keert niet naar de grote verscheidenheid, die er voor El niño bestond, terug. Hoop Herkolonisatie is dus mogelijk. Maar hoe groot zijn de kansen hierop? In gebieden waar de riffen intact waren, verloopt het proces langzaam maar tamelijk probleemloos. Hier wordt de kolonisatie van korstvormige organismen zoals sponsen, kokerwormen en kalkalgen waargenomen. Hierdoor wordt het rif met kalk verstevigd en is het niet alleen tegen erosie beschermd, maar biedt de koraallarven het van belang zijnde harde substraat om opnieuw te koloniseren. Moeilijker is dit bij riffen die door omstandigheden van buitenaf aan sterke belastingen, bijvoorbeeld door afvalstoffen of sedi- ment, zijn blootgesteld. Hierdoor groeien draadalgen in grote getale, waardoor kolonisatie van korstvormige organismen op de koralen wordt tegengegaan. De oude koraalskeletten vallen onder de algenmassa uiteen. Op dergelijke plaatsen is herkolonisatie onmogelijk. Geleerden gaan er van uit dat 70% van de koraalriffen in 2050 zullen zijn verdwenen. Niet alleen door El niño, maar ook door de opwarming van de aarde, ankerende schepen en algemene milieuvervuiling. Of de riffen weer helemaal herstellen of dat ze volledig zullen verdwijnen, is mede afhankelijk van de hele mensheid. De mens als koraalkiller Van de Andaman Eilanden tot aan Yucatan en de Cayman Eilanden tot aan de kust van Tanzania zijn er over de hele wereld meer dan 30 gebieden die door koraalverbleking zijn getroffen. In 1998 hielden geleerden met een wereldwijd verlies van 11% rekening. Voor december 2000 werd een terugval van 27% geschat. De Indische oceaan is het ergste getroffen: hier houden geleerden rekening met een afstervingshoeveelheid van 34% van het koraal. Zaak waar getroffen is ook het Groot Barrièrerif bij Australië. Het grootste koraalrif ter wereld is ongeveer 18 miljoen jaar geleden ontstaan. Er bevinden zich daar 300 koraalsoorten, maar intussen is bijna 60% van de koralen aan het verbleken. De experts vrezen een massale sterfte van de kalkformaties, wat een exodus van 4000 schaaldieren en 1500 vissoorten tot gevolg zou hebben. Na een studie is milieuorganisatie Greenpeace bevreesd dat tegen het jaar 2100 de koralen in de meeste gebieden zullen zijn verdwenen. Experts hebben de koralenwereld lange tijd AV De Siervis - pagina 20

21 als slechts lokaal bedreigd gezien. Diamantvissers, overbevissing, afwatering, souvenirverzamelaars, alsmede on- voorzichtige duikers hebben, behalve stormen en sterke getijdenstromingen, als een bedreiging voor de koralen gegolden. Maar sinds El niño staan wereld- wijde klimaatveranderingen bovenaan de gevarenagenda van koralen. Hierbij wordt opwarming van de aarde door talrijke geleerden als een kardinaal probleem beschouwd. Experts zoals Terry Done, geleerde aan het gememo- reerde Australian Institute of Marine Science (AIMS), spreken van een direct verband tussen de opwarming van de aarde en broeikasgassen. Voor deze schadelijke stoffen zoals kooldioxide (CO2), zijn vooral de hooggeïn- dustrialiseerde westelijke landen door de verbranding van steenkool, olie en gas verantwoordelijk. Door deze CO2 wordt het zeewater ook zuurder, wat nadelig is voor het koraal. Bron: Maandblad Duiken en Hugo Aqua Nieuws. Overgenomen uit Natuurvrienden-Zwolle AV De Siervis - pagina 21