Voedingsadviezen bij levercirrose
|
|
- Nienke Lemmens
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Voedingsadviezen bij levercirrose Bij levercirrose is het leverweefsel zo ernstig beschadigd dat het niet meer kan herstellen. De lever gaat hierdoor steeds minder goed werken. In deze folder geven we u adviezen over het gebruik van voeding bij levercirrose. In deze folder geven we u algemene informatie. Deze informatie is bedoeld als algemene informatie en niet ter vervanging van een persoonlijk gesprek en advies van uw diëtist. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
2 Levercirrose De lever is een belangrijk orgaan, dat in het lichaam heel veel functies heeft. Wanneer er sprake is van levercirrose, is het leverweefsel zo ernstig beschadigd dat het niet meer kan herstellen. Levercellen gaan eerst ontsteken en sterven daarna af. Hierdoor ontstaat er zoveel littekenweefsel dat de lever verder beschadigd raakt en steeds minder goed gaat werken. Levercirrose kan ontstaan door een chronische infectie (hepatitis), leververvetting bij ernstig overgewicht, vergiftiging door bijvoorbeeld langdurig overmatig alcohol- of medicijnengebruik of een (erfelijke) ziekte. Het duurt vaak jaren voordat er klachten ontstaan. Levercirrose kan klachten geven als afname van de eetlust, misselijkheid, braken, buikpijn, concentratieverlies, geelzucht en jeuk. Ook komt gewichtsverlies vaak voor, met daarbij vermoeidheid en zwakte door afname van spierweefsel en spierkracht. Als de levercirrose al langer bestaat, kunnen er complicaties optreden. Voorbeelden hiervan zijn slokdarmspataderen (varices), ophoping van vocht in de buikholte (ascites) en vocht in de enkels of traagheid door ophoping van afvalstoffen in het bloed (encefalopathie). Het verlies van spierkracht, waardoor zwakte ontstaat, is een vervelende complicatie die veel gevolgen kan hebben voor het dagelijkse leven. Door het geven van voedingsadviezen kunnen we bijdragen aan een betere verwerking van de voedingsstoffen, verbetering van uw conditie en het behandelen, niet verergeren of verminderen van complicaties. 2 Voedingsadviezen bij levercirrose
3 Een goede en regelmatige voeding Het is belangrijk om regelmatig en gevarieerd te eten, zodat het lichaam alle voedingsstoffen krijgt die het nodig heeft om goed te kunnen werken. Het lichaam heeft dag en nacht brandstof en voedingsstoffen nodig om te kunnen functioneren. Een gezonde lever heeft genoeg suikers op voorraad om deze te kunnen gebruiken wanneer dat nodig is, ook als u lange tijd niet eet, zoals in de nacht. Maar bij levercirrose kan de lever minder suikers opslaan, zodat er s nachts een tekort kan ontstaan. Het lichaam gaat dan eiwitten gebruiken als brandstof, in plaats van als bouwstof voor de spieren. Uiteindelijk kan hierdoor de hoeveelheid spieren afnemen, waardoor de spierkracht en de conditie verminderen. Onderzoek laat zien dat mensen met levercirrose al een voedingstekort kunnen krijgen als ze acht tot tien uur niets eten. Bij mensen met een gezonde lever gebeurt dit pas na 36 uur. Regelmatig en verspreid over de dag eten, helpt ook om te voorkomen dat uw bloedsuiker te hoog of te laag wordt. We adviseren u daarom het volgende: Neem een goed ontbijt met koolhydraten (suikers en zetmeel) en eiwitten, zo snel mogelijk na het opstaan; Gebruik drie hoofdmaaltijden per dag en drie kleinere tussendoortjes; Neem voor het slapen gaan een bedtime snack. Een bedtime snack is een maaltijd vlak voor het slapen. Hierin moeten genoeg koolhydraten (suikers en zetmeel) en eiwitten zitten om de nacht mee door te komen. Voorbeelden van een bedtime snack zijn: een schaaltje kwark, (vruchten)yoghurt of vla met daarbij een banaan en een stroopwafel; een schaaltje kwark of yoghurt met 6 eetlepels muesli of cruesli, dadels of ander gedroogd fruit; 3
4 2 sneden brood met kaasbeleg en een beker chocolademelk; 2 sneden brood met rookvlees of ham en een gekookt ei, met daarbij 1 glas (karne)melk; 2 sneden brood met tonijn sandwichspread en een glas vruchtensap; 2 wentelteefjes gemaakt van twee eieren met daarbij een glas vruchtensap; 4 stuks knäckebröd met brie en een glas vruchtensap. Ook als u diabetes heeft, is een bedtime snack van belang. Overleg met uw diëtist en/of de diabetesverpleegkundige over een verstandige bedtime snack en de medicatie bij uw diabetes. Spiermassa en spierkracht Om geen spiermassa en spierkracht te verliezen is het belangrijk dat u bij iedere maaltijd voldoende eiwitten met de voeding gebruikt en dagelijks beweegt. Eiwitten in de voeding zijn nodig voor de opbouw, het onderhoud en het herstel van onder andere de spieren. Eiwitten komen vooral voor in melk en melkproducten, kaas, vlees, vis, kip, ei, sojaproducten, noten en pinda s en ook in peulvruchten, zoals bruine bonen. Hieronder staan enkele voorbeelden hoe u kunt zorgen voor voldoende eiwitten in uw voeding. Gebruik: bij elke maaltijd een zuivelproduct; royaal hartig beleg op de boterham, zoals kaas, vis, ei, vlees of pindakaas; noten of pinda s door de rijst of de pasta; geraspte kaas over pastagerechten; eiwitrijke tussendoortjes, zoals een milkshake, (vruchten)kwark, Skyr, proteïne zuivelproducten of een handje nootjes of pinda s; een ruime portie vis, kip/kalkoen, vegetarische vleesvervangers, ei of peulvruchten. Neem per week niet meer dan 500 gram rood vlees (rund-, varkensvlees) en wild. 4 Voedingsadviezen bij levercirrose
5 Beweging Dagelijks voldoende bewegen zorgt voor behoud van kracht en conditie. Beweging zorgt ervoor dat de eiwitten in de voeding zich optimaal kunnen inbouwen in de spieren. U kunt bijvoorbeeld gaan wandelen, traplopen, fietsen, zwemmen en in de tuin werken. Het is ook mogelijk om oefeningen te doen, waarbij de spierkracht in armen en benen toeneemt. U kunt halve literflesjes water gebruiken en hiermee uw armen bewegen. Uw benen kunt u trainen door bijvoorbeeld enkele keren achter elkaar vanuit een stoel op te staan. Wanneer u meer adviezen wilt over voldoende beweging en het trainen van de spieren, dan kunt u overleggen met een fysiotherapeut. Vitamines en mineralen Bij levercirrose is er een grotere kans op tekorten aan vitamines en mineralen in uw lichaam. Botontkalking komt geregeld voor bij patiënten met levercirrose. Hiervoor kan het nodig zijn om extra calcium en vitamine D te gebruiken. Bij levercirrose door overmatig alcoholgebruik komen vaak tekorten aan B-vitamines voor. U kunt met uw arts of diëtist overleggen over het gebruik van vitamines en mineralen of het gebruik van een multivitamine. Alcohol De lever kan alcohol niet meer onschadelijk maken en de cirrose verergeren. Daarom is het belangrijk om helemaal te stoppen met het drinken van alcohol. Koffie Het drinken van twee mokken koffie per dag wordt aanbevolen. Dit kan verslechtering van de leverwerking vertragen. 5
6 Risico op ondervoeding Patiënten met levercirrose lopen een groter risico op tekorten aan energie, eiwitten en andere voedingsstoffen. Door de ziekte is er meer energie en eiwit nodig, terwijl bijkomende klachten (zoals vermoeidheid, verminderde eetlust, misselijkheid of vocht in de buik) ervoor kunnen zorgen dat u minder gaat eten. Hierdoor is de kans op afname van spiermassa en spierkracht groter. Dit kunt u merken doordat de bovenarmen en bovenbenen dunner worden, doordat u snellere vermoeid bent en door afname van de conditie. Aan uw lichaamsgewicht kunt u meestal goed zien of uw lichaam voldoende voeding krijgt. Regelmatig wegen is dan ook verstandig. Bij levercirrose komt het nogal eens voor dat het lichaam vocht vasthoudt. Door de hoeveelheid vocht weegt u meer, maar ondertussen kan er toch sprake zijn van verlies van spieren. Door het hoge gewicht en de hoeveelheid vocht zie je niet direct dat er sprake kan zijn van ondervoeding. Daarom is alleen het meten van uw lichaamsgewicht geen betrouwbare manier om het risico op ondervoeding vast te stellen. Wanneer het gewicht afneemt, de eetlust niet goed is en het veel moeite kost om te eten, is het verstandig om de voeding aan te passen. Hetzelfde geldt wanneer het gewicht gelijk blijft, maar de hoeveelheid vocht in de buikholte of benen toeneemt. U kunt op de volgende manieren meer energie en eiwit gebruiken: Verdeel het eten over de dag en gebruik vijf tot zeven keer per dag een maaltijd en/of een tussendoortje. Hierbij is een stevig ontbijt en een extra maaltijd voor het slapen gaan extra belangrijk zie ook de informatie over de bedtimesnack ; Door tussendoortjes te nemen als: volle melkproducten (zoals volle vla, kwark en chocolademelk), een roomijsje, ongezouten noten, blokjes kaas, rolletjes vleeswaren, slaatjes, koek, gebak, chocolade met noten of een candybar (Mars/Snicker/Twix/Bounty); Beperk het gebruik van bouillon, water, thee en koffie. Deze dranken vullen wel de maag, maar leveren geen voedingsstoffen. Vervang ze daarom 6 Voedingsadviezen bij levercirrose
7 liever door dranken als volle melk, karnemelk, chocolademelk, milkshake of yoghurtdrank. Dieetproducten Soms is het nodig om de gewone voeding aan te vullen met speciale dieetproducten. Deze zijn niet te koop in de supermarkt, maar worden op recept voorgeschreven door uw diëtist. De apotheek of speciale bedrijven kunnen deze producten leveren. De ziektekostenverzekeraar vergoed meestal de kosten. Uw diëtist kan u hierover meer uitleg geven en adviseren. Voeding bij complicaties van levercirrose Zoutbeperking bij vochtophoping in de buikholte (ascites) Als de levercirrose lang bestaat en verergert, stroomt het bloed steeds moeilijker door de lever. Hierdoor ontstaat er een hoge druk in de ader die het bloed naar de lever voert. Deze toenemende druk in de poortader wordt portale hypertensie genoemd. Door de hoge bloeddruk in de poortader komt er vocht vanuit de bloedvaten in de buikholte. Zo ontstaat ascites. De arts schrijft hierbij vochtafdrijvende medicatie voor (plastabletten/diuretica). Deze medicijnen doen hun werk beter als de hoeveelheid zout in de voeding wordt beperkt. Zout houdt vocht vast in het lichaam, terwijl het juist de bedoeling is om het vocht kwijt te raken. Gemiddeld gebruikt een persoon ongeveer 9 gram zout per dag. Bij ascites wordt geadviseerd om maximaal 5 gram zout per dag te gebruiken. Het meeste zout in de voeding wordt toegevoegd bij de bereiding van de maaltijden thuis (20 procent) en in de voedingsmiddelenindustrie (80 procent). Daardoor krijgt u dus onbewust al veel zout binnen. Het volgen van een zoutbeperkt dieet vinden mensen soms een grote belasting vanwege de smaak en het bereiden van vooral de warme maaltijd. Uw diëtist kan u meer informatie en praktische adviezen geven. In elk geval moet worden voorkomen dat u minder gaat eten, omdat u de voeding te flauw 7
8 van smaak vindt. Voldoende voeding blijft van groot belang om te voorkomen dat u gewicht en spierkracht verliest. Enkele algemene adviezen voor het volgen van een zoutbeperkte voeding: Voeg geen zout toe bij het bereiden van de maaltijden; Maak geen gebruik van kant-en-klaar maaltijden, sausjes en jus uit pakjes en zakjes, hartige snacks zoals kroketten, zoutjes, chips, bouillon, soep uit pakjes of uit blik, gemarineerde, gepaneerde of gekruide vleessoorten en beperk het gebruik van groente uit pot of blik; Beperk het gebruik van kant-en-klare smaakmakers zoals ketjap, Maggi, Aromat en mosterd; Maak gebruik van speciale producten die geschikt zijn voor het zoutarme (natriumarme) dieet. Deze zijn bij de wat grotere supermarkten te koop. Enkele voorbeelden zijn dieetzout, natriumarme Aromat, natriumarme ketjap, potgroentes van HAK met op het etiket 0 procent zout toegevoegd of natriumarme vlees-, vis- en kipkruiden. Vochtbeperking Wanneer u plastabletten gebruikt, is het verstandig om maximaal 2 liter te drinken. Soms adviseert de arts de hoeveelheid vochtinname tijdelijk te beperken tot 1á1½ liter per dag. Dit wordt geadviseerd wanneer de plastabletten samen met het zoutbeperkte dieet niet leiden tot een afname van de hoeveelheid vocht in de buikholte. Ook komt het voor dat de hoeveelheid natrium (zout) in het bloed te laag is. Om dit te laten stijgen, is het nodig om de hoeveelheid drinkvocht in de voeding tijdelijk sterk te beperken. Hoe minder u mag drinken, hoe groter het risico op een tekort aan energie en eiwit uit de voeding en hoe hoger het risico op ondervoeding. Beperk daarom het gebruik van water, thee, koffie en limonade en gebruik vooral melkproducten en als afwisseling vruchtensappen. 8 Voedingsadviezen bij levercirrose
9 Slokdarm spataderen (varices) door portale hypertensie Door de verhoogde druk in de poortader kunnen spataderen in de slokdarm ontstaan. Het weefsel van de slokdarm is hierdoor kwetsbaarder, waardoor makkelijker bloedingen kunnen ontstaan. Wanneer u slokdarmspataderen heeft, is het niet nodig uw voeding aan te passen en anders te gaan eten, omdat voeding niet de oorzaak is van een bloeding. Wanneer u behandeld wordt voor een slokdarmbloeding, is het van belang om na de behandeling, gedurende één dag, een vloeibare voeding te gebruiken. Ophoping van afvalstoffen in het bloed (encefalopathie) Als de werking van de lever verder achteruit gaat, kan de lever de afvalstoffen moeilijker onschadelijk maken. Hierdoor komt er teveel van een bepaalde stof (ammoniak) in het bloed. Ook is het van belang om de hoeveelheid spieren in het lichaam zoveel mogelijk op peil te houden, door te zorgen voor een regelmatige, gevarieerde voeding met veel eiwitten in combinatie met beweging. Bij de afbraak van spieren wordt namelijk ook ammoniak afgebroken, wat de hoeveelheid ammoniak in het bloed verhoogt. Het ammoniak komt via de bloedbaan ook in de hersenen, waardoor u traag of verward kunt raken. Uw arts schrijft u dan bepaalde medicijnen voor. Deze lactulose dranken of lactulose klysma s zorgen ervoor dat de ontlasting dun wordt en het lichaam goed kan verlaten. De hoeveelheid ammoniak in het bloed daalt hierdoor. Soms werkt de medicatie niet voldoende en kan het nodig zijn uw voeding aan te passen. De diëtist kan dan aanvullende adviezen geven. Preventie van hepatitis E Mensen met een chronische leveraandoening (zoals levercirrose) lopen een groter risico op het ontstaan van hepatitis E. Dit een ontsteking van de lever door het hepatitis E-virus. Het hepatitis E-virus kan voorkomen in het vlees van varkens of wild zwijn en edelhert. Het is belangrijk om dit vlees goed te doorbakken, zodat dit virus niet kan overleven. Worsten of vleeswaren, waarin rauw of onvoldoende verhit 9
10 varkensvlees zijn verwerkt, kunt u beter niet eten. Voorbeelden hiervan zijn leverworst, paté, bloedworst, boerenmetworst, salami, chorizo en fuet. Meer informatie Wanneer u meer informatie wenst over levercirrose en/of over de voeding bij levercirrose, kunt u terecht bij de volgende instanties: Maag Lever Darm Stichting: die zet zich in voor de bestrijding van ziekten van het hele spijsverteringskanaal. Kijk voor meer informatie op nl. Voedingscentrum: hier kunt u terecht voor algemene informatie over een gezonde voeding, Nederlandse Leverpatiëntenvereniging (NLV): zij informeren, ondersteunen en behartigen de belangen van leverpatiënten. Kijk voor meer informatie op Nederlandse Vereniging van Diëtisten: Tot slot Heeft u na het lezen van deze folder nog voedingsvragen of problemen met het uitvoeren van de adviezen, bespreek dit dan met uw behandelend diëtist. Diëtist: Telefoonnummer: Datum: 10 Voedingsadviezen bij levercirrose
11 11
12 Bij Rijnstate kunt u telefonisch en voor de meeste specialismen via uw afspraak maken. Rijnstate, uw ziekenhuis in de regio Arnhem, Rheden en De facebook.com/rijnstate Rijnstate Postbus TA Arnhem T E info@rijnstate.nl / Uitgave: Afdeling Marketing & Communicatie Rijnstate, 2018
Voedingsadvies bij levercirrose
Voedingsadvies bij levercirrose Deze folder is bedoeld als aanvulling op uw gesprek met de diëtist over voeding bij levercirrose. De lever is een belangrijk orgaan, betrokken bij vele lichaamsprocessen.
Nadere informatieVoedingsadviezen bij levercirrose
Voedingsadviezen bij levercirrose In deze folder leest u algemene adviezen over de voeding bij levercirrose. Deze informatie is bedoeld als aanvulling op uw gesprek met de diëtist en niet ter vervanging
Nadere informatieVoedingsadviezen bij levercirrose
Voedingsadviezen bij levercirrose Deze folder is bedoeld als aanvulling op uw gesprek met de diëtist over voeding bij levercirrose. De lever is een belangrijk orgaan, betrokken bij vele lichaamsprocessen.
Nadere informatieVoedingsadviezen. Diëtetiek / Voedingsteam. Bij levercirrose. Dieetadviezen bij levercirrose
Diëtetiek / Voedingsteam Voedingsadviezen Bij levercirrose Inleiding U heeft van uw arts vernomen dat u levercirrose heeft. Bij levercirrose kunnen voedingsproblemen optreden. Daarom heeft u voedingsadviezen
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Voedingsadviezen bij levercirrose
PATIËNTEN INFORMATIE Voedingsadviezen bij levercirrose In deze folder leest u algemene adviezen over de voeding bij levercirrose. Deze informatie is bedoeld als aanvulling op uw gesprek met de diëtist
Nadere informatieEnergie en eiwitverrijkt dieet. Afdeling Diëtetiek
00 Energie en eiwitverrijkt dieet Afdeling Diëtetiek 1 Wanneer is een energie- en eiwitverrijkt dieet nodig? Een energie- en eiwitverrijkt dieet is bestemd voor mensen met een te laag lichaamsgewicht of
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek
PATIËNTEN INFORMATIE Ondervoeding in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek Ondervoeding bij ziekte Ondervoeding door ziekte is in ziekenhuizen een veel voorkomend probleem. Ongeveer 1 op de 4 patiënten is
Nadere informatieVoeding bij ziekte en herstel
Diëtetiek Voeding bij ziekte en herstel i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Inleiding Als u ziek bent, is de kans groot dat u gewicht verliest. Dat komt doordat het lichaam meer energie en voedingsstoffen
Nadere informatieAdviezen voor een optimale voeding. Energie- en eiwitrijke voeding bij ouderen
Adviezen voor een optimale voeding Energie- en eiwitrijke voeding bij ouderen Optimale voeding Wanneer u de laatste maanden onbedoeld bent afgevallen en/of minder eetlust heeft gehad, heeft dit invloed
Nadere informatieEnergie en eiwitverrijkt dieet. Afdeling Diëtetiek
00 Energie en eiwitverrijkt dieet Afdeling Diëtetiek Wanneer is een energie- en eiwitverrijkt dieet nodig? Een energie- en eiwitverrijkt dieet is bestemd voor mensen met een te laag lichaamsgewicht of
Nadere informatieDieetadviezen bij wondgenezing
Dieetadviezen bij wondgenezing Diëtetiek Bereikbaarheid afdeling Diëtetiek Amphia Ziekenhuis: Locatie Langendijk, Molengracht, Pasteurlaan: (076) 595 30 75 Algemeen telefoonnummer Amphia Ziekenhuis: (076)
Nadere informatieDieet bij decubitus (doorliggen)
Dieet bij decubitus (doorliggen) Wat is decubitus In de volksmond wordt decubitus doorliggen genoemd. Decubitus ontstaat als door ziekte of ongeval het lichaam langdurig in dezelfde houding moet blijven,
Nadere informatieAdviezen bij ondervoeding
Adviezen bij ondervoeding Bij ziekte en herstel heeft het lichaam extra energie en eiwitten nodig. Als u onbedoeld veel afvalt door ziekte is er sprake van ondervoeding. U krijgt dan onvoldoende energie
Nadere informatievoedingsadvies bij dreigende ondervoeding
patiënteninformatie voedingsadvies bij dreigende ondervoeding De arts of verpleegkundige heeft met u besproken dat u kans heeft op ondervoeding. Goede voeding kan helpen om uw conditie te verbeteren. Wat
Nadere informatieWie beter eet, wordt sneller beter. Afdeling Diëtetiek
00 Wie beter eet, wordt sneller beter Afdeling Diëtetiek Tijdens uw bezoek aan de polikliniek zijn enkele vragen gesteld die verband houden met uw eetlust en uw gewicht. U ontvangt deze folder omdat uit
Nadere informatieDieet bij chronische nierschade oktober Gine Hassink Diëtist Gelre Ziekenhuis Apeldoorn
Dieet bij chronische nierschade oktober 2016 Gine Hassink Diëtist Gelre Ziekenhuis Apeldoorn Inhoud Stellingen Waarom een dieet Eiwitten Zout Kalium Fosfaat Vocht Carambola Stellingen Ruimte voor vragen
Nadere informatieVoedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes
DIETETIEK Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes Bij de behandeling van zwangerschapsdiabetes hoort een voedingsadvies. Vaak zijn maar een paar aanpassingen nodig in de voeding om nadelige gezondheidsgevolgen
Nadere informatieZiek zijn en voeding Informatie voor de ondervoede patiënt met een natrium- en/of vochtbeperkt dieet
Ziek zijn en voeding Informatie voor de ondervoede patiënt met een natrium- en/of vochtbeperkt dieet Deze folder is bedoeld voor patiënten met een natrium en/of vochtbeperkt dieet waarbij ondervoeding
Nadere informatieH.40025.0416. Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding
H.40025.0416 Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding Inleiding Een gezond voedingspatroon is voor iedereen van belang. Gezonde voeding levert de energie en de voedingsstoffen die uw lichaam
Nadere informatieVoedingsadvies bij zwangerschapsdiabetes. diabetes gravidarum
Voedingsadvies bij zwangerschapsdiabetes diabetes gravidarum 2 Deze brochure is bedoeld voor vrouwen met diabetes gravidarum. In deze brochure wordt informatie gegeven over o.a. de richtlijnen voor de
Nadere informatieVoorkomen van ondervoeding bij volwassenen
Voorkomen van ondervoeding bij volwassenen Inleiding Ondervoeding door ziekte komt in het ziekenhuis veel voor. Daarom besteedt ook de Ommelander Ziekenhuis Groep hieraan extra aandacht. Ziek zijn is topsport
Nadere informatieDieet bij COPD. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl
Dieet bij COPD Informatie voor patiënten F0521-1011 mei 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44 44
Nadere informatieENERGIE- EN EIWITVERRIJKTE VOEDING
ENERGIE- EN EIWITVERRIJKTE VOEDING 436 Inleiding Eten is niet alleen lekker en gezellig, maar eten is ook goed voor ons. Door te eten krijgen we allerlei belangrijke voedingsstoffen binnen, zoals energie,
Nadere informatievoorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam
voorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam 1 2 VOORKOMEN VAN ONDERVOEDING BIJ OUDEREN Bij het bezoek op de polikliniek is u een aantal vragen gesteld over gewichtsverlies en uw eetlust. Hiermee wordt
Nadere informatieEiwitbeperkt dieet. Over een eiwitbeperkt dieet. Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag
Eiwitbeperkt dieet Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag Natriumbeperkt à 2400 mg natrium per dag (6 gram zout) Over een eiwitbeperkt dieet U heeft het advies gekregen een eiwitbeperkt
Nadere informatieRisico op ondervoeding tijdens uw behandeling
Risico op ondervoeding tijdens uw behandeling Ondervoeding door ziekte, een behandeling of een operatie is een veelvoorkomend probleem in het ziekenhuis. Ongeveer één op de drie patiënten loopt risico
Nadere informatieSNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS
SNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Tijdens het opnamegesprek heeft de verpleegkundige een aantal vragen gesteld over uw voedingstoestand. Deze vragen gingen over eetlust, onbewust gewichtsverlies
Nadere informatieRisico op ondervoeding tijdens opname
Risico op ondervoeding tijdens opname Ondervoeding door ziekte, een behandeling of een operatie is in het ziekenhuis een veelvoorkomend probleem. Ongeveer één op de drie patiënten heeft een risico op
Nadere informatieVoedingsadvies bij wondbehandeling
Voedingsadvies bij wondbehandeling Diëtetiek Bezoekadres Ziekenhuis Enschede Koningsplein 1 7512 KZ Enschede Telefoon (053) 4 87 29 20 Inleiding Voeding speelt een belangrijke rol bij het genezen van wonden.
Nadere informatieOngewild afvallen. Dietetiek. gemini-ziekenhuis.nl
Ongewild afvallen Dietetiek gemini-ziekenhuis.nl Inhoudsopgave Ziek zijn is topsport 3 Gewicht 3 Wat doet het Gemini Ziekenhuis aan ondervoeding? 3 Wat is uw score? 4 Wat is goed eten en drinken? 4 Drink
Nadere informatieVoedingsadviezen na een Whipple-operatie
Voedingsadviezen na een Whipple-operatie Albert Schweitzer ziekenhuis september 2014 pavo 1127 Inleiding U heeft een Whipple-operatie gehad waarbij (een deel van) uw alvleesklier is verwijderd. Na de operatie
Nadere informatieGoed eten en drinken in het CWZ
Goed eten en drinken in het CWZ Als u de laatste maand(en) onbedoeld bent afgevallen en/of een verminderde eetlust heeft (gehad) kan het zijn dat u risico loopt op een slechte voedingstoestand of dat u
Nadere informatieVoeding en Parkinson
Voeding en Parkinson Versie mei 2017 Inleiding Bij de ziekte van Parkinson kan het eten en drinken op den duur moeizamer gaan. Er kunnen klachten ontstaan zoals verminderde eetlust, kauw- en slikproblemen,
Nadere informatieEiwitbeperkt dieet Radboud universitair medisch centrum Radboud universitair medisch centrum
Eiwitbeperkt dieet U heeft het advies gekregen om een eiwitbeperkt dieet te volgen. Deze brochure geeft u algemene informatie en voedingsadviezen over een eiwitbeperkt dieet. Heeft u na het lezen van
Nadere informatieIntroductie van voeding na pancreatitis
Introductie van voeding na pancreatitis Deze brochure is bedoeld voor patiënten die herstellende zijn van een alvleesklierontsteking (= pancreatitis). In deze brochure wordt uitgelegd hoe u het beste kunt
Nadere informatieScheper Beter: 'SNAQ-en met zorg' Folder over ondervoeding op de polikliniek van het Scheper Ziekenhuis. SNAQ-score > 2. Diëtetiek
Scheper Beter: 'SNAQ-en met zorg' Folder over ondervoeding op de polikliniek van het Scheper Ziekenhuis SNAQ-score > 2 Diëtetiek 1 Afdeling Diëtetiek Telefoon: 0591-69 12 57 Email: dietetiek@sze.nl 2 Ondervoeding
Nadere informatieRisico op ondervoeding bij ziekte tijdens opname
DIETETIEK Risico op ondervoeding bij ziekte tijdens opname Deze folder is voor u en uw familieleden bestemd, omdat bij u (risico op) ondervoeding is geconstateerd. In deze folder is te lezen wat ondervoeding
Nadere informatieSneller herstellen door beter te eten
Sneller herstellen door beter te eten Dieetbehandeling voor: Naam: Geboortedatum: Datum van afgifte: Naam diëtist: Telefoonnummer diëtist: Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Wat kunt
Nadere informatieVoeding bij chronische longziekten
Voeding bij chronische longziekten Voeding bij chronische longziekten Goede lichamelijke conditie Veel mensen met chronische longziekten (ook wel COPD genoemd) hebben voortdurend last van hun aandoening.
Nadere informatieOndervoeding een zaak van gewicht
Ondervoeding een zaak van gewicht 2 Inleiding Ondervoeding door ziekte komt in het ziekenhuis veel voor. Daarom besteedt ook de Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Lucas hier extra aandacht aan onder
Nadere informatieOngewild afvallen Diëtetiek.
Ongewild afvallen Diëtetiek www.nwz.nl Ziek zijn is topsport 3 Gewicht 3 Wat doet Noordwest aan ondervoeding? 3 Wat is uw score? 4 Wat is goed eten en drinken? 4 Drink voldoende 5 Weinig trek? 5 Wat kunt
Nadere informatieGoede voeding vóór een operatie
Goede voeding vóór een operatie Adviezen om uw conditie te verbeteren Inhoud Gewichtsverlies 3 Eiwitten 4 Calorieën 4 Vóór de opname 4 Gewichtsverloop 5 Meer informatie 5 Uw vragen 6 Notities 7 Een goede
Nadere informatieENERGIE- EN EIWITVERRIJKTE VOEDING
ENERGIE- EN EIWITVERRIJKTE VOEDING Inleiding Eten is niet alleen lekker en gezellig, maar eten is ook goed voor ons. Door te eten krijgen we allerlei belangrijke voedingsstoffen binnen, zoals energie,
Nadere informatieVoeding en Osteoporose
Voeding en Osteoporose Uit onderzoek blijkt dat u botontkalking heeft. Het is ook mogelijk dat u bepaalde medicijnen gebruikt of een ziekte heeft die botontkalking zouden kunnen veroorzaken. Op den duur
Nadere informatieAfdeling Diëtetiek. Voedingsadvies bij jicht
Afdeling Diëtetiek Algemeen U heeft jicht. In deze folder vindt u een aantal algemene adviezen die eventuele klachten kunnen voorkomen of verminderen. Wat is jicht? Jicht is een aandoening die behoort
Nadere informatieEen operatie? Let op uw voeding!
Een operatie? Let op uw voeding! Belangrijk Om een operatie en uw herstel zo goed mogelijk te laten verlopen is het belangrijk dat u lichamelijk in een zo goed mogelijke conditie bent. Een goede voedingstoestand
Nadere informatieVoedingsadviezen na een buismaagoperatie
Voedingsadviezen na een buismaagoperatie Albert Schweitzer ziekenhuis april 2015 pavo 1125 Inleiding De diëtiste is bij u langs geweest om met u te bespreken waar u met uw eten en drinken rekening mee
Nadere informatieMet goede voeding op weg naar beterschap
Met goede voeding op weg naar beterschap Ondervoeding bij ziekte Tijdens ziekte kan de behoefte aan voedingsstoffen verhoogd zijn. Door het ziek zijn is de eetlust echter vaak verminderd, bent u misselijk
Nadere informatieFunctie van de lever Levercirrose Klachten Oorzaken Diagnose Behandeling Complicaties... 6
Levercirrose Inhoudsopgave Functie van de lever... 2 Levercirrose... 3 Klachten... 4 Oorzaken... 5 Diagnose... 5 Behandeling... 5 Complicaties... 6 Patiënten- en belangenorganisaties... 7 Adres en telefoonnummer...
Nadere informatieVoedingsadviezen bij twee maal daags insulinegebruik
Voedingsadviezen bij twee maal daags insulinegebruik U heeft diabetes mellitus en gebruikt hiervoor twee maal daags insuline. Deze brochure geeft extra informatie over uw dieet in bijzondere situaties
Nadere informatieAfdeling Diëtetiek ONDERVOEDING BIJ ZIEKTE
Afdeling Diëtetiek ONDERVOEDING BIJ ZIEKTE U heeft vanwege uw ziekte misschien minder eetlust. Misschien bent u ook onbedoeld afgevallen. U loopt dan het risico ondervoed te raken. In deze folder leest
Nadere informatieZiek zijn en voeding. Informatie voor de ondervoede patiënt
Ziek zijn en voeding Informatie voor de ondervoede patiënt Deze folder is bedoeld voor patiënten en familieleden van patiënten waarbij ondervoeding is geconstateerd. Het doel is u schriftelijk te informeren
Nadere informatieParkinsonismen Vereniging. Parkinson en Voeding
Parkinsonismen Vereniging Parkinson en Voeding Inhoudsopgave Inleiding 4 Gezonde voeding 5 Voeding en gebruik van Levodopa 5 Volle maag 5 Obstipatie 5 Eten van eiwitten 6 Adviezen bij het innemen van Levodopa
Nadere informatieKoolhydraatarm dieet en diabetes mellitus
Koolhydraatarm dieet en diabetes mellitus Een koolhydraatarm dieet De arts of diëtist heeft met u besproken dat u gedurende drie maanden een koolhydraatarm dieet gaat volgen. Dit dieet volgt u in overleg
Nadere informatieEnergie- en eiwitrijke voeding voor een operatie
Energie- en eiwitrijke voeding voor een operatie U heeft het advies gekregen om een energie- en eiwitrijke voeding te gaan gebruiken, omdat u met uw huidige voeding te weinig voedingsstoffen binnen krijgt.
Nadere informatieVoeding bij chronische longziekten
Voeding bij chronische longziekten Naam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : o (0223) 69 69 16 o (0223) 69 69 27 o (0223) 69 63 29 1 Inhoud pag. Inleiding... 3 Voeding bij chronische longziekten...
Nadere informatieOndervoeding door ziekte bij kinderen
Kindergeneeskunde i Ondervoeding door ziekte bij kinderen Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen Door ziekte eet uw kind (tijdelijk) minder of niet. Hierdoor krijgt uw kind mogelijk te weinig
Nadere informatieWat kunt u doen bij ondervoeding?
Wat kunt u doen bij ondervoeding? Adviezen voor een energie- en eiwitrijke voeding Bronvermelding Deze folder is gemaakt door de afdeling diëtetiek van het UMC Utrecht: Wat kunt u doen bij ondervoeding?,
Nadere informatieFOSFAATBINDERS GEBRUIK VAN FOSFAATBINDERS BIJ DIALYSE
FOSFAATBINDERS GEBRUIK VAN FOSFAATBINDERS BIJ DIALYSE FRANCISCUS VLIETLAND In deze folder krijgt u uitleg over de juiste inname van fosfaatbinders. De woorden fosfaat en fosfor worden vaak door elkaar
Nadere informatieDaarbij kan er sprake zijn van minder eten door bijvoorbeeld: toenemende vermoeidheid; kortademigheid; minder beweging; angst; depressie.
Voeding bij COPD Inleiding Een gezond, afwisselend eetpatroon is voor iedereen goed. Voedsel is immers de brandstof van ons lichaam. Klachten als kortademigheid, vermoeidheid en hoesten kunnen uw lichamelijke
Nadere informatieRekenen met eiwitten. zorgorganisatie Norschoten Klaverweide 1, 3773 AW Barneveld. T
Rekenen met eiwitten zorgorganisatie Norschoten Klaverweide 1, 3773 AW Barneveld T 0342-40 40 00 info@norschoten.nl www.norschoten.nl Zelf aan de slag met eiwitten Om ondervoeding en/of sarcopentie tegen
Nadere informatieVakantie vitamines: hoe voorkom je vakantie kilo s? Jantine Blaauwbroek Diëtist
Vakantie vitamines: hoe voorkom je vakantie kilo s? Jantine Blaauwbroek Diëtist Inhoud 1 Vakantiebestemmingen 2 Wat is gezonde voeding? 3 Energieleveranciers en functies 4 Energiebalans op vakantie 5 Weet
Nadere informatieEiwit- en energieverrijkt dieet
Eiwit- en energieverrijkt dieet 1 Inleiding Als gevolg van ziekte of na een operatie, is het mogelijk dat uw eetlust minder is. Voor een betere reactie op uw behandeling en een sneller herstel, is het
Nadere informatieWat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar
Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar Gezonde leefstijl Ben jij benieuwd hoe je gezond kunt eten? Daar kan de Schijf van Vijf je bij helpen. Door iedere dag producten uit
Nadere informatieGOEDE VOEDING, GEZOND LEVEN, SNELLER GENEZEN INFORMATIE VOOR PATIËNTEN DIE EEN OPERATIE ONDERGAAN
GOEDE VOEDING, GEZOND LEVEN, SNELLER GENEZEN INFORMATIE VOOR PATIËNTEN DIE EEN OPERATIE ONDERGAAN FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Voeding doet meer dan u denkt! Goede voeding is van levensbelang om gezond
Nadere informatieDiëtetiek. Patiënteninformatie. Kaliumbeperkt dieet. Slingeland Ziekenhuis
Diëtetiek Kaliumbeperkt dieet i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen U heeft een te hoog kaliumgehalte in het bloed. Uw arts heeft u daarom geadviseerd om een kaliumbeperkt dieet te volgen.
Nadere informatieDieet bij chronische nierinsufficiëntie
Dieet bij chronische nierinsufficiëntie Naam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : O (0223) 69 69 16 O (0223) 69 69 27 O (0223) 69 62 81 O (0223) 69 63 29 1 Inhoud pag. De nieren in optimale
Nadere informatieGoede voeding bij ziekte en herstel
Goede voeding bij ziekte en herstel Deze brochure is een uitgave van het Transmuraal Voedingsteam Gelderse Vallei Het belang van goede voeding bij ziekte en herstel Toch ondervoed? Als u ziek bent is het
Nadere informatieEnergie- en eiwitrijke voeding
Energie- en eiwitrijke voeding U heeft het advies gekregen om een energie- en eiwitrijke voeding te gaan gebruiken, omdat u met uw huidige voeding te weinig voedingsstoffen binnen krijgt. Dit kan bijvoorbeeld
Nadere informatieGezonde voeding voor teamsporters
Gezonde voeding voor teamsporters Inleiding Door: Esther Verhoef en Puck Reckers Doel: Kennis vergroten goede voeding rondom trainingen/wedstrijden. Inhoud Presentatie Wat is voeding - Koolhydraten - Vetten
Nadere informatieEnergie- en eiwitverrijkte voeding
Energie- en eiwitverrijkte voeding Wanneer is een energie- en eiwitverrijkte voeding nodig? Een energie-en eiwitverrijkte voeding is een voeding met extra veel calorieën en eiwitten en bedoeld voor mensen
Nadere informatieDieetadvies bij levercirrose
VOEDING & DIEET Dieetadvies bij levercirrose ADVIES Dieetadvies bij levercirrose De lever is een belangrijk orgaan in ons lichaam. Alles wat wij eten, wordt in ons maagdarmkanaal verteerd tot voedingsstoffen
Nadere informatieZwangerschapsbraken. gevoelige slokdarm door het braken waardoor slikken moeizaam gaat
Zwangerschapsbraken Zwangerschapsbraken wordt ook wel hyperemesis gravidarum genoemd. Het is een term die wordt gebruikt voor overmatig braken tijdens de eerste helft van de zwangerschap. Veel vrouwen
Nadere informatieVoedingsadvies bij levercirrose
Voedingsadvies bij levercirrose Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding In deze folder beschrijven we voedingsadviezen die belangrijk zijn bij levercirrose. We leggen
Nadere informatieEnergie en eiwitverrijkte. voor kinderen
Energie en eiwitverrijkte voeding voor kinderen Inleiding Als uw kind ziek is, verbruikt het lichaam van uw kind meer energie en voedingsstoffen in vergelijking met een gezond kind. Ook kan een ziekte
Nadere informatiePostprandiale hypotensie
Diëtetiek Geriatrie Postprandiale hypotensie i Patiënteninformatie Lage bloeddruk na het eten Slingeland Ziekenhuis Algemeen Postprandiale hypotensie betekent een lage bloeddruk na het eten. Als de bloeddruk
Nadere informatie(Risico op) ondervoeding
(Risico op) ondervoeding Op oudere leeftijd is het soms lastig om regelmatig, gezond en voldoende te eten. Dit kan uiteindelijk leiden tot een verminderde voedingstoestand en zelfs ondervoeding. Dit komt
Nadere informatieEet smakelijk René de Groot 15-06-2014
Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014 Inhoudsopgave: Kennis testen Waar is voeding eigenlijk goed voor? Waarmee moeten we dan ontbijten? Bloedsuiker spiegel Calorieën?? Schijf van 5 Hoeveel calorieën
Nadere informatieVoedingsadvies na een buismaagoperatie
Voedingsadvies na een buismaagoperatie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Advies bestemd voor:.. Datum:.. Heeft u vragen over deze folder of het dieetvoorschrift, neem dan
Nadere informatieHoe kan uw kind zwaarder worden en groeien?
Wilhelmina Kinderziekenhuis Hoe kan uw kind zwaarder worden en groeien? Adviezen voor een energie- en eiwitverrijkte voeding voor kinderen van 1-4 jaar Inleiding U krijgt deze folder omdat uw kind: niet
Nadere informatieVoedingsadviezen bij verhoogde bloedglucose in de zwangerschap
Voedingsadviezen bij verhoogde bloedglucose in de zwangerschap www.jijwij.nl Tijdens de zwangerschap kunnen er problemen optreden bij de verwerking van koolhydraten (suiker) uit de voeding. Dit wordt aangetoond
Nadere informatieDieet bij een kaakfixatie
Dieet bij een kaakfixatie Informatie voor patiënten F0415-1011 juni 2013 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070
Nadere informatieDieetadviezen bij levercirrose
Patiënteninformatie Dieetadviezen bij levercirrose Inhoudsopgave pagina Inleiding 1 Algemene richtlijnen 1 Enkele specifieke klachten met 2 richtlijnen Vragen? 4 Eigen aantekeningen 5 Inleiding De lever
Nadere informatieHet gebruik van pancreasenzympreparaten
Het gebruik van pancreasenzympreparaten Omdat uw alvleesklier te weinig pancreasenzymen aanmaakt, heeft uw arts u aangeraden om pancreasenzympreparaten te gaan gebruiken. In deze folder leest u meer over
Nadere informatieVOEDING BIJ CHRONISCHE DARMONTSTEKINGEN FRANCISCUS GASTHUIS
VOEDING BIJ CHRONISCHE DARMONTSTEKINGEN FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Deze informatie is bestemd voor patiënten die bekend zijn met chronische darmontstekingen. De meest bekende zijn: de ziekte van Crohn
Nadere informatieAfdeling Diëtetiek. Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes
Afdeling Diëtetiek Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes Inleiding Zwangerschapsdiabetes (diabetes gravidarum) is een vorm van diabetes die tijdens de zwangerschap ontstaat en meestal na de bevalling
Nadere informatieVoedingsadviezen bij verhoogde bloedglucose in de zwangerschap
Voedingsadviezen bij verhoogde bloedglucose in de zwangerschap Dit document bevat vertrouwelijke informatie van JijWij. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorgaand schriftelijke toestemming
Nadere informatieDiëtetiek Eiwitbeperkt dieet
Diëtetiek Eiwitbeperkt dieet Afdeling diëtetiek, telefoonnummer: 0344 674285 K. van Galen D. Jansen A. Kalisvaart R. van Nuland I.Oosterhof R. Weterings Eiwit Eiwitten zijn voedingsstoffen die we dagelijks
Nadere informatieZwangerschapsdiabetes en voeding
Gynaecologie Zwangerschapsdiabetes en voeding www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Zwangerschapsdiabetes... 3 Glucosedagcurve... 3 Behandeling... 4 Adviezen met betrekking tot uw voeding... 4 Hanteer een
Nadere informatieOuderen en het risico op ondervoeding
06-2017 1099 Diëtetiek Informatienummer 088-459 7636 Werkdagen: 8.30 uur 17.00 uur Behandelend diëtist: Afspraken Bezoek polikliniek: Meldpunt Oost 03 Meldpunt West 07 Ouderen en het risico op ondervoeding
Nadere informatieOndervoeding of risico op ondervoeding in het revalidatiecentrum Revalidatiecentrum Breda
Ondervoeding of risico op ondervoeding in het revalidatiecentrum Revalidatiecentrum Breda Inleiding Ondervoeding is een veel voorkomend probleem bij mensen in revalidatiecentra. Ruim 1 op de 3 mensen is
Nadere informatieCOPD en voeding. Albert Schweitzer ziekenhuis september 2014 pavo 1146
COPD en voeding Albert Schweitzer ziekenhuis september 2014 pavo 1146 Inleiding In deze folder leest u algemene informatie over de rol van voeding bij COPD. Wat is COPD? De afkorting COPD staat voor Chronic
Nadere informatieEiwit. Eiwit in de voeding. Eiwitbeperkt dieet. per dag mag gebruiken. De voorbeelddagvoeding
Eiwitbeperkt dieet U heeft het advies gekregen om een eiwitbeperkt dieet te volgen. Deze brochure geeft u algemene informatie en voedingsadviezen over een eiwitbeperkt dieet. Heeft u na het lezen van
Nadere informatieCardiologie / Diëtetiek. Vocht- en zoutgebruik bij hartfalen
Afdeling: Onderwerp: Cardiologie / Diëtetiek Vocht- en zoutgebruik bij hartfalen Inleiding Voor u ligt een brochure, bedoeld voor patiënten met hartfalen, over vocht- en zoutgebruik. In deze brochure wordt
Nadere informatieVoedingsadvies bij Diabetes Mellitus. Bij gebruik van GLP-1-analoog
Voedingsadvies bij Diabetes Mellitus Bij gebruik van GLP-1-analoog Aangezien u lijdt aan Diabetes mellitus, type 2 (oftewel ouderdomsdiabetes) én overgewicht hebt, heeft de arts u een behandeling met zogenaamd
Nadere informatieDIEET BIJ CF-GERELATEERDE DIABETES. In deze folder vindt u informatie over het Dieet bij CF-gerelateerde Diabetes
DIEET BIJ CF-GERELATEERDE DIABETES In deze folder vindt u informatie over het Dieet bij CF-gerelateerde Diabetes Inhoud 1. Inleiding 3 2. Diabetes bij CF 4 3. Behandeling 4 3.1. Doel van de behandeling
Nadere informatieVocht- en zoutbeperking
Vocht- en zoutbeperking Informatie voor patiënten F0300-1011 december 2011 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam
Nadere informatieVOEDING OP DE BUURDERIJ
VOEDING OP DE BUURDERIJ De voeding op de Buurderij voldoet aan de richtlijnen Gezonde Voeding van het Voedingscentrum. Per 1 januari 2018 is er gemiddeld 6,60 beschikbaar per bewoner per dag voor het eten.
Nadere informatieVoeding bij kaakreconstructie. Afdeling Mondziekten en Kaakchirurgie
Voeding bij kaakreconstructie Afdeling Mondziekten en Kaakchirurgie Gemalen voeding bij kaakreconstructie Na een chirurgische ingreep waarbij de kaak/kaken gereconstrueerd zijn, is het noodzakelijk dat
Nadere informatieVoedingsadviezen na een maagresectie
Voedingsadviezen na een maagresectie Afdeling diëtetiek U heeft een maagoperatie ondergaan. Hierbij is (een gedeelte van) uw maag weggenomen. Door deze ingreep is uw spijsverteringskanaal veranderd. Deze
Nadere informatie